장음표시 사용
21쪽
sibi in cne circumcisio aliquid ualet inst. sed noua creaturaec sides quae per dilectim onem operatur. Hsc opera nouae legis inside oc charitate perpctrata conducunt ad iustificationem. ci autem ijdem antichri, stipHsumunt omnia opera esse mala ex es te s.. hac sint etia: facti sumus ut immundi omisnes nos & quasi pannus menstruatae unia uerse iustitiae nestrae: Hoc non scindatur: Nam Esaias locutus est de synagoga Iu dsoriim: qui illo tempore omnes peccatis maculati captiui translati erant quo νminus templum uisitare lici sacrificare uel iuxta ritum leuis purificari potueriint.
Hoc patet ex sequentibus: ubi Elatas sub infert de desolatione Ilierusalem: de duinptiones noc exustione domus sanistisi. cationis.Qus uerba minime protrahi possunt ad ecclesiam: quae pura dc incorruipta hachenus permansit sictit aurum mundum re uitrum perlucidum: tametsi illius ' membra multotiens sint inquinata.
Nequa* stare potest opinio dogmati
s uinum hominem in omnibus suis operisbus semper peccare, acii ad peccandum cogatur. nec bona est conclusio istae homo non potest esse sine peccato festim ueniali: ergo peccet in omnibus operibus siue bonis siue malis: saeram enim opera iusta echona peccandi occasionem n5 habent: ueluti Hemosyna csteras piciatis opera item orationes & caeremoniae: alioquin adora mucri dum&clemosynam praestanda nos Chii is p . stus non prouocasset, si opera iniqua es sent. Quid ni ineptius auditur, nummum elemosins boni ualoris esse mendicoque
prodeuh, oc nihilominus Hemosynam in culpam dantis rccidere ad autem Dauid
ad deum clamat: Non iustificabitur in cos diu tuo omnis uiuens. hoc respicit rigorem diuine iustitiae: coram qua cuncti apa
parent obnoxii non tamen ideo omnia corum opera mala: ibi enim ponitur omnis uiuens, non omnium uiuentium opera:
Nam potest qtiis aliqua bona opera face. m inrcliquis peccare. Neque possibile uidetur homini, tot negoc is N casibus oposcin non aliquando peccatum committe. re saltim ueniale: cuius occasione secun
dum distri. lam iustitiam homo cum omnibus suis operibus a facie dei proijcipes.set. sed rigor ille lenitur per dei mile
cordiam: tuae solet uenialem peccatorem
pie corrigere oc mortalcm legittime pαι nitentem paterne suscipere. Insuper Iaiscobus scribin In multis offendimus om, nes: aesi nemo sit quin deum in aliquo ossendat. Si de omitibus operibus prieteis disset, non posuisset in multis. Sare concludendum: licet in nostris iusti up, quas ipsi ii is astrihimus, iniusti peccatores
reperiamur, non tamen co consequitur omnia opera nostia mala esse: at nos in.
iusti 5c opera nostra iusta esse mssunt. si debite ea exequimur: Sicut Darinon utiquus aliquando mandato dei exequiatur opera iusta.
Ad Iucidiorem iustificationis declara, sitioncm, consideratur inscriptura triplex iustitiae una inside ante boni operationem Pi sina pra Taratio: altera est ipse operatio
assediti dilectionis Dei a. tertiam di suffiis
cientem iustitiam consequitur homo post bona opera per gratiam sacramenti. De prima itistitia inquit Paulus: Nos enim in i piritu side spem iustitiae expe stamus: in pri liam in Christo Ilictu nec circumcisio ua, letne praeputium sed fides quae per charitatem operatur. ata dicat: Sicut iustituam quam fide inchoamus) speramus cotinuo per bona augeri opera: sic ex fide comitanter expedianda sunt opera iustitiae& beatitudinis. Qitoties Paulus de sidescribit, semper intelligit seracem, se a
tam ec operosam: qua laomo propensus est quantum potest, ne agere. Etsi facultas operandi deri nihilominus fides iustificat, ob animi esse quin ad bona opera. Hoc respectu sides ad iustitiam reputa tun iuxta illud: Et item qui non operatur quia sorte non potest credenti autem in
euua qui iiiiiiiicat inmium, reputatur si
des eius ad iustitiam, secundum proposi/tum gratiae dei. Sic fides est initia sed nocomplementum iustificationis. Sequitur ergo secunda iustitia. Qui opi sui a fide sui datus, perdilaetionem apprethendii bQna opcra per ea iustificatur,
22쪽
teste scripturae Nemo uos seducat: qui sescit iustitiam iustus est qui lacit peccatum, ex diabolo est. H c autiamur de instanti errore aiserentium fidem solamiuisicaarci tamen nihilominus latentur peccatum una cum fide in homine manere: acsi tuastus Zc iniustus:deus oc diabolus simul coahari eant contra iam dii iam scripturam eccontra praeconium Paula: qui coronam iustitiae. i. sui iustificationem, ex bonis opearibus suis, non ex ista fide expectauit. Unde liquet ad iustificandum non susticeresbiam fidem sine operibus: Iacobo abunde insinuante: quoniam ex operibus iustificatur homo, non ex fide tantum. Christus quot bonis operibus prccitos tas iustos ad regni acce ut introitum. Nemo igitura bonis oper idi desistat, nec uno uel duos bus contentus: quia scriptum cst: qui tu stus est iust sic itur adhuc. Industrius Christicola semper satagit in melius prosicae: de uirtute in uirtutem incedataquas si in hac uia imperseditis ac incertus desuluistisitatione quae indiget ope N misciricordiae sine quib. laomo iniustus manet, teste Iacobo: Iudicium sine misericordia illi qui non facit misericordiam. Christus
elargitoribus elemosyne,non nude credentibus, iustitiam promisit dicens: date clomo am ecce omnia munda sunt uo hic dii ad iustitiam anhelas, non susticit eis genis commilacri: sed duobus insudare oportet, nempe ut credas elemosynam ti bi esse iniunctam ac pro facultate es olynam expendas.
v Tertia Sc lassiciens iustitia post bona o.
pera protienit: ex diuina gratia per sacriumenta ordinate sumpta: Uemptis insanitibus 8c alip usu rationis innocenter orbatisae bapti satis: qui abis actuali side Sopore, uirtute sacramenti iustiscantur: tameti si nemo alius extra fidem ceu initium iu stitiae, iustificationem consequaturi est. n.
impossibile sine fide deo placere: quoni ana corde ad iustitiam credituri sit uicit ta, men imperitis habitus fides in baptismo insusus. Atqui in adultis tanta posset esse si, des ec ardor ut sine baptismo actuali iustiscar tur. hoc patet in latronet qui tunc
baptilatus. iustificatus est quando Chrisstum in cruce consessus est. Ex praemisso triplici modo appAret, iustificationem sis de ceu semine inchoari S concipi: chariotate uiuificari 5c foueri: postra ex charitas te tanquam ex matre nasci re in lucem produci per bona opera: tandem persicita consummari in sacramento: mediante quo deus gratiam iustificante tribuit hos mine quemadmodum pater dotare selet silium. Ad hoc beatus Iacobus ait: deus
uoluntarie genuit nos uerbo ueritatis ut simus initium aliquod creaturae eius. hoc initium Paulus nouam uocat cicat iram,
dicens: In Christo Ihesii ne circumcilio aliquid ualet ne praeputium sed noua inia creatura. Ex quo elici potest,sidem di bo, ira opera nihil aliud clie Φ praeparamcnata ius inicationis diuina uero graria spar turiens in baptismate hominem tan* iam uum silium Christio ecclesiae iustificatcundem ait coelestis hereditatis capacereddit iuxta euangelium: Nisi quis rena. tus fuerit ex aqua oc spusancto, non pos in prid. 'test introire in regnum dei. Audiens italdei iterbum ec credens eidem, mox in te concipitur iustitia, nondum tame uiuida, donec assiceris libera uoluntate poscere auditae non. n.auditores legis sed factiores iustificabuntur. Si indem ea, quae audis et credis ordinatim complere decini eris: tunc iustificatus es aes deo gratus.
Diuina insuper iustitia ueluti reliquae dei persectiones) tripliciter est animaduer 'tenda: una interna, insinita ec persectiss. ina,qus est ipse deus: Alici a iustitia externa est ab interiori ueniens in creaturas, quas rectificat: A qua exit iei ita qus pora rigitur atl prsbetur creaturς ratronali. . dein iustitia ex deo, non ex nihilo est, sed impersecta quo ad creaturam: secundum cuius capacitatem iustitia mensiirat: quas tum homo acceptat iustitiae, tili est iustus: nil acceptans,manet iniustus quantoplus quis de sua prssumit iustitia, tanto iniusti. or censetur: quandoqxii dein propria nia iustitia est mera iniustitia: prout caeterae univire quas sta ipsi quis a i propriat,sunt uanaeta inanes ac inueritae: utpote tua
23쪽
propria sapienti est insipientia tua patientia cadit in impatientiam sortiuido in incostatiam: item ora reliqus tus ulmites sunt uitia: potissiminia propria uoluntas cotradiuinam inclinatur uoluntate: unde quot istis ι ridicoram fiat uolutas tuascilicet ut ea. dem acceptemusta exequamur ac pro priam deponamus.
ii. Qii diuinam facit uoluntate, is ora resis quas sibi porreetis acceptat uirtutes: per quas sit iustus ad imagine diuinae iustitiae: iuxta domini mandatum: estote uos persecti, sicut pc uester coelestis perfectus est. Haec persectio cotingit non in hac uia sed in patria ubi electi pro sua capacitate in plena charitate re obsequio, abis omni impedimento, persecte deo adhaerebunt. Per hoc iustitie perfectionem assequuturquam hic mortales no habere sed prome. reri pol sunt in fututu illic habendam. Isto modo est humana iustitia adhuc impersecta, desinitia ec respectu diuinae iustitiaei iniusta: Imo prorsiis nulla,hominis leuita, te considerata. Quippe minima diuitas tu, stitit scintillula obumbrat oem hominu iustitiam quantacunt magnam. Sicut nime isse nihil estoc nia uita mors est,comparata diuinae essentis seu uitae sic nia iustitia, diuitas iustitie comparata, iniustissima est
tan* debilis sc ins ilis: prout Iob latet:
Si habucro quippiam iustum, non res
ob.ο. . dino sed nata iudicem deprecabor. 5c m. ' si a Si iustificare me uolucro,os moIm codemnabit me: si innocentem ostenderor. uum me coprobabit. inuribet iustus prum iis .is Orcsi accusator sui: Vnde censet Gregoribis. i. ' us'onatu mentiti esse,ibi culpa agno sce Plerat a culpa ruenientia sine peccato fiunt ut cori esuriem ec sitimcx originali accidente, sine peccato moderate comedere Sc bibere licet.Qtii se iuxta uires suas undit sqtutati accomodat,
ne utit iustitia sibi a deo porrecta
tum potest niti econsormare interiori timittis dei. Hoc pacto est hois iustitia a deo, ac bona ta non mala,licet imposecta amen imago iustitis dei. Qiu ab homine requi. xit sedulam uoluntate,& nihil ultra potentiam hominis. Cuius iustitia pro tempore
proportionatas habet metas quas si attigerit, pro competenter persecta habcbitur iustitia. Siquide in presenti uita possetenus obseruas iustitis rectitudine, hoc tibi iustitia computabit mihilominus tamen in a. tua iustitia ad maiorem periectionem in
dies crWi debet, donec tota diuinae iusticis : εconformis suetit re ad deum peruenerittan* ad sinem destinatum: in quo aeternaliter iustus manere ualeas. Nullus mortastis est tam excollentis iustitiis, quin iustior fieri possit per diuinam gratiam: quam si.
de & charitate in hac uita acquirit: non linterca iniustus aut damnandus cense
iuri sed nondum idoneus sit coelinis gloriae. Apostolus propterea rogat pro nos
bis ut in cliaritate magis abundomus ac ita ambulemus & deo placcamus ut indies in primm mclius proficiamus.
I Si quis autem suam quaerit statuere u 3. stitiam id est sibi si concessam asscribit iustitiam, diuinae iustitiae se non subiici , '
cnsscd ii istum decernens ritum pro libuto placitum: Haec iustitia est mere humasna, aedificata super arenam ac de se nulla& iniusta: culpabilis oc poenalis.Quaproopter saluator docet, ne iustitiam nostram Gub.6. . i. opera iure faciunda agamus coram lio, in
milub. ut uideamur ab eis: alioquin moraccdem non habebimusalem scriptura ait: Iuste quod iustu est, persequeris ut uiuas. in ii. 'Econtra qui iustum iniuste agit, non erit mitet
sine querela: u Tote qui iustum dei man, datum inordinate cMqtu tur,ceu iniustus est accusandus: qui aut cm iusta orira in deum ordinat, iuc non humana sed diui3na sui et iustitia aeterno prcinio dotanda. Sic Zacharias Sc Elizabet ambo crant iu 1ure.rasti ante deum incedentes in omnibus man 'datis oc iustificationibus domini sine que
rela Proculdubio Uenialium peccatorum rci summi tamen nihilominus iusti ob o, pera corum iustae nam qui sacit iustitiam, t. obis. 3iustus est. Ad hunc sentiam Iacobus meis retracem Raab commendat: quae non , cd, Ium credidit nunci Hed cos etiam abscon 'dii oc alia uia eiecit. Ex his operibus immsecte tamen iustificata est Raab: tamcisi alias lacrit Peccatrix.
24쪽
m iam. plicem congruere iustitiam: unam in paltria persectae altera hic imperfectam: Maetamen si ilitati accomodam qua iustitia homo iustus in side sita uiuit iuxta scriptura ni homo enim exulo peregrinus super me me. terram non aliter Φ per fidem iustus fieri
Potest. Igitur non imputatur in iniustitiisam homini mortali qui fragilis non potes diuinae maiestati congruum praestare μνsequium sed pro suis uiribus praestare ni istuc Is itas in scriptura iustiis, non initiistus censetur. Sic Enoch cum deo ambualabae Noe persectus uocatur di iustus. Ad Abraliam dominus ait, ambula cos Q . ram mere esto perseetus: Iob quot sum' ε' plex re rectus ac timens deum, in omni bus pressuris non peccauit Iab is suis nec stultum quid contra deum locutus est. Qui enim cor Sc labia moderatur, facile declinat a malo, ueluti Iob: de quo Iaco zzb in bus: Si quis in uerbo non offendit,hic per
Na mn, sectus est uin Ne tamen nec corde olim dati Iob enim nec uerbo impatiens mur/3. Reg.t . corde deliquit. De David dominus ipse testatun Seruus meus Da/ii id custodiuit mandata mea 5c secutuses me in corde sito, iaciens quod placitum es militia' set in conspectu meo. Pariter oc Asa se est rectum ante conspectum domini,sicutiarii. ' De rege Ezechia scit,hitur, quomodo ambulauerit coram deo in ueritate 5c in corde persecto re quod deo placitum erat secerit. Item Thobias ceu iustus abstinens ab omni peccat me ruit potiri angelica conislatione 5c custo, tib a. dia ac deo acceptus esse. Iudith quo p co
ram deo iusta est inuenta ob suam sancta castam vultam Notinuis orationibus sic ioiunt, uacans, promeruit populum domi vester a. ni liberare de manu Holoferi s. Idem donis populus a Cia calamitate saluatus est
per humiles preces ecpostulationes iustae
in Iustitia euenit diuersinode Primitus qn
homo diuinae motioni credaequod est initium iustificatiotus: siquidem Dona Opera sequuntur, presseitim dei praecepta obser,
Uuatur, tunc homo ad sin persectionem
disponitu iuxta hoc prsianium:si uis ad
uitam ingredi,serua mandata des. Temuhomo tultificatur per sacramenta: quibus ceu receptaculis diuina gratia coelestis desertur medicina.Nondum tamen perfectam,ad salutem congruam, iustitiam assseclitus est homo prius eruendus a duab. iniquitatibus, nempe a culpa dc a macula. Cui culpa remittitur, aptus est ad uitam, sed non ad honorem ueluti malefactor, cui mortis sententia criminalis sublata est,
reducitur in carcerem, pro culpa condo. nata ciuilem poenam luiturus iuxta culpae
quantitatem. Qila quidem poena in coropore luita aut satisfacione pecuniaria persoluta aut ad preces proprias seu per sus fragia aliena remissi tunc a carcere relaxatusci ad ciuiles honores restituitur. Pari ter in spirituali iustificatione, peccator, amento Poenitentiae a culpa oc aeterna morteabsolutus,est quidem partim iustificatus oc pro reo criminis ulterius non ha, hendus: led nondum satis iustificatus, ut pote liberatus a peccatorum reatu Si debita potara: qua occasione iii lignus manet
coelestis regne donec diuinae iustitiae fatis, factum sueti hic corporis castigatioe aut illic seiritus purgatione aut deuotis precubus leu ob operibus ..iemadmodu pruor iustificatio condonat iuram,ita sequora Irsbet coelestem gloriam quam nemo coequitur, ni si sit perfecte tulinicatus & ab omni macula purgatus sicut angeli dci in Gub. 1ti coelo. Atqui ciciis possset iustificare homi- r: 'nem abn eius operatione potentia scili,cet absoluta sed non ordinata:quae requi,
rit liberi arbitrii praep rationem: qua ii mo capax fiat diuinae gratiae. Aesi ex serι mentata 5c dura pasta dulcem & mollem
Nnem pinsere uelis: laanc prius oportet es molliri re praemrari ut cainx sit mcllisimhibendi, quo aciditas dulcoretur. Pari modo si homo amaris peccatis induratus ius stificari uelit, debet coram deo humiliari genua ita flectere ad mirem θc contritione liquescere usi adeo ut minxti it diuinae gratiae, culpam Penitus abolentis.
25쪽
OUINTUM CAPITULUM. utpote charit sapientia, nitas, iustata,
Ecundum principale sequit quid aeterna sapientia, immensa polent' abe
S credendum. In genere Gedenda salis misericordia, largus& iustus ineffabiliter. Ab istis interioribus perfectionibus esse potest. Sicut unus deus, sic egrediuntur exteriores uirtutes.c diuinus una ueritas,tribus in in locis: queadmodu amor, sapientia,omnipotentia, misericor. singulae diuinspersectiones truariae sunt. dia iustitia occ.un ad homine quem deus Primo ueritatis origo istit in dco qui est similiter bonum,iustum, miscricorde red interna di infinita ueritas: ex qua emanat dit, ei porrigendo bonum libent ai bitim, secunda ec exterior dei ueritas in oem cre amorem,iustitiam, sapicntiam ali an exteaturam. Eadem ueritas primitus spiritidi riores uirtutes gratiasdiuinas: ut eas ac, angelicis est ypo ita: In qua apostatae an ceptet oc se cum illis deo oc eius ulmitibus tibi. i. geli no striciunt, sed iuxta euangelii testis exterioribus coso et quo sat digna ima te moniti ab ea cadentes medaces tristi sun go dei 5c internant diuinarum uirtutum. i. .ir λ' Tertia Vitas c5municat ueracib. homini Quicquid boni est intrinsece in homine,' ' bux qua illuminati uerbu des caedui, scrii hoc est in deo extrinsece: utpote bonitas bunt alip exprimul. Huiusmodi itas du hominis interior,in dei exterior. unde apuini ubi proponit omnibus hominibus in paret omnes uirtutes originaliter esse in. qua infideles non amanent sed ab ea exci trinsecas in deo: deinde a deo extrinsecas: dat. fidescs aut in deo manet oc in eius ue tandem ad homine subtus ordinat .Qus 3. ob ritatQquae est principiu ob dei. quidem inferiores uirtutes uident esccte uici ε. dem uerbalant nobis landitus obstrusa: alae,eo Q ad utcndu creaturis sunt collatae.' sed occulta sapis sue manifestauit deus Uerbum dei quintupliciter intelligindubis, intum nis fallitis necessitas expostu/ est semel interius: quater exteri9.Inretius o. improut apriis consiter,se a Go accepisse des uerbum est aeternum ec immensum,' ' ' quod nobis tradidit. Diuino igitur uerbo nempe persena silij dci: de quo in sequenti nobis reuelato firmiter est credendu ta septimo capitulo tractabitur.sechindu uerceriti si iras veritati ec apostolics doctri . hum a deo emanatum S cse uti gine MasAd pleniorem dilucidationem illius tris ria incarnatum est Ihesius Chriu et a quo δ' sarie ueritatis notanda est: Ab interiori dis principaliter Christiana dependa sides ut
uina hieritate fluit exterior ad homine: in i equitur capitulo octavo. I enitura uerbuq io deus ad suam imaginem ueritate lita est scriptim iaci praedicatu dei nuncium,mani creauit.i. in plasmate ordinauit. hu utpote biblia 5c pronosticationes: de quisiusmodi ueritas creaturq non prodiicit ex bus in M. capitulo. Qtiartum est occulte nihilo sed de exteriori riuo diuitis Hilares: inspiratum olim in prophetis deinde in paqui fluit de sonte tieritatis interioris: N in tribus ec doetoribus prudentib. ottidie dumtaxat una indivisa, non pluralis ueri in sacramentis ec comunione ecci sintertas. Homo aut iteritatem di impensam coe dum in cordibus deuotcNaut in superio, sortia are debet diuinc iteritati nec ab ea ribus ecclesiasticis, singulari spu agitatis.
excidere, sed persistere imago dei in iliis Quintum des uerbum est creatu & nati,tate. Eo modo humana ueritas censet Ir raliter demonstratur in creaturis cuidentiete diuina. tan* similitudo exterioris ta bus. Internum itis desueibu alioquin no imago interioris ueritatis diuin .Quis er his penitus absconim, manifestat exteriusgo aiuina ueritas ut tactum est trifaria vi eruis expressis aut signis euident . per uideatur: nec tamen pluralis sed unica tan quatitor media pr dicta a deo immediate tum est ac singularis. Pariter oc alie diui prouenietia ut sunt humanitas Christi 1i. uirtutes seu perstetiones tr licantur: Dila, inspiratio Ec opus creatu. quod pariter origine
26쪽
originem habet immediate a deo: utino M K Principio creavit coelum ec terram. Praeari priu- inistra modo deus suam internam perscictionem 5c externam uoluntatem atq; metem nobis matulestiuit,& denuciauit per
Piniarchasta prophetas: per angelos Selectos uiros :per signa oc res creatas: tan
dem per proprium silium ec sanctum spi
aetne 3. ritum: iuxta Pauli uripta:Multifarie multis, modis olim deus loquens mitibus in in prophetis, nouissime in diebus istis locii. tus est nobis in silio. Et iterum misit deus spiritum sitis ii in corda ucstra.
- . Primum θc internum dei uerbum nempe naturalem filium dei, exprimit Euam robis.i. Principio .in deo patre ei at uera D .Lfilius: oc uerbum crat apud deum re deus erat uerbum: laoc erat in principio apud deum. De quo interno uerbo sonat sequens septimum capitulu. Cum autem idem aeternum uerbum nobis prorsus in cognitum fuerit, man, festauit se in carnesii Repta: 5c est secundum & incarnatum uesbum de quo ulterius in euangelio: Ex uerbum caro factum est&habitauit in nobis ec uidimus gloriam eius q si unige mi a patre, pleni gratiae oc ueritatis. Hoc uerbum partim est nobis absconditum: nihilominus tamen credendum: ut octauo habebitiir capitulo.Tertium uerbum uti
pote acram scripturam oc diuina oraeula '' iussit nosdominus scrutari Sc discere ut uitam habeamus: hoc enim uerbum testissecat de Christo ut sequitur xij. 5c xvi. pistulis. Quartum insipionim uerbum dese lib.io. henditur hoc prsconio: Cum steteritis ante reges N praesides,nolite copitare quo modo aut quid loquamini: dabitur enim uota, in illa hora quid loquamini: non. n.
uos estis qui loquimini sed spiritus patris M uestri qui loquitur in uobis. Idem spiritus
locutus est GSStepliano, quando secum disputantcs non poterant risstere sapieti
v c oc spiritui qui loquebatur. uid quo
Wm. que ait: Audiam qLud loquatur in me do, minus driis: quoniam loquetur Fc inj bem suam. Hoc uerbum inspiratum pluribus locis inserius attinueniKQ inusi trinisum oc cmtum uerbum intenditU hae clausula.Omnia per ipsum facta sunt. , In Praescriptis itan quini uerbis credibi. - 'lis ueritas nobis proposita est quini incidiis: utpote occulte in uerbo aeterim emade manifeste in uerbo incartiato: pariter inscripto: in inspirato& creato uerbo quasstestimonio naturali. In quo quidem ulti. mo re cicato uerbo, ceu cuidcnti signo, unusquise homo sidelis N paganus sui cognitionem inuenire ec diuinam ueritatem scrutari uale aloe pr editari ex quo, per quem di quare tit cieatus. Profecto inimatescet ei,se Sc omnem hominem ex riihilo a deo iactum esset proculdubio cauis coalendi deum oratorem suum. Ad quam quidem fidelem culturam quilibet naturaliter est obligatus: a qua obluatione nec nus ex situr,nedum Christianus. Notanter tria sunt oedenda, uidelicet deum esse: secundo dei uerbis: tertio in deum credi oportet. Primum articulum deum esse naturali dictamine Gedere habentomnes homines Iudari pagani Mistetis Insidites ac Christiani tam mali qm
boni. Nam esset contra ordinem naturae re omnem rationem,non esse deum,erea' lorem rerum uisibilium, nobis euidenter
apparentium :qus scipsas nullatenus pro ducere potuerum: ipse enim Deus fecit nos di non ipsi nos. quis potest adiicere ad statutam suam cubitum unum: Ergo na ou t 'tura cogit Zc ratio docet ut credamus ecconstemur deum esse: quo non existen terabis nihil esscti Secundo credi oportet diuinae sapientiae Θc ituestimabili uetit hnempe suprascripto qtuncti itito uer. dei ceu iussicienti testimoni omni exceptione seposita. Sie cresimus Cliristo eius pnuncii : Sic olim Iudaei oc Christiam psimitivi acciderunt patribus suis de
deo quae annuntiaueriint nobis: pr ipue crededa sunt q in ueteri oc nouo testamcsto hoc est in biblia detis coscribi madauit de quondam per synagogani hodie per ec tu me. clesiam acceptata sunt. Interdum credit
signis N prodiciis seu plagis, quas moniatis adeo missis. Huiusmodi tanae fides m. Grinisoc ad saltitem insumescias est eam,
tam mali*boniliabere possunt citio d
27쪽
eredendum in delini omnes sumus obno
xij Est enim quaedam fiducia dc asscctio
amoris seu lionoris erga deum. Cus non considis, imi ubili dis quasi menda. m.Siquidem deum, ceu summum bo. nam, honore uelis extollere ac sta per o nia diligae, necesse est omnem iidem in
tarmis eum ponas: tunc iuxta scripturam secus -- rus erisuinchoas tendere ad stistitiam.
Hac fide filiciuntur boni: qui in dcc cresdunt, considunt atq sperant: deum insust
timen orant, colunt, luper omnia diligulae toto corde ec omnibus uiribusdeo ob sequuntur: Asse tam denil interioris mdei, dilectionis ec obseciuit exterioribus operibus mandatoluet obseruatione ostedunt. Fides taliter formata ad sinitem subficit. Huius autem fidei expertes sunt imsor ices,nullo rationis capace incluso. 6. i QIam abrem Pagani suae insidelitatis ex Ari neclueunt cum faciliter seiphs cognoscere irrefragabilirer scire inessunt
unum deum ea et quem necessitati: natus ,rae octotius aequitatis tenentur inquirere,
timere colere eis credere, seruire ac ordire tan creatori illo ec omnium rorum Raas intelluimus, videmus ec senti. mus. Ex illiscn in deuenimus incognitio. nem aetern invisibilis N incompraelicissibilis e sentiae diuinae. iuxta illud: Deus iblis mani se ilauit. Invisibilia. n.ipsius acrea. tura mundi, per ea quae fricta lim intelleacta conspicuitatur, sempiterna quo eius uirtus di diuinita ita ut sim inexcusabiles: quia cum cognouissent deum no sicut delim glorificauerunt aut gratias egerunt: sed euanti erunt in cogitationibus tuis. Et
laeesivit. alibi: In lege scriptum esst, quoniam inali, --. linquis Ac labi js alijs loquar populo huies imi deli:& nec se exaudient me. Itallin. mae s uiisibiles creaturae) in signum sunt non fidelibus sed insidet bus: prophenae
autem .cuerba sacra scripturae non insi, delibi rescit fidelibus. Per uisibilia creatas ruficantur res corporeae Sc fgna evidelia quae nutant δ insideles ad ridem pro
Gai ri mouerunt,ueluti tres magos, Iob Thobiisam, Achior plaerois alios.Per prophetias
suis cantur sacra tabliae scripta ec Ap
stolarim aliorum sermotinant sum αν cicia Meus quippe per se sine medio non scripsit n- vacivus est hominibus, diuina me sentia indurus : sed suam uoluntatem& beneplacitum in simpus aut contioni hus nobis mortalibus propalavit per amgelos aut prophetas: tandem per si litura suum di amotos aliola patresta doctor . quandol per miracuvi re signae ut patuit per nouam stellam apparentem olim in
Ex praemissis claret, fidem Otholicam ueritate esse suffultam: ec licet mo nostri sciisus grossicis incompraehen milem, ta me ex natura& ratione cicdibilem inrade re homo intellectu dotatus est,ut d do ueritatem cognoscat oc cognitam diligat at loquatur: necnon mendacium deponat ec fugiat: ut etiam inter duo conarrana unum, quod credibilius uidetur, ac ceptet alterum resinet.Enimuero fidei articuli sunt frequenter pro nostra sensualis rate difficiles ac incomptaehensibiles, ibi pro bona moralitate,adeo aedibiles ut in contrariunm homo ratione meditus nec debeat nec ualeat prael mina Christianus: quem sua mater ecclesia instaut quid ecqualiter credere dcbeat. Cui ccclesis tanc bcolumnae ueritatis adhaerere, o dire ocabo, corradictione obequi dcbemus tanta filii obedientes: inspecto et conclusonesta traditiones ecclesiae multo meliores ecsidedigniores sunt Q oproctium: ut si qiis
ritu utrum unus sit deus, an plures in Re Decundiis sit an sterilis utrum ariemus situri temporalis Item an ea, qtis a deo liciniunt uera sint an falsa: Natura docet uoris ilius ec magis credendum, omnem ueritatem esse deum quem melius est esse
unum Φ nullum aut plures: Gemu Q tem . poralem: ex quo nihil temporale sine perno incipi potest. Pariter mesius es credore deui intrinsece esse iscundum * ste. 'tilem: cosiderato sito exteriori fluctii omnium creatui iure quarum nulla ciema liter cae potuinalioquin oc ipsa esset des: ouod est immissibile. Consimilis seri potdiscussio in caeteris fidei catholicae articul': qui oes sunt creditu digni ec in plim
28쪽
dio ecclesae ab apostolis Nne ordinati&eorum symbolo insint. De quo num soquitur.
Irtute ditani uerbi, ceu Blidisismae ueritatis, sunt credendi bm.ncs articuli: quos ecclesia per sui os rectores in communi coetu seu conci
lio edit ec credi prccipit. Inprimis per Aspostolos eccietis praesidente aedita hant quatuordecim aniculi in Apostolam symbolo compriliensequosv septem con conunt diuinitatem,& septem Christi humanitatem: de nata per septem aurea cadelabra in quorum medio stetit filius hos minis habens in manu septem stellas. Prios rum articulorum, deitatem tangentium, prunus est Credo in unum deum: Secundus,patrem omnipotelem creatorem coeli & tureae. Qui ambo exprimunt potemtiam dei uniuersa spiritualia oc corporalia creantis. Utrunxv articulum aedidit δει trus. tium Andreas apposuit hoc tenore: Et in Ihesum Christum filium cius unicum dominum nostrum Quo intelligitur silium esseti r deum. Quarto spiritum stactum paritre esse deum, ponit Bartho lomsus: Credo in spiritum sanctum. Iam deti quatuor articuli concludunt potemtiam oc unitatem diuitis est taliae ec trinis
ratem personarum. Consimiliter quintus innuit potentiam do, peccata remittentis,li is qui sunt in gremio ecclesiae additus a Simone sub illis clausulis: Credo sancta
ecclesiam catholidam, sinetarum comminnionem,remissionem peccatorum In quo
triplex status compri enditur ecclesiae: nempe militanus in terra, triumphantis uacoelo oc poenitentis seu dormientis in purgatoriois ibi remissionem peccato N pr itolantis. Sextum annexuit Iudas Thadsus Resurrectisnem carnis: In eisdem. n. tribus ecclesiae statibus Hecti in carne reis sument. Resuscitatio aute demortus car ni stili deo numic pariter ec retributio uitae sterias ac condemnatio perpetus poc
nae: Ideo Mathias sub:unxit septimum
articulum: Et uitam aeternam amm.Prs
missi septem atticuli attingunt sistam diuinitatem: sequentes ucio, assumptam liu
Primus eorundem secundiari arii culorum ponit sil in dei conceptionem de spiritu sanisto. Secundus eundem natum ex Maria tuigine. ambos articulm com posuit Iacobus maior. Eius frater Iohamnes scidit tertium articulum: utpote do minum Ihesum passum sub Ponno Pila. to,crucifixum mortuum Θc sepultu.Quartum Uposuit Thomas, descendit ad infrem. Mathaeus quintum, tema die resurre rit a mortuis. Sextum Iacobus minor: asscendit ad coeliri sedet ad dextera des patris omnipotentis. Septimo Philippus subiunxit extremum Iudicii diem esse aedeo dum Inde uenturus est iudicare uiuos ocmortuos. Hoc articulo taxantur iusti ecimpii. Praescriptos quatuordecim articulos ad eruditionem primitiliorum fidei ti ronum composuerunt apostoli, tunc si a umore i adsols in coenaculo conclusi: perseuerantes unanimiter ii oratione. Qira dere illud symbolum solet subsilentio proscrri: quoniam illis temporibus ecclesiaundit persecutionibus coquassata, graui timore coacta est a manifesta fidei professione silere. Posti autem Constantinus Caesar . ecclesiam pacificabat& Christianam fide
per totum orbem admittebat: Tum Ni. c um Concilium ad clariorem fides esu. cidationem condidit canticum, quod pa trem nuncupatur di in officio missae ex
pressius dici assolet. I Post apostolos inciderunt uariae erroruer se perplexitates& haereses: que indeciis maserunt usi ad temporaConstamini prorsa tenam post apostolorii in ditust ira, ecclesis praesides uidelicet episcopi ct alii praea
ti,conuenire oc erroneos nodos dissoluere nequiuerunt. Constantino aure posmittente capita ecclesiastica conglegari ec concilia celebrari tunc auctoritate 3 a trum in eisdem conciliis pedetentim sunt determinatae ec sopite fidei dubietates Nerroneae quesitiones. Praeterea in concilio
29쪽
Laodicensi Athanasius, ad fidei defenso,
nem, composuit Pi almum Q ucuml, in officio primarum solitum lini alternatim: quasi in duello, uerbum uerbo, script ram scripturae reddendo, more antiquo, rum ec modernosv disputationibus comtra haereticos hactenus obseruato re conssueto. Omnes itaque re singulos articu los, in eodem symbolo Laodicensi conclusos, aedere dcbemus una cum aliorum concilioriim determinationibus: quas cc.
oeta tradit, prete ue ne quis pertinaciter obsistiti eisdem. Γ Verum multi articuli fidei hodie in eoclesia uersantun sed per haereticos causati nuNam quot praua sidet putasta hereti
inci mouerinicecontra ecclesia tot necessari' ' os fidei articulos edere re Christifidelibus
Prscipere coactasuit. Hoc quot tempore necesse erit concilii cogregatione b Lin heranam caeteras. maledictas hcreses in germania exortas: ut ueritas elucescat eclidei unitas redeat. Una. αdumtaxat estis dei ueritas,una columba deisca,una ccclesiae aqua multi germani abeunt ecperabriipta deuia gradiuntur. Qui singulares doctrinas ab ecclesia damnatas sequit aut . alias,se contra ecclesiam extollendo, mis ame' munibus ecclesiae dc totibus dissentit: is haereticus est oesendus,ta abscisum me brum ecclesis rebellans.Nam omnes uerisideles ceu membra debent suo corpori ecclesiae unanimiter adlisere. Nos autem peruersi theutones sat imus potius adlis rere dilaceratis medam apostatis N pseudo doctoribus, quam integritati θc unitati Christianae ueritatis in concilio reuelatae' vel reuelandae: Nam quid in concillio de. terminatur, creditur determinatum spiri afflib.u. Christi: qui promisit,ubi duo uel tres in in me. nomine sito suerint congrNati, ibi in modio illorum se affuturum. diquidem addam uel tres, in nomine sito cogregatos, sita promisit praesentiani sperandum est,mul. topotius illum aduenturum ad uniuersa.
lem synodum in nomine Christi congressatam. Christo praesente adest etiam spi ritus sanctus quem iste eccris promisit paraclitum ec docerum oeni uetitat .Hu
Iusmodi congrinatio concilium nuropanicirintitur eo Q ecci iae Haiorcoec praesidentes concordi spiritu in unam sententiam conueniunt oc adaequantur. toties in sacra scriptura unus uel ptu. s. res passus sicut frequenter accidit in duplicem sensum trahuntur aut alii eueniunt fidei errores seu ambiguitates:quae per MPeriam scripturam troia facile dirimi poselunt: toties opus est conuocatione Conculi, in quo, mediante summo pontifice ocsuis amesibribus asti putantibus, fiat deci, ratio ac iudicium ueritatis expedi data Sic olim errore circumcidendi incidente, apostoli caeteris patres in Ilierusalem con marunt concilium de quo scriptum est: Surrexerunt quidam de haeresi pharis .rim: qui crediderunt dicentes quia oportet circumcidi eos:Conueneriinti a postolli seniores uidere de uerbo hoc. & instunc placuit apostolis de senioribus cum omni ecclesia,elisere uiros ec mittere Anthiocluam: N ini. uisum cst enim spiritui sincto 5c in bis nihil ultra imponere uobis oneris Q necessaria. Deinde celebrata sunt uatuor principalia ec prae alijs uinciam a concilia uidelita Niccnum Constantinopolitanum,Ephesinum oc clacedonense:in quibus ueluti in quatiror euangeliis, summa totius religionis Christianae conis praehenditur. Postea habita sunt st plura
alia insignia Concilia, ob haeres erro dicio. res fidei imminetexiit in decreto Sc in au seintenticis annalibus patet. Quicquid in cis. dein Conciliis conclusum,est credoedum Oc obsentandum tan* dccretum ccclesis, in huiusnodi casibus a Christo auctoritastem obtinentiscibsai deuamcnto tam ueritatis. Hoc pacto sunt hactenus fidei aliis biguitates sepitae 5c articuli stabiliti ut c, stantes Christiani non facile in errores prolabi nec per seductores modernus, Vctrivi,stesum seminam res odientes, a ueritatis tramite abduci deberent: sed sanct s matri ecclesiae firmiter adhaerere ac dicere in re strone attauoiv sinpliciu Christian ri ncquid eccria credit Uc 5c ego cresdo. Tun n. luilibet in fidei credulitate stis curus di erga deii merito excusatus esset.
30쪽
6. v ecclesia catholica est comunis Geotus omnia Christifideliu totius orbis inspecia tame impossibilitate totum Christianupopulum congregandi uel prs populi colusione aliquid expediendi ordinatum est ut maiores populi ec singularium plaebiuPrsiau,utpote episcopi,in unum loci conueniant gratia celabrandi commune concilium. Cui,auctoritatem habenti in uni. uersam ecclesiam, in suis praeceptis ocor. dinationi b. ac determinationib. V edenduest non minus Q sacrς scripturae: m. n. inmodernis legitumis cociliis spuisam ius o Perat,quantu opatus est in prophetis uti apostolis nam quantu potestatis eceria a conciliit apostolosse i obtinuit: nil minusta nunc hisci ecclesiaequs integra ex indiui S a manet omnib.ipibus Erseritis, psentib.& suturis. Pro ea uelut thola sua Chri sitis passus est eidem misit spum sanctium qui tantb spiritus umificans, in ecclesia c5tinuo habitat. Idco concilium in suis disti,
nitionibus sacram scripturam allegare noeniti innam spiritust anctus concilium gubernans pro suo testimonio non indiget quavis scriptura: quae hominibus neccsta oria est ut in ea spiritussianeii intentum exoquirant.Quondam apostoli oc seniores in suo concilio abs p scripturae prolatisne, ala instinctu spiritu Taruli constituerunt asμ senda. Sic in apostolorum concilio escistincta it. Irant septem diaconc&Μathiasin apostolum circumcisio sublata di forma baptis mi ad tempus mutata. Siquidem ecclesia, per Petrum aliosi suos pi dentes,plena potestite in suis concili, ab ν smpturs indicio, spiritusaiusto inspirata, olim libere potuit ordinare et distinire necessaria Christisidelium: Cur hodie per pontificem auliost praelatos non cadem audi oritate de/beat ei se sulcita : quum in ecclesti indies inflari casus emergunt: qui nouis remes diis decretis indigent: ueritate tamense erilissa permanente. hium aliquorum concilibrum decresdis. so. ta apparent contraria : haec ad temporum
qualitatem oc hominum diuersitatem a
comodanda sunt: potissme ponderandi quod illorum conciliorum antiquius oc
lcgalius fuerit: cui rationabiliter pennus singulis magis credendum sic Nam spiriis
tui laneius luas traditiones per concilia di gnatur augere uel diminuere, mutare uel abolere, pro necessitate temporum 6c mobilitate hominum: qui multifarie mittanatur uno tempore plus Q altero sunt humi.
liores aut arrogantiores: deuotiores aut proterviores diligcntiores aut rugligentiores:largiores aut tenaciores. Huiuicemodi
humarias affectiones conciliora praesidesec ppri curatores ijderare hah R iiixta eis inditum spiritimaiusti instinctum. Li. cet formidari possit, ne aliquando spiritus nequam 5c quaestus comodi propm inier/umiat oc Christianam rempublicam impediat. Vbi autem in eodem concilio, cir ca aliquam causam dirimendam, diuersa uota ei sent: tunc proculdubio ea pars prsuesct cui summus adhaeret pontifex,tan. spiritui sanctio propinquior. Si enim Catiphas, qui solum annuus suit synagogae 'pontifex, ex spiritusan to prcmhetali in εmultomagis conqciendum cit, summum
ecclesiae pontificem inamouibilem spiritu satvsto esse praeditum in dub is sidci cati sis decernendis ec difficilibus scripturae passibus enodandis. Etiamsi pontis in aut
quiuis alius ecclesiae redior pollutus sit ecinctator: nihilominus r pediti officii sui, lpiritus laneius cooperauir eidem: quem' admodum per Caipham operatus est ecuottidie in sacrametis operatur per sacerotes siue bonos siue malos: Sepe enim m. I. . . uter mala consistit bonum. ut ε. In contrarium obi it Lutherus hane Pauli positionem: Si sedeti reuelatum sues 1.coiiii.34rit, prior taceat: Atii honus, non malignus ante M
spiritus ei nouum inspirarit dogma: proipterea ad suam seductionem papa tacere debeat. At ipse in suum prauum inten, tum inique torquet Pauli textum :qui hoc modo intelligendus est: quando ecclesia
in concilio ues simili episcoporum conuentione aeregatuC tunc non plures simul confuse loquantur: sed ordine debeo uucis lina sententiam sitam .psciat Urais post
alium: coeteri inquit Pacillis diiudicemi. Pos enim prior in ordine locutus est ec