장음표시 사용
121쪽
uiequid cibi rema sit incorpore, fit humor.'st sic cibus habet duos dies , humor vero habet diem unum. Quod si tertia die, in qua humor habet unum diem, idem humore corpore Urederetur,imbecillum fieret, nec frueletur sanitate.Etenim par est ratio humoris, ct cibi. Quare dies cibi sunt pares, Sc dies humoris sunt impares. Et quamqua corpus continue reficiatur cibo, i& humore & idem cibus, & humor secundum suos dies egeratur,lii tamen dies secundum factum numerum funt pares , dc impares, veluti ostensum eiulQuare dierum causa, &principium sumuntur a corpore Vel sano , vel egro, secundum cibos, & humores dummodo natura quae mouetur a principio interiori habeat motum, Scrempus, Sc cum tempore, dies seeundum oridinem, & non sit taliter impedita , in turge-.te4tiateria obumbretur. Dictum in hucusq. de primo, secundo , S tertio die, modo infedicendum de qua to . Inquit Hyppocrates , si usque in quartam diena cibus non est egestus a corpore, offendit ipsulii, qa male olet, ct ex mala olentia fit morbus, qui sumit Da tuta in a quantitate, Sca qualitate cibi retene in . Quaeque si pauca est , paruus est morbus, sin multa, grandis emcitiit. Quare seiadum in portio neni q u anti, & qualii cibi, longius tempus, Sc breuius, sic dc plures , aut pauciores dies morbus ipse perdurat. Et quod dictum
122쪽
ctum est de cibo intestigi etiam debet de humore. Nam Hvppocratis regula intelligenda est uniuersaliter de cibis, & de humoribus tain corporibus egris k quum in sanis iuxta o dinem , tempus, δοῦ motum , quae omnia a eo putatione dierum dinumerantur. Dictum autem est supra , quod horarii omnium notitia modo est a natura, , m do ab arte. A natura cognoscuntur secundum necessitatem. Et ab arte secundum modum. Naturae necessitas
semper prae se fert facultatem sanandi, debilitas di, es occide adi, sed artis modus respicit cibum, & humorem, quibus sanatur corpus, debilitatur, & occiditur. Et ideo quando natura sanat habet cibum, & humorem sanum, quando debilitat, habet inconuenientem cibum, ik humorem, sed quando occidit, agit per accidens id , quod per se essicere nequit. Atque hoc siinili pacto contingit in arte. Etenim cibum eligit ut instauretur coryus, debilitatur , quando non est conuenien ,. Et moritur, quando praeter rationem ingestus est.
Quare dici potest, quod eade necessita; quae
cogit naturam, cogat etiam artem ad cognoscendum quicquid operatur in corpore , motus, tempus, dies,.ordo, modus, & oportunitas. Q uod si haec omnia admittit natura, ars
etiam quq est altera naturani per identitatem saltem per imitatione, admittere debet. Sed video tamquam, e specula aliquos dicentes. G ConcΘ
123쪽
Conceduntur dies, qui negari non possimi Et secundum Hyppocratem coceditur primat septimana: secunda uero quomodo saluatuo per pares, dc impares dies Respondetur fri. cile esse hoc enunciare ubi mens, & intenti, docti senis intelli atur .. Hic est ille medicus qui nihil unqua diκit sine serii ratione, pro- Ptereaque quicunque i altius inuestigat suora verborum intellectust, . animaduertit . quoaquando. loquitur de diebus.medicis, eorum notitia, &numerus est secundum distinctam septimanam , & unaquaeque septimana ex sin
Ptem constat. diebus, qux numerus continet. Pares I & impares dies, prout ternarii, ik quam
ternari r complent ipsam. Distinxit autem seri Ptimanam, a septimana non per dies, sed pendierum numerum. Dies indefinitae poliuni numerari, sed septimana solummodo ut dictum est) habet leptem dies. Et ratio septimanae sumitur non solum a natura, quae ut dici: Hyppocrates dat homini uitam in septe diebus,& septenario numero multas tradit ei litates ad conseruationem, sed etiam sumitur ratio a morbis . Nam testexodem Hyppocra, te, inter morbos alij sunt peracuti, qui septediebus iudicantur, alij acuti, qui quatuordecim, & alij longi, & chronici, qui quadra
ginta, seu maiorevi numerum dieru sequuntur . Itaque prima septimana est illa, a qua terae septimanae numerum dierum septem 4.OD nanci-
124쪽
R T νγ,C C AS NE. Dmficiscuntur. Et praeter primam,aliae non coPutantur secandum ordinem dierum positorum in numero, ut est octauus, nonus, deci
mus alij, sed uerbi gratia, octauus est primux, nonus secundus, ire sic de alijs. Et quod dicitur de secunda , intelliditur etiam de temtia, & de quarta septimana. Atque hoc seci: Hyppocrates, ut medicus seinper habeat re spectum ad naturam, ad cibum, & ad humo-ies , qui i septimana per pares & impares dies secundum motum. innotescunt. Igitur qua dode secunda, & de tertia septimana dubitatur, dubitatio nulla est si uerba mea recto sensupercipiantur. De prima septimatia nullu est dubium , sed de secuuda quaeritur. Dies undecima, quae est indicativa quartadecimae est dies impar, ergo est dies humoris, & non cibi . Similiter dies quartadecima est dies par, ergo est dies cibi . similiter dies tertiadecim' est impar quomodo ex suppositione facta no est dies humoris 3 Dictum quidem est dies septem componere septimanam, Sc per septimanam iudicari morsum. Μodo si computetur dies primae septimanae, secundae, tertiae,& no secundum ordinem dierum positorum in numero, sed secundum constitutione primae, secundae, es tertiae septimanae, facile cognoscetur, quod in secunda septimana und
cima dies est quarta dies secundae septimano tertiadecima, sexta , & quartadecima erit s
125쪽
ioo vin m m o R Rptima, in quibus diebus secundum naremi Prima dies , & secunda sunt cibi, & tertia ha
dit usque ad quartum diem ut morbu faciat nam quarta die male olet. Et humor ad tertia
tuor, & tribus diebus numero septem, fiί se
Ptima Lecundi septimanae & in ea fit iudiciu
do dicatur esse principium tertiae Re
, sed quando inpar respicit cibum raquam Prima
126쪽
prima dies in tertia septim'Pa. dii Constituta septimana in re medica per septem dies, uidendum est an inter se differant -Fraeterquam quod pares, & impares dicatur,: dc sint. Hyppocrates huic ambiguitati respo-rdet. Inter dies alij sunt indicatiui,alij iudicia
xij, de caeteris diebus supra nominatis titillum facit nomen, sed credo illos esse comentitios, & ad placitum medicorum inuentos, licet . aliquali apparente ratione ita appellari possint. Indicatiui ut plurimum se tenent ex parte naturae, & indicant sortitudinem, & debilitatem issius aut ad cibum concoquedum, raut ad humorem generandum.Insuper & indicant futurum iudicium aut in bonum, aut
in malum subseque dum, iudiciarij uero quia maiori eX parte pendent ab humoribus uin
cente, aut non uiscente natura, ideo iudicat . uicqvid de corpore sano, aut egro futurum
. sit. Quare bene inqt Hyppocrates, sicut quarta est indicativa septimae, ita undecima est in--dicativa quari decimae, & decimaseptima est indicativa vigesime. Et uocauit quaterniones iudiciarios, & non criticos, quia critici di--cunt eNitum humorum, iudiciarij vero in- .dicant secum, seu cibi egestionem . Iudicat: tandem Hvppocrates hos dies in re medica itali pacto cicens. Et multotiens cognoui, qui .
secundum morem antiquorum medicorum
in diebus paribus euacuati sunt , & nullum
127쪽
auram, deinde motu, eius, i&Pominaturae a voluntaria non dimittere , sed ordine .ct mo. do suam semper manifestare operatione Ae ouia operatio fit i ta tempore, α in tempore sunt les, ideo &dempus, ct dies sunt cogno
i Icς di, momodo autem dies per sensum ab
a Huppocrate diiudicentur, insertus declar Datur. Post et q uis dicere ira dicus tantum co. gnoscit egritudines, quς non habent ordine, tempus, neq. modu.nim sempere de se natura deliruuti irid refert et cognoscere dies Respondetur qd egritudo cu sit res praeter natuora non babet ordinem,tep &niodum quae prouemunt a natu a,sua ei contrari . est. Sed su luat et unperio naturae dum natura potus Lldeo inquit H3 ppocrates, dum potest natu .st, non est infamanda . tino semper manifest stat, ut medicina vires λmplius acquirati, .Per. : quas natura ip a coacta indemnis a morbo le -n lux. Igitur si natura manifestat egritudines, et si dat vires me Minς , non edat ut. ordi
. quid est liqc exercitatio nisi cognitio tempo-τis, ordinis, de modi in medela uare sen-aus est qui omitia prinoipia in re medica co- 'pim' Ponit enim principium quantitatis, oc qualitatis. De tempore autem cum quo sit ordo, modus, ct in tempore occasio talis Po- .imo est ut sine tepore , & sine diebus coinpu. allo in' tempore, *Min ulla aut Pa ca sit fu i
128쪽
ra cuiuscunq. afflictionis humant cognitio,& medela. Dicimus quod medicina habet luerula principia, ita dicendum est, ouoi habet fixa tempora videlicet egritudines secundu esse, dc durationem. Inii per egritudinuni
diuersiitates sumuntur amotu humorum, IMtur, & a tempore, & in tempore, a diebus Sumunt etiam egritudines diuersitatem a viribus a facultatibus ab elate, a situ a loco,arctgione, sic & a tempore, & a dierum numerae
- tione. Etenim mutantur in tempore egritudines eo modo, quo venti mutant tempora
Itaque dierum cogηitio in re medica non est minimi facienda. Et qui eam exprobant audradunt in errore Empiricorum qui e udui tempus, aut in methodicorum fallaciam, qui admittentes tempus ipsum tamquam quia inane cognoscunt, & obliuiscuntur. Rationales Vero medici super exemplo Galeni posito de motu fetus ponunt obicem dubita tionis affirmantes magnifacienda esse cognitionem dierum. Quod exemplum est, si s - .lUS in utero conceptus mouetur septima die a conceptione,pariet mulier in septimo me sesian nono die incipiet moueri; pariet nono
mense, si in 8. die , pariet octauo mense, dc siet ab orsus. Quare hi motus naturales solumodo per dies, dc per menses intelligutur, in quibus opus naturet saluari,& perdi videtur.
Similiter agricultores, vi supra dictu est sina
129쪽
usu, de notitia astrologiae, sed per signa n turalia ducti praedicant quid in quarta , &quid in septiina, ct quid incrastinum futuriist de mutatione temporum. Quapropter cusigna naturalia per dies experiantur, dc observentur, Sc aliquid dicunt, & significat. Etiam aliquid dicere , dc significare necesse est d: ei. Ponunt quidem indefinitatem . dc incertitudinem forsitan ut numeri sunt, sed quia in re medica notantur ut aliquid dicat, ct significent, ideo a medicina non sunt explodendi . Quod si aliquando ab iisdem contingit perplexitas aliqua seu incertitudo, noest infamanda natura, sed materia, medicus, assidentes, exteriora. Nain dum nimis antate
quam tur propter quid: tunc in medicationi-hus faciunt impedimentum ob quod natura infamatur, signa, non ostendit naturalia, dc dies in uertuntur, ita ut simplomaticae operetur id, quod decenter per dies suos manifestire debuisset. Habet Hyppocrates tale aphorismum,quae relinquuntur in morbis post iudicium, recidiva, facere consueuere. Et recidivi morbi a diebus paribus sunt, ab impari Dus uero nulli recidivi, ut patebit inferius. Iam manifestum est quod natura operatur Permotus suos, in motu est tempus, in tem pore sunt dies, de dies sunt illi, qui manife-Itant motus naturae, sed quid oneratur dies ii in tempore, Per hoc eKemplum declarari po-
130쪽
test . A natura siquidem sit arbor, folia, de
fructus, natura intelligit fructus ob sui conseruationem a foliis autem habet decetiam,& defensionem. Similiter a natura oritur motus a motu tempus , a tempore dies, intelligit natura rerum conseruationem, sed
esse non potest nisi per motum, tempus, &dies. Igitur dies sunt non defensio naturae, sed signa decentia, per quae aegritudo, & Ω-nitas ipsius insinuatur. Et ob id secundum dies ordo, modus, & opportunitas aliquid faciendi & non faciendi a peritis in arte medica sumuntur. Et qui secus agunt uiolenter agunt, nulla supra dictorum habita distinctione. At forsitan facessit dubium diuersa locutio dierum , quae diuersis in locis ab e dem Hyppocrate describitur, ut patet in epidem iis, in pronosticis, in aphori sinis . Nam
modo vigesimam, modo vigesimam primam diem iudiciariam facit. Insuper modo pares, modo impares dies commendat. In aphoritamo trige uinosexto, quartae partis tacuit quartam diem, de qua millies alibi secit menti
inem. Omnes quaterniones obseruandos cccet , & multis in locis de criticis diebus pen-plexe locutus est. Igitur aut nulla est firma
dierum obseruatio, aut si qua est, illa quide Hobia uidetur, & anceps. Posset quidemina uerborum diuersitas ab Hyppocrate conccxipta facere nonnullos nomine tantum per medicos