장음표시 사용
551쪽
Qua Ponto ab Helles atque ab Ionio mari Vrgetur Isthmos;
servus est; quinque modios accipit, et quinque des narios. Ille qui superbus, atque impotens, et fiducia
virium tumidus ait: Quod nisi quieris, Menelae, hae dextra O Mess
diurnum accipit. in centunculo dormit. Idem do istis licet omnibus dicas, quos, supra capita hominum supraque turbam, delicatos lectica suspendit; omnium istorum personata felicitas est. Contemnes illos, si despoliaveris. Equum empsturus , solvi iubes stratum; detrahis vestimenta venalibus, ne qua vitia corporis lateant: hominem involutum aestimas 2 Mangones,
quidquid est quod displiceat, aliquo lenocinio abscondunt; itaque ementibus ornamenta ipsa suspecta sunt: sive crus alligatum, sive brachium aspiceres,
nudari iuberes . et ipsum tibi corpus ostendi. Vides illum Scythiae Sarmatiaeve regem, insigni capitis de-
Isthmos. versus sunt ex Attii tra- Atreo, quorum Primum assert Quintil. Institi or. IX. 4. t o. Ruh .
Semia . . . denarios. M. in menses:
quotidie enim necipiebant trinas qui-nasve sarris libras, Senecae tempore ἔu-n temporum diversitas et hae in revaluerit, atque eonditio fiervorum. Cf. Hernii opus: acad. I p. ab I q. Servus Raque quotauuis constabat 334 Dauco , quisque autem no tr- mn murari riim 3 S, eomputante NongeZ, ut vidi ex Ephemerid. Gotting. nuvi x8ot. ur. 4έ. Ruhk. Diumιum acci t. Denarium et mercedulam. L s. Cenotinctilo. I. strato vili servorum. CL Cato ap. Festum iu voce Proh bere, tibi ante Frohenium rhete legebatur in cen Din lo , notante Grono
sol. est: sub sentems. Revocavit iam Gronovius, volente Lipsio et Grutero, quod ad oram ed. Erasm. Pparuit . firmi tum emnibus Palat. et Ersord. Antea emetiarado. Ruti L. Stratum. CL EP. 47. ιέ, not. AΡ-pideius de Deo Socratis p. 244 vol. 1l hip.: Neque in emendia equis P
Ierar consideranιtis ot baltei polimina in syicimus et ornatissimae cer icis dioitias contemPlamur. . . . . led istis Omnibus exuriιs ammissilis equum imum nudum. . . . conten lamur etc.
Bubh. - Item Macrohin t Qtiemadmodum stultus est . qui emPturust equum , non ipsum inwitat, sed strialum eius et faenum ; sie est, qui δε minem ex Mesta. aut OOmliti Me, qu amodo vestia nobis circumdata eat,aesumandum Pulati
552쪽
corum 8 si vis illum aestimare, totumque scire qualis sit, fasciam solve: multum mali sub illa latet. Quid do aliis loquor 2 si perpendere te Voles, Sepone Pecuniam, domum, dignitatem; intus te ipse considera. Nunc, qualis Sis , aliis credis. Vale.
sesam. I. e. diadema, insigne regiim. Nam hoc noti aIlud erat, quam caseia. aut vitta capiti circumdata. Limius. Mutium mali sub illa latet. Regiae iuspiam dictum ad ni illiereulam admirantem: O mulier, hiine Patinum humi taeeutam nou tollas, pi seias
quantum mali sub eo lateati Lam.
Amico , qui de ingrato quodam questus erat , respondest, hoc periculum neque ex itari Posse , ncque defugiendum esses, quum magni referat, gratiam rePerisse. Qua Occasione diata quaestiones nonntulas de beneficiis dandis , quas in libris de beneficiis non satis e licaverat, pertractat. Ac Primum quaerit . an et illi, qui profuit nobis , si postea nocuerit , Mel plus
quam antea Profuerat gratiae referendae sint ' Nogabit se erus iureconsultus , nulla animi, quo et beneficia et iniuriae constant , ratione habita. I in Mynus autem magis beneficium quam iniuriam aes imabit. Saρiens enim , cui uni notum est , quid quaeque res ideoque animus an tali re aestimari debeat, gratiam scit referre, recte Merbi Proρrietate serWala. Quae quidem seu-tentia de sapiente non est Paradoxonr facilis Urim Osciorum pars est referre gratiram , et scientia hiam est maioris Pretii, quam Moluntas sine illa. At non solum gratiam referre scit sa-Piens, sed etiam cuia debere gratiam et referre. Nam grati-ttido cum sensu hilaritatis et laetitiae coniuncta est, tum in Oseflcio sita est et oirtus. Vnde si ut grati beati, ingrati miseri sint. Quae quidem ansam praebent Senecae, in laudes fvientis exFatiandi, ut qui in omnibus rebus aequanimitatem et huma uilialem praestat, idcoquo vernil ca, propter quae ναυαε ma-
553쪽
lignum ineanit, ut gratus esse possit. Nam ex hac Parte Melmaxima impedimensa homini assurgunt, quc gratus esse Melit, Attamen in eo omnes consentium, esse referendam bene merentibus gratiam.
Quereris incidisse te in hominem ingratum. Si hoc nunc Primum, age aut sortunae, aut diligentiae tuae gratias. Sed nihil facere hoc loco diligentia potest , nisi te malignum : nam, si hoc periculum vitare volueris, non dabis beneficia ; ita , ne apud alium
pereant, apud te peribunt. Non respondeant potius, quam non dentur: et post malam segetem serendum est. Saepe , quidquid perierat assidua infelicis solia sterilitate, unius anni restituit ubertas. Est tanti, ut gratum invenias, experiri et ingratos. Nemo habet tam certam in beneficiis manum, ut non saepe sullatur: aberrent, ut aliquandci haereant. Post naufragium maria tentantur; laeneratorem non fugat a sorocoaetor. Cito inerti otio vita torpebit, si relinquendum est quidquid offendit. Te vero benigniorem haec ipsa res iaciat: nam cuius rei eventus incertus est, id, ut aliquando Procedat, Saepe tentandum eSt.
a Sed de isto satis multa in his libris loquuti sumus. qui de Benesciis inscribuntur; illud magis quaeren-
ud is peribunt. Quia earebis ipse voLiptate, qua fruitur homo qui he-
uelleium eolloeavit. Non res ondeantρotius. I. e. exspectatum fructum uon serant potius: occepta transitatio a militibus, qui vocati nomen fitium non detrectant: hinc agri responderit , tes litur se fructuosos esse. Colunieli. lII. 3. linc imagines ex agricultura sim litaetrustro tu mautem veniunt. MM. mereant. I. fixa sint, loeum suum teneant. Lecti ux laimeu eouit . non errent, vim του haerere nude satis notam ignorans. R . ιδ Coactor. Sie R. A. b. e. Par. a. d. et alii. Vitiose e tor Par. ex qi o
alii nonnulli apud Pine. et Grat.
tortor se erutit. Decoctor eX uuis vetia
eod. si Deo plaeel edidit Nur. quod quoniam bene habere censuit Rul L. vellem nobis interpretarus saltam ea-set. Schν.
554쪽
dum videtur, quod non satis ut existimo) explicatum est; an is, qui prosuit nobis, si postea nocuit, paria secerit, et nos debito solverit. Adiice, si vis, et illud:
inulto plus postea nocuit, quam ante profuerat. Si rectam illam rigidi iudicis sententiam quaeris, alterum ab altero absolvet, et dicet: Quamvis inluviae praeponderent, tamen beneficiis donetur, quod ex iniuria superest. Plus nocuit 2 sed prius prosulti itaque habeatur et temporis ratio. Iam illa munifestio Pa 4 sunt, quam ut admoneri debeas, quaerendum esse, quam libenter prosuerit, quam invitus nocuerit; quoniam animo et beneficia et iniuriae constant. Nolui beneficium dare : victus sum aut verecundia , aut instantis pertinacia, aut spe. Eo animo quidque debetur, quo datur; nec, quantum sit, sed a quali profectum voluntate, perpenditur. Nunc coniectura tollatur. Et illud beneficium suit; et hoc, quod modum sbeneficii prioris excessit, iniuria est. Vir bonus utrosque sa 'ulos Sic ponit, ut se ipse circumscribat; beneficio adiicit, iniuriae demit: alter ille remissior iudex, quem esse me malo, iniuriae oblivisci debebit, ossicii meminisse. ει Hoc ceris, inquit, iustitiae convenit, suum cuique reddere, beneficio gratiam, iniuriae talionem, aut certe malam gratiam. M Verum 6 erit istud , quum alius iniuriam secerit, alius beneficium dederit: nam , si idem est, beneficio vis iniuriae exstinguitur. Nam cui, etiamsi merita non antecessissent, oportebat ignosci, post beneficia laedenti plus quam venia debetur. Non pono utrique par pretium: pluris aestimo beneficium, quam iniuriam.
Non satis. . . expliealtim est. Λtti - - Ius suum minuat in hae supputagit tamen lib. III. de Benes. eap. 13. tione. Ruhk. Se ipse eireumferibat. Deeipiat se Pluria aestimo beneseitim. cyιam et ultro saltat in hoc ealculo. Lips. iniuriam. Iul. Muge mihi antiquius
555쪽
L. ANNAEI SENECAE Non omnes grati debere sciunt beneficium: potest etiam imprudens , et rudis, et unus e turba , utique dum prope est ab accepto ς ignorat autem , quantum, debeat: uni Sapienti notum est, quanti res quaequutaxanda sit. Nam ille , de quo loquebar modo , stullus , etiamsi bonae voluntatis est, aut minus quam debet, aut tempore, aut, quo non debet, loco reddit;
id quod reserendum est, effundit atque abiicit.
Mira in quibusdam rebus verborum proprietas est et constuetudo sermonis antiqui quaedam esticacissimis ei ossicia docentibus notis signat. Sic certe solemus
loqui: u Ille illi gratiam retulit. D Remerare, est ultro, , quod debeas , viserre. Non dicimus gratiam reddidit: reddunt enim, et qui reposcuntur, et qui inviti, et qui tibi libet, et qui per alium. Non dicimus re omithenescitim, aut so Dur nullum nobis placuit, quod
aevi alieno convenit, verbum. Referre, est ad eum , a quo acceperis, serre: haec vox significat voluntariam relationem : qui retulit, ipse se appellam t. Sapiens omnia examinabit secti m ; quantum acceperit, a quo, quando, ubi, quemadmodum. Itaque negamus, quemquam Scire gratiam referre, nisi Sapientem: non
magis quam beneficium dare quisquam scit, nisi Sa
erit solvere beneficium , qtiam iniuriam vindicare, qilia multo magis uelleio moveor , quam in uria. Potest etiam imμrudens. I. stultiis,
quem opponit Anpienti, gratus esse Potest, sed nescit quantum debeat, rationem non habens temporis. animi et . quo belli vicia dabantur. Rutil. Diam με ope est ab acemio. Quae vulgo his ndiiciebantur verba , reddere benefetiam et Pensare , a Nuret ex hovieci. isto modo digesta erant. quum tu editt. veti. et tris. e. aliisque nonnullis Iegerentur, sed absurdo modo disieeta: quo ipso iam salis tutellige tue, esse ex geliolio qnodam iuvecta: ignorant autem eadem verba
prohatissimi quinque codices, Arg. b. Par. b. d. Pine. Mod. Ops. Sehin.
- Vtique dum prom efit ab accem . l. e. in recenti benesieto qnod nondum excidit. Nam vulgus vetustioris obliviscitur. L 1. Non dicimus: grati ina reddidit. Baro saltem oecurrit, V. e. ap. Sall.
556쪽
ΕPISTOLA Lxxxi 5o 3piens; hic scilicet, qui magis dato gaudet, quam alius
Ioc aliquis inter illa numerat, quae videmur inopinata omnibus dicere Graeci vocant , et ait: Nemo ergo scit praeter Sapientem referre gra. 0tiam 2 ergo nec, quod debet creditori suo, reponere quisquam scit alius 3 nec, quum emit aliquam rem, pretium venditori persolvere2-Ne nobis fiat invidia, scito idem dicere Epieurum. Metrodorus certe ait, M solum Sapientem reserre gratiam scire. M Deinde idem admiratur, quum dicimus: e Solus Sapiens scit amare; solus Sapiens amicus est. M Atqui et amoris , et amicitiae pars est, referre gratiam; imo hoc magis vulgare est, et in plures cadit, qUum vera amicitia. Deinde idem admiratur, quod dicimus, ta fidem nisi in Sapiente non esse; is tanquam non ipse idem dicat.
An tibi videtur fidem habere, qui referre gratium
nescit ' Desinant itaque in mure nos, tanquam in- ιι credibilia iactantes ; et sciant, apud Sapientem esse ipsa honesta. apud vulgum simulacra Terum honestarum et efiigies. Nemo referre gratiam scit, nisi Sapiens: Stultus quoque, utcumque sit, et quemadmodum potest, reserat; scientia illi potius, quam vo- Iunias desit. Velle non discitur. Sapiens intor se omnia comparabit: maius enim aut minus sit quamvis idem sitὶ tempore, loco , causa. Saepe enim hoc non po-
'Metrodorus. Auditor et amieus Epicuri. Multa scripsit, quae o iaperierunt. Cf. ad Ε . VI, 6. MhI. Deinde idem . Metrodorus, qui ut Epievreus cum Stoicis aeerrime digladuitiis est, ideoque illa paradoxa impugnavit. Ruhk.
Solus sumens scit. . . est. Quoniam
ille soliis digitosci re potest, quae boua quum amore, tum amitatia digua sunt. Egregie de hac re, ut solet, disserit Epictetus ita Diss. Arrian. II, 22. CL
557쪽
iucre divitiae in domum insusae, quod Opportune dati mille denarii. Multum enim. inimest, donaveri S,
an succurreris; servaverit illum tua liberalitas, an instruxerit. Saepe , quod datur, eSiguum est; quod sequitur ex eo, magnum. Quantum autem existimas interesse, utrum aliquis de arca, quod praestaret, sumpserit, an beneficium acceperit, ut davet 2 Q Sed ne in eadem, quae satis scrutati SumuS, De
volvamur; in hac comparatione beneficii et iniuriae vir honus iudicabit quidem, quod erit aequissimum; sed honesicio favebit: in hanc erit partem proclivior.
Plurimum autem momenti persona solet afferre in
rebus eiusmodi. Dedisti mihi beneficium in servo; iniuriam secisti in patre; servasti mihi silium, sed 4 patrem nbstulisti. Alia deinceps, per quae procedit omnis collatio, prosequetur : et, si pusillum erit, quod intorsit. dissimulabit: etiam , si multum fuerit ΓsodJ si id donari salva pietate ac si de poterit, Te
eitta imitarimi r unde I ala a Lii,sio . maiias eius rima aut
minus sit. Sel. . Praestaret, sumps. Sic Sebis. Buli L. edidit: qiιod praestabat, sum in serit. Lipsius, cum Vitlgg. usque ad ipsum : Ouod dederat, stimρserit: lire, tuquitiue, intricaut libri, et Iiaec Mitret inna praeter ipsos. Meus quantiam Nutem . existimas, interest tili iam aliquid quod dederat. uel quod Paestarat, sum serit an bene A tim. Alludunt alii. et Erasmi quidem codices: utrum aliquis de rata quod Praestaret. xumpserit. Idem Lipsius niecit de Dala corruptum esse Prode arca qiicid G uovius et Ruli L. seqtilili sunt. Sensiis est, Lipsio explicante: Quid censes . inquit. tuteresse, iitriim aliiIuis donao et ab arceti, Baiulain Pccuuiam simipsciit; au tit posset benefacere . henelicium nece perit' id est, ipse inultifim gum Pium alteri dederit Z idem explient Grouo vitis a RuhLopsio ei latus : De Leuelicio loquitur, intermisceris eleganter tralatum hermonem de Pectinia, quae domo et ex Parato de area promitur: Virum a se solo expenderit et suis unius saeuitatibus in claudo bene
ficio usus sit. an advocaverit alienas, et versuram secerit, ut amico mutuum daret.
Sed ne. serutati sumus. In libris de Bene sietis, lib. III . cap. 8. Rutili. Leneseio oebit. Int : Potius tuturiam negliget quam beneficium. Si pusilliιm erit. quod intersit. Si non inulto maior erit iniuria beneficio . si parva est dissereulia, eius uouhabebit ratiourm.
ΓSed I si id donari. Facile credo,
558쪽
mittet; id est, si ad ipsum tota pertinebit illium a.
Summa rei haec est: tacilis erit in Commutando; patietur plus imputari sibi. Invitus benescium per com. Pensationem iniuria o solvet: in hanc partem inclinabit, huc verget, ut cupiat debere gratiam, cupiat referre. Errat enim, si quis beneficium accipit libentius, quam reddit. Quanto hiluvior est qui solvit quam qui mutuatur, tanto debet laetior esse qui se maximo aere alieno accepti beneficii exonerat, quam qui quia in maxime obliga irar. Nam in hoc quoque saliuntur iu- grati , quod creditori quidem , praeter sortem, extraordinem numerant; benesiciorum autem usum esse
gratuitum putant. Et illa crescunt mora ; tantoque plus solvendum est, quanto tardius. Ingratus est. 36 qui benescium reddit sine usura. Itaque huius quoque rei habebitur ratio, quum conserentur accepi a
Omnia facienda sunt, ut quam gratissimi simus;
nostrum enim hoc bonum est: quemadmodum iustitia non est, ut vulgo creditur, ad alios pertinens; maxima pars eius in se redit. Nemo non, quum alteri
Prodest, sibi prosuit. Non eo nomine dico, quod vo- ἰγlet adiuvat o adiutus, protegere defenSus, quod bonum
particulatu sed ex soliolio irrepsisse. et lithens illam eum Mur. prorsus abiecturus erant, iiisi a nectam dedissent veterea lihri quos novimus
Patietur pus imputari sibi. Plus benisicii quam acceperit, ut sacilior
fiat iniuriae cum beneficio comperi-aatio, etiamsi reipsa minus siι bene- statim iniuria. μαι referre. Mallet referre he-nesseium quam compensationu gratia iberari. Quam qui quum maxime obligatur. Vulgo, inde a Lipsio, quarn qui ace plena quum max. etc. Seilicet iuniores libri noumuli vocab. acepiens eR scholio insulserant, alii alio loco in-
'terpolantes. Sch M. Nam In L ... numerant. Supple: Usuras, nitimi grati testandi causa. et iusto maturius, ne sortis solutio mora hac usurarum so endartim sat
molestior. Riah . Nostrum enim hoc bonimi est. hiemeliores libri, non, ut vulgo, nDatriam enim in hoe bonum. Schw.--Iut. Ipsi
sculinur relati laeuusicii prelio.
559쪽
L. ANNALI SENECIEox plum clivultu ad facientem revertitur; sicut mala exempla recidunt in auctores , nec ulla misE-
ratio contingit his qui patiuntur iniurias, quos posse
sieri, faciendo docuerunt: sed quod virtutum omnium pretium in ipsis est. Non enim exercentur ad Praemium : recte saeti, secisse merces est. Gratus sum , non ut alius mihi libontius praestet, priori irritatus cxemplo, sed ut rem iucundissimam ac pulcherrimam iaciam. Gratus sum, non quia expedit, sed quia iuvat. Hoc ut scias ita esse : si gratum esse non licebit, nisi ut videar ingratus; si reddere beneficium non aliter quam l er speciem iniuriae potero; nequissimo animo ad honestum consilium. Per mediam infamiam, 9 tendam. Nemo mihi videtur pluris aestimare virtutem, nemo illi magis esse devotus, quam qui boni viri sa-mam perdidit, ne conscientiam perderet. Itaque, ut dixi, maiore tuo, quam alterius bono, gratus es. Illionim vulgaris et quotidiana res conligit, recipere quod dederat; tibi magna, et ex beatissimo animi
χο statu Prosecta, gratum suisse. Nam si malitia miseros sucit, vivius beatos, gratum autem osse virtus est; rem usitatam reddidisti, inaestimabilem consequutus es, conscientiam grati; quae nisi in animum divinum fortunatumque non pervenit. In contrarium autem huic affectum summa infelicitas urget. Nemo , si ingratus est , non miser erit:
Sed quod υtylulum omnium. . . est. Est stoleum dogma satis notum, vir-tiatem propter ipsam e Re exerecu-
dani. CL Lipsit Matiud. 11,2o. RuhI. - Claudiauus: I 3sa quidem viros metitim sibi. Si gratiam esse. . . . ingratus. Si nulla mihi alia via gratiam reseretidi paleret, quam si aliquid Leerem quod ine ii qum trali et in suspicionem ingrati animi. - Infelieitas Ilia verbis desinii optimus noster cod. Arg. b. Schw. Non miser erit. Deo hac vidg. le t. Selim. xerihil miser crit. omis,o non τα Quae negativa particula, tu init, imperite inserta ah his, qui Don viderautopyovi a Seneca ista. Ct,
statim es . . Eum dem lamen sensum
560쪽
non differo illum, statim miser est. Ita si te ingrati
esse vilemus, non aliena causa, sed nostra. Minina uin a
ex nequitia levissi in umqtie ad alios redundat; quod pessimum ex illa est, et ut ita dicam spississimum , omi remanet, et premit habentem: quemadmodum
Attalus noster dicere solebat: ci Malitia ipsa maximam partem veneni sui bibit. D illud venenum , quod serpentes in alienam perniciem proserunt, Sine Sua COI linent, non est huic simile; hoc, habentibus pessimum est. Torquet ingratus se, et macerat; Odit quae v - 22 cepit, quiae redditurus est, et extenuat; iniurias vero dilatat atque auget. Quid autem eo miserius , cui beneficia excidunt, haerent iniuriae 2 At contra Sapientia exornat omne beneficium ac sibi ipsa commendat, et se assidua eius commemoratione delectat. Malis una voluptas est, et haec brevis. dum accipiunt hu-neficia ; ex quibus Sapienti longum gaudium manet ac perenne. Non enim illum accipere . sed accepisse delectat; quod immortale est et assiduum. Illa con temnit, quibus laesus est; nec Obliviscitur po P negligentiam , sed volens. Non vertit omnia in peius, et a nec quaerit cui imputet casum; et peccata hominum ad fortunum potius refert. Non culumniatur verba,
nec vultus; quidquid accidit, benigne interpretan lolevat; non olfensae potius, quam benescii meminit.
nenis non miser erit, addit non disessem, a. e. nou est stiturus miser, iam
Dissιssimum. Suspicatur Dincianus Pessissimum e et ita sane quidem Tamen non mutem : at cur
tur praefatur ut ita dierim i non quia vox inusitata, sed quia metaphora audacior videri possit. Lms. Attalus. CL de hoc Stoico eo Iemque Praeceptore Senecae ad Ep. IX , 5. Fabrieli Bibl Ge. Vol. II l, p. 5έέ.