장음표시 사용
621쪽
L. ANNAEI sENECAE Video non futurum finem in ista materia ullum, nisi quem ipse mihi secero. Hic itaque Conticescam, quantum ad ista; quae sine dubio talia divinavit sutura , qualia nunc sunt, qui primus appellavit imρe-
0 dimenta. Nunc volo paucissimas adhuc interrogationes nostrorum tibi reddere, ad virtutem pertinentes quam satisfacere vitae beatae contendimus. α Quod bonum est, bonos sacit; nam et in arte musica, quod bonum est, facit musicum: fortuita honum non
ciunt; ergo non sunt hona. D - Adversus hoc sic respondent Peripatetici, ut, quod primum proponimNS, salsum esse dicant. ει Αh eo, inquiunt, quod est bonum , non utique fiunt boni. In musica est aliquod bonum, tanquam tibia, aut chorda, aut organum aliquod aptatum ad usus canendi; nihil tamen horum facit musicum. D - Hic respondebimus : Non intelligitis quomodo posuerimus ει quod bonum est in musica. is Non enim id dicimus, quod instruit musicum,
a Romanis arcessebantur, eorumque
vectitra blanda eL ad delicias usque mollis: eethhres erant et celeritate, . unde Martialisi me breois, ad nu. mertim rapidos qtii colliga ungtιes, Veriit ab auriferis geritibiar astur mutia. Graeci vocabulo significabant eorum incessum mollem et deliratum , latini utebantur verbo ambulare qtiod apud Gallos dieitur
riuutariis Tollularius proprie est qui ad numerum colligit ungues. TOLIutim incedere est numeratim , molliter et ineonetissim. vide notam Saumasti in Iulio Capitolino, c. 3. noti 3. in qua doctissime nos erudiit quid essent asturcoues, tollutarii, colatorii, giit onarii. Ε notis Lagr. Quantum ad ista se. iustrumenta luxus, quae hoc sensu recte imρα menta, voce militari, vocari possunt. Rtih . Quod bonum est, bonos scae omnia, quae dignitati et naturae humanae eongruunt, virtus. honesta ethona sunt, ideoque honos iaciunt. CL Stob. Eol. II, e. 7. P. zGo, aoas Io ed. Ηeeren. Rufi . Fortuita quae non in nostra pote-fitate sunt, e. e. opes. Peripatetici stoicis consentire non poterant, quum eontrarias de hono sententias haberent. et adeo fortuita tu bonorum numerum referrent, e. c. divitia . glorinm. nobilitatem. CL Stob. Gl. Il. p. 286. Caelerum merito miraris, quod status Eoutroversiae, quem P eamus, a disPulantibus neglectus fili. Bonum est in mustea. Sic recte e l. R. elim ms. e. et aliis. Vulgo bonum eat musico. Schw.
622쪽
sed quod facit: tu ad supellectilem artis, Iron ad ar-lom venis. Si quid autem in ipsa arte musica bonum ost, id utique musicum faciet. ' Etiamnunc sacere id
planius volo. Bonum in arte musica duobus modis dicitur: altero, quo effectus musici adiuvatur; altero, quo ars. Ad effectum pertinetit instrumenta , tibiae , et Organa, .et Chordae; ad artem ipsam non pertinent. Est enim artifex etiam sine istis; uti sorsitan non potest arte. Hoc non est aeque duplex in homine :idem enim bonum et hominis , et vitae. ei Quod contemptissimo cuique con ungere a C tu Γ- a Pissi ino potest, bonum non est: opes autem et lenoni, et lanistae contingunt: ergo non sunt hona. υ
Falsum est, inquiunt, quod proponitis. Nam et in grammatica, et in arte medendi, aut gubernandi, videmus humillimis quibusque bona contingere. Sed istae artes n- sunt magnitudinem animi prOsessae , non consurgunt in altum , nec fortuita fastidiunt. Virtus extollit hominem . Et supra Cara mor- 4 talibus collocat: nec ea, quae bona, nec ea , ' nox ala vocantur, aut cupit nimis, aut expavescit. Che
lidon , unus ex Cleopatrae mollibus, patrimonium
Irae non est aeque duplex in homiane. Int. non eamdem distinctionem facere potes in homine, ne in artifice; nam quod honum est homini, honum est vitae eius. Ergo non sunt bona. Hic syllogis .mus bene eum anteeedenti cohaeret, s. idem docet: quippe quo essetiue, sortuita non esse hona. Statuunt autem , Musarum tudia, eι literarum , uti et equorum atque eanum, in uni. versum artes liberales omnes studia quidem vocari. non tamen scientiari atque adeo inter prohos habitus ιντεταις σπουδο ας εςετι eos uunier uti Stob. Ecl. II. 7, Pag. 121 sq. aud et Chrysippiis magno usui esse arte liberales aiebat ευχρηστειυ τα ἔγχυ-κλια μαθεματα . Di g. Laert. vlI, ras. Gutraria huic stoicae sentetitiae latuisse Peripateticos patet v. C.
e Stob. Eel. II. I p. aso. Ruhk. Chelidon et Natalia impulisvmi homines, 'tos nonuisi ex hoe loco
cognoscimus. Occurrit ap. Tac. Λan.
XV, bo Antov. Natalis; sed an idem ait, nescitur. Riah . - Lipsius anni
assirmat eum non esse eumdem mAtilonium Natalem, qui in Pisoniaua uiuratioue Seue in ipsum accura-
623쪽
grande possediti Nuper Natalis, tam improbae lin
guae, quam impuvae , in cuius ore seminae purga-hantur, Et multorum heres suit, et multos habuit heredes. Quid ergo Τ utrum illum pecunia impurum essecit, an ipse pecuniam inspurcavit Τ quae sic in quosdam homines, quomodo denarius in cloacam 5 cadit. Virtus super ista consistit; suo aere censetur; nihil ex istis quomodolibet incurrentibus bonum iudicat. Medicina, et gubernatio, non interdicit sibi
ac suis admirationem talium rerum. Qui non est vir honus, potest nihilominiis medicus esse; potest gubernator, potest grammaticus, tam mehercules, quam
coquus. Cui contingit hahere non quaelibet, hunc non quemlibet dixeris. Qualia quisque habet, talis
est. Fiscus tanti est, quantum habet; imo in acces- 6 sionem eius venit quod habet. Quis pleno sacculo ullum pretium ponit, nisi quod recuniae in eo con ditae numerus effecit 3 Idem evenit magnorum dominis patrimoniorum; accessiones illorum et appendices sunt. Quare ergo Sapiens magnus est 2 quia magnum animum habet. Verum est ergo . quod contemptissimo
vit: nam ait Seneea nuper fuisse; similium rerum, medicina et sithe ergo iam obierat. Quis scit, an pater natio permittit. Caeterum subscribo iis, quae idem Vir summus monilitti oratus oresem. ρ. explicari putat de solemni mutatione τωv X et A. Li ius a Senera De Benef. IV. 31. R. CL Gron. Obss. IV, 4. P. 554 q. tis rearii. Sic M. R. tum mss. Cire eontingit. ... dixeris, i. is non Pan a. b. d. Col. et Iur. con*urca ut est hontis, σπουδαῖος, Ψ-, qui M. V . Eri et Mor. Mendose in um virtute caret. Ita k.sa it aut immoea ou A. c. et insA. Piscus, a. sportula pecuui rin, Pa.. unde imyurauit ex Geuteri eos is inmus, Eonula nihili est sine 'ecunia, te tura edidit Lipsius et seqq. auget tamen eius pretium. Itah . - aere censetur. Propeio, nou Noa geosus aecessioris est, augeri adventitio bono. Liysius. sacco pretium Dummorum: sed nt m admis alumem bene hahet: nee am mos rem esse praecipuam; saecum nil nutteuda est Groiiovii emendatio nisi vile additametitum: sic in h --timationen . Villus, ait Senera, urea mine divite divitiae sunt res Praeet-iκrinittit Minitationem pecuniae et i,uae; homo seru nihil est: nam uou
624쪽
cuique contingit, bonum non esse. M Itaque indolen- .lia in nunquam hunum dicam: habet illam cicada habet pulex. Ne quietem quidem , et molestia vacare i bonum dicam : quid est otiosius verme 7 . - . Quaeris, quae res Sapientem iaciat 2 Quae Deum. Des oportet illi divinum aliquid, caeleste magIailicum. Non in omnes honum cadit, nec quemlibet possessorem Ρalitur. Vide, .
Et quid quaeque ferat regio, et quid quaeque recuset. Hic segetes, illic veniunt Ielicitis uvae; Arborei foetus alibi, atque iniussa Mirescunt Gramina. Nonne ricles, croceos ut Tmolus odores , India mittit ebur, molles sua thura Sabaei tis mal es nudi festum. .
Ista in regiones descripta sunt, ut necessarium modi talibus esset inter ipsos commercium, si invicem alius
aliquid ab alio peteret. Summum illud Bonum habet
et ipsum suam sedem; non nascitur ubi ebur, nec
ubi serrum. Quis sit sum vi boni locus, quaeris 2 Animust Hic, nisi purus acoanctus est, Deum non scapit. νο Bonum ex malo non siι: divitiae autem sunt ex
hetur. Homo accedit divitiis, non di- Quae Deiam. Se. perseela rvtio: qiine . vitiae homini. pars iu nobis est epta munia illius ra- Indolentiam. Amd sonis, i. e. Dei. L.Mus. isti m duo bona sunt, ex qvibus Ferrum. Veisua virgilii Geom. I. summum iti beatia q----ιιur; M sq. Ru I. ut e mias aina dolore animus sina Deum non evit. Sic Ep. xxxI, s Perturbatioria, etc. Quid aliud υ ne animiam re- Nunquam bonam dieam. Corrige elum. bonωn, ma iam) quam Deum bonum. Error ex aliqua posteriorum in humano corpora hos ilantem y Ep. editionum Lipsianarum in M. Geon. xLI. x et Bonus vir sine Deo nemo indeque in aliaa omnea propagatus. era. Rub GMitiae autem fiunt ex Maritia et Molastis Mactare in honia poauetunt diinlisa ergo. etc. Sic commodustine Periputetici. Vid. e. e. Nob. Lia. II, omniuin ed. A. et vis. o. Sta .
625쪽
savaritia: divitiae ergo non sunt bonum. M - Non est, inquit, verum . bonum ex malo nyn nasci; ex sacrilegio enim et furto pecunia nascitur. Itaque malum
quidem est sacrilegium et furtum; sed ideo, quia pini a mala iacit, quam bona: dat enim lucrum, sed
cum metu, sollicitudine, tormentis et animi et comporis. - Quisquis hoc dicit, necesse est recipiat, s crilegium sicut malum sit, quia multa mala facit,
ita bonum quoque ex aliqua parte esse, quia aliquida. boni facit: quo quid sieri portentosius potest 2 Quan
quam sacrilegium, surtum et adulterium inter bona haberi, prorsus persuasimus. Quam multi furto non erubescunt, quam multi adulterio gloriantur 2 Nam sacrilegia minuta puniuntur. magna in triumphis seruntur. indiice nunc, quod sacrilegium, si omnino ex aliqua parte bonum est, etiam honestum erit, et recte lactum vocabitur; nostra enim actio est: quod nullius mortalium cogitatio recipit. Ergo bona nascias ex malo non Possunt. N. si , ut dicitis, ob hoc unum sacrilegium malum es. quia multum mali assert; si
remiseritis illi supplicia, si securitatem spoponderitis,
ex toto bonum erit. Atqui maximum scelerum suP-
Non est, inquit. Peripatetieus, Cuius sectae honum omne id placebat esse, qnod utile fiari possit, quatenus
ut viri eo utantur. Sinh. p. 29o. R. Q ιι quam ex Gruteri coniecti rincepit Lipsius et tenuimus nos eum aliis Perperam nude quam sacritio mum . etc., edd. Tett. et mss. Stain. - Quanquam . . inaritam ras seruit tur. Huc occasioue utitur uoster, uti eius tuti rduni est mos, exspatian li
ensi ad carPeadum saeculum si uti ,
quippe eui iam saetilegia, sulta, aduru eria inter bona essent, tum M philosos litam peripatuit in occulte uadneendam, utpote quae omnes virtutis nervos frangenda , ut cum Cicerone loquar, talia probare videretur. Rutia. Persuasim scit. nobis et aliis ;ate praebent libri omnes eonae fi . Recte faelum . κατορθον in , rectum
i. e. ossicium persectum, ut sapere. iuste agere, ideoque virtutum sutictio. nes. Riah . . Remιseritis et smyonderitia recte
R. a. c. Vulgo remiscita, etitiaris. Schw.
626쪽
plicium in ipsis est. Urens, inquam, si illa ad carnificem aut ad carcerem disserar statim puniuntur quum facta sunt, imo dum fiunti Non nascitur itaque ex malo bonum, non m ngis quam ficus ex olea. Ad s
men nata respondent: bona degenerare non possunt. Quemadmodum ex turpi honestum non nascitur, itu rarae ex malo quidem bonum: nam idem est honestum et bonum. - Quidam ex nostris adversus hoc sic respondent: ci Putemus pecuniam bonum esse, unde- Cumque sumptam; non tamen ideo ex sacrilegio pecunia est, etiam si ex sacrilegio sumitur. is Hoc sic intellige. In eadem urna et aurum est, et vipera: Si aurum ex urna sustuleris , quia illic et vipera est,
non ideo inquam mihi urna aurum dat, quia vi-
Peram habet; sed aurum dat, quum et viperam haheat. Eodem modo ex sacrilegio lucrum sit; non quia di, turpe et sceleratum est sacrilegium , sed quia et lu
crum habet. Quemadmodum in illa urna vipera malum est, non aurum, quod cum vipera iacet; sic in
sacrilegio malum est scelus non lucrum . A quibus dissentio: dissimillima utriusque rei conditio est. Illic
aurum possum sine vipera tollere ; hic lucrum sine sacrilegio facere non possum. Lucrum istud non ostappositum sceleri, sed immixtum. et Quod dum consequi volumus, in multa mala in-Quidam. Siniet, qui in Peripateti-
eorum partem . ut Satuere istae quidam , inclinarent. Si eut aurum urinrecipit naturam viperae, ita pecunia ex sacrilegio sumpta naturam sceleris
non recepit, ideoque ut quaelibe Pecuuia usurpari potest et pro lucro haberi. Rufi .
Inquam. Vethiam inquam , quum ahesset vulgo, dedere R. a. o. Pal. a et opsop. quos secutua est Schm. Non quia... ged quia. Vtrobique qua dant edd. a Mureto refragantihus libris. Sehw. A quibus dissentio. Unice veram scripturam servavit eod. PnI. quart. Vulgo q/ubia q*omtur edd. eum R. A. C. Par. a. Pul. x, et Col. Sed a quibus Par. b. d. Pal. 1 et 3, omisso verbo dissentio, scilicet librario ad proximum verbum drasimvlunia aberis ranis. Post dissimιιlima Poterat eum
627쪽
cidimus, id bonum non est: dam divilius utilem consequi volumus , in millia mala incidimus: ergo divitiae bonum non sunt. υ - Duas . inquit, significaticines habet propositio vestra: unam, udum divitias consequi volumus, in multa nos mala incidere; is in multa autem mala incidimus et dum virtutem consc- qui volumus. Aliquis, dum navigat studii causa, nai dis fragium iacit; aliquis captus est. Altera significali talis est: e Per quod in mala incidimus . bonum noli est.. Huic propositioni non erit consequens, per divitias nos, aut per voluptates. in mala incidere: aut, si per divitias in multa mala incidimus, non latitum honum divitiae non sunt, sed malum sunt. Vos autem tantum illas dicitis honum non esse. Praeterea, inquit, conceditis divitias habere aliquid usus: inter commosimas numeratis. Atqui eadem rationerie commodum quidem erunt; per illas enim multa as nobis incommoda eveniunt. - His quidam hoc respondent: Erratis , qui incommoda divitiis imputalis. Illae neminem laedunt: aut nocet sua cuique stultitia. aut aliena nequitia; sic , quemuit modum gladius, qui neminem occidit, occidentis telum est. Non ideo di
vitiae tibi nocent , si propter divitias tibi nocetur.
N. A. e. et aliis inseri parti ruta enim; m e ratule omissa in edd. inde a Murmio, cum Par. b. d. et aliis apud Pine. Sehin. Suul. Hie syllogismus alio modoniolastrat, sortii iis ideoliue et divitias ion esse horia: quia mala secum hahent noti upivsita, sed immixta, uec P re hona esse possuut: verbo, digu isti et naturue humanae adversuutur. I ropositio antem maior labefaciatur, ideoque et minor, sed non idei reo Peli pateticia assentiendum est Ete- Divi uui1 de eo, quod tuterdum bona captans in mala incidere possis. sed quod semper in ea incidas, sermo sta uae de commodis monentur. m liora et firmiora sunt. Rufi I. Huιο propositioni. Prvositis Par. b. d. V ude suspiceris , Huic pro osito scripsisse Senecunt. Schw. mmo Ia . Haec commoda, στα, ut saepe tam vidimus, termitiuatechuicus Sinae sunt, quo aestimabilia designautur, quae neque Per Seboua neque mala sutit, attamen aes i. matione qua luna digna, προηγμένα , producta. Cf. ΕΡ. Lxul MSuu1. LLV h
628쪽
Posidonius ut ego existimo melius : qui ait, redivi- υ
tias esse causam malorum, non quia ipsae siciant aliquid, sed quia iacturos irritant. . Alia eat enim 'causa essiciens, quae Protinus necesse est noceat alia praecedens et hanc Praecedentem causam divitiae habent. Inflant animos, superbiam pariunt, invidiam contrahunt, et usque eo mentem alienant, ut sapia Pecuniae nos , etiam nocitura, delectet. Bona autem omni carere culpa decet: Pura sunt, non corrumpunt animos, non Sollicitant; extollunt quidem et dilatant, sed sine tumore. Quae bona sunt, sduciam faciunt; divitiae audaciam : quae bona Sunt, magnitudinem animi dant; divitiae insolentiam. Nihil autem aliud est insolentia, quam species magnitudinis salsa - Isto modo, inquit, etiam malum sunt divitiae
non tantum bonum non sunt. - Essent malum si
per se nocerent; si, ut dixi, haberent essicientem causam : nunc praecedentem habent, et quidem non atritantem tantum animos, sed ut trahentem. Speciem enim boni ostendunt verisimilem , ac plerisque credibilem. Habet Varius quoque praecedentem CauSam 4s ad invidiam; multis enim propter sapientiam, multis propter iustitiam invidetur: sed nec ex se hanc causam habet, nec verisim .lum. Contra enim verisimilior
edd. a Mur. Oliinuetias edd. eum mS. c. et Par. a. b. d. Selim. Inquit recte ed. R. Et mss. Par. N. b. d. aciI. adversarius Peripatetie . Vulgo inquis. Schw. Si Per se nocerem vulgo, Cura a. Si Osac noeerent insa. Par. ia. b. a.
629쪽
illa st,ecies hominum animis obiicitur a virtute, quae illos in amorem et admirationem vocet. Posidoniussi sic interrogandum ait: ci Quae neque magnitudinem animo dant, nec siduciam, nee securitatem, non sti ut bona: divitiae autem, et hona valetudo, et similia his, nihil horum iaciunt: ergo non sunt bona. v Hanc interrogationem magis etiam nun C hoc modo intendit: sa ri Quae neque magnitudinem animo dant, nec sidu-
Ciam, nec Securitatem, Contra autem insolentiam, tumorem, arrogantiam creant, mala sunt: a sortuitis
nutem in haec impellimur: ergo non sunt bona. M Unc, inquit, ratione ne commoda quidem ista erunt. 33 Alia est commodorum conditi O , ulla bonorum. Com
modum est, quod plus usus habet quam molestiae; bonum sincerum esse debet, et ab omni parte innoxium. Non est id bonum, quod plus prodest; sed
quod tantum prodest. Praeterea commodum et ad animalia pertinet, et ad imperfectos homines, et ad stultos. Itaque potest ei esse incommodum mixtum; sed commodum dicitur, a maiore sua parte aestimatum. Bonum ad unum Sapientem pertinet; inviolatum
Bonum animum habe t Vnus tibi nodus, sed IIe 34 Culaneus, restat. ci Ex malis bonum non sit: ex multis
Praeterea. Perperam vulgo πο-- mea, invitis edd. vett. et tussiis. β'.&tillos opponit Sina sapientibus, τους - τοις σπουδαιοις. Ruhk. Ner lanetis. Nodus Herculaneus nihil aliud est ae nodus Gordianus, id est, nodus inextricabilis, insol- endiis. Nemo ignorat quomodo ab auexandro solutus fuerit. Huie nodo dotes singulares et mirifieae addicetiantiar, ut colligis e Pliuio Nat. Ilist.
lib. XXVIII, cap. 6. De Loenodo ιὰ Pompeius Festus de vers. signis. liti
III, voce Cingulo . Cingtilo no- numa Praecingebatiar, quod Mir in lecto sol- Melae... hoc Herculaneo no M Mincium Mir sol it Ominis gratia. ut ais inse
selix sit in ause tendis tiberis, ut suutier es. qui LXX tiberos reliquit. Noti decetitiore allegoria signifieari
Poterat adimeudam esse uxori virginitatem. Noa docet Macrobius ser-Peutes duos murem et seminum, qui
630쪽
paupertatibus divitiae fiunt; ergo divitiae bonum non
sunt. D - Hanc interrogationem nostri non agnoscunt: Peripatetici et singunt illam, et solvunt. Ait autem Posidonius. hoc sophisma, per omnes dialecticorum scholas iactati tui, sic ab Antipatro refelli. e Paupertas non per possessionem dicitur; sed per j, detraclionem, vel, ut antiqui dixerunt, per orbationem Graeci κατα στερησον dicunt : non, quod habeat, dicta, sed quod non habeat. Itaque ex multis inanibus nihil impleri potest; divitias multae res saciunt, non multae inopiae. Aliter, inquit, quam debes, pau- pecialem intelligis. Paupertus est, non quae pauca 36 possidet, sed quae multa non possidet. Ita non ab eo
dicitur, quod habet, sed n eo, quod ei deest. H Facilius, quod volo, exprimerem, si Latinum verbum esset, quod ανυπαρξια significatur. Hanc paupertati
Aegypto signum fuisse generationis,qilia Aerpeiates isti inter se D ci Herculaneo vinciebatitur. E. nolis La-SVang. Bonum non sunt. Hune syllogismum Peripatetici invenerunt haud dubie propterea , ut irriderent Stoicos, et ut Dialecticos exogitatent Etenim ipsi serio fingere eum lite verum habere non poterant, ne eoi elusione vineta sua ipsi caederetil, quippe quos constat ex Aristotele, Stobaeo , al. divitias ititer bona numerasse. R. Ait autem . . . . refelli. Antipatrum itaque Seneca non legit, sed haec e Posidonio mutuatus est. Hie Antiρα--ter Tarsensi 1 eelebris suit Aloicus,
Diogenis Babyloni diseipulus et Patiaetii Rhodii magister. vixit circa a.
v. e. 6oo, Carneadis eoaevus. Omnia eius scripta, quae multa suere, deper
Per possessionem. Sie reete libri eti. non Per Positionem , quod ex Εensmi ingenio erat. Graeci philosophi oppoviint hanelmssessionen noster latine diei iὶ et Δὶh υ. Non, quo I habeat . diata. Postre mim verbum commode dedit ed. R. Vulgo di et tir, ab Erasmo eum Par. a. Dieit ed. A. eum Arg. e. Par. b. d. ei Pine. Sch M. Avυπαρξία. Vocab. quod h. l. scripsera Seneca in vetvstis editionibus et in uasstis, partim Graecis litteris imperite pictum inagis quam scriptum exhibetur, partim Romanis litteris misertime deformatum. partim pror fitis omissum vacuo spatio relicto. Non fuisse hie loeum voeabulo ἀπopia, quod sua auctoritate posuerat Erasmus, ex toto orationis contextu saetio apparebat; tenuerunt id tamen ad hunc diem, uno Prudentissimo Gro uo io excepto, editores ad uuum