C. Iulii Solini collectanea rerum memorabilium

31쪽

xxviii

choromaphiam Plinianam adi iam videri imperanis Hadriatio Piove

praetor Iubain Punicos libros citant, quorum non meminit Plinius: ita controrersi spiritus sunt tam apud

Ammianum q 7 quam apud Solinum q l0 non petiti ex

Plinio. - Denique reliqua quoque Soli Diana et Ammiana qui inter se compararit, eandem ubivis inter ea rationem intercedere deprehendet. Quaro cum Solini librum ipsum supra viderimus non antiquiorem eSso Saeculo tertio, nunc addondum est ipsum opus, quod in breve contraxit quodque chorographiam Pliniatiam nilucupavimus, iam in hominum Inanibus suisse aetato Antoniniana teste Appuleio eius aetatis scriptore. scripta autom est chorographia ea non ante Hadrianum, Cum tuter auctores quos baudat inveniatur Gra

nius Licinianus bis citatus nomine Granii p. 44, 18, Liciniani p. 37, 12, iam ex ignobili celebratus propior

historiarum reliquias nuper litteris restitutas. cuius de aetato operibusque quaestio nil modii in perplexa cum hoc loco retractari non debeat, tantum breviter significabimus deprehensa esse in Liciniani reliquiis Londinensibus certa aetatis aut Hadrianae aut Hadriano postorio

ris iudicia, maximo Olympici quod fuit Athenis ab Ha

driano absoluti significationem non Obscuram: Inihi autem et Granios Licinianum et Flaccum diversos videri nec interpolatum Liciniani opus ab auctore aetatis posterioris. quae Si Vera sunt, inde colligemus Plinianam chorographim, quam in compendium redegit Solinus,

conscriptam e88e saeculo Secundo imperante Hadriano

aut Antonino Pio. - Auctor libri quem breviavit si quidem nomine laudatur a Solino, non potest esso nisi ipso

Licinianus: nulla tamen causa fuit, cur nomen Poueret. eodem iure et fortasse meliore coniciat quis Chorogra

phiam illam alteram deperditam una cum Pomponiana ab auctore huius libri adhibitam ad Plinium augendum fuisse Liciniani, utpote qui in reliquiis eius operiS practer Varronem solua citetur P. Xum). Sod de ea quoque coniectura dicendum erit non satis apparere, cur Solinus, qui neu Melam nec ipsum Plinium usquam verbo Diuiti od by GOoste

32쪽

memoret, alterius operis chorographici auctorem ponere debuerit nec talos rationes, quales de Boccho supra attulimus, praesto esse de Liciniano. - Sed mittamus haec: omnino enim quaestio do chorographia illa Pliniana huius nostras opellae terminos ex odit. nam ei ut satisfiat, ante omnia diligenter circumspiciendum erit, quid ex illo operes multum sane lectitato a saeculo inde secundo prapter Solinum alii auctores servarint: nec quaestio ea cohibenda prit intra Appulatum et Ammianum. Macrobium cum inter Soliui Oxpilatoros rsettulit Bemhardius, hoc tantum testatum voluit no Vossium quidem suum logisso se, nedum Macrobium: sed disputationem de anno Romano, quatis tegitur tam apud Solinum quam apud Censorinurn in libro edito a. p. Chr. 238 et Macrobium scriptorem saeculi quinti, post alios ego docui sin chronol. p. 39ὶ ita comParatam esse, ut tres quos habemus enarratores pendeant ab auctore communi: quem quominus statuamus filisse eum qui Plinium ad chorographiae formam recensuit aetate Hadriana nihil videtur obstare. nam ad Varronem quidem semper

ea res redibit tanquam auctorum nuctorem: neo tamen

credi dorim Consorinum Sotinum Macrobium ipsos legisse

Varronis volumina supra suae aetatis modulum docta.

Denique de quibus per hos annos Saepe disputaverunt eritiei Pliniani additamenta vetusta ad septimum potis

simum Plinii librum 7, 55. 73. 74. 9 I. I 22. 123 , re

magna certe ex parte Plini auis nullo modo inseriora, sed in uno tantum alterove codico, maxime in Vesontino Chifflati neque ibi uisi ad marginem reperta, proclive est repetere ab illa tanquam altera eaque aucta Plinii editione, cum praesertim qui hanc curavit eum librum Plinii do homine sedulo retractasse etiam ex Solino

constet.

Sed redeamus ad Solinum. ad quem quae pertinent ex antiqua aetato ut absolvamuS, reStat, ut Pauca Rddamus de iis qui eum ipsum, non auctorem Pius expilarunt. constat autem Sotini librum talem fere, qualem

chorographiam Plini nam quinam prae ara usurparim.

33쪽

hodio hahomus, loctuin osso ot expilatum a quin quo auctoribus Augustino Capolia Prisciano Servio Isidoro ' . Misso autein Serrio. qui paucissima tantum ot sub S lini sere nomine inde vid0tur in suum librum transtu-Priseiamis. lisse, videamus de quattuor rotiquis. et Priscianus quidem in institutionibus grammaticis scriptis saeculo ulino into pluribus locis diserte citat Solinum: praeterea peripgosi Dionysianae Latine a so versae suam do auctore satis constat) quae adiecit, paucissimis exceptis D. I 85 187 de Didono; v. 556 do Proconeso; v. 772 do By- Isidorva. Zantio in omnia petiit ex Solino. - Similiter Isidorus

Uispalensis ' o. 6363 in libro de natura rerum Solinum

citat nominatim. pundem in etymologiis etsi ex oporis instituto auctores non adserit,it, rumpn multis locis pendere ex Solino cum Propior alia argumenta Certum est tum quod intordum ita oreavit, ut ipsa Solini v rba ante oeulos eum habuisse pateat. sic l4, 3, 32 ox Solini loco p. 96, 11: Heniochorum montes Ar en, Moschomιm Phasidem fundunt haec effecit: habet et flumina magna Oscorum Phasidem atque Araaeen; quem errorem Isidorus, si hoc loco Sotini auctorem Plinium nequo ipsum Solinum Secutus esset, nequaquam Commisi Sset. adhibuit tamen Isidorus praetor Solinum otiam ipsum Plinium et saepe ita, ut in eodem capite miscuerit Pliniana et Soliniana. - Eadem fore ratione Marcianus Caphita. Capella au tor aetatis incertae, nisi quod constat eum

scripsisse ante a. 498 cf. Rossi inscr. christ. U. R. I p. 476 ,

commentariorum suorum Sextum ita concinnavit, ut modo

Ρlinium, modo Solinum, initio magis illum, in fino

Doetores declesiasticos Hieronymum Ambrosium Augustinum iisdem fere verbis saepe mutuatos esse sententias Solini in vita eius editioni Viennae Iberi praemissa scribit Iohannes Camers: meminisse Solini ex patribus Hieronymum Ambrosium Angustinum posuit Camertem opinor seeutus Ger. Io. Vossius do hist. lat. L III s. v. , quem deinde Fabricius aliique exscripserunt. certos vero locos Hieronymi Ambrosii ve ex Solino desumptos eum nemo demonstrarii, ego quo inenullos novi neque lateor multum quaesivi.

34쪽

huno potius expilaret neque praetor hos in hac quidem operis Pario auctorom alium adhiberot: ipia de ro in universum recto nuper exposuit Frid. Llide ho ido Mamoiani Capsellae libro sexto. . Gottingae 1862 p. t 3 sq. . uec desunt apud Capellam errores ex ipsius Solini vorbis male laetis explicandi. ita cum Solinus p. 220, 7 scripsisset: habitari etiam addit Aethiopiae adusta Trogodytarum eι Ichthyophusorum nationibus, Capolia 6, 702abdita legens pro eo quod est addi ι vol addita illoc otiim habent libri ploriquo) inde se citi habitantur etiam abdita Aethiopiae et adusta Trogodytarum et Ichthyophagorum gentibus, sicut obsorvavit Ludoche l. c. p. 3li. it m p. 231, 2 cum scripsisset Sol inus: tertia i insulaὶ huicyroaeimat eodem nomine, quae respondent Plinianis 6, 204:ub ea in ricino eodem nomine minorem, Capetia 6, 702malo iungens proaeima teodem nomine sic locum expressit: tertia node, Micut Observavit Saluiasius oxero. Plin. p. 927 B ot breviter nos supra iam tetigimuR. - Deniquo Augustinus in commentariis de civitate dot sa - Aunistinus.

culo quiuio ineunte editis similiter coniunctos adhibuit Plinium Solinumque. nam quae rettulit duobus locis ox gentium historia 16, 8, 1. 21, 6, 13 seu curiosiore historia st 6, 8, I; cs. 2I, 7 extr.3 sive historia non factorum et transactorum, sed manentium Iocorum s 2I, 5, 23, eorum quae priore loco il6, 8, lj leguntur, aperte descripta Sunt ex Pliuii naturno historiae tibro soptimo k Ib-30ὶ ita ut saepe ipsa verba Plinii retineantur, cum Solinus eadem aut non haboat ut locum de androgynis) aut aliter referat sui locum de Monocolis p. 208, 2 aliaque): contra quae secundo loco 21, 5, 1ὶ reseruntur, ea vel in ipso rerum ordine i qui secundum Solinum est 5, 18. 29, 4.

7, 2. 13. 32, 35. 3b, 8. 37, I 6. 2 l. 45, 18. 52, 49ὶ fore

Solini libollum sequuntur omniaque haec apud Solinum redeunt, cum quaedam, ut loci de asbosis ot d pomis Sodomorum, upud Plinium non adsint. quam ob rem etsi fieri potost, ut Augustinus non Sotinum adhibitorit, sed eum quom is opitomavit, tamen magis cre-Diuitiaco by GOoste

35쪽

diderim volvisso sum Oa quas nos habomus Plinii Soli-

Plinius at no- niquo volumina. - Notabilis autem ost coniuncta haso

.iώ ninni Soliniani librorum usurpatio, qualis non sorumqua adhibit . tum obtinuit extrema litterarum Latinarum aetate, sed

etiam ad medii aevi incipioniis grammaticos videtur Pr pagata esset certo Diculi monachus Scotus saeculi noni incipientis cum narrationem compilat ex Plinio sere et Solino, tralaticiam quandam horum auctorum coniun tionem scholasticam secutus videtur esse. Byzantiorum nutem grammaticorum in scholis Solinum tectum esse et Oxpi natum quamquam non traditur, tamen oo ducit cum quod Theodosius II cum manu sua descripsit tum quod Ρriscianus eo utitur tanquam sermonis Latini teste idonoo. ita non magis mirabimur quam nobis gratulabimur eum ad nos pervenisse integrum pluribusque ut mox videbimus exemplis. per litterarum autem tenebras Solinus nunquam logi desiit, utpote qui suis fabellis senoscentia tempora oblectaret, eloquentiae, ut ipse ait, bratistis sa culi insantiam relevaret, propter ingenium denique nomini unquam molestus esset. quantopere autem ab eiusaotatis hominibus expetitus et lectitatus sit, maxime per Gallias et Germanias, donec in oblivionom abirot bonis litteris resuscitatis, codicum qui Superest copia paene immensa Satis ostendit: ostendet etiam melius opinor sicut unquam placuerit in fabellis Oarminibusque Romanicis ot Theotiscis vestigia rimari Solini. sod haseo iis r

linquimus quorum sunt: nos ad nostra redimus. . bri soli ni pro- Secundum ea quae traduntur in Practatione libri al-iseu i tora suido huius ed. p. 233 3 cum Salmasius tum si qui

rehotypo omnes ' . . . . . ..

VP φ suasum habuerunt edita Esse auctore vivo duo exempla,

attorum ei subreptum imperfectum etiamtum, alterum vero ab eo recognitum et perpolitum, duplicisquo huius oditionis variam lectionsem in librorum qui hodio extant inodo discrepantiis modo diriographiis adhuc supe emo. quao libelli originatio satis mira ot omnino sino exemplo redarguitur vel argumento omnium simpli- Diqiti Corale

36쪽

cissimo et cortissimo quod complures mendae nequaquam ab auctore profectae in libris qui sextant ad unum omnibus insederunt, quarum quasdam Subieci. p. 40, 19 rietes quadragies nories centenaJ sor. lxx XLIX sive ricies quadraginta norem milia.

p. 220, 4 LJ scr. m. p. 226, 2 XXXXJ Aer. XXX. Qui numori corrupti cum involitantur in libris Solinianis hodio notis omnibus, genuini autem legantur eum apud Plinium quem his locis Solinus exscripsit tum apud Capollam qui his locis exscripsit Solinum . demonstrant omnino illos non ex duobus ipsius auctoris archetypis proficisci, sed ex eodem exemplo aliquantum posteriore et subindo depravato. adde Praeter ea, quae infra ponentur intor propria libri Parisini p. Lui, similia haec: p. 46,17 desint siJ scr. si desint. p. 63, 6 illa herculis pugnae hic plane elaraJ scr. ille Herculis pugna. hic Pane clara. p. 76, 21 hemusJ Scr. Aenu .

p. 92, 7 aestatisJ scr. statis. p. II 3, 8 dum non tenent vel detinetJ ser. Dumnoni

tenent.

Qui erroros aut omnes aut certe Plerique omnino non

sunt auctoris liost inscitissimi, sed librariorum. accedunt his glossemata quaedam licet non multa originis antiquissimae: p. 20, 2l M'. svol M. Curius adscriptum habuit incDiqiti Corale

37쪽

archetypo Communi maximus curio, cuius vostigia divorsae codicum familino divorsa

p. 44. 15 cicadae apud Restinos mutae nec usquam

cadae mutari libri omnses. P. I 2b, I 5 natu maximus ducit agmen, aetate proaeimus

costit sequentesJ libri omnos. p. 132, 13 aliquantisper signobilisJ humilis et languido statu libri, nisi quod interpolati doderunt

humili.

p. 176, I in ipso EufrateJ alneo libri, nisi quod in-

torpolati quidam empndarunt Eustatis. Antequam aut in accedamus . ad quasestionem dis optandam do codicum generibus variam oum et implicatum,quao de libri indice, de rubricis, de capitum numeratione tradonda sunt ita praemittemus, ut quae do codicum ratione mox demonstrabuntur ad haec ex podionda interim anticipemus. - Εx primi ordinis libris eorum qui hodie snporest pracstantissimus Holdelborgonsis habotinscriptum: Iulius Solinvs Advento sal., subscriptum: Iam Iivs Solinus e licit feliciter. studio et diligentia domni Theodosii inrticlissimi principis conveniuntque sere alii

liuius ordinis libri paulo molioros, ut Parisini 6813. 6833, nisi quod in hoc titulus additur ipsius libri tam post praὐ-

sationem quam ante subscription in de memorabilibus. neque ullum codicem novi cum hac subscriptione Thoodosiana, qui non sit aut primito familiae aut cum hac familia contaminatus. in alia tamen discedit Bomon sis inseribens: C. Iulius Solinus Constantio suo saI., subseribens: Iulius Solinus e licit feliciter, omisso nomino Theodosii, nomine autem olus, cui lib0r inscriptus est, nescio qua temeraria interpolationc mutato. operis titulum cum huius ordinis codicos honao notae reticeant, in eorum locum succedit qui scripsit a. 825 Dicuit huius classis libro usus nostris ot antiquiore et meliore, qui siccitat perpetuo: Iulius Solinus in collectaneis. denique Diuili od by Cooste

38쪽

Aldholmus, Dieuito antiquior annis soro ci., Solini libro risus classis pri tuae potius quam Secundae in , tibi plo-nissimo sp. 323ὶ sic citat: Inlius Soli1ans in collectanea

rerum memorabilium. - Secundae classis ex libris quos

totos collatos habui, cum Guolserbnanus initio truncatus sit, ii Basileensi autem rubro Scribenda omnia absint, unus qui habet inscriptionem Leidensis tantummodo praescribit: Solinvs Aduento salutem , Pro subscriptione, quae cum extrema libri parto ex Loidensi

excidit, non adest nisi e ilicit in Guelserbytano, explicit liber in auctario Loidensis sti. extant tamen alii huius generis codices saeculi item decimi cum inscriptione ploni oro. ita in Parisino 6831 logitur initior Iulii Solini collectio rerum memorabilium, filior explicit liber Solini. itoni in libris quattuor inter so simillimis saeculi x omnibus Parisinis duobus 7230. 7230 A Loidonsi Voss. Q. 29 Monacensi 6384 sic subscribitur: expici ityIRGViciter9 G. Iuli Solini strammatici: nam quod in Monacensi adiectum est in fine subscriptionis vocabulum

quod est polyystor, id sciscitanti mihi respondit Haru

mius a manu osse recenti Oro. - Denique classi tortiaoluterpolatae adiecta praelatio sic scribit p. 233, 2 li: erit

igitur operi isti titulus Polyhistor r nam quem in Gordio designareram, scilicet M Collectanea rerum memorabilium eum his quae improbarimus placuit oblitterari. unde Prae-

Pauca quae ex Solino affert Aldhelms etsi hoc ostendunt eum librum habuisse non tertiae classis, tamen utrum is ea prima an ex Secunda fuerit non definiunt i definit tamen ni fallor quae refert p. 325 ed. stiles de volumine manu imperatoris Theodosii seriplo et sub- Seripto. nam etsi hoc volumen Prisciani esse scribit, non Solini. sellieet emendatorem Prisciani Theodorum eonfiandens eum Solini scriptoro Theodosio, quem errorem expenderunt Otto Jahii tu actis foe. Saxon. I 85ὲ p. 342. 358 et Martinus Heng in praes. Prisciani VOl. I p. viii, tamen in eum non incidisset, nisi novisset iam subscrimtionem Theodori Priscianeain quam Theodosii Solinianam. haoc autem cum non offendatur nisi in libris Solini classis primae, sequitur ut eius generis fuerit ab Aldhelmo usurpatus.

39쪽

scribitur in libris liuius ordinis Parisino 6810 Sangallonsi Angolomontano: C. Iuli Solini sire grammatici Po*histor ab ipso editus et recognitus, subscribitur in duobus his: feliciter liber perscriptus C. Iulii Solini sire grammatici polyhistor ab ipso editus eι recognitus. Praeter aquae adiciunt ad inscriptionem ii doni duo libri: de situ

orbis terrarum et de singulis mirabilibus quae in mundo habentur, quas redolant in deterioribus quam plurimis, cum absint a Parisino, postea addita videntur. Parisini autem subscriptio haec est perpetuo scripta eadem manu eodemque tempore: e licit β. C. Iuli Solini sive grammatici. li Iulius Solinus e licit feliciter studio et diligentia on. Acr. D. x, domini nostrii Theodosii invictissimi principis. li feliciter liber perscriptus C. Iulii Solini sive grammatici polyistor ab ipso editus et recognitus, quae Subscriptio aperte tergemina est composita ex tribus trium classium subscriptionibus, ut incipiat Secundae, Sequatur primae, claudat tertiae classis, tanquam is cuius hapc est roeensio hoc velut testimonium osse voluerit ilogotii perfecti librorum diversae originis inter se conserendorum. - Ex auctoribus autem aetatis Romanae liholium hunc tres tantum nomine citant, quorum Servius sadgeorg. 2, 2Ibi et Isidorus de re r. nat. 40, 1ὶ solum

Solini nomen ponunt, tertius Priscianus in institutioni-hus grammaticis auctorem quidem item Solo cognomino appellat, sed praeterea Septem locis ex Oeto quibus eum citat tibri indicem adscribit sic: in collectaneis rei polyhistore semel si,28i; in collectaneis item semel 10, 50ὶ; in memorabilibus quater 2, 6 l. 5, I b. 6, I b. 18, 213 ;somel denique in admirabilibus s6, 443. - Testimoniis

his inter se collatis em itur veram libri inscriptionomesse collectauea rerum memorabilium; eo enim ducunt

divorsa licot via tria trium familiarum testimonia indidemque recte exPlicatur, cur a Prisciano liber citeturbis collectaneorum, quater memorabilium titulo, nam in admirabilibus omnino error est sivo librarii si vo ipsius Prisciant. Polyhis ι oris autem titulum secundarium ex-Diuili od by Corale

40쪽

pendomus ubi de origine et aetate interpolationis disceptabitur. Rubricae utrum sint ipsius auctoris an alterius, non definio. illi opinioni codices inagis favent, qui quamquam in rubricis admodum variant et ita sero, ut siquid in textu mutatur vel transponitur, quod ad rubri- eam quoque perveniat, ea mutatio vel transpositio statim etiam ad rubricam transferatur, tamen patet rubricas tali in univorsum forma, qualem exhibent libri nostri, iam in communi eorum archetypo extitisse. coutra ut prosectas esse ab ipso auctore negemus, iacit primum inepta et subabsurda operis divisio vel hoc pessimo auctore indigna, deinde barbarismi minime Soliniani, utc. 13 stumen Histrum casu primo, denique quod rubrica c. I vorba exhibet de allectorio lapide aperto oriunda ex vitio antiquissimo p. 22, 23 alecιorius pro alectoria usus, ut rubricas saetae videantur ad librum iam subinde do- pravatum, non ad auctoris archetypum. quamquam opponi potest non tam, quod loco citato Parisinus libor cum in ipsa oratione tum in rubrica verum habet sitam qui eum scripsit cum coniectura ductus errorem deprehendisse videatur, debuit sane eum tollere utroque loco), quam quod propter continuam rubricarum ex ipso libro emendationem fieri potuit, ut depravatio illa orta primum in ipsa oratione inde in rubricam quoque poStea inserretur. utut eSt, rubricas exhibere maluimus in appendice p. 239-246 coniunctas quam ut leguntur in libris suo quaeque capiti praescriptae: non quasi constaret de earum origine posteriore, Sed quod ex ipsa oratione, quam perverse interdum interrumpunt et conturbant. eximuntur nullo libri damno, aliqua autem eorum qui in talia inquironi utilitate: certe de coniunctis longe facilius et certius iudicium erit. restituimus autem quantum fieri potuit rubricas archetypi additionibus postprioribus collocatis ant in parenthesi Rut in subnotatione. Ipsi operi indicem capitum non praeponunt nisi libri tortii ordinis, ex nostris Parisinus sa quo tamen et ipso index