장음표시 사용
481쪽
CAP. LTexta. E autem atque leui quid est Utrumque O quanam est natura sirum, consideremus oportet, ct propter quam causim hasce poten- tim habent : contemplatio enim de Teii. i. 'movib H est acommodata de motu. Graue enim, 2 laue ex eo dicimus, quia aliquo modo naturaliter moueri potest: operationibus autem j mm nomina posem non sunt, nisi quis iam putet tale esse ipsum mowentum. Luia vero naturaris tractatio est de motu: haec autem motus quasi
menta quaedam in si ipsis habent, ideo Vniuersi
quidem potentiis ipsiorum utuntur, non tamen mi patici definiuere. Visis igitur hisce primum, quae ab aliis dicta siunt, a latis etiam dubitationibus, qua ad hanc considerationem sunt necessariae, iudeinde dicamus , quod nobis de i s videtur. . Teii.ι. h Gru'm lculai P0rtim simEliciter, partim ad aliud dicuntur. Eorum enim, P pondim habent, aliud leui is , aliud grauius aicimus esse : ut aes grauius dicimim ligno. De his, quae ab olute dicumtur, nihil a veteribus d Bim est: de hisce, quaa ad aliud dicuntur. Non enim dicunt quid est
ipsamgraue, id est ipsum leue , sed quid es siumgrauisu, ct quid est ipsem leuius in hi de
Teit... να poN h. beut. Id autem, quod dicimin, ma gis a lucidum hoc 'a io a. Luaedam enim a medio per, quadam ad me iam semper apta sunt strei. Horum Eutem id quidem, quou a medios, tur Drsum : id autem , quia .ra messium sirtur, deorsim dicimuι frri. ' Absurdum est enim in coelo non eis timare aliquid pra, aliquid insta esse, quemadmodum quidam censibi. Non enim esse aliud superum, aliud instrum dicant: si ρω- ni ex parte simile est, ct undique qui que gradiens aduersu ipsi sibi pedibus erit. 4 Nos autem ipsum Universi cxtremum sius a dicemu , quod quidem cst positione est sipra , ct ipsa natura Text.1. Primum. Cum autem lsius coeli, ct quia Eutremum ct medii, sit: patu 2 sipra esse, atque in ra,' quemadmodum ct multi dicunt, verum non satis.
rint, alteram omnino praeterierintacium praeter ea, quae comparate grauia&leuia sunt, de quibus illi egerunt, negari non pollit alia esse absolutὰ ta lia, ne-pE quae natur .e vi in medium tendunt, Scquae a medio in subli
me feruntur. -Absurdum est enim. Comemorat errorem
quorsidam existimantium non dari in mundo superi & inseri locidi istεtias. Anaximan- Anaximander enim, de Democri- deritus, quia mundum in- Democritu finitum constituerunt.& in infinito non sunt
nibus superi & infimi loci importatur, isti ul- modi locorum varietatem negabant. Plato Plato. etiam quod mundum 4n si haericam figuram constobatum , at ueadeo sibi si 'il ε videret , docuit in Timaeo non dati sursum , 5e deorsum, lux cotratia& dissimilia sunt. Ma
xime cum terra ob rotunditatem in eam im
guram sit cornposita, ii ruis ipsam peragi et eo deuenire possit, unde premat adue ita vestigia sibi ipsi da in alia
terrae parte existebat. - vos autem. Frrorem illum ex eo consutar, quia cum in mundo detur aliqua pars CX- trema, quae secundum naturam & causalitate
reliquis est prior, unde videli At motus sublunarium corporum depen
482쪽
co IN IV. LIB. ARIITO T. DE COELO.
ro id , quod ei renpondet in medio Vni-Quida ea se uerit.Quod & quidam Wotundam se Philosoplii intellexe- ram n 1- re, et ii alioqui decepti
uium: positisque V. G. Veterum in orporibus, curta expi ae ,rari tate polle- cauda nat rent , virum eorsi gra νa g uium uius esset disquirebat: di levium, phtabant se quidnam simpliciter graue,dc leue retenO
483쪽
IIuisu autem causa est, coelum ipsis nam omni ex
partesimile esse, ea unum mnia id hemi harium esse, quod supra nos est,putare. si sumpsirum
omni ex parte mle,cst medium au iuersum similiter habere, lud quidem superum, medium autem Texti , instrum esse dicent. ς Id igitur absolute dicimur leue, quod sursum ad extremunt =rtuniagraue, quia simpliciter deorsum, atque ad mediumst tur. Ad aliud aeste leue, ac leuius tu esse dicimus, quia aliquo natura deorsum celerius strtur, utriusque. Pondus habentibus,qualemi molem
globolum esse . de in orbis absoluti se temconsorinatum,sed hemisphaerio dumtaxat
ductis colligit definitionem grauis,de leuieta eius quod absolute tale est, quam quod per compa Mionem dicitur. Quasi de iistiones in pro resta a nobis expendentur.
. Orum igitur, qui prius ad horum crini s ti rationem venerum, plurimi pene de leui
hocpatus grauibus , His dixere,quorum alierum, vir sique pondus habentibus, altero leuius est. De hoc Mutem parto graui, leuis acti eosderatione, de simpliciter etiam leuigrauis determinatum asi Vise putant: rmo m n ad ipsa non accommo atur. Hoc autem per picuum magis erit, sis Text. . teri sprogrediamur. . Midam enim de leuiore grauioreis sic dicunt , dit in Tranao est scriptum. Grauiuι quidem id esse, quod ex eisdem pluribus const. tr. Leuius autem id,quod ex et cm p. - cioribus conii At.Luemadmodum plumbo pii tam est aes aere maius,grauius ese. Similiter est unumquodque caeterorum, similium rem: in excessione enim aqualium partium, quod i grauius est. dem modo ligntim, O plumbum dicunt. Ex quia
Oam enim eisdem omnia corpora, ct v ut quodq; grauius est. teria esse aiunt, sed non videri. ς Sic a tem δε - ' plura iii ce trian-
Tex:.y. Nunc enim ignis quidems per te si mi Platonis cententiam friuri Terra vero ac terrea cuncti, deors m atrue reprehendit quod nul et itu ad medium ipsum. Quare non ob triangulorum cortore sim-- paucimum ex quibus quodque Usirum constare dicunt, ignis aptus est fusum sirra: maior eo enim
minus utique inueretur, grauior essu cum pluripus ex triangulis con Zo. unc aute contrarium ne videtur. 2 enim maior est, eo leuior est, ct Teatiio. sursum celerius Oriun De supero eri loco diosam paratus ignis celerius, σ mi divi munus in uiri
maeo opinionem Pla- sententiatonis . qui dicebat i a Platonu. esse frauius, quod ex pluribus ei uidem generis tartibus con stat: id leuius quo ex paucioribus, ideoque ma- iorem aquam esse stauiorem , quia ex p tibus aquae partibus constituta sit: quemadmodum de plubum malu grauius ei se s let, caeteraque metalla eodem mocio, nigna
exuperantia partium in uno quoque existentium.Aiebat etia Plato
corpora ex planis , α triangulis conflari, &pliciter graui, de leuinietionem faciat: cum tamen liae cetieris na- tura priora sint. Tum probat non esse cor- pora grauia ob trian gulorum multitudinem , alioqui maloi ignis plus grauitati , minor plus haberet leuitatis: φ experientia repugnat,eum maior celerius Ucendat, idips descendat:& ὰ c ratio minor.
484쪽
485쪽
ψ In pericum id, quod pauciora habet ea, quae contra Platonissent cucris eiusdem, leuius esset id et re, quod en ςnua posuere co bet plura , grauius esse dicant, aerem autem ignem ac aquam ex eisdem asserant triangulis esse a paucitate maltitudine i differre, quapro-i pter aliud j orum leuius, aborrarius esse: aliqua sane multitudo aeris erit, quae grauior erit
Textir: aqua at totum contrarium accidit. Semper enim
maior aer magis fui sum sirtur, ct omnino pars quaevis aeris pusum ex aqua fertur. Ruidam igntur ita degravi lenus de ierunt. uibusdam autem non satis visim est hocpacto diuidere ,sed
quamuis aetate vetumores essent, de hisce tamen, quae nun uni dicta, modo magis nouo intellexedine disparein grauitatem sortiri tum quia corpora solida aliqua tibi vendicat grauitatem aut leuitate, nulla vero ex se triangula αsuperficies Platonicae. Composito a. Cu D mocritus , & Leuci pus viderent et ra contra se facere illud , nimirum corpora maiora interdum leuiora existere,& contra,minora magis grauia etiasse,addiderunt leuitate Vacui cerrunt. Nonnulla nanque corpora mole quidem mi ς non tota grauiora esse videntur. Patet igitur non prouenire a vacuo cor tereri
fatis esse, ex aequalibu, se is primis ea sint p)xo' intercepto, grafo de is a tu, dicere costare: sent enim i sta V Π P;ςI , α .lia mole. ratu autem imorum grauitu esse, ab- uiora quanto main Ardum quidem est bisce uicere ruiprima is sa ac spatiunt inane intra scindiuidua, ex quibus ea corporum conbstant, quae ς hiberi
solida esse dicunt magM dicere possunt. 'Composi' si h cum dicta, im torum vero quoniam singula non hoc modo se i tu i quod ne i habere videntur. sed maria auiora minora mole tu itu rei Propolita:
dem causam er putant esse Cr. . . I cui ni erat dicere maiusso enim cru prehen sim leuare corpora dic t , Ο lid in i a corpinibus interdum in is rit facere leuior. et,cum plus habeat, esse causem in aetioris
m bre ex aequa ibus soliuis p pe atit ex minu- se 1 addere oportui ribus compα ira dicunt, , omisi ita cumbet Duis i id. quod ii vel marinplus inesse vacu causam a tesc.i curis igitur
ptus ed o solidi minus habere. Si enim tale Ra- iquius este. AlioquLma
vero determi rut quis noci eunt aut pilis uis ruini se: alio i no e prie se, nihil dixerae cur alia corporum leuia alia ν
486쪽
alia in inferum locum tendant item cur 'uς- sam corpora maiora magis leuia existant, quam quae multo minorem nabet magnitudinem Addit lue noconstare ex eorum disputationibus, quonapacto salua atque integra maneat no nulla , quae circa subiectam materiam conspicua si int. Eos etia. Asterit eos, qui ad vacuum eo fil-giunt,
ς IN IV. LIB. ARISTO T. DE COELO.
487쪽
Iam praterea de hoc metionem icerunt, giunt. in easdem dissi- Vaeni molii
minoribus esse. Neque patet ex his qua αλ fa e
sunt,quonampacilo et, ut ipsi confinianea dicant 'si' iis,quae appareor. Eos etiam, qui leuitatis ignis causim cui multitudinem inquiunt se,eisdem obnoxios di cultatibus esse necesserest. Minus enim caeteris corporibus solidi est vacui plus habebit. Attamen erit ignis aliqua multitudo , in qua lidum es plenum ea,quae continentur in aliqua parua terra , solida exuperabit. Quod O si vacui dixerint, quonam modo de nient ipsum simplicitergrave'aut enim hoc, quod plurima solido, tim habet aut hoc quod Taciti mis exiguae terre' so
Si igitur hoc dicent modo, erit q adam tar Q lidi ratem v incat: tamemma, o in illa minus sitsolidorum, quam magno adhuc tantum inanis in igne. Similiter si vacuo etiam definiant, erit iii eo residere. ut non
quippiam eorum, quae simper deorsum fruntur leuius eo quod simpliciter es leue, semper fertur adsupera loca. Quod quidem est imp bile. Id enim, quod absolute est leuci ius semper hisce,quae pondus habent, ac deorsum Ieruntur. Id
Piato. si enim mul- sem ceu tum vacui iit eaul le- tu. ivitatis igneae, aliqua ignis multitudo inuenietur, in qua solidi de pleni tanta sit copia. ut eam ibi iditate, quae in exigua portione terrae inii det, exuperet, atq; ita plurimus ignis erit parua terra grauior. Quod si respondeant ei ita in igne s liditas tanta este pos-
sinat ipsum exigua telra grauiorem esse di cant , inquit Aristoteles, qua ratione quod si inpliciter grave. aut quod simplicitet leue
I est, definire oporteat autem quod est leuius,non leuc ,pην ' Quae eum inter sedi
rea O in hisice, quae pondus habent, aliud alio leutim dicitur esse, ut aqua terra. At vero neque hoc vacuum inquam, rationem ad plenum tabestinguere non pollini,
patet eos a veritate aberraste. I At vero neque hoc.
re, sufficiens ad soluendam dubitAtioncm illic Pi' proponit absurda quidetur. secidet enim ct hunc modum dicctibus, exii eut si quis dicat ipsum identidem impos bile. In maiore enim igne
nem habebit. At maior ignis minore sursum cci ' : sed in graui atquersiis fir turis: maius aarum, plumbum celerius leui corpore stili ditariosam mouetur est caeterorum quoque simili νηο ο quapondus habent. I: hoc accim: si quemadmodum in Alsurda , Em non oportebat, si hoc parito graue, se eo, quod simpliciter qua Demo- Texi.i7. sinitum. Ab irdum autem oesi ob vacuum qui- graue est, maior soli- criti opinio-dem si r um ferantur; et acuum autem ipsam non & finor inanis
Arsu eratur. At verosi vacuum qui cm V m tu eo e ursimferri, plenum vero deorsum, atque ob γ - hoc utriusque lationis sunt caeteris caussarihil de opposivis c Uiderare oportebat, cur alia corpori grauia,elia leuia sunt: sed de his ipsis dicere, cur leue altersi est,altem podus habet edi insuper quanam est causea, uti leni va- Te t. i.. cuum . nodistet. Vacat aute ratione, est loci: vacuq facere qua issium locus qui da non siit. 2uod si vacusi mouetur, esse θ edam ipsius locu e quo,cst . - ad qκem mutatur, necesse est: ct in per quidnam ipsius motus es causa' Non est enim vacuum ipsim no mi Olu sum, d solidii etia mouetur: . Con.Com. lib. de Coelo. Nnn i Si
488쪽
66 IN IV. LIB. ARISTOT DE COELO.
nitas & minor soliditas insit. Deinde colliit incommoda, quae
riuatim sequuntur. Similiter orabsur .citu dec μ' Aliorum opinio fuit se grau grauitatis & leuitatistis, o causam ess e magnitudine α paruitate iubuni materia aut pluribus inter se contrariis. Quida enim corporibus unia in Pinciviuminat etiale suppotueriit ut aqua vel aerein alij plura eaque pugnacia, veluti rarii & densum, qua de te satis multa in primo physicae auscultationis lib. Hane opinione confutat ex eo quia si caucam grauitatis de leuitatis in uno materiali princi- CAPITIS III. Explanatio. NO .' Muem. Confutatis more suo veterum Philosopliorum sententiis degra
489쪽
i Similiter absurda accidunt, si1ui1 iam ali- iusce varietatis ratio ter definit, magnitudineparuitates sciens a uiora leuioraui ct alio quoi extrues modo,unia uersis motao eadem materies assignetur, aut plures qui ιν subcontraria tamen. I amsi una sit, nouerit graue simpliciter atque leue, quemadmodum iis accidit,qui ex triangulis constituunt elementa: D contrariae sint, vir qui vacuum plerumque dicunt,dici non potest quam ob causam ea, quae ut' de quibus paulo ante intersimplicitergrauia leuia' grauiora leuioraque sunt inter se C simplicibus etiam is s. agnitudine autem paruitate . definire figmento quidem magis, quam priora est simile. Sed quia asserentiam elementorum facere potest securius ad anteriores dubitationes si habet. Ei vero , qui
naturam unam eor acit qua magnitudine differunt,idem accidere quae hisie accidunt, qui materiam faciunt unam , necesse est: ct neque leue
quicquam simpliciter esse tequestimi sursum,
aut posterius iret, aut extrudi, Gr multa parua paucis magnis grauiora esci Luna si hoc erit,
accidet magntim aerem, magnumi ignem aqua
terrai parua grauiorem ese: quoa quidem feri
nequit. Ea igitur, VPa. ab abyssunt ii, haec unt, atque hoc modo dicuntur.
ii magnitu ine proscisti ex eo concludit,quia alioqui sequeretur inultas par tes tenuiores paucis crati oribus semper grauiores est e. Atque ita magna aeris copia N ignas , paruam a quae & terra: portionem grauitate vincerent, quod
C A P. I I I. Os reprimsi id de iamus oportet, quot de maxime qui se ubitat, r alia corpori; u sim alia deorsum simper, alia fur iis, deor-himi sicundum natura feruntur. Deinde graui leuit atq; asse libus hisce qui circa ipsa accidit quam ob causam fiat dicamus. De hoc itaque, si riiπquam unu quodque suu in loca perinde atque de
caeteris generationibus existimandil esse videtur. Nam cum tres sunt mctus .alius in m ignitudine, altim infrma, alia, in loco in hersi quoque mutatione e contrariis in cotraria atque in media fieri,
in natura dabitur: siquidem tale principium. vi ipsi aiunt,est unum tantum E quatuor elementis, vel aliud quid simile. Quod si in multa principia
eaq; contraria i ut vacui & solidi assertores, ferant, v. g. in rarum& densum , etia tunc non assignat ut ab eis idonea ratio,cur aliud corpus simpliciter graue, aliud simplicitet leue sit, alia eomparate in eo tame hete sententia ita explicata minus a vero a est, quod secundum contrariorum distinctionem, quam admittit, tueri poterit quaternarium
rum , quae contrariis constan qualitatibus. Et multa parua. N5oste grauitate a so- qu. e causast cur alii
NOi ' a te primsi id de iamim oportet, quo corpora in locum su-
iae maxime quida dubitat, ur alia corpor sita inclinatione perpetuo serantur inquirit. Et quoniam motus Omnes, ut definitione conueniunt, ita pro portionem quandam inter se habent, In i et perinde indicandum esse de latione corporum grauium Se
tur ad locum, sicuti de motu alterationis. qui
ad qualitatem , Sc de motu ateretionis, qui ad quantitat ε pergit.Etenim ludadmodu quilibet horti Mo in inroversatur inter cottacia, seu media:& no e quouis in quod uis tendit,ita & latio. contraria. Praeterea ut no quodl: bet corpus accrescit, vel alteratur. sed quesa alteratione de accremetu subcut,ut v victrix alia minimo,ut corpora coelestiarita no omnia. N n n 2 corpora
490쪽
68 IN IV. LIB. ARISTOT DE COELO.
que& leuitatem eis indit. h Feres verὸ quo ue. Quod est in potestate ad ali vid obtinendum, titan demum perficitur , cum id tale-ouitu lime eit quod dum grauia & leuia adeunt propria loca. perificiuntur, quia antequam moueantur ini olestate sunt ad ta-em motum. Atque in hoc sensu ait Arithoteles recte a quibusdam; a Plutoso, quod ipsis iij ad iς su protulessit, simi-