장음표시 사용
491쪽
non in quo uis cuiusuis mutationem esse video si enim terra ad Lunae mus. Simili moao neque motivum cuius uis γο uis , sed ut alter e , ac accrescibile sunt diuersisP ct alteraticium ac accrescitiuum. Eodem modo ct loco motivum non quo is cuiussu mobilis, ex
stimandum est esse. Ad superum igitur locum, ac instrum motiua quidem sunt, id quod ponderis, id quod latiimtu est esse litium: mobile autem id quo potentia graues, atque leve. h Ferri vero quod isuum in locn nihil aliud est, quam insuam forma rei. Atque hocpacto magis quil iam existimauerit id quod antiqui dicebat, imite inquam
insimile erra, hoc enim non omnino accidit. Non enim si qui iam terram eo in locopo uerit ubi ni cs Lun. t,quat partium ad ipsam ei retur, ed eum in locum ubi erici nunc est cotticam. Omnino igitur milibus, sin disserentiam non subeuntibus Iocaccidat eodem motu necesse est. stuare quo pars una quadam apta est stiret, eo ct totum aptum est Text. 13. ferri. Cum autem locus ipsius conrinentis sit is,
extremum aurem atque medium omnia, qua su
sum mouentur, deorsὰ mi contineat, atque hoc ma eius quodammodo sit quae continetur, sim in
locum strei nil aliud es , quam V similest rei. Ea
enim, quae deinceps Pocata, similia sunt. Aqua mi aeri Ur hic ignissimilis est.Contra et ero dici
in mediis quidem potest: in extremis vero non potest velut aerem a cor aquam terrae. Seper enim
id, quod superius est, ad id, quod si si collocatur
Texti l . sic sitabor, ut ad materiam Jrma. 4 Luaerere vero cur ignis ad pera loca, ct terra ad instra stratur idem quod hoc est, cur inabile , si mouetur, atque
mutatur ea ratione qua est sanabile, in nitatem,or non ad albedinem venit. Similiter γ caetera alterabilia cuncti, ut vero ct accrescibile cum hoc mutatur quo est accrescibile non in sanitatem, ad in excessione magnitudinis venit. Similiter σα horum unumquodque aliud in quantitate matritur,or is loco leuia quidem ad supera grauia vero auiora loca preficiscuntur ' excipitur trimen hoc: . Haec
nion ad eam eius pars ascenderet: quia non esset ibi terra iecudum naturam propensonε. Est ergo pro nullatum
illud in subiecta materia intelligendum desimi iuuat ne secudum
tiam in loco, ad quem suo ingenio vitumque mobile inclinatur. - Cum aurem. Fusius explicat qua ratione moueri ad proprium locum , sit tendere ad suam perfectionε : Vi- Υ delicet quia locus est terminin continens reloeati And vero quod ita sa habet. obtinetrationem actus dc re fectionis : item quia Cur Duectis simplicia, luet naturali sum , graue ordine se consequun- άeorsum
gnata dc smilia, ut te ra a lux propter frigiditatem, aqua aeri pro
igni propter calorem:& si hoc extremis ele
quia ignis supra se noaliud na et elementum, sicuti nec terra infra se. - uerere verδ eum Docet perinde esse exquirere , cur semper ignis superior ε locum petat, terra inferiortiae si quis roget cur id, i, canati potest,qua tale , in sanitatem , non
similiterque id, ' P test augescere. Quasi dicat quemadmodum id, quod sanari potest, qua eiusmodi est, insanitatem tendit, quia ad id naturalem potentiam habet: i:a leue sursum seria
tur, graue deorsum, quia ad talem motum naturalem facultatem sortita sunt.1 uium & leuium , dci frauia dc leuia contii alia. Nam quod sanatur
492쪽
mam,sed etia per qualitates taliu motuum effectrices.Vnde se latio absolutissimus est motus . & ordine generationis ultimus: videlicet ortus a te sua absolutionem perfectionem i, obtinente. γ incipium L Cum igitur aer. Tra- motus gr- dit principium , a quomum, o te' motus grauium & ie-
CAPITIS IV. Expia tio. Is remisu ',cte. Accedit ad explicadas primoria corpora differentias eorum que a Tectiones prout Gravia O grauia & leuia sunt.
I uia pli. Definitque simpliciter oueri graue & simpliciter
493쪽
Haec enim graue,inquam ic leue, si ipsis mutationis principium habere videntur. Illa vero non
in si ipsit se stris ceu Fnabile ac acci sibile.
Luamquam cst hac interdum ex si ipsis mutan
tur Er parito facto tu externis motu alterum insitatem, alterum in incrementum accedit, ct
cum id in sit nabile, aegritudini Asceptiuum,
si ea ratione quasnabile est, moueatur, in senis iem pergis sin hoc, quo aegrotabile est, in aegritud nem fertur. 1agis tamengraue leuet in si ipsit principium habere videntur, propterea quod horti materia propinquissima si stantia est. Signum cuius est rationem absolutorum esse, cst ultimam
motuum generatione. Ruare motus hi ubstantia ..Text. I. primus erit. Cum igitur aer ex aqua sit atque egraui leue,insuperu/n locum veni Simul aute est
Dite, est non vlieri u it; sed illic est. Patet igitur cum potentia' ad adium p. laseus,venire Etae ct ad tantum cst ad tale ubi est actus, O quanti cst qualis 2 ubi. Eadem est causit, est ut terra ac ignis iam a ita ad sua loca nutu impediente moueantur. Etenim cum alimentum prohibens est
cum sinabile detinens sublatum fuerit, continuo seretur. Et mouet etiam cst id quod initis scit, ct id quod sobtraxi aut id υnde resiliuit , primis infirmonibus dictum est, in quilui definiebamus nihil horum ipsim si ipsiim mouere. Di tum est igitur, quam ob causam friur quodque eorum, quasi untur,cst quid est Dum in locum ferri. I ideducitur ad actu primum tunc quodammodo inchoari eius motum ad locum superii ivi intellige
graui suo modo cum vero actu leue est. nee fit, sed tota suam persectione obtinet, cen seri iam in loco supero consistere: suia nimiru nihil deest, quominus talem locum,
facile adipisci queat, nisi aliquid impedimeti extrinsecus adueniat: quemadmodum
quod accresce e potest, si eis nil il deficiat , confestim ad sonitatem & incremen- oetum seruntur. Ex his mque compertum esse vult generant Aristoteles frauia & leuia moueri a suis progenitoribus , cum ab iis deducantur adactum primum subistantialem, & accipiat formas, & grauitatem ac leuitatem, a quibus in propria loca deseruntur : de si de eotestate accidentalia adactus talium motuum prouehatur interdum ab aliis,ut a remouente impedimentum, quod obstabat ne lapis v. G. desce deret:& ab eo a quo repulsa resiliunt,ut in s. lib. Physicorum text.8. declaratum fuit. Nihil enim horum a se ipso,ut a principali motore cietur.
C A P. I V. Text. I ferenti. M autem,cst ea,quae accidunt ri L ca ipsa tunc dicamus oportet.Primum igntur sit de initum ut iuersis videtur, graue dem simpliciiser id esseta uia omnibus Ustat: leue aure id quod sper Omnia natas. Simpliciter autedico, in Usumgenus resticiens, ct in ea in quibus ambo no insunt gnis enim quae iis magnitudo, nisi forte quippia aliud prohibeat, ferrisursia videturi,
cst terrae etia quaevis magnitudo,deorsum eodemo- Text. 17. A cst celerius iust tur,quod maius est. . Alio υem modograuia leuiarissunt e quibus vim inest. Etenim ii, quod ex suo. g
nere & natura tale est, siue magna. siue parua habeat quantitatem quaelibet enim ignis portios blimiorε loca - capessit quaelibet portio terrae inferiorem: quia ignis suopte ingenio leuis est, terra grauis. . Alio vero modo. Do- Grauia. Oeet alia esse grauia de Duia eoru leuia comparat ἡ, quae rate. . videlicet medium t
494쪽
quia quaelibet eorum pars supra terra eminet comparatione vero ignis sunt grauia, quonia illi subiici situr.
portum grauitate & leuitate:ait , illa istiusmodi ai sectiones alimplicibus mutuari,& inde esse.quod quaedam corpora non ubique paria pondera habere videantur , nimirum Ob
495쪽
Etenim natant super aliqua, si stant, . Aer ob diueriitatem simplier aqua. - lute namque neuerum horum leue est,autiraue: terra enim ambo si ut laniora: qm
Dis enim pars ipsorum se uiri igni. Aa s vero simpliciun aliud estgraue, aliud est leve. Aer
enim quantauis magnitudine , semper est sit per quam aqua aut mari quantitate sub id tueri semper. ς Luovase autem ct caterorum alia ponuus tabent, alia leuitate ,patet eam di sere; tiam, irae in simplicibus est, horum omniis c iusam
in aqua vero leuius. causam eae ait, quia h
bent grauitatem Omnia, praeter terram,ali-
esse. Ex eo nam se quia aliud ptus,aliud minu A, ira leuitate praediis ni sunt assecuta, alia coiporu leuia, alia grauia sunt. Quo iit ut terra. erunt. Luare de illis dicen si est. Caetera enim ilia primas uuntur. Quia or eos oportere facere dici M,qum ob pleni raue esse dicunt, ct ob vacui leve. Accidit igitur eadem non ubique gravia leuia. i ob di serentia primorsi videri, lignum enim centum librarg, plumbo unius librae iis aere grauius , in aqua leuius erit. ' Causa aute est omnia praeter ignem pondus , est leuitatem praeter terram hasere. Terra igitur,er qua terrae plurimsi habet, ubique rauitatem habere necesse est. Aqua autem ubi ree praeterquZ in terra: ., crem similiterp
terqua in aqua ac terra.Suo enim in si grauἰω-
teni habent omnia, praeter ignem :signum cuius se virem infatia plus pona eris, acui ha re. 2uare si quid plus aeris habet, quam te aeta'
aequa. ia in arua quidem alio trarius , ista e vero grauius esse potest. Nam non natat quide*per rem, natat autem super aquam. E se aute quippiam simpliciter raue ac simpliciter leve ex hiscepe hic um e Latque leue impliciteria dira quod per sum sum aptum est v prohibeatureta' mr ne id, quod semper dorsum Ρ μm 'ri .am ab ebl I rem mis
ρ im, terrea is a sub qmnibus e se collocam, atque cui immineret. ad medium lirri. in o me rum ipsum est At ver . Mundi meae nitum. Si igitur est qui suam, quod sper om- liuin coitu ei te ac de-
Amri: quare nihil ipsi poderis habere potest, sub alio enim eo locaretur. silue e set, ali uia aliau esset prostimo, quod ad lysum extremis mouet etur, quod super omnia, quae feratur cotrocaretur. Ab c πιι te nihil esse videtur. Con.Com. lib.de Coelo. O oo Ignis
εἰ ea, quae multum decocretione terrena possident, ubique grauia sint: aqua vero etiam ubique, praeteri uam in terra,similiterq, aer ubique,prςterquam in aqua , vel terra. Quoniam igitur lignu plus adiis in se continet. quam plumbum deest . quod in acie plus
habet grauitatis, dc n iori per .cum impctu descendit. Haec an v ritati consentiant suo loco expendemus. Eoo autem quippiam. Rursum ostendit ali quid esse simpliciter graue , aliquid simpli citet leue cum vidcamns igne supra omnia corpora natura: impetu ferri terram vero ad medisi Universi, quod omnium infimum est,
496쪽
IN IV. LIB. ARISTO T. DE COELO.
497쪽
Lua opter. Esse ali- Duo extre- quod eorpus tum me ma leta. graue , aliud summE, leue inde comprobat, quia duo sunt extrema loca, mundi medium& eceli concauum, ad quorum primum tendit summἡ graue, ad posterius summe leve. Deinde Ostendit dari
alia corpora comparate grauia & leuia: ι . . quia inter extrema'. contraria , siue pugnantia , qualia suntium me graue, de summe leue,medium dari Oportet: quod utrius de extremi naturam .piat, eamque participer,hoc vero est graue & leue comparatE, videlicet aqua & aer. . Dicimin autem. Do- Superius Hecet elementa ea inter mentsi obti- se habitudinem serua- net modum
re, ut superius, quia forma. perfectius est. & quia
continet, sortiatur rationem formae, quae
materiae potestatem cohibet, ac terminat.
Quod etiam aliis in 'rebus inuenni ait, ut in qualitate. Nam alibum, de calidum sunt quasi forma respecta atri & frigidi , quia persectiora: de uniuersim in oppositis di-
niora proportionem babent cum forma, viliora cum materia.
Oistendit materias a- materia. . bere conii milem habitudinem ad se ipsam, ut es h unius .lementi. & ut est alterius: si euti es elementa ad te mutuo habent. Vt enim elementa grauia sunt, quibus conuenit locus inferior: levia , quibus superior:ita & materia quatenus est in potentiat auis potest esse in loco inferiori: quatenus leuis, in superior;. Ac tametsi in te una eademque subiecto sit, hoe est secundum suam naturam , non tamen secundum rationem de sormas atque assectus,quos subit, eadem est. Quemad- . . modum id auod aptitudinem habet ad morbum & ad sanitate, unum idemque subiectuin est.ia empe animal, no eandem tamen sortitur rationem,prout
morbo & sanitati est obnoxium. boo i CAMIgnis igitur nullam pondus habet, neque etiam
terra leuitatem Ῥllam habet , si quidem subsidet uniuersis: iis quod subsidet , ad ipsum medium Tς friuri . t vero medium esse, ad quod latis fl
eorum, qua pondus habent, ct ex quo leuia si sum feruntur, ex multis patet. Primo quidem ex eo, quia nihil ferri in infinitum potest: vi enim
nihil est impossibile ,sic nec sit impossibile. Latio
vero e quopiam in qui ZZiamgeneratio est. Γ De
inde ignis qui em sim, terra vero or quidquid pondus habet, deorsim miles ad angulos stri uristuare ad medium it reatur necesse est.
Utrum autem ad terrae medium, an Vniuersi stratur , cum idem medium sit ipsorum, alia ratio Tς est. Cum autem id, quod omnibus substat, ad me' dium ipsem feratur, id quod super omnia nam ad Utimum capedinis, in qua sit motus, stratur necesse est. Sunt enim contraria , me tum G tremum, orsa stare atque nam . h Quapropteroe cum ratione duo sunt , graue or leue: or loca enim sunt, medium it tm, atque extremum. Est
igitur quid 2 id quod est inter hac, quod ad
utrumque ipsorum alterum dicitur.Id enim quod est inter extremum aliquo modo is' medium est
amborum. quocirca est quid 2 aliud graue or lo
ve ceu aer aqua. Dicimus autem id quod continet,formae esse: id autem, quod continetur Te L s, materi . Atque haec disserentia uniuersis in generitus est. In qualitate enim er quantitate, saliua ut so Ma magis, aliud ut materies, S tu
loco simili modo. Superum enim est, de nisi rinferium, materiei. sti re σ in Usa materia quae
est ipsis grauis Ut leuis, quo quidem tale est λο-
tentia eo grauis materies est: quo vero tale e , eo leuis materies est. atque eadem quidem est se autem non idem est: quemadmodum E grotabile
ac sanabile, idem est, esse vero non idem est P.
498쪽
IN IV. LIB. ARISTO T. DE COELO.
concludit differen-h tiam quandam. inter
nium corpora sublu- φερε ηnarium una sit quoad naturam. Ec quid itatem communis materia tamen ii cutis uatuor sunt elementa. ita quatuor dari ne cile est affectiones. auibus materi inter se accidentario ei se nine distinguantur. Sunt autem liuiuscemodi assectionea non totum quatuor primatum qualitatum coniugationes : sed etiam duplex assolute leuia,aut grauia sunt, sed coparate ut saepe .dictum ruit. h Ciam autem una sit. Colligitquaternarium
elementorum numerum hunc in modum. Datur unum Clemen- moriam naturam par ticipent , ita ri via um- quodque eorum com paratione unius emineat , collatione alterius substet. Hinc rursus deducit totidem oportere esse matera ,
videlicet qua inplicidisseretia. com omnia
499쪽
C A P. V. ID ' igitur, quod talem materiam habet, leue est, simperii fir im ertur id vero quod contrarium habes graue est 'veris deosum Gur. At
ea,quae diuersas quidem ab his habet, sic vero inter
se habeniti. Ut hae se habent, impliciter 2 ursim o
deorsum fruntur. Quapropter aer Ur aqua leuitatem habentes pondus. Atque aqua quidem uniuersis, terra excepta, abstat. Aer aut e si per omnia eminet, igne excepto. Cum autem unu siu silum,
quod fer omnia nam ct unum item quod H, det uniuersis, tuo alia esse nec se est, quae 9 cuipias Hiant, S super aliquid cotticantur. Luare o
materias quot haec sunt, tot necesse est, quatuor inquam et adeo vero quatuor, o una quidem se om
nium communis , praesinim si ex si si mutuo siant,
e se verum diuersum sit. ibit enim vetat,ut inter contraria unum sit atque plura, quemadmodum in coloribus. A bisenim modis assicitur, id quod est inter, atque medium ipsi m. Vnumruo que igitur eorum,quae pondus habent leuitate mi podui habuin ιo loco euitatem autem non habes nisi in hi siccisi per quae natat. uaeroptersi Utrahatui, leo sim in id si tur, ima deinceps est cotticatum. Aer
quide in locum aquae, aqua vero in locu terrae. Sumsem autem in locum ignis, si ignis ipsi tollatur, aer non stretur nisi vi, cui ct ipsi aqua trahitur cum ipsim planum uerit Onu, atque celerius qui iam traxerit aquam sursim, quam sit ea latio, qua st tur ipse deorsum. Neque aqua similite, in aeris
locum Artur, nisi uti nunc diximus. Terra autem hoc no patitur, quia planum non est unum. 4 Lua-proiter aqua madem in v. ignis si trahitur, terra
vero non trabitur. φ Vt autem terra non Irtur
sui sim, sic nec ignis deorsum lentur,si subtrahatur
aer: nihil enim ponderis habes sio in lacor quemadmodum neque terra illim est parriceps leuitatis.
duplex leuitas , Ω du- Duplex I plex grauitas, quae per ultas. eadem elemeta distri- Duplex trabatae sunt. Nam ignis tutas. eli calidus & ii ccus: aer humidus de calidus: aqua frigida & huniada: terra sicca Sc frigida. Ignis sumine leuis: terra summe grauis : aut comparatione ignis grauis: collati ne terrae leuis: aqua comparatione terrae, leuis: collatione ignis, grauis.' Ruapropter si subtra
hatur. Indicio quod1 ostendit elementa inter media geauitate in locis propriis. Si enim
subtrahatur, deo rium tendunt, ut aer in locum aquae, aqua in locum terrae. Quod si ignis e sublimiori lo
ascendet, nisi violent et : similiterque aqua in locum aeris, nisi per im: quo etiam modo aqua cum ei tabula a tigua est, si tabula eleuetur. una ascedit, vel cum aliter desertur in locum superum maioris aliqua vi, quam sit
ea , qua deorsum v cr-git. Hoc tamen modo non consueuit trita moueri , cum aer, vel
aqua ascendit : quia terra propter in natam siccitatem adde etiam propter pondus, quo impetu aqua . vel aeris deberentis vinciti non ita illis adhaerescit, de unitur, ut ascendentes sequatur. Intellige Misi occurrat periculum vacui. quod aliter auerti non possit: si enim occurrat haud dubie ascendet terra. - Quapropter arua inuidem. Quod aqua ascendentem aerem sequatur ex eo comprobat, quia si sumatur vas , V. G. olla calefactum aerem intus cohibens, eiusque orificium supra frigidam aqua in imponatur, paulatim aqua ascendet. est autem huius rei causa, quia aer, qui antea calore in raritatem abierat, aquae frigore addensatus coit, & ad minus spatium contrahitur. Quo fit, ut aqua locum aeris occupatura ascendat, ne detur vacuum. Vt autem terra. Rationem assert cur, neq; terra in superiote loc si tendat, neq
500쪽
8 IN IV. LIB. ARISTO T. DE COELO.
ignis in inferiorε su-olato aere , videlicet quia ignis in suo loco
naturali non grauitat, quod sit summe leuis sicuti neq, terra in suo leuitat , quia summe grauis:media vero elementa aer & aqua , si eis inferiora subtrahatur deorsum eunt,quia obtinet materiam similem terrae , quoad qualitates deorsum inclinates. Quae hoc loco de elemento: u grauitate & leuitate d ela sunt in quaestionibus seorsum expendemus. Esse autem necessarium .Probat quot sunt elementa, totidem essedisseretias qualitatum motricium, at l, adeo totidem CAPITIS VI. Explanatio. Figura id causana su ,ut aut sur-hon.Quidam elementorum liguras in causa esse voluerunt cur a lia in locum superum, alia in inserum tenderent. Horum senten-
tiam reiicit statues,& si figuret ad motuum celeritatem,& tarditate conserant, ipsos