장음표시 사용
81쪽
adimplere nequies.de qua materia ultra Scrib. in d.f.s quis ita,in I. r. U.de ivr.codicill. Insertur etiam,inter absentes contractam stipulatio nem non valere nam epistola, & sic scriptura, quamuis fungatur vice loquelae,iuxta text.in l.non figura, isde M.& obligat. tamen qui striabit, vere non loquitur, sed per aequipollens, & per aequipollens forma non potest adimpleri,ut in i qui per salute, isde iure iur. quod est adeo
Verum, ut quamuis praesens praesenti epistolam porrigeret, & ille per epistola responderet, non obstante quod sint praesentes; cum verba nointeruenerint,sed scriptura,stipulatio non dicitur contracta,ut commmniter tenetur in d. l. I. K. eod. Eodem modo mutus stipulando, vel si gnis,uel scriptura, inutiliter stipulari diceretur, ut in da. i . di in g. in tum,inst.de inutil. stipulat. Secundo principaliter requiritur in stipalatione auditus verborum cum intelligentia, qui ergo audit sonuniverborum, sed non percipit intelligentiam, utiliter non stipulatur: nece conuerso, qui percipit intellectum, sed non ex auditu, per quandam perspicaciam ad motum labiorum, prout probatur in d.l. i. Tertiore quiritur ordo verborum,ut praecedat interrogatio,& sequatur responsio,ita ut huius ordinis peruersio stipulationem vitiet,l.continuuso λ ll.1. E. eod. magis communiter DD. assignant rationem, quia quando quis ad alterius interrogationem respondet, videtur habere animum se obligandi i qui ultro offert nagis animo gratificandi, quam se o ligandi videtur offerre ; & verba gratificatoria non inducunt obligationem,l.fin. ff. de testam. quae ratio reprehenditur a nonnullis, & die,quia si vera esset, quanto tardius iste talis responderet, tanto magis deberet obligari, cum dicatur magis deliberath respondere; hoc falsum,ut inst. ergo salsa responso. ideo dicamus rationem esse hanc, quia in stipulatione operantur verba, ut diximus, tanquam forma, a cipiendo formam quatenus in ordine constat:& naturalis ordo verborum est,ut praecedat interrogatiomon enim potest quis respondere, si non est interrogatus,merito,&c. Quarto requiritur ut responsio si quatur in continenti; longum enim interuallum inter responsionem, di interrogationem stipulationem vitiaret, d.l.3. g. r. iLeod. & dicitur in hac materia longum interuallum, spatium unius diei naturalis, qui incipit a media nocte, & durat usque ad aliam mediam noctem, ut per Scrib.la d.S.I. Quinto requiritur,quod responsio si congrua interr
82쪽
pulationem vitiaret,s.prsterea,vbi de hoc dicetur late inst.de inutilib. stipulat. Insuper, ne ignoretur, qui contractus sit,stipulationis contractus; aduertant iuniores,quod talis quaestio potest multifariam intelligi. Primo, an sit contractus nominatus, vel innominatus. & ad hoc potest responderi esse nominatum contractum , cum habeat speciale,& elegans nomen contractus, iuxta regulam a nobis traditam in praefationibus, supra de obligationib. Secundo potest intelligi,num sit bonae fidei, vel stricti iuris, cum non connumeretur actio ex stipulatu inter actiones enumeratas per Caesarem in S.actionum, inscide act. Tetatio potest intelligi, num sit contractus proprie, vel improprie , de licet
communiter teneant DD..esse contractum improprie , cum non sit vltro citroque obligatorius; tamen bene poterimus nos asserere,iudicari in hoc, stipulationis contractum, secundum naturam illius contractus, cui stipulatio cohaeret; tenemus enim nos, stipulationem de se non esse contractum,sed modum quendam,quo caeteri contractus ordina tur, & per hoc nunquam reperiti stipulatio de se, saltem ut sit efficax, per text. in I. 2.5.circa, K.de dol. mal. & meti excepta Ad sextam quaestionem, stipulatio generice considerata quamplurimas amplectitur species,de quibus ne bis idem repetamus loco suo dicemus lath infri de diuis.stipui. Praecipua diuiso est, quia omnis stipulatio, vel in dando, vel in faciendoconsistit, ut in l. a. feeod.& probatur hic in principio tit.ibi cu quid dari,fieriue nobis stipulamur.) & quae utilitas resutitet, cognoscere, num in dando , vel in faciendo stipulatio consistat, denum detur tertia species,quae dicatur mista, late Scrib.declarant in d.l. 2.&nos dicemus inst. de diuis. stipulat. Ad octauum poterit responderi breuiter, quod aut loquimur quo ad firmitatem,& contractus d ducti in stipulationem assumunt naturam ipsus stipulationis: si vero loquimur quoad alia; tunc stipulatio assumit naturam contractuum, de quo articulo late per Scrib. inter alios per S'cc.dc Iacind.Rub. cir ca finem, si eod. Ad ultimum duae actiones oriuntur ex contractustia
putationis, vel actio ex stipulatu, quando id, quod stipulamur, est incertum; vel certi conditio, quando i quodstipulamur, est certum, vehic in vers. exqua. ''
83쪽
REseri Caesar in hoc g dispositionem legis antique,qua dispositum
erat, in stipulationis contractu, verba quaedam formata desiderari ex quorum desectu vitiabatur stipulatio. nam si stipulabatur quis per verbum dabis necesse erat promissorem respondere per idem verbum,scilicet Dabo, si enim respondebat per aliud verbum etiam
aequi pollens non obli abatur;sed quia ablimium erat, stipulationis v liditatem pendere ex lono vocis, & non ex mente contrahentium ve
bis declarata; ideo superueniens quaedam Leonina Constitutio, cuius hic meminit Iustin. & illam habemus in l. nes.C. de contrahen docommittend.stipulat. cuius auctoritate sancitum est, stipulationes h die verbis quibuscumq; aptis contrahentiu exprimetibus conlentum cuntrahi posse. Advertendo, per illam costitutionem 'per dispositionem S. nostri non tolli verba ; nam etiam hodie a Ierbis substantiatur stipulatio, praecedente scilicet interrogatione, & subsequente responsione in continenti, sed tolli sollemnitatem hanc, cuius meminit hic text. in principio. Et cum hodie verbis quibuscunque stipulatio contrahi possit, colligere poterimus,diuerstatem idiomatis non vitiare stipulationem ; intelligendo quando contrahentes se antelligunt, Iel perti, vel per interpretes , ut in I. I. S.fin. Ceod. & minus vitiabit stipui, tionem diuersitas insono vocis, ut in l. tuae extrinsecus.S.sin. it eod. &tradidit Bari .& post ipsum caeteri in d. g. fin. & nos de hac diuersitate, an, & quando vitiet, dicemus in S. praeterea, inst. de inutilib. stipulat.
Vnde inseri glos hic ad quaestionem,quid iuris,s inter duos tuerit inita conuentio,ut dicendo M intelligatur promittis o dicendo M interutellissatur promitto,an,stante hac praeambula protestatione, utiliter iiDpulatio contraheretur per M & A & eadem glos. negatiue respondetacuius opinio est magis communis,& se fundat praecipue, quia M & A simi elementa,& non verba; sed de essentia stipulationis est comtrahi verbis.merito, &c. Praeterea quod praedictae litterae significent ut supra,non est ex vi litterae, sed ratione conuentionis praeambulae nuntaequi pollentes ad verbum, promittis, promitto; sed λrma non potenadimpleri per aequi pollens, l.qui per salutem,sside iure iur. merito,&c. multi tamen tenent contrarium mulxiplici medio ; tamen de veritateis Praedi-
84쪽
' IN TERTIUM LIB. INSTIT CIVIL M
praedicti articuli late per iuris interpretes in Rub. E. eod. Alia dissicultas videtur in materia huius g.dum in eo testatur C sar,solemnitatem, de qua in textu,sublatam esse per Imperatorem Leonem, contradicit enim textain l. i. g. si quis ita. ff. eod. cuius auctor est Vlpianus , qui fuit, Permultum temporis spatium ante Imperatorem Leonem. &statuit
ibi Vlp.quod si quis ad alterius interrogatione respondet quid ni vitiliter diceretur respondere. Ad quam dissicultatem potest uno de duobus modis responderi, vel scilicet quod tempore Vlp.non erat haec sollemnitas, sed medio tempore introducta, & per Leonem sublata: vel rectius dicamus: responsionem quidni videri factam per idem verbum,quo praecessit interrogatio.
QTipulatio sic substantiata,prout in praefationibus supra diximus, locontrahitur pure , vel in diem, vel conditionaliter. Pure tunc comtrahi dicitur, quando nec tempus, nec conditio contractui ad ijcitur: actus enim purus tunc dicitur, quando non habet aliquod extrinsecus admistum, prout in simili dicimus de mero imperio, iuxta tradita a Scrib.in l.imperium isside iurisd.omn. iud.veluti si dixerim tibi promi tis decem, & tu simpliciter respondes promitto, pure contracta dic tur stipulatio. Aduertendo, quod aliquando stipulatio, quo ad verbo rum corticem apparet pura,sed effectualiter continet tacitum tempus, idque quadrifariam contingere potest.Primo ratione loci,ut in S.loca, ubi de hoc dicemus inst. Secundo ratione rei, quando id, quod stipulamur,nsi est in rerum natura, sed futuru speratur, l. interdum pura, ff. d. Tertio ratione naturae actus, veluti si puella nondum aetatis nubialis stipularetur sibi dotem,licet pure stipulata sit; tamen agere non potest,msi adueniente tempore nubilis statis.iuxta ea. lus tradunt Scrib. in l.Titio centum. S. Titio genero, iis de cond. & demonstr. Et demum ratione naturae causae, veluti si stipularetur quis pensionem domus, vel
mercedem praeceptoris,non posset agere,nisi tempore adueniente, quo
pensio, siue merces solui solita est. l. nec semel. S. si in habitudine, is quand.dies legat.ced. In diem stipulatio contrahitur,quando apponitur tempus, quo solutio iacienda sit is ita quod tempus differat obligationem: veluti,promittis decem Kalendis Augusti ; non enim semper
85쪽
in em,quando tempus continet, ut demonstrabitur
P. C0 d xlonalis dicitqr stipulatio, quando validitas stipulationis pendet a fortuna et veluti quia consertur in aliquem futurum euem tum, ut in S.sub conditione, inse. laici Aduertendo, quod interest cognoscer quando stipulatio cotrahitur pure, quando in diem,& quando condicionaliter quia in stipulatione pura statim cedit,& vcnit dies, hQz atim 'bligatio nas ritur, ct id quod in stipulatum deductum est confestim peti potest, ut hic. ubi glos. aduertit hoc confestim non esse sic praue intelligendunest iste talis stipulator veniat sacculo par Psed interponendum est aliquod tempus, quo possit promissor commoda solutionem facere, prout est notis. text.in l. quod dicimus, ff.desolution. quod tempus, cum non sit lege declaratum, iudicis arbitrio censetur remissum, per reg. textain l. I. V. de iur. delib. In stipulatione ςς44 'ζdit die , hoc est, nascitur statim obligatio, sed non potest illud debitum peti, nisi adueniente die ; nec insuper α
p Sirius die: nisi toto transacto, ut hic in finali s
verbis S. Et quando dicimus in stipulatione in diem, cedere, sed non venire diem, debet intelligi, quando dies est certus. si enim est ince tus,nec cedit,nec venit dies,exeo,quia dies incertus habetur pro coim ditione , ut in s. dies incertus, ff. de cond. & demonstri In stipulatione conditionali nec cedit,nec venit dies,ut in l. cedere diem Tde voebo'
signitic. & de hac stipulatione conditionali dicetur in S. sub conditi P c in s.cae conditionali, instillic.
A Git Princeps hic de annua stipulatione, quam ut de sacili percru
piant studentes,quatuor veniunt declaranda , ct primo,an sit pora: secundo,an sit certa,vel incerta: tertio, an sit perpetua,vel temporalis : postremo, an sit una, vel plures. Ad primum respondet text. & ait,puram esse stipulationem,& non in diem,cui responsioni non obst bit dispositio praeced. S. quod quando stipulatio continet tempus, non pura, sed in diem dicitur, sed quando stipulor quantitatem annuam a, b δ' *xi0 ς0Πxinoi templi , ut patet,ergo in diem, & non pura. Bd quod dicant tumores, quod tempus quod continet annua stipulatio non est appositum in utilitatem debitoris, ct sic gratia differendae a obliga-
86쪽
IN TERTIvM LIB. INSTIT CIVIL. 8j
obligationis ι sed cum sit appositum gratia multiplicandae obligationis, dicitur in utilitatem creditoris appositum, merito pura stipulatio. Hinc inseras , candide scholaris , quod s quando stipularetur quis quantitate aliquam annuam,in principio anni agere posset stipulator, iuxta tradita a Scrib. tum hic, tum etiam in I.qui hoc anno,iLeod. ubi declarant Scrib. Aliquando apponi tempus in stipulationibus, gratia disserendi obligationem: veluti, promittit Titius centum in prima die Paschatis. Aliquando gratia multiplicandi,verbi gratia,quando quid promitteretur annuatim: Aliquando gratia demonstrandi obligati
nem , veluti s promittis hodie: Aliquando gratia modificandi, verbi gratia,quo ad vivam: Et demum gratia diuidendi,quod exemplificari
potest, ut in l.lecta,E. si cert.petat. & hic declarant etiam Scrib. Ad secundum responderi potest, annuam stipulationem esse incertam, nec tali responsioni obstabit,quod si incerta esset,ex ea non nasceretur o, ligatio, cum dies incertus habeatur pro conditione, ut in l.dies incertus,sside cond. & demonstr. sed conditio impedit obligationem, S. ex conditionali, infr.hic. ergo,& incertitudo diei. nam temporis incerti- tudo potest considerari bifariam in stipulationibus: primo quo ad inchoationem obligationis,& haec incertitudo impedit obligationis ortum: altera est incertitudo quo ad durationem, di haec, de qua agit Iustin. hic, non impedit ortum obligationis; dicitur enim haec stipulatio annua incerta, quia ignoratur quanto tempore stipulator vivet, ut dicunt Scribent.in l.sisticcum, S. I. sfeod. Ad tertium respondet etiam texti dici stipulationem perpetuam, ergo mortuo stipulatore transit adhaeredes, ex eo, quia sicuti tempus non est modus inducendi obligationem, ita neque erit modus tollendi obligationem, ut inl.Obligati num substantia, S.I.ssde act.& obligati est verum quod haeres stipui toris agendo potest repelli exceptione taciti pacti, quam exceptionem si non opponit conuentus, potest succumbere; liberatus enim ope exceptionis si conuenietur, & exceptionem non opponi potest damnari, ut dicunt Scribent.in l.s unus,q. pactus,ff. de pacti Quod dicimus,annuam stipulatione esse transitoriam ad haeredes, limitatur no proced re, quando fieret ex tali causa quae non conueniret haeredibus stipulatoris. veluti ex causa patrocinij praestandi,vel ex causa medicinae,stii mlatur aduocatus, siue medicus quantitatem annuam , mortuo aduocato, siue medico, haeres agere non potest, ut dicit Bartol. in l.Seio, is Q
87쪽
ann. legat. & caeteri in d.l.Sticcum, S. 1.1Leod. Ad quartum dicat Ninuitius, annuam stipulationem esse unam, licet legatum annuum possit dici multiplex,ut est text.not.in l .senatus,S.fin. st.de donat.calismortaquod ut de facili pateat,praesupponendum est,stipulationem regulari a verbis, per ea, quae diximus in praefationibus tituli ; cum igitur semel tantum interuenerint verba, una pro toto tempore iudieabitur stipulatio; legatum vero non ex verbis, sed ex mente legantis regulatur. cum igitur mens legantis fuerit,pluries legatu solui, hac de causa plura dicuntur legata. vel alio modo potest responderi, prout docent Scrib.ind.l.s Sticcum,S.I.fLeod. Et annuam stipulationem esse unicam,& l gatum multiplex, multum interest: nam si statuto disponeretur, ut de quolibet contractu, atque legato gabellae nomine soluatur tantum de annua stipulatione una tantum vice esset gabella soluenda ; de legato vero pluries,prout pluries contingit legatum solui, ut vult Ias.loco supra citato. Praeterea si stipulator esset filiusfamil. stipulando; in totum stipulatio acquireretur patri;& ideo si postea emanciparetur filius iste, solutio ex ea stipulatione etiam patri facienda esset, i. si filiusfamilias,sLeod. at fi legatum annuum fieret filiosamil. si postea emanciparetur. non patri esset facienda legati solutio, sed ipsi filio, di multae aliae utilistates inde resultant, quas Ias. recenset loco ubi supra. Differunt insuper stipulatio annua, & legatum annuum, quia, ut diximus, annua strupulatio est pura , at legatum annuum pro primo anno est purum, sed pro sequentibus est conditionale, & per hoc ad haeredes non transmissibile,ut in l. si in singulos, & in l.cum in annuos,isde ann.legat. Quod dicimus annuum legatu esse conditionale,& ad haeredes non transmisia sibile, lectarationem recipit bifariam; & primo no procedere,quando fieret legatum sub certa temporis praefinitione: veluti per decennium lego centum annua. Secundo limitatur no procedere,quando fiereti gatum annuum gratia exonerandi haeredem, prout utramq; limitati nem demonstrat text.in l.si cum praefinitione, isqvand.dies legaticed.
EXemplificat hic Iustin. stipulationem conditionalem , ci ait tunc dici conditionalem stipulationem, quando eius validitas conserretur in aliquem futurum euentum, & sic quando ille laturus euentus
88쪽
IN TERTI VM. I IB. INSTIT. CIVIL
pendet a fortuna, & peri consequens incertus; unde inseras, quod a
conditio etiam de futuro omnino extitura esset, stipulatio non diceretur conditionalis: sic etiam si conditio in pririens, vel in praeteritum conciperetur, adhuc conditionalis non esset, scd pura, ut in g. conditiones, in D. hic, & in l.cum ad praesens, isti cert. pet. & si conditio haec conciperetur negative in vita, non posset adimpleri: veluti, si in Capitolium non ascendero, promittis centum haec stipulatio in vita stipulatoris non committitur, ex eo, quia, tum vivit, semper poteli contra- uenire runde quaerunt Scrib. nu insit locus Mutianae cautioni in hac stipulatione conditionali sub negativa conditione , & communiter concluditur quod non, hac potissimum ratione, quia ex quo Mutiana cautio ad inuenta fuit, pro ultimis volWntatibus, ut in I. Mutianae s. de condit. & demonstr. merito cessabit in contractibus, & in consequentiam cessabit ipsa prouisio per regulam legis adigere. S. quam uis.ff. dei in patron. quod cesset ratio patet,quia legatum factum sub conditi ne negativa, nec in vita lagatari j peti potest, nec post eius mortem ab haerede legatarij, & sic esset prorsus inutile: ut fiat igitur utile,fuit introducta haec Mutiana cautio; at conditionalis stipulatio, licet in vita stipulatoris non committatur, tamen post eius obitum committitur in pei sona haeredis, quia contractus conditionis est ad haeredes transit rius, ut in D. Subdit textan vers. ex conditionali in stipulatione conditionalliante purificatam conditionem, nec cedere, nec venire diem,
elique ratio, quia conditio nihil ponit in esse , ut in l. si quis sub conditione dandorum.ff. si quis omiss.caus. testam. unde notandum est, chii ditionis appositionem ante eius purificationem impedire ortum obligationis, & per consequens actiones: & quamuis ex hac conditionali stipulatione obligatio non oriatur, conditione pendente, tam n Oritur quaedam spes debitum iri, quae spes per stipulatorem transmittitur ad haeredes, si contingat ipsum stipulatorem ante purificatam conditionem mori; ex qua propositione duo notanda sunt,quorum primum est, spem in iure esse considerabilem, ut in l. spem, C. quae res pign. &tradunt Scrib. in l. i. depact.&inl.qui Romae. S. duo fratres. Teod. lterum est, quod quamuis ultimae voluntates conditionales ad haer dem transmissibiles non sint, ut in s.unica.g.sin autem aliquid sub conditione. C. de caduc. toll. tamen contractus conditionales sunt trans-
nussibiles,ut hic.est forsan diuersitatis ratio, quia contractus firmiurea
89쪽
ρα D. IOANNES BAPTISTA s Cullci
sunt ultimis voluntatibus; & quod sint firmiores, patet duplici ratione;
Et primo, quia nituntur consensu duorum. l. i.isde paci at ultimae v luntates pendent ex sola disponentis voluntate. l. cum pater. g. surdo, ff. de legat. a. Praeterea in ultimis voluntatibus est locus poenitentiae,ut in l. 3.in fine, cum sequ. ff.de adim. legat. sed in contractibus poenitentiae locus non est.l.sicut,C.de act.& obligat. Potest etiam assignari alia ratio,& concludentior,quia qui legat,non considerat de perlana leg
tari j, quia legata ob bene merita solet relinqui, l.nec adiecit fpro soc. sed qui contrahit,de haerede suo dicitur cogitare. l.si pactum.is,de probat. merito, &c.
ACcidit aliquando stipulationem apparere puram, sed effectualia
ter continere tacitum tempus,& hoc quando in ipsa stipulatione locus apponeretur,ubi solutio facienda esset, exemplificando, prout intextu; tacite enim inter contrahentes censetur agi, ut infra illud tempus teneatur promissor soluere, quo de loco promissionis ad locum solutionis commode se valeat conferre, ut hic, & in l. continuus, S. cum ita ,sLeud. Aduertendo, quod quamuis modus itinerandi in iud, cijs sit determinatus,nempe pro viginti milliaribus una dies, ut in I.i.T si quis cautionib. tamen in contractibus tempus itinerandi non est determinatum, & per hoc iudicantis arbitrio remittitur, qui secundum qualitatem temporum atque personarum,debet tempus statuere, ut ind. l. continuus, S. cum ita; & adeo ratione loci stipulatio continet tacitum tempus. Juod si exprimeretur tempus,& infra illud non posset promissor ad locum solutionis se conferre: veluti cum sim hodie Romae, si stipulor ab egregio Notario Saluatore de Richettis, meo compatre charissimo,eadem die centum in Ciuitate Crotonis, stipulatio vitiaretur,ut hic.unde notatur ratione dissicultatis,cotractum vitiati. Verum ne quid intactum remaneat, distinguendum est hoc modo, quod aut contractus continet impossibilitatem, aut dissicultatem, intelligendo,
quod impossibilitas dicitur, quando prohibetur aliquid fieri, vel legis vel naturae impedimento, ut dicemus in S.si impossibilis, in se. de inuti- Iib stipulat. sed difficultas tunc dicitur, quando impeditur aliquid fieri impedimento personae, ut dicit daricia d.l.continuus,S.illud,num.q.is.
90쪽
IN TERTIUM LIB. INSTIT. CIVIL. st
eod. Impossibilitas ergo vitiat omnem contractum, tam bonae fideis quam stricti iuris. l. non solum. F. de act. & obligat. sed difficultas aut apponitur super contractu bonae fidei,& non vitiat,l. si in Insulam .il .locati; aut apponitur super contractu stricti iuris , de tunc aut non exprimitur,& adhuc non vitiat. d. g.illud.aut exprimitur, de vitiat, ut hic
In S. Conditione CV m agat hic Caesar de conditione, nos pro iunioribus tria deci
rabimus : & primo, quid sit conditio: secundo,quot uplex : tertio,
qui sint effectus conditionis. Ad primum, reiecta diis nitione glos. in
Rub. de cond. dc demonstrat. respondet Bart.in l. I. Teod. de condit. dc demonstr. dc ait, quod sit quidam futurus euentus, in quem confertur
dispositio. Tamen alio modo poterit diffiniri,& forsan melius,qudd sit quaedam suspensio actus, ex cuius purificatione pendet eiusdem actus validitas. quae distinitio est clara pro tyronibus. Ad secundum, conditionis multae sunt species; alia namque est conditio casualis, quae pendet a fortuna: veluti si nauis ex Asia venerit, & Crotonem versus tuerit,quod DEVS faxit,ut cum illa possim mittere Ioannem Paulum Fi sconum , qui non facit aliud,nisi semper flere, dc loqui de sua vinea. alia est potestativa, quae pendet ex voluntate adimplentis: veluti si egregius Notarius Paulus Gallus Crotoniata mihi ex corde charissimus, cui pro sua vera fideli, & sincera amicitia, dc virtute plurimum dcbeo, centum dederit Titio. tertia est conditio mista, quae pendet tam a so tuna, quam ex voluntate ipsius adimplentis: v.g. si idem Notarius Romam petierit,dum ego adsum, quod summoperc mihi placeret, de qua triplici conditionis specie habemus text. in l. unica, g. sin autem aliquid sub conditione, C.de cad.toll. dc in I. suus quoque, ubi Scrib. ff. de har-red. instit. Potest addi alia conditionis diuiso, quod quaedam est conditio possibilis, quaedam vero impossibilis, de qua diuisione dicemus in g. si impossibilis, in se. de inutil. stipui. Est tertia diuisio, quod quaedam est
conditio intrinseca, dc quaedam extrinseca. intrinseca dicitur illa,quae inest actui, esto quod non exprimeretur: veluti si dixerit testator, lego Praedium Sempronianum tali, si haeres haereditalcm adierit; quae conditio improprie est, & non facit actum conditionalem, ut in l.3. ff. de legat. I. Extrinseca vero est, quae non inest actui, nisi per expresso. M a nem,