Proverbiorum libellus [segue:] Pollio epistula

51쪽

hbee solis mesam uocat.helias enim graece sol. tapezari εsa nominatur.de qua ita scribit libro tertio Poponius mella.Est locus paratis semper epulis reterius.& quia ut libet uestiuolentibus licet:heliu tapeza,appelIant de quaepassim apposita sunt: Affirmant innasci subinde diuinitusι ex quo quum uolumus prouerbialiter significare aliquos non suo sed suorum maiorum uel aliorum labore ut haeredibus contingis partis frui diuitiis:scite dicimus mensa vobis solise:quaudiuinitus data.quu siliena ut Horatius et aienihil sine magno uita mortalib' labore det.

Diuinare sapientem.

Iuriarerprie e augurariti uera de futuro dicere:ut d Cicero lib.iiii.epistolatu familiariu ad Appiani pulchruincat qui diuinare alii officio sore mihi aliquexpetedu studiuiuu.&a sapies egue dicit.hie ueteres auctore Don. sup ecyra Puerbisee uolueruusapiete diuυNihil inuita Minerua secias. nare. Oe graecep uet'adagiu Cicero lib.offici ru.i.p ih eue declaratia tin nihildccet uita ut aiunt immerua obstates. aduersate de repugnate natura. ideissmaiusculana.bn.n.illo graecor puellio pcipitiqua is norit arte . rhae se exerceat Malibi Nihil aliud emor gigatu pugnare cadiis ci naturae repugnare. Vn et Horaa poeitea arte popit. Tu nihil iuita dices facies ue Minerva.

Clematis aegyptia,

Lematis aegyptia est herba ut inquit Plinius Lie bro vigesimoquarta capite quintodecim aura solio lauri longo ab aliis daphnoides ab altius polygonoide uocata Vnde qui coluteistis nigro colore sunt:appellans Clematis aegyptiara Beroaldus reseri.

52쪽

Sybarites platea cotta fastidiosi'ingredentesἰ barus auctor Sira.lib. sexto Geographiae a samine uicino cognominata ciuitas amoeniLTimas uit:haud procul a Catoe. Sybaritae autem im/ptimis Iuxu & delitiis notabiles fuerunt sic ut principes omnium colerent tonas atque tyrrhenos:quoniam alteri graecorum utpote qui teste Valerio maximo libro secundo omnium primi unguentucoronatumque intonuiuio dandaru:doseeundae mensae ponendae cosuetudine:haud parua luxuriae irritamenta adinvenerunt alteri barbarorrum luxutiosissimi. Ab his lunt fabulis Subariticae:qua lis ferme apud Aesopum Plutarchus in conuio septem sapientum morem sui me scribit: Sybaritis mulieres ab us anno priore ad conuiuia uocanduut ueste auroq; meliri exornare ser ocium se possent. Vnde prouerbiuid ductium sybarites per plateam contra sistasius ingredientes.in eas potissimum mulierea:quae comptaevi luxurio 'so ornatae apparatu popatico gressu inceduntmon minus

etiam prouerbialiter sybariticae destiae dieuntur: quoemodum excedunt.& subariticos libellos:idest lasciuos apud Martialem libro duodecimo legimus:&apud Iuvenale3sybarios colles satv vi.eui non ualde absimile est. Domi non hic milesiae

Iles ut Strabo docet Ioniae populi eeleberrim mi delitiis quot luxuria insignes fuerunt. Q lepido evillecebra' pleno sermo utebanta ut de Aristide miles Lucianus in amorib' refert:&Apuleius in stote asini sui inat. Vt ego tibi sermoe isto milesio uarias Abellas cosera:aures 4nas beluolas lepido susurro pmulcti ex quo graecutu et biu 1Juxit:

53쪽

:hoc est domi non hic milesiamidelice in eos:qui domesticum luxum celebranimbi minus prohatur. Unde alterum est. Olim sortes fuere milesii. Illestiatam olim luxu diffluetes breui omne uirilitatis robur amiserunt. sicuti legimus apud Liuiu hanibalis milites illas qui tot strages romanis in tu erant: tot urbes insigni uirtute expugnarant:unius demum capuae ciuitatis allectos illecebris:luxuria corruptos: mox turpi te essceminatos punicas uires perdidisse penitus: tipe Bisera luxuria de uoluptas est Ocynon temere deinde diceretur illis capva altera Cannas extitisse: Vnde:apud grae cos ab Aristophane uulgatu est prouerbium:idem olim fortes fuere milesii. quo in eos utimur. qui quondam sc lices ac sortes in miseriam iam im helles effecti deuenerint a quo illud non discrepat.

Fuimus Troes

s Vimus troes hic loquendi color iam etficax de eonsuetudine chori illius lacedaemo ii ductiis: de in adagium ascitus. Nam ut est scriptum apud Plutarchum in lihro cui sic est titulus quo pacto laudare se quispia citra inuidiam ualcat:chorus erat lacedaemoniorum trifarius:Senum:puerorum:iuuenum. Canebat autem senes ita; fuisse se quondam robustos iuuenes pueri uero sicili suturos longe his meliores profitebantur. Iuuenum cantio haec erat:se iam id esse dicebat:quod ciet illi fuissent: uel hi se futuros speraret eiusq; rei paratos facere periculum.ex quo factum est: uimus Troes quod significat non eos uiros essesortes:uel scelices:quos olim suisse dicam'.de quo Vergilius in secundo Aeneidos me init.

54쪽

Davus sum non Oedipus. Viusmodi Terentianum dictum iam prouerbii Io couulgatu est:quo utimur:quum signifieare uo

lumus nos diuinandi artem non callere Namnaum sphinx monstrum illud Thebanum aenigma propo/ssisset:quod esset animal bipes:inde triper:a quadrupest& soluenti locastae conubium:tebanum regnum Pra: mium propositum seret praeter Oedipu soluere potuitncmo:qui id hominem esse asseruit. Non omnibus dormio. Etaphora uiro sumpta uidetur. qui somnum si m mulat Auctor iuuenalis Doctus ad calicem uigilanti stertere naso quoad uxor mechos admittici quia si illa aliquos reciperet:qui soluere non possent:quantum uir uellet:ipse statim surgit dicens non omnibus dormio hoc est non omnes pationidest tenues per inde ac diuites uxorem adire.quo nos uice prouerbii eleganter utiquimus:quum aliquid uni siue ob beniuoletiam aut qua uis aliam ob causam concedimns: quod etiam sibi caeteri

omnes eoncessum putant:uel non omnibus dormio Significat non omnibus operam meam nego simpliciter:ut

Cicero in libro epistolarum septimo posuit ad gallum Hic Epicurus subans est.

Pud Diuum Hieronymum libro secondo con. ira Iovinianum Iegitur.restat ut Epicurum no/strum subantem in hortulis suis inter adolescetulas& mulierculas alloquamur. Vbi sudare quamuis

in eodicibus Hieronymi quidam sudantem male legant antiquissimo uocabulo dicuntur suis: quum libidinan,

55쪽

tur. Vnde transsatio quoque facta est inlaete ii inimaliar

ia docet Porphyrio enarrans illud horatianum clamque subando tenta cubilia tectaque rumpit. exquo Hieronymus uolens Iovinianum significare in coitum & libidines ruere Epicurum:qui summum bonum in uolupta/te ponit:prouerbialiter subantem appe lauit. Nos quo'que quum uotare uolumus quempiam in consimile re3Pronum.haudquaquam min.' Adagii loco dicere possu mus:hic Epicurus subans est. Hoc re apud Sagram gesta uerius est. O graecorum uetusti elegans Adagium lacuti lenter a Strabone Libro sexto Geographiae declaratur his uerbis. Q ut ait post locros Sagra fluuius labituriquem sceminae nominant. in cuius lipa Castoris DPollucis arae sitae sunt. Ad quas decem

locrorum milia una cum Rheginis aduersus Crotonia tas numero centum cla triginta millia Marte collato uictores euaserunt. Q uo ex negocio est ortum aduersus incredulos prouerbium.

idest: Hoc re apud Sagram gesta uerius est hae ille Ue

rum Iustinus libro uigcsimo de armatoru3 numero cum Strabone non conuenit sic scribens: Itaque quum in aciὸem processissent:& Crotoniensum cetum viginti millia armatorum constituissent Locrenses paucitatem isam circunspicientes nam solum quindecim millia mili tum habeban, Omissa spe: indestinatam mortem con Iuppiter non cantatmec tharam pulsat.

56쪽

lt Aristoteles Iuppiter non cantatmee citharatri pulsat quod praeterire mime libuit,ut te dignualiquid inelyte princeps attigisse uidear ex quo

exemplo prouerbialiter docet principes non debere musicam exercere . quibus ut ipse facis satis est:li aliis utentis bus oblectentur quod a Nerone Imperatore minime obseruatum est. qui teste Tranquillo Musica a teneris annis imbutus in scoenam prodire non erubuit. Unde haud immerito Philippus Macedonum Rex AIexandru filiu3 iusta castigatione incessuit: quum accepisset illam quodam

in loco suaviter cecinisse none te pudet inquies ita pul/chre canere'scias. quod nos elegantis prouerbii loco leos

Principes usurpare valemus. qui quod se paru3 decet: stadium exercent. Verum de te dici non potesties enim semper Nubiq; tuae dignitatis memori

Hic Callipedes est. Iberium Caesarem1,uerbialiter Callipedem appellatum testatur Tranquillus hisce uerbis Ad extre/mum uota pro itus reditu suo suscipi pass2:ut uulgo iam per iocum Callipedes uocareturique cui stare ac ne cupidi quidem mensuram progredi puerbis graeco notatum est.quod Cicero in quadam ad atticu epistoIa usurpat accusans Varronis segnitiamis tarditatem. quum ait biennium praeteriit quoille assiduo cursu cu bitum nullum processit. quod inde tractum. nam gallus gallinaceus cursitare consueuiti mox subsisteremec lon

ge progredi aliquis ideo pallipedes prouerbia dicitur:quasi pedes galli gallinacei habearisiuitardigradus& tardi

pes. Sed quum hoc graecum prouerbium sit: Ma Cicerone pergraecam dictionem enuncietur quidam se parum

57쪽

tompertum habere aiuntiqua talion e possi latine dici alipedes inuo circa re diligentius pensitata extimant id puerbium non ab ave deduensed ab homine qui nominabatur.fuit histrio in tragoedarum actione peritissimus: sicuti docet Plutarchus hic quum in agenda historia esset uenustiotiineessu per pulpita pompatico moroso discurrebat:statimq; resiliebation ultra cubiti 5 gitudinem progredies. hinc igitur prouerbium deductu putantvit Gallipes ab hominemon Gallipedes ut dictu est ab ave siti quod undecui ueniat:in homines tardosia segnes usurpare possumus. Hirundo suscipienda non estili Irundo auis nescit nemo:c dum nobiscu comoratumgarrula semper est:& nun a eantu disistit ex quo factum est prouerbium hirundo suscipienda, estridest garrulia rumigeri homines recipiendi non sunt ut

Hieronymus ad Russinum demonstrat.

Propter quod Vadimonium deseri posset. Adimonium quidam ita diffiniunt: ut sit sposio a deertum diem sistendi se in iudieiotidest coparendi

per se uel per aduocatos.quod stangi nec aequum nee tu num est. Unde antiquum puerbium eiquoties magnualiquid significare uolumus mi dicamus propter quod vadimonium deseri posset: quod petide est:ac si Aeeretur ius

uiolati. qcla Plinio eleganter in suo procemio usurpatur. Tecum habita.

Rouerbiu istud tem habita a M. Ilio I senectute usurpatur.sgnificat enim et homines suas uires

metiri debeantns ut thales at teste Diogene Laertio seipsos noscere. auctor Persus:qui ita inquit tecum habit,

58쪽

ut notis quam sit tibi curta suppellex

Haec est permutatio armorum glauci cudiomedis armis. Linius lib. epistolarum. v. scribens ad flaccum p

uerbialiter ait:recipes epistolas steriles, simpliciter ingratas:ac ne illam quidem solertiam Diomedis in permutando munere imitantis. Pli. hactenus rhoe

ex Homerico poemate sumptum emaci in .vi. iliados scribit Glaucum ae Diomedem in medium processisse ut singulari certamine confligerent.glaucu deinde post enarratos suos natales inuitatum a Diomederut ex hostibus hospites fierent:& hospiti necessitudine in uicem copularentur. quod ut caeteri inquit intelligant armaturam per mitemus &ita inter se arma permutarunt Saucus aurea quae centum boum praecio laxabantur: Diomedi dedit. a quo accepit aerea quae nouem tantum extimabantur. Vnde ex hac ta impari armorum permutatioe:Glaucus stuγpidusti demens iudicatus: omedes uero solersis astutus.quum ille iacturam secerit:hic lucrum .ex quo quotiescunt alterius rei comparatione dissimili sit muneris pinutatio:puerbialitervi comodissime dicimus haec est prau tatio armorum Glauctium Diomedis armis. de quo me. tionem facit Plinius naturalis hist.lib.xxxiii. quum de comerciis loquitur: Gel. li. ii.cap. xxiii. c Martialis illis uersibus. tam stupidus nunquam nee tu puto Glaucesuisti: thalcea donanti chryse qui dederas. Sedete ad Eurotam. Omae fuit porticus Corinthia iter caeteras celebris ad circusqaminium erecta a Cn. Oct ivio:dicta Corinthia:propter a scorinthiacum:quod erat incolumis. dicebaset porticus sei: . Cn.octauius ex bello nauali co

59쪽

tra perseum liuphum rettulit.in qua porticu erat tabula

picta habens lacedaemone di Eutotam riuuium acomac; auctor Plinius i.itu. Vnde ignaui illic deiidentes dicebanc sedere ad eurotam.hinc pcite prouetbio increbruit.ucicdete ad Eurotam esset nihil agere. Hic aureo hamo piscatur. D Am hoc puerbii loco a luculcntissimis uiris usurpari audio, ina Augustus refice uetonio quum inocemolumeti spes sidani metus incraunuiuicci di mima comodano nimio cetates dilaimiel;miles aiebat esse aureoliamo sicantibus. l, si ham decidcretinulla captura danu repedere posi ex.quar quia alique itide faciet inde muS; puerbialiter dicere simul Hic aucco hamo Pitcaia Uis pueri icncS.L Raecoru adagium est. idest bis pueri sencs.sub hoc puer bio Varro Satyra,edidit:cuius testimoniucitat Gelius SeneSaut Lucrepueras rediculura hoc e in puerile etatem reuerti.&Pueri Peinitus fieri. Mu uitio aetatis descipere incliuti auctoriiau.i mercatorerubi senex incat qu*3 ex tepto e nec sentit nec a Pit .alut solere curursum repueraicerc. ELCicero in Catone:Siquis deus mihi largiaturrui ex hac aetate repuerascata in cuni vagiam:ualde re culcm. Et Senecabo bis pueri sumus ut uulgo dicitura calcmper. Hinc igitur in deliros senes proucriatum flux.t de quo Aulanius mentioIriem facit.

Qui ipse sibi sapiens prodisse nequi me ilicisapit.

. ipse tibi sapiesidcist nccitineucq apst; iccconia uerba sunt ad ric battulibio septimo epistolarum iamiliarium sumpta aprquei bio graeco, Quod est

60쪽

cuius sensus estiqui sapiens sibi non prodest, frustra sapiens est:praesertim quum

natura ipsa ut Terentius ais omnes sibi si aliis meliuste maluit:& suae qui titilitati scrutant. Andabatarum more pugnare. Dem Cicero ad Trebatici ait:que antea ne Anda bata quide defraudare poteram us MDiuus Hie ronymus contra Iovinianu epistola priamide Andabatis meminit:scribens melius ecquod dicitur oculis Andabataru more pugnare si directa spicula clypeo no repellere ueritatis. ex quorum ab aliis. n. de his metionem siet non memini me legisse lectione collegimus Anda . batas populos quosdam sortasse fuisse qui clausPoculis pugnarent.Hinc Bettim est quum aliquis parum dilige tet, quasi clausis oculis quippiam agit. 2 illum dicamus

Andabatarum more pugnare. Mendaces Cretenses.

Nnius in sacra historia:auctore Lactationi. divina. rum institutionia luemo capite. xi. scriptum reliquit Iouem Saturni siIiu,postea emulta mortalib' munera pstiterit in Creta uita colamasse:at mihi sepulchraeius e in oppido Cnoso.i quo sepulchro litteris graecis scriptu fuisse idest latine Iuppiter Saturni filius. de quo Cicero:euius idem Lactatius est testimoniureitat:de natura deorum.quum tres Ioves a Theologis nominari docet:ita scribit tertius sui cretensis Saturni fili' cuius in illa insula sepulchrum ostenditur. unde Lactatius uana religionem deridens ait. Q uomodo igitur potest Deus alibi esse uiuus alibi mortuustalibi habere tem plualibi sepukhrume Q uare Cretenses semper medaces ha