Proverbiorum libellus [segue:] Pollio epistula

81쪽

necessariis.haec illi Cotemnuntu . qui nee sibi nee alteri prosunt.

nihili hominibus, nulliani intentis hoc dictume quod ab eodem Cicerone ritide in osse. perspicue declaratur. qui dicit iam obre ut ante dixi contemnuntur hi:qui nec sibimee alteri:prosunt. ut dicituOin ciui Rus nullus labormulta industria:nulla cura est 'Fundum alienum aratimcultu familiarem deserit. s. mpta est ab agricolismethaphora. qalienos agros colentes suos sterilescere sinunt. quod in eos prouerbialiter dici pol.qui suis relicstis rebus alienaturat auctor Plautus in Amphitrione. uel qui alienam uitam damnatet suam a minime corriguntvit Persius satyra.iiii expressit dices Caedimus in uice praebemus crura sagittis. Vnde

et illud in huc sensum dicituri hie illotis pedibus de uerbis

repraehendit.auctor Gelius libro decimoquinto capite. v. AIlcra manu pane,ostetat:astera fert lapide. Uclionis apud Plautu in aulularia uerba sunt ineua

prouerbii loco dicit arqui sub specie feredae opis stam de quempia petit.ab his qui canes eo pacto falluntruti quanslatione faeta Largitio non habet fundum.. Num largitio:quae beniuolentia, parata ausa ab

hominibus fit:laepius sontem ipse benignitatis exhauriat. ipsi homines circa modum dado maxime egere incipiant.hinc in prodigos natum prouerbiudicente Cicerone li. ii.omi.omnio meminitae demus id. quod a nostris hominibus saepissime usurpatu:ias in prouerbii cosueruialliam uenit largitione landum hoe est finem non ha/bere:in quo ut Seneca prima adlucilliu epistola ait sera parsimonia est.Et,n, cis potest esse:modus quu34 hi qui

82쪽

consueue lint:& illud idem alii desdetent Fames de morabilem in nasum conciunt. Olent saepenumero hominesti fames morae tedio at Tecti in bilem hoc e in iram insurgere.Et. nabilis nil aliud estmis sellis humor.qui iecori adheret:testificante Horatio:qui ait feruens difficili bile tumet ieeur. aliter cholera dicitudie qua ita mouetur: Vnde factu est pro Derbium semes'& morabilem in nasum conciut. quod dicitur de iis qui famis impatientes, motae fastidio cocitia iram deferuntur. esse Plauto in Amphytrione.quit enim Vetus est adagiti fames di motabilem in nasum conciunt

hoc eiram comouent.

Indulgere genio:Defraudare Genium. Enium auctore festo popeio ueteres putauerunti deum esse:qui uim obtineret omnium rerum generandarum.qua propter dei filium parente hominum nucupabant.alii Genium naturae deu esse dilafiniunt:& ipsam naturam.Vnde factum:c, uice prouerbii indulgere genio:est obsequi naturae:& uoluptati opera dare:ut petas indulge genio:sicuti emtrario instaudare geniu3:est interrumpere uoluptatem. Vnde lautus in autedit egomet fraudaui meum genium. Noctuas Athenas porto. Octuaauis quonia Athenis maxime abudat san ctu est prouerbium quod latine sonat noctuas Athenasti suppledu est uer

bum porto. de iis:qui uel inutile mereatura exercent uel laborant in haliqua re inutili: aut eauerbis exaggerat quae notissima sui audieti.de quo Cicero sepistolis.li. v. ad aul. torquattvmentionem facit item haliud simile prouerbiu

83쪽

hoc est noctuae ovum. Cum velis&equis. Aure curuoluto conatu iter rapti; pager: da tuen liuetis:piter inaui trahedae equos di igunt: ex quo factu3 e prouerbia. Cu uelisti ecas hoc e terra mari . quoties uoIumus ultimu conatu ostendere:q fCice. in. iii. olfficioR usurpauit. Vbi inat Epi eurus eiusdesere adiutor auctor sentetiae:eu his uelis ejuis, ut dicitur eui simile e lIud Terentianu matbus pedi buta enixe

omnia facturum.

Lusciniae non deest cantio. Linius i. x.capite.xxix. de luscinia aue inqt:m υ niis dieb'ac noctibus cotinuis quindeci garrul' sine intermissu eantus:densante se frodiu germeho in nouissimu digna miratu aue mutata uox ta pubi corpusculo:ta3ptinax spus.deinde in una plicta muscae sesa modulat'audit soli'.&nue cotinuo spu trahit 1 togulanue uariatur si qexomu distiguitur cociso copulaturatorto:breuiter .ia a paruulis in faucibus:*tot exqsitis ti bias tormetis ars holum excogitauit. haec ille. hine gi saetumiuierbiu Lusciniae no deest catio:uel de ho1bus elo, querissimis. quibus, liqua deest oratio. uel de his qui garrulivi liguaces adeo loqndi uitio teneturivi nuqua tacet Plau. in bacchidibus tetigit dicens Pol ego quos metuo lusciniolae defuerit caniis.

Facta transacta ornnia. Oe Terentianum auctoremnato super andria

h prouerbiale est in id negoci. de quo nihs super/

st ad agendum.

84쪽

Ieet,lhcssiciop. iii. Hoe non re turpe laquit dubie tare phoseq ne rustici idem dubitentia quib'natum est id quod iam tritu est uetustate prouerbita uum enim fidem alicuius bonitatem c laudatidignit esse dicunt. qui cum in tenebris mices de quo idem in secundo de finibus bonorumvi malorum meminit. Narri Dir bonus noctuviamotis luminibus at arbitris:qua tiis manus uideri non possit dicet tamen quot digitos ex Plicuerit. micare enim per metaphoram est digitis sortiriet auctore Varrone: qui ait Micandum erit cum graeco. utNego illius numeru:an ille meu sequatur. quo quidem adagio haud ineleganter uti possumus ad alicuius uiti probitatem ae integritatem ostendendam:

Omnes sibi melius malunt ealteri. m neo seipso sibi charior sit: suae cuni prose esto se utendu est utilitati mo id sine alterius incomodo fiat.Vnde prouerbiu3 manavit Omnes sibi m elius malle. quam alteri Auctor Terentius in Andria. Dei laneos pedes habenti Aturnus qui hoc est tempus dicitur:falces ideo gerere setc. q. tempus olim etitvi secat siue e insertione & surculorus pomop disciplina tradiderit. hane ei in Sicilia decidissedntia sit terra illa ma/xime fertilis. pulsus a filio de regno:quoniam ora senescetia ab his quae postea nata sunt:depellutur.moxti uinctus ee:P certa naturae lege iter se onexa sunt Ua. ue qaoes frugescabusdauidusnodisq; alternanc Apollodo.at stra Saturnu laneo uiculo panu alligari solitula in mese decebria die sibi festo BIur. Vn ortu e prouerbiu Deos

85쪽

se seme in uetero animatum in uitam augeri.quod donec in lucem ueniat:mollibus naturae uinculis detinetur. Trium itterarum homo.

De Plautinum dictum Trium litterarum homo riaulularia prouerbiale est ubi corrio ecquus sit obilitam seruum subobscure furem appellauit:hate em dictio fur tribus litteris constat:quo nos haud illepide inconsimili re uti possumus. Pirum uuIpc comedit. Vlpes animal sagacissimum rapto uiuens carne uel tacitutiquae tamen fame ameta pirum comediti sed difficultet. Vnde puerbiu3 ortu teste Plauto. quia Mustellaria ait tam facile uinces: pirum uia'pes comest. quod in eos usurpare possumus. qui rem admodum dissicilem tentant. Dei aliquid sere inutis grauate agunt perin.

de ac uulpes est pirum uod scisinescis.

Pud Terentium in Heauton.*tus seruus inquit tu nescis id:quod sciti Dromousapies quod pro Derbialiter dictu e significat.n.qdo a prudelis ee d Tmulare se id ignorare:qd scit perinde ac scit nescitet. Vnde ii ludhoratianum stultitia misere consilis breui m5 aliubi dul. ce est deseribere Ioco.d Plautus quod scies nesciueris: A qua haeret. a Dua quum haeret.no quit recto suxu. Unde 1 eos prouerbium uenit aqua heret. qui qu madmodum quum aqua haeret non habentes uerum cursum.abitarda dicunt:& minime conuenientia:ac ab omni ratiois distulsu aliena.auctore Cicerone in tertio efficioix Vbia: tiqua

de Epicuro loquitur. Dicit ille quidem multa multis locis. sed aqua haeret. ut aiunQhoc est allucinatur.

86쪽

Q uato plus biberint lato plus stientiatilita

Inum mente hominis mutat.ex ebrietare uero mi

lia scelerugignuntur.propter quod sapitte equidelacedaemonii ut iuuenes a temulentia abducerent: seruos mero ingurgitatos inconuiuia ducebat:ut illi cernetes temulentorum turpe dehonestamentu ueluti re foedissima Perhorrescerent. sed quum homies temuletiola animi creta proferant:merito teste Plinio iam uulgo attributa euino uetitas. hine etia mox pallor:&gene pendule:& ulcera oculo :& tremulae manus:ac multa quide dictu ceda. sed hoc unum ebrietas uitium maximum habet. cybibendi consuetudo auget auiditatem.Vnde est illud prouerbium Q uanto plus biberint:tanto plus sitire pathos. Dei facientes adiuuant.

Oc prouerbium simile pene est illi quod serius. reseram sortes fortuna iuuat:significarautem Vlpriussi incipiaus:deoru3 auxiliu implorem'. quia

illi nobis alliqd agetib' faueat. Vnde Vergilius spmo georgi. ait Imprimis uenerare deos. Et Martialis lucedeos oro. qc Varro de re rusticali Ii.ptio usurpat ita scribens:&quonia ue ius Dei facietes adiuuat:pri' uocabo deos. Scuto pacem petere. y Iuus Hieronymus epistola.xii. Scuto pace pete re puerbialiter dixit. quod in eos adagii loco usur.

pari potica sub specie pacis petendae bellum inserunt.

Qui arat oliuetum:rogat fructu qui stercorat: exorat qui caedit cogit. Gricolarum hoe uetus e prouerbium quo admonetur:ut oliuetu colere debeant. quod quum a Cotu mella libro sexto probe declaret eius ideo uerba pona3r

87쪽

Q uu etiam inquit compluribus interpositis annis olivetum putandum est. Nam ueteris prouerbii meminisse couenit. Eum qui aret oliuetum:rogare fructum qui stercoret:exorare qui caedat cogere.

Iniquum petendum ut aequum seras. O uetus e prouerbiu3. significat enim ' inhonet, Rum aliquando petendu strat honestu assequa/muci ut Cicero pro Milone facit qui insidiatorem pino Clodium ondit. tamen addite abundanti etia si id non suisset:talem tamen ciuem hoc enim haud aequum e casurima uirtute interfectoris de gloria necari potuis set Q uod in Fabio libro quarto oratoriarum institutionum luculeter declareturiei' subiiciam uerba Nec ullum tamen incit ordinem:de quo prius dixi damnauerim a quaedam e si ipsa sint dura:id tamen ualent ut ea molliantiquae sequutur.Nec omnino sine ronee: Q uod uul/go dicitur:iniquum petendu:Vt aequuferas:quod tamen nemo sic accipiat:ut omnia credat audenda recte eni graecipe tui no tetad, oio effiei no possint. Vn Teretianuillud. Quoniatio pol fieri id:quod uis:id uelis qd possis. Vt pisces hamo:ita holes biificio capiutur. Pussiculos tritum e sermone prouerbiu3 Vt pira stes hamo:ita holes bnficio apiunt quo notatur hominu3 cupiditas.qui beneficiis anc appostis escationibus capti facile dccipiuntur ueluti pisces esca. de Teretius in Adelphis ait nescis inescare holes. In Catia hoc faciendum effecies Ares ut testis est Strabo libro. xii geographiae populi sunt in asia minori de quibus Martialis ait Laudibus immodicis cares tuastra serunt, qui quonia feroci.

88쪽

simi bellicosissimi sunt dicente Poponio Mella Caria sectu habita incertae originis alii indigenas:sunt i pelas,

gosiadam cretas existimant genus ut eo quoda3 armotum pugnael amans:ut altea etiam bella mercede ageret Hinc graTu ortum e prouerbium in Caria hoc faciequ3 esset:quotiens uolumus significare aliquid cum periculo Silent enim leges inter arma .ut Cicero ait M.ibi eni3 hominu genus inti actabiIc estrauctor Ciccio in oratione

pro Lucio Flacco ubi inquit quid de tota Caria est: none hoe uestra uoce uulgatum est squid cum periculo experiri uelis:in Caria potissmum esse faciendum. Q uino puellatois pellis:uulpia assuessa e. Ysander lacedaemonius auctote Plutarcho diccret solebat.quo non perueniret idest leonis pellifruulpinam putem esse assuendam quo pro verbialiter dicto significabat.ubi ius non satis pollet adhibendam csse vulpeculae fraudemmigraeci si fabulis credimus Troianos multis poli proeliis:ut Hannibal arcesiummi Tarquinius gabiosvit Samnites uitibus haudquaq pares Duce Pontio ad Caudinas surculas romanos Consules fraudeo insidiis praeuenerunt. Bene plaustrum,crculit. Laustrum quod currum significatiquum bubulm ci siue aurigae mira quada dexteritate uertant.hine teste Donato derivatum est prouerbium:bn plaustrum perculit.hoc est peruertit.quod de iis dicitur qui suis uerbis facile quempiam a sententia abducunt. d. Teretio in Eunucho his utibia usurpatu quo trudisiquo,

culcris iam tu me.

Anseres inter oleres strepunti

89쪽

Lot latFelygnus graece auis est adidissima uo

cem habens argutam. Ouidius Ad uada meadrieoneinit albus olor Anser autem obstrepera.ob hanc igitur imparilitatem factum est in eos prouerbium qui se iis rebus quas ignorant petulantius audent immi scelerael de rebus suis nimis praesumunt Scis uti soro. Vum mercatores ate locum 5merciuno praestri . iant quanto uendant staduexerint sed secunduannonam sori:quam deprehenderintheensilium de uendendis aut non uendendis mercibus sumant hine ortum prouerbium. Scis uti foro.Vnde cum aliquis pro loci:pro temporis:pro personarum rationcmon ignorat quod se facere oporteat eleganter dicimus:Tuscis uti fo/ro:de quo mentionem fecit Terentius in Phormione. Maria monte' promittere. Rouerbialis hyperbole est per superlationem ti P cta. nam mare est elementum latissimum moles uero sunt moles quaedam maxima:illi igitur qui ea quae fidem excedunt:temere pollicenturidicuntur maria montest promittere. quod Terentius in phormione usurpauit dicens pellexit modo no m5tes auri pollicens. tui non absimile est Horatianu illud:parturient m5tes nascetur ridiculus mus.& Persius Saty.iii. Et quid o pycratero magnos promittere montes. Omnia sub una myconum. Trabo libre.x.geographiae quum de cycladibus f loquitutisupra extat inquit & myconus.sub qua gigantum nouitanos ab Hercula mactatos iacere sabulantur. Equa derivatum e prouerbiu. Omnia sub

90쪽

unam myconum . quan doquidem quae natura distinguia

tutisub unum titulum:descriptionemque ducuntur. haec

ille: hui' adagi haud dubie sensus abstrusus e.sed ne hue locu inexplicatum I fieri potes )relinquam nonnullo

rum sententiam. sane eruditorum reseram. quidam dicut Strabonem allusisse ad naturam gigantum qui quavis sermam humanam excedanti homines tamen sunt.& ita sub una descriptione ducuntur. Q idam autem dicta Puerbium derivari ab eo: l omnes gigantes simul iaceant. nam licet natura seperati essent hoc est alius aliubi mane ret.omnes tandem unam sede3 habueruntud est sub myconum iacuerunt. quae sentetia si potior ut placet e:quoties ea quae sparsa diu fuerunt:in unum coadunantur.Ueganter dicere possumus: Omnia sub unam myconum. Caeterum obseruaui apud Vergilium myconextertii ordinismon myconu,secundi proserri. ait.n. in tertia aeneidos:errate mycone celsa gyaroq; revinxit ut in alterutro

mendast. Vn et illud e. Hic myconius est. res aconii omnes Strabone teste eodem libro calaiὸ sunt. qui myconio inquit etiam quidam caluos appellant.quum illud uitium ea passim exuberet in insula. Vri auctore Donato sup Ecyra ortu est puerbia ut quia quepia caluicio laborare uideus:dicaus hic myconius e Singula regio het suos catus. singulis regionibus sunt quaeda propria. Paci thi artem iaculandi callent:ut Vergilius Gens illa quidem sumptis non tarda pharetris. Arcades

a natura uim musicae habebant. idem ambo foretes aetatibus arcades abo:& catare pares.Thracia circa arma tra/etunda st rei. Oviaius Armiseram thracem qui regat su