Proverbiorum libellus [segue:] Pollio epistula

61쪽

bsti sunt. Oippe qui sint lebis sepulchrum fabricati. quia

ille quem deum faciunt nunqua obierit.ppetuoq; st. Unde prouerbium graecum factum est Mendaces cretenses in eo clueritatis minime amici sunt:quod Statius in primo thebaidos tetigit scribens metitas manis Creta tuos& Ouidius in amoribus. Cretes erunt testes:nec singunt

omnia cretes. dc alibi Nota Ioquor non hoc quae centum ivbstinet urbes Q uauissimedax creta negare solet. Thraeium commentum.

Trabo ait Itb.ix. geog. meoriae prodidit Ephorusi thraces fictis erga boetios induciis noctu incursationes egisse. quum securius A negligentius expeditione agitaret:perinde ac space iam pacta. eos uero boe/tii cu propulsassent quereretur paducias uiolassent illino uiolasse respoderundies enim pepei noctu autem incursasse dicentes. Vnde uulgatu est prouerbium thra cium comentum deiis.quisophismatibus fidem fragut. de quo Cicero in primo officiorum meminit:quum de iniuriis a uasramento loquitur. Summum ius summa iniuria:

Icero in supradicto libro ita inquit:existunt etiam iniuriae saepe a Iumnia quadams nimis calida samaliriosa iuris interpretatione ex quo illud sum,

mum ius:summa iniuria. quod Terentius in Heautonuerbialiter usurpauit.Nam multi nimis rigide iura inter precatur:& magna interdu malitia ututur.quae contraria

est prudentiae: iustitiariaequitati. Vnde Aristoteles in ethicis inquitiquum ex sit uniuersalis.opus est interdum adhibere bonu3 uirum aequum:qui legem emendet qui haud dubie inclyte Guide tu uir ipse aequus Minteger es.

62쪽

corrigis enia leges suma iustitia:pari aequitate. po pulli tuis iura praebes. sed leges ipta tamen iurat pariter in tuis

dominantur ciuitatibuS.

Attice scribis. Ttici semper quum ad amicos scribebant proli e agebat lacoes e diuerso in scribendo ibreuissimi erat. Unde ab illis ortum est prouerbim in

eos ciuerbosius agunt.' dicimus Attice scribis Ab his aut in eos:qui breuiter scribut:laconice scribis amctor Cicero ad Atticu.ut Aristagoras etia breue dicedi genus chiloniu uecabat.quoniam chilon in loquedo breuis suisset. Diogenes Laertius auctor libro primo. Sexagenarios senes de potibus pcipitaruomani ut Nonius5 Varro prodierunt quu3

sexagesimu excedebant annu:a publicis nego ciis liberi erant: nee in treandis magistratib' suffragia serebant: per potes auctore Festo dabatur. Vnde factum est prouerbium.ut quoties significausquepia sene:seu propter ingrauescete aetatem: seu ob qua uis aliam causam negociis omnibusliberatum exauctoratum esse:dicimus sexagenarios senes depotibus praeciὸpitatuquia a latore sussragii remouebanturine scirent suffragia per pontes in campo Martio eius rei causa fabricatos. de quibus intellexit Cicero in primo Rhetoricorum

quum dixit:pontes disturbat:cistas delieitande deponiai senes dicti sunt. de hoc Macrobi' quoque libro Saturnaliorum secundo meminit.Et Ouidius inquinto fassoru prope finem sic scribens:Pars putat ut sertent iuuenes sus fragia soli Pontibus infirmos praecipitasse senesi Ad illu3 utique ritum alludenS, non autem 2 Roma quimas γ

63쪽

tudiis.s pietate aetἐras longe gentes praestiterui:suos se

rie e ponte praecipitaret in Tyberim .ut ibidem idet Ouidius sentit dicens:Corpora post decies senos qui credidit annos Missa neci:sceleris limine danat auos Secus apud Caspios teste Strabone lib. undecimo Geographiae icha

s fame senes necabantiquu. ix. annuexcessissent.&innu merae aliae getes feritate insignes senes necare cosueuerat. Romanus sedendo uincit.

Uoniam Romani Hi non nullis constat exem/ plis haud minores res consilio atq; ingeniost armis gesserui. quodvi Marcus Tullius in primo ossietorum ita scribens praeter multorum opinionem probate contendit: Vere aute,si uolumus ait iudicare:multae res extiterut urbanae maiores clarioresq;:ci bellicae . Et ibidem parua enim inquit sunt solis armamili sit consiliu domi. Idem uolens ostendere oppressis Catilinae furoribus se togatum plura gessisse: imperatores exercitus: hune uersum composuit caedant arma togae:cocedat laurea linguae. Et Horatius in carmine idem sentire uidetur:quum dicit Vis expers'consilii mole ruit sua. quaquam Salusti/tis sua praefatione hoc non diffiniuit. Vbi utrunque in quit per se indiges alterum alterius auxilio eget. Hinc ui tur ortum est prouerbium Romanus sededo uincit quo Varro libro de re rustica primo capite secusso utituridices Uul tis igitur interea prouerbium quod est Romanus sedendo uincit:usurpemus dum iste uenit. Nos autem eotiti possum':quu significare uolum' genio magis polli/re clarmis. uel ut scipio dicer solit'erat nucinos minus ociosos ee: si quu ocios sum Leo n. pacto sedendo uicim'

Lerna malorum4

64쪽

Ernas Argivis mycene laeus est.in qua poetaei taxerunt hydram multo capitum futile quo Faliquot excisis:totidem continuo renascebantur. quod quidem monstru quum totam eam regione deua/siaret: tande3 post multa purgamina ab Hercule claua primo ictu deinde post pestiferum amitu sagittis petitu3. postremo quum se se solitis cauernis condidisset lignora cogesta strue igne consumptum est. tetante Vergilio inquaginta atris imanis hiatibus hydra:& Seneca quid sae,

ualernae monstra numerosum malum no me igne demia uicit:&docuit mori hiragitur ortum prouerbium d his: quae haud facile expiari purgarit possut.auctore Strabone Ii. viii. geogra. qui itaiquit larua argivi myceneic lac' est. in qua Hydra constitisse scriptorcs tradunt. in illa qua facta snt purgamina: puerbium quoddam uulgo mana uit Lerna malorum; Desine iam demens saeuum stimulare lioneι Omericum carmecst. quod prouerbii loco phi tionem uirum sapientem aduersus Dcmosthe nem priuatim publicec maledictis magnu Alexandrum inscctatem:Plutarchus dixisse refertaiam quutio teste Plinio animal generosissimum fortissimumq; sit: crebroq; in ira,exardeat:praesertim lacessitus.illu,sane periculosui3 cst irritarerqueadmodum Martialis de Rhino/cero te scribit a dc mi sano in harenam ad spectaculum deducto ait e tu; p; aestitis exhibitustota tibi Caesar harena. Qiae non promisit picelia Rhinoceros. quam terribilis exarsit pronus in iras: intus erat cornu: cui pilatauae rus erat. quum nos ital quispiam irritat:qui nobis mox uasceribus daturussit cenas, prouerbialiter dicere possa.

65쪽

mus:Desine iam demesssTaruulti stimulare Iecmem eui non ab simile est illud:quod idem de Iiberis educadis Plutarchus ait ignem serto caedi minime decete hoe est irrita

dum noneue surentem.

Q uu maIea des exeris domesticos obliuiscere. Alea laconiae promotorium est maleo argivoret m Mege dictu3. quod teste Seruio super canto aeneidos per. l.miliaria in male protenditurvibi unda adeo saeua est , persequi nauigantes appareat.Statio dicete libro septimo thebaidos:& raucae circulanat ira maleaer Vergilatide libro quinto Ionioq; mari maleae sequaci bus undusupra quod auctore Strabo libro octauo geographiae haud tuta nauigatio erat:propter aduersos uetorum flatus.Inde est natum uulgo prouerbiu. quum a leam deflexeris domesticos obliuiscire:quali crobamines periculum de rebus iam iam actua esse uideatur. quare Italicis mercatoribus gratissimum erat.omisso ad malea3 cursu Corinthumdsuertere: sdem Strabo aucto aducetis:

eo mercibus.

Corinthus supciliis curuitatibusq; laborat Orinthus urbs fuit Achaiae,quae primum teste e Eusebio de temporibus a Sisypho latrone Aeo li filio super isthmon in medio maris ionivi aegei

constructa deinde aucta ephyrauccata. sed post haec euersa de ab corintho oraestis filio instaurata Corinth'eode. Eusebio testificate cognominata suit. quae mox diuti' deserta manens teste Strabone libro octauo geogra. adiuoι Caesare restituta est. quam quondam locupletissmam suisse auctores multi tradunt. Verum ager non admodum

trituris bonitate pollebat quippe quae oblique distorta

66쪽

foret Maspera Vnde superciliosam Corinthum voca,tiani tersi.&cessit in uulgare prouerbium:corinthus superciliis curvitatibusq; laborat. quo nos inconsimili re non ineleganter uti possumus.

Ad Scolon nec ipse uades. ne alteri coes ibis. Colus ut Strabo ait libro nono pagus est 1 era Asopia sub Citherone sedes iniucunda at aspera:inde natum prouerbium .st quum uolumus quempia admonere ne se ad loca inculta dirim' grata conserat: dicimus ad Seolan nec ipse uadesmel asteri comes ibis. Nauigasti usque ad phasim.

Hasis est eolinorum pergrandis si uulus. de quo Lucanus in tertio Colchoru qui tuta seeat ditissima phasis:per hunc argonautae cu3 Iasone intrauerunt ad colchosa estiscante Ouidio libro septimo metamorphoseos:multas perpessi claro sub Iasone tandem eo tigerant rapidas limosi phasidos undas.& quoniam hic ultimus est cariniis cursus:hinc auctore. Strab6elibro undecimo Geogra.est ortum prouerbium nauigare usque ad phasq.quasi in ultimum recessum ire.extrema enim nauigatio appellatur.quum uolumus itaq; aliquem longe p/gressum esse lanificare:dicimus nauigasti usque ad pha/sm-l Phrygium aemuseusnes sepati:li diffnte disielle. Hrygia prouincia est teste Solino minoriae Asiae: γ a phrigyiane qui illa a Caria diuidit:uera phthogia Cecropis filia cognomiata Mysa aute phrygiae prouincia est adiacens hellesponto. ut Plinius ait i bro quinto naturalis historiae in qua est Moesia ciuitas.

67쪽

dicente Seruio super primum Georgicorum mysta pro

uincia est Moesa uero ciuitas haud longe a Troia. Sed harum prouinciatum sines difffinire :Strabone auctore Iibro duodecimo Geographiae non facile est qui ita inquit: Phrygum&Bithyniorum dc Mysorum fines determi nare difficile est.quod unaquaeque natio distincta esse debeat:id conceditur. Nam & de Mysis ac Phrygibus hu iuscemodi prouerbium est:Phrygum ae Mysorum sines seperati:sed difffinire dissicile.Et causa est:quia quum in

eoiae barbari strenui acinilitares essent quae uicissent,no firmiter tenebant:sed frequentius ut uagi de errantes modo eliciebantur. Hae gentes omnes Thraciae putassae sunt quia ulteriorem Regionem hi colunt.d non facile altera ab altera immutatur haec ille. Nos autem huiusmodi adagium recte usurpamus.quum sermo de his est quae facilitatem prae se ferunt. Verumtamen ea ipsa tractare perdis

scile est.

Cumani sero sentiunt. Eolicarum vibium maxima&optima est Cu ma ut Strabo refert libro decim otertio geographia &sere ea metropolis est Cumani autem earpuntur ut homines insulsiti hebetesio haeeausam ut quidam putant, st.ccc. annos post eius urbis aedificationem portus uectigalia exegerunt. quum antea populus eiusmodi prouentum non haberet quare obtinuit opinio:quod hi homines sero sentirentiquum urbe3 ad male habitarent. Dicitur etiam aliter quod publiea pecunia mutuo accaepta porticus construxerunt. Po

stea uero quum pecuniam constituta die non reddidis/

68쪽

sent:adeambulatione arcebanturiscd quum pluuiae eerit in dedecus quodda creditores edictum emittebant: ut comani porticus subirent exquumico ita inclamaret: porticus subae.dictu e prouerbiu Cumani sero sentiui: qaecumani no sentiat:st in pluuia porticus subeunda sit etias nemo per praeconem admoneat haec ex Strabone eodelibro:quod quidem adagium non absimile fere est illi qd alibi retulimus Sero sapiunt Phryges.

Aquilae senectus: Linius libro decimo naturalis historiae de aqui/m Iis haec refert.Oppetunt non senioruee aegritudine:sed tame.intantum superiore accrescete rosero ut aduncitas aperui non queat. Aquila igitur tantum in senectute bibit.uel de praeda sanguinem sugit. Ex quo laetum est prouerbium in senes qui plus bis

hunt:quam comedunt.Cuius etiam meminit Terentius in Heauton.his uerbis nihil narrasquisa uero ecquod dici solet Aquilae senectus. Sylosontis Chlamis. Hlamys uestis miIitaris est:pallio pene aduersare quum breuior are arctior sit Plautus rPuer cape Chlamydem&da pallium Et Vergilius Sidoniam picto Chlamydem circundata limbo. de qua celebre prouerbium est Sulosontis Chlamysiquod de his dieitur inui iactant se magnificentia uestimentorum:quoniam Syloson Samius Uolycratis state :quum in exilio essetmestem habebat insignem ac sumptusam.quam te ste Strabone libro.xiiii. geogra.quum Dario nondum regi ea diu cocopiscet dono missi3us postea regno potit' ac biificii meor natali solo eu restituit.exquo illud est.

69쪽

Sylosontis opera Ioeus amplus strYIoson ita eodem Straboe auctore Rege in impium restitutus tyranide adeo aeerbe exercu/it: ut urbs semiorum hoibus uiduata:ae penitus exhausta est. Unde prouerbium manavit Sylosontisopa locus amplus e in eos: perinde crudeliter supbeq; imperantaut ciuitates hominibus uacuas reddunt.quod adagium si in quempiam Principu usurpatur.In te autem uide minime dici potest. ornas ent ciuitates tuasmo destruis amplecteris tuos ciues daementia:comitate: humaitate quibus longe praestas caeteris imperitantibus no odio p. sequeris in eos amorem geris. no caedesvi scelera admit/tis tua igitur opera hominum coetu urbes tuae freque tes

sunt: non autem uacuata

In Samo a gallinae. Amum una ex.xii Ioniae ciuitatib'codidit ms brioiae deinde Patrocles:de cuius ubertate Strabo ita loquitur luxilii. Samius uino no ualde fortunata e.in caeteris uero feracissima:Qd ex eo maxieis cipol. st bellis infestas. Unde laudantes non dubitant illud ei prouerbium accommodare:quod etiam fert gallinae lae haec Strabo: quod licet prouerbium alibi retulerim non tamen alienum uisum est repetere: ut quoquo modo stri.

Plotes usurpaverit. intelligatur.

Hic Coryceus est.

Orycus mos est ut Strabo docet Iibro decimo quarto Geographiae excelsus no procul ab Er/tris ciuitate Ionica: quael portus Calvstes sub eo. Item alius portus qui Erythra sappellatur ac delaeps complures alii.dicunt totam Coryci praeternauigatione

70쪽

latronibus plena esse . qui corycei dicuntur hi nouu in si

diandi genus adinvenerunt. disperii enim per portus ac cedunt ad mercatores qui applicuerint:auicultantes quid rerum serant. de quo nauigent. postea quum soluerint di in altum se receperint:congregati eos adoriuntur: aediripiunt.ex quo quicunq; curioius est. Mocculta ac secreta ausculiare conatur:prouerbialiter dicimus Hic Coryceus est. Unde etiam illud manavit. Hunc Coryceus auscultauit.

a terum insuper adagium est teste Strabo I supra dicto i. qui ita inqt.Et in 1 uerbio dicimus:hunc ergo Coryceus auscultabit. quusis aliquid dicere uel tacere

secreto uideaturiquod minime uideatur propter eos qui speculantur:&scire student:quae non conuenit. haec ille:

huius ita prouerbii sensus est ut nihil in re facili obicuritatis appareat 9quod qui sibi periculum a latronibus timet ueluti huiusmodi hominu insidias expertus Mob id ipsum caute rem suam agit. Hunc Coryceum auscultasse dicamus.cuius etia3 Cicero ad Atticum meminit. Q uod autem quidam ex Strabone tradant hoc prouerbium esse Coryceos auscultatores aufuge.id quaquam qd:ita sit: non eo inficias. sed ubi in Strabone legcrintvpsi uideant.

Mercator nauiga. expone: iam omnia uenundata sunt.

Dabo libro quartodecimo Geographiae. quum s describit ut Cilices piratae fierent:inat Delus:qn5 admodu procul aberat: emporium magnum:& pecuniosum exhilrebat.ea. n. multa macipioFis,lia. α recipe Memittere eadem die poterat. quo prouerbium