Proverbiorum libellus [segue:] Pollio epistula

71쪽

sactum est: Mercator nauiga:5 exponeriam orinia uenudata sunt. quo etia teste causa erat:quia romani post Carthaginisvicorinthi eversionem diuites effecti multis se uis utebantur. Q uapropter piratae predandi&uendedi opportunitate oblata. mirumimodum coaluerunt.quo Per urbane de eIeganter uti possumus:quum alicubi merces raptim uendi significare uolamus. uando per barma fulgurauerit. Arma. i. currus teste Strabone libro nono.geogra. pagus est ad mucaletium desolatus.dictus harma.i. currus ab Amphiarai curruit , aiunt corruente Aes phiarao de cur pse currus ad locum illum detractus esti Pythici ita uates ad ipsum currum intuentur:& eo tempore sacrificium delphos mittunt:quum fulgura cernutι obseruabant autem ad menses tris:singulis mensibus dDes tres noctest totidem e Iouis fulguralis soco: qui est in muro inter pythiums olympium:hine factum prouerbium: quando per harma fulgurauerit. Q o uti:possa mus quoties signiticamus: rei agendae tempus obser/uarc Oenones Vallis. Thuius Adagii sensum melius explicem Stra bonis uerba ex libro octauo geographiae pona.

quae sunt haec:Oenona uero diutius duabus Aiticae tribus par nomine uocabatur . Uni quae ad Eleu/ὸ theras prope iacetrat illud est Campos Oenones ha/bitare scenarios . Eleuthere uero una de quadripoli ad Marathonem est , De qua natum estprouerbium Oeὸ mones vallis ex quibus licet coniecturam facere quia

haec nomina sunt equivoca inuoniam inquit tribum

72쪽

hoc nomine uecari:& paulo inserius insulam patitetie demonstrat quae eo quoque nomine appelletur: quum di et eam habitauere argivi:Cretenses:Epidaueri:& Dorienses. ut hoc prouerbiu illud importet:quod proprie significat illud:quod de phrygibus di mysis paulo ante rettulimus.ut mea sert opinio. Canis caninam non est.

Arro delingua latina st sta huius prouerbii Mu diuus Hieronymus in quadam epistola meminerunt.quod significat canem caniam carnem non edere. simile est illud Plinianum in septimo Leonum feritas inter se non dimicat. quod eleganter usurpamus.quutiolumus dicere aliquos inter se maxime consentire licet aliter ostentent. Communia amicoru esse inter se omnia.

Oc uetus graecorum adagium quid signiticat,ne mo tam taediocriter cruditus estique sugiat qd his uerbis Terentius in AdeIphis usurpatiquum

Mitio ita loquitur.Nam uetus uerbum hoc quidem esse Communia amicorum esse inter se'omnia.de quo etia Cicero in primo officiorum meminit.& Martia.li.ii. Res est in uado. Adum teste Seruio super primum aeneidos estu Iocus i mari per quem uadere possumus est pprie tamen fundum suminis:lacus:maris:& euiuscunt aquae.& quoniam in prolando periculum est. In vado autem ob paruam aquarum altitudme,securitas hie prouerbiu natu:demias periculu euaseest.auctor Te/ren. i. Andria. ubi datius ait ois res est ia in uado:& plaudi in Aulularia itidem meminit:

73쪽

Sine Cereres Baccho stiget Venus.

Erentiana uerba sunt in Eunucho prouerbialiter diesta Nacere in hoc loec: quae cunctaru frugu3dele:pro pae accipitur. Unde duo aediles teste Fenestella de romais magisὲ qui rei numentariae apud hornanos praeerant:Cereales dic sunt. quosv creandorum

auctor suit. C. Iulius Caesar Liber aut patc pro uino. cuius , poetae fabulantur inuentor exsilit sed Lactatius firmianus libro secudo capite. xiiii. diuinarum tristitutonum Noeotum luemu uinca saetisse: Leam fructu e riae pspicue demostrat Venus aut pro belluina uoluptate id est coitu poitur. nam homo ab umius segnis est ad datiam: hoc e Venere. Caetcru Teren . ad hilaritate ostendendam hoc ad gio usus e. quadoquide3 Horatio teste uinuomne animi tristitia expellit.P uerbio aut auctore Donato ex eo ortum est:jita incalla, frigere proprie est ncn adhaerere.trassatum enim hoc prouerbium friget a picatione uasarum . quae frigidam pice non tenent: quu alia multo meliora sunt ad usum frigida:ut serru argentumvi caeter huiuscemodi. quo uti possumus:quum quis fame atcs siti affectus minime excitatur:& tristi animo est. Ouem Lupo commisisti. Vpus enim animal est rapacissimum quipluris inum ovibus insidiatutae quo male eius custo.

diae ovis committituri quum siquidem eam re pente voret. Hine natum prouerbium in eos: citemere aliquid homini minime fido committui. Auctor Terentius in Eunucho: ubi thais ait Scelcsta ouem lupo commisisti.

Currentem incitate.

74쪽

Etaphora ab equis sumpta uidetur:quos φ.ntem sua currentes estra ex iumetis uelocissimum animal rustra eqso ad cursu3 excitat. hinc uel undecunci libet:factu est prouerbiu currentem incitare quod

iniaca nos no oportere quempia ad ea hortari in quae ipse studiose incumbat.& propensus sit.Vnde Seneca epistola. xxxiiii.ait. Sed iam currente hortoriin uice hortate

pol cui Pollioni meo placet in hanesgnificatione capia qua non abhorreo. Siquis ut puta licui detraheret:& interim alter maledicus illum in detrahendo adiuuaret ut eo magis in maIedicta proueheretur. eleganter possus mus dicere illum currentem excitasse per se quis intentu. Vtra opinio melior.iudicent legetes.mihi utraq; placet. Vulpes pilos mutat. mores no mutat.

Ulpes animal e uersutum M semper fallax testifica te Plauto. qui ait Vulpinus animus nequid moliatur mali. ab huius fallacia igitur quia ingenita uitia tolli non possunt tractum e prouerbium in eos qui dolisvi uersutia abundates natura omnino sua mutare nequnt:ut vulpes mores suos deponit nunqua:* teste Traquit. Vespasan'elegater in bubulcusene usurpauit. idie Ciniugitu herculaneo nodo uinctu soluit. In iugitu cinguli genus erat:quo teste Festo Pom peio noua nupta praecingebas id uir in lecto sol uebat.factu ex lana ovis:ut sicut illa in domu subὸ lata coniuncta inter se stisic uir eius cinctus: cum ea uin estusque esset.hoc Herculiano nodo ligatum ominis gra tia uir soluebat. ut sic ipse socii esset in suscipiendis liberis ut suit Herculanus qui septuagita liberos reliquit. ex quo

quum quis numerosam prolem genuerit lucibii loco di

75쪽

timus.Hic Citiiugilu3herculaneo nodo uinctum solatii solutum. n. futuros portendebat filios queadmodum eutota asia regnaturum antiqua oracula canebant: qui Gordii plaustri nexum cluisse tacuius retia magnu alexaderexpugnata orde quum soluere nequiuisset:lorameta gladio amputauit auctor Iustinus libro undecimo.

Hic In neruum it.

Pud Tetentiu in phormione antipho adolesces inqt: in neruu potius ibit. ubi puerbialiter in ne/ruu ibit:teste Donato p decipiet: dixit. qta puerbio sumptum est a sagitariis tracto.quum uis is ali conatus ar/cum tendentium non inuolatum teli:sed in ruptione nerui expetitur. ex quo de homine fallaci eleganter dicimus: Hic in neruum it. idest alio tendit:ci qui fallitur putat. Salua res est salutante sene.

t Esert Titus Liuius qualudi circeus apollini aliq/do celebrarenti:& Hanibal nuntiatus esset circa colina porta ui bi ingruere omnes raptis armis eo concurrisse. quos deinde reuerses quu piaculuse se fectu Armida. rent:inuenisse saltantem in circo senem quedam. hunc ititerrogatu dixisse minime a se intermissam esse saltationea: Ital ortu exinde esse prouerbium. Salua res est salatante sene.quo ad omnia laeta uti licetide quo etiam Seruius super. uni. aeneidos meminitia quo illud quo modiscrepat: saltat senex na mater deu quoenon prius placari potuisset: ci senex saltauerit hine adagium fluxi auctor ide Seruius

Tu es meus Daemon maluS.

Ppianus alexadtinus ciuiliu bellop i. iiii. de Bru/ to uno de. C. Caesaris cussoribus loques haec tradit.ferut Brutu quiuisamo supra mare natale suu

76쪽

cclebraretmeeletae admodum his in reb' se haberetili ueuersum nulla ratione adductum ptulisse. sed meseis si sera oblatonae perdidit infans. Ex Asia quot in Europam trasmissuro cu exercitu nocte disiciente pene lumine horrendam uigilati astilisse imaginem.qua quum impavide rogaret ille:quis nam hominum aut deorum esset hoc solum respondisse:Tuus o Brute Daemon malus in philippis me uidebis:eam nouissime in pugna quae in philip pis acta e: iterum illi apparuisse. Appianus hactenus quudaemonu duo itaq; sint genera teste Lactantioli. ii.diuinarum instit. capite. xv. unun caeleste:alterum terrenum. οhi daemones rerum perinac sciuota enim interpraetatur in ima parte terrae deiectinae in hoc aere ueluti cogruo si bi carcere damnati: nocedi semper cupidi: iusticia alienit

superbia tumidi: inuidia liuidi:fallacia calidi:humana cor pora semper infestenti&quando ingrediantur uel uiuetia vcliam mortua. hinc factum est:cha uiris utillucule:/tissimis prouerbii loco saepe dici audio:quu eos quispia uel nocedi uel molestandi gratia: acessit aut irritat.Tu es me tis Daemon malus:ad illum potissimum Bruti daemone3 alludentibus:ue ad huiu modi spirituum nocendi pote statem .dicifaute Demo malus. qa secundu Eufidem se. eraticu duplex cibus hesminibus apponitida mo.i geniret hoc est bonus , mal2.de bus Apulesus de Socratis deo

etia meminit distris Daemocs sui genere talia: ingenio tationabilia:animo passiua:corpore aeria:lcmpore aeterna. Sua cu cpars pro uiatico est.

Iaticu nemo e qnesciat:appellari caccadite agedi ca necessat tu est.& qm ad uita substinenda Latialenca necisse4:de ut se illibet salici arte exrceat.

77쪽

hmeonum e prouerbiussu spinde ac ad iter moedu latim neeessarium e ita ars ad uita uiuendi. Saliares coena . Alii uocitati sunt sacerdotes Mattis: in portassis S ancilibus altare eos mos esset.Decibus Liui' ait Numa salios duodeci martigradivo init:tunicae in fi dedi& sup tunica aeneu pectori tegme:cocle Biam armas ancilla appellatur. ferreae urbe ire canetes carmina cum tripudiis solenti saliuiussit quiqdem saliiquu amplissimo apparatu coenas facerent hinc uicet acrhil opipare ae copiose coenae Saliares appellati sunt. Satius est subire semeIcicauere semper. Aesaris Suetonio auctore uerba sunt ca quu3 suac dentibus amicismi hispanorum custodia sibi undior isdias minentes eauetetimelius olo putauit se semel ad aleam exponere:a assiduo in metu esse qui teste Cicerone malus est diuturnitatis custos. st quidem uice puerbii a doctis usurpari video. Na Sene in itide; signifieatu ait:Nemo e ta3 timidusvit malit sem pendcre. ci semel cadere.qd tibi inclyte sinceps nunqua coligerit.

ris quum uolumus igitur significare longe mellus emisemel tentare quid sibi sortuna uelit:cl metu semper angi. eleganter dicim'. Satius e subire semel qua cauer semp.

Pares cum paribus:

Etus prouerbium est .sgnificat.n. quisl homo v bene cum sui similibus conuenit teste Ciceroe in senectute:ubi Cato ait. pares autem eum paribus veteti prouerbio facillime eogregatur. ad quod Columella libro septimo respexiue uideturi Vbi quonia inquit si iii

78쪽

milia similibus familiariora natura secit. cuius etia Q uintilianus in quinto mentionem facit. Mature fias senex: si diu uelis esse senexroc adagiu nos admoet. y du3 iuuenes sumus eah is, quae senem decetitractemus de quadam senili

grauitate nos pos geramus in nes.ita enim diutius senes extiterimus. sed quia non sua cui laetati eo pacto ossieta redderentutihuic prouerbio non plane apd Ciceronem in senectute idem Cato assentitur hisce uerbis. Nee n. unqua sum assensus illi ueteri laudatoq;: puerbio I moet mature fieri sene:si diu uelis ee senex. Ego uero me minus diu sene ee malle:qua ce senem atequa essenuo Domus antiqua heu Q dispari dis driaris. Icero lib.itae of Odiosum e in illiu a plereulibuse dicitur. dom'aliqua heu si dispariunodnaris: de quo in secuda quoq; philippica mentione secit qd in tritu proverbiu ccssit in eosiqui ipsi nequam bonos

habuerunt parentes ac maiores suos: quod ut idem alta his teporibus in multos dicere licet. Ego sum Pompilii circulo septus. Aius Popilius teste Cice.in octaua antonianam e Liuio lixiv. ab urbe co. senatu legat' ad alio chu mis tui bello se quoptoloniaeulacesserit.abiuneret quoad euheisset: ali is prompto aio deamicissimo uultu dexteram ei porrexisset:inuicem ei sua porrigere noluit. sed tabellas senatuscosultu continentes tradidit quas ut legit Antiochus dixit se clamicis collocuturum.

indignatus Popilius si aliqua mora interposuisset uirga Blum quo quo insistebat:denotauit.& pus inqt shoc ir lo excedas:da resposum Fod senatui rcfera Dotinuo

79쪽

Rex assi mauit Areme amplius de septelam euicoquereretur.ac tu demu manu eius Popilius aca socius apraeh dii. ex quo nos quu rapti uel appia fatetuuel iterrogati respondere cogimur puerbii loco dicere possumus:Ego su3 Popilii circulo septus.auctor et Valeri' max.li.vi. Caetem apud Ci.m supradicto loco legit tarapilius:in codiccbus

at Valerii. Cn. mpilius.ut in alterutris menda sit.

Quod factum estitia factum reddin potest. ω Me uetus puerbium ilignificat.n. illud d tactu3ememo facere pi quin saetu3 sit. nec dii ipsi adem secundu pisotu .cili. ii.ea vii. inui nullu3 deos hie in plerita ius pie qua obliuiois.cuius inautus in aulu. meminit. ait. n. factum illud fieri inscctum non potest. Mala ad sese trahit.ut Caecias nubes.c Aeetas est uentus.quem Aristoteles ita flate diciti ut nubes non icut pellat sed ad se se uocet.ex quo prouerbium factum scribit hoc est mala ad se se trahensvit Caecias nubes:quod in eos elegater usurpari potest qui sibi ipsis

ossicunt auctor gelius libro secundo. Hic degradu deiicitur. Oe prouerbiu de iis dicitur qui metu pculsi incosta. tesvi nobiles sunt supta tradatioe abitis:q loco te. Eunt timore ducti.& gradu scalapin quo cosstutialiis c dedo relinquut de ipsi deiiciunis auctc Cicero'li.gmo officioW:ubi incit sortis uero animis costatis struo pertur hari in reb' asperis:ac tumultuante de gradu deiici. Jut dicitur quinos uis alique ab incoepio metu absterreri in

telligere uolumst puerbialiter dicim'hic de gradu deiiciti Plus Fedetie' uno oculo uiditica caeteri principes duob'.

iiii

80쪽

Vum iam uide Principe omnem italiam prom uerbii loco habeas plus unum Fedet; cum unico

oculo uidisse: 4 caeteros oes principes duobus.

idte equidem illi' ego immortalis famae inuisor dicerer salioetam celabre prouerbium praeteriissQ. Sed ne legentibus seruile officium qd est adulati praestitisse uidearihuius origine adagii explicare agrediar.quu Federicus ita

gelior tuus altero oculo captus Philippos:Hanibales:Horatios:sertorios:quos uirtutis &fortunae ae uni' luminis socios potissimu habuit:de caeteros omnes imperatores saetisvi rerum gestatum gloria adaequasset: prudentia ue ro diuinol quodam ingenii acumine a longe reIiquisset. hine prouerbio locum dedit. ut dicamus plus Federicum ianico oculo uidiisse:cl caeteros principes duobus quod de hominibus prudentissimis dicitur, Aliquid mali est:propter uicinum malum. Eius puer biva:d a Plauton mercatore sub plana dorippae conqretis his uerbis usurpatu.heu miseraeniihi,sic ego uep illud uerbu esse experior uetus aliquid in ali esse propter vieinu malum ad quod ausim assirmaὸ re Vergilium illo uersu intueolicis ubi inquit nec mala uicini pecoris contagia laedent:haud dubie aliusfse. Vtitur testibus: Oe erat adagiu. quo utebant in soto iudiciali quod

Ci. secusso ossi. tetigit.ait. n. Panetio comemora turmeminem ne duce bellome principe domi magnas res de salutares sine hominum stucsis gerere potuisse. co/memorantur ab eo Themistocles:Pericles Cyrus Agesilaus: Alexander: quos negat sine adiumetis hominum tatas res emcere potuita testibus no