Proverbiorum libellus [segue:] Pollio epistula

91쪽

tet Hl. Vnde isee prouerbii Actuae est quum uolt,

mus significare alias gentes aliis moribus uiuere. Aut artibus exectiterdicimus Singula regio habet suos

cantus.

Malum costium consultor pessimum e t.

Tatua romae iconiicio posita Horatii coclitis sortissimi uiride caelo iacta est.ob id fulgur pracussiuendu3 auruspices exhetruria acciri inimico ait hostili in popupuluiomanum animo osti ueraucam vi in conptrariis religionibus pcurare. At illum titua suas ciunt in inferiorem locum per tam transponi. que sol cppo itum circundi aliarum aedium nunqua illustraret quod

quu ita fieri persuasissent:delati ad populia3:proditaq; ut. quum de perfidia con essessent:necati sunt.Constitit: Q eam statua perinde ut uerae rationes post opertae mo/nebantun locum ed pum subducenda:atq; ita in area Vulcani sublimiori loco Latuendi Eal res benedi prospere

reipu.cessit. Tunc igitur teste Gelion ctiu Attieapetibro quarto apita quinto.cyin hetruscos auruspices male consolentis aiaducrsum uindicatumi vetatvcrsus hic scite Lestus:cantatust pueris urbe tota fertur. malum cosiliu3 consultori pessimum.qui iam in puerbium cc satin eo esca quum cosulentibus se male eoluuntihuius subinde dolos cosilii poenas expendunt.de quo etia. M. Vatro ibi tertio capite secundo de re rustisa mentionc facit. Vbi illud notatu dignum est. heonsultor pro eo:qui dat consilium: capitur quum gramarici consultorem appellent vimqui consilium petit: Horatius in primo sermonum usurpauit scribens:sub Galli cantum consultor ubi hostia pulsat. Latet anguis in herba.

92쪽

Emistichius Vergilii uersus est. H prouisbu Joco

uulgatus: hine uti derivatusina Eurydice Or/phei uxor dum herbas pambularet:calcauit inscia

latente serpentem:cuius morsu periit.nos ita quu uolumus significare esse cauendum:neald inter res laetas noxi iam nobis in cautis eueniat.dicim'latet Anguis in heiba. Dum pluit molendum esse. p linius libro. xviii. capite. v it malum patremfamilias e.quisquis interdiu Beeret quod noctu posset peiore:qui prosectis diebus agereti quod seriatis deberet.pessim uero:qui seruo die potius subi et operaretur:q in agro.quoniam igitur , Vergilius in Georgicorum primo docet pro qualitate temporis mu/nia subeunda sunt. hinc factum est prouerbium dum pluit molendu3 esse eo.n.tempore sub diuo agrieolae se exercere nequeunt:quo uti possumus:quum rei gerendae te pus idoneum esse:significare uoluimus.

Herbam tibi do. Erba in hoe loco palmam. uictoeiam ligniscit.

h ut Vergilius in tertio Georgicorum: Atq; immeemor herbae uictor equus. Vnde teste Plinio libro Digesimo secundo capite quarto apud antiquos summu3Dictoriae signum erat herbam porrigere uictos. quod perinde uidebatur:ac si sese victos faterentur xuictoriam cederent. El.n. ut testatur Festus qui parato cursu aut uiribus contendebant:quu superati erant:ex eo sola in quo certamen eraudeterptam herbam aduersario dabant. cypastoralis vitae iudicium eratiEx quo auctore Seruio sup octauo aeneidos factum est prouerbiu3:Herbam tibi do.

hocist sateo me uictum. Laute palma uictoriae signu

93쪽

esset Aristoteles in septimo problematum DPlutarchus in octavo Symphonicorum scribit. Si super palma inae

arboris lignum magna pondera imponas: acta grauiter urgeas onere';:ut magnitudo oneris substineri non queat.non dorsum palma cedit. nec intro flectitur sed aduer sus pondus insurgit:& sursum nititur recuruaturq;:Ppte terea ait Plutarchus in certaminibus palma signu esse placuit uctoriae quoniam ingenium eiusmodi ligni estiui urgentibus praementibusq; non cedat. haec ex Gelio lib.iii. Pupilla caeli nobis harius.

Upilla est pars illa oculi pua in media cornea sita.inci ita absoluta uis speculi redditi ut in exiguu spati/

um tota imaginem hominis reddat. quae causa est:aucto/re Pli. h. xi.ca: xxxvii. ut plerat aues emaibus holu3 ocu

los potissimu appetantio essetiem suam in iis cernetes uelut ad cognata desideria tedant. Haec nobis adeo chara erut locum prouerbio dederit. quu3 dicimus aliquid pupilla oculi nobis chari' esse. uel illud: in oculi ut idesti.ait sui pars corporis pcisissima. Siqde ii lucis usu uita distinguuta morte Unde Macrobi.in fronte liciti de Somnio Scip. Eustachi inquit luce mihi charior Nec plerea me pieritis, Georgius Alexandrinus ho impense doctus pupula penultima eorreptaino pupillam uocari contendit Caele ego antiquis exemplaribus in haereo. In quibus passim pupilla: non pupula legitur. Fas nefas. Asnefas:uelis nolis:sanda nefanda:digna indi/ gna:huiusmodi elocutiones passi prouerbiales tueniunturiapud scriptores auctor Donatus. Is se reperit,

94쪽

oe teste Donato uetus subbiu est Ma Teretioli in Eunucho usurpatur.dicitur at de iis .ipsi sc*dunt, ut puta siquis quaereretur in noctu: donusa inuentus uocem emittere.tune. ille se repetit Hic se surti alligati Olent plari holas ita temere loqui.ut quo mas se defendere cotendunt:hoe sese per inscitia3grauius culpae intingunt.unde ortum proNer

hium hic se furti alligat in eum:qui ut uulgo dicituc sibi pedem securi ferit. Ergo sum quidem quemadmodum Cicero pcipit adhibenda est in loquendo diligentia.&il, lud teste Gelita faciendum est: Silere quum opus est: Ntuto loquima; nemo scitipene no sit ut Apuleius is

quod enim uoces per ignauia, emittunturimox per iugulum rediturviquot scelera:quot criminam nico uerbo de/teguntur Φquae paulo post nobis clademmortemq; asse runt:quod decenter a Terentio usurpatur. Tua uerba geriae sunt: Vel erras clamitas ' Errae a gero uera garri cuiqviciam uolunt di

m estae nugas proprie significant. Vnde quum prouerbialiter quepia nugari significare uolumus:di imus tua uerba gerrae sui.quod adagium Plautus in pe/nulo facit.ubi ait tuae blandiciae mihi sui quod dici solet

Gerrae germanae.NOS a graeco gerras deductas existim a mus. qui uocant crates vimineas. quum.n Atheni

enses auctore Festo syracusas obsideretta crebro gerras poscerenti irridentes scutigerras climitate coeperunt.Vnde factum est gerras clamitare:est nugando irridere. Aegre gia musica quae sit abscon/duamullius rei est.

95쪽

si illam ipsam occultat:aut musiccs calenti aricini itidem canere non uult. hine ortum teste Gelio Prouci bium: qui in.xii. noctium Atticarum ait Nosti inqvaagister uerbum illud scilicet uetus aegregiam musicam quaesit abscodata:eam esti nulli rei &Tranquilius de Nerone graceum prouerbium inquit iactans ocultae musicae nullum efferetpectum: Cui non absimile est Horatianuilllud:paru sepultae listat inertie omnis celata uirtus. Viue moribus praeteritis: Loquere uerbis praesentibus. Hauorinus bus auctore Gelio tib pilo capite x.

doloscenti ueteruierborum cupidissimo: plerasq; uoces nimis priscas: ignotissimas quotidianis comunibust sermonibus exprometi. Curius quit dilabritius:& Corrucauius antiquiis mi nostri:& his aliquiores Horati illi trigemini plane de dilucideiusuis fabulati sunt. Neq; aruncorum aut sicanorum aut pelasgorum s primi coluisse ritalia dicuntur: d aetatis suae uerbi locuti sunt. Tuat peride quasi cu matre Euadrinuc loquere:sermone multis annis iidesito uteris qd scire ad que tetiger nemine uis:quae dicas. Sed antiqtate tibi placere ais:st honesta: bc bona:oc sobria:& modesta sit. Uiue ergo morib' Pteritis:loquere uerbis psentibus.haec Phauorius. sed huiusmoi uerba audio passi3 usurpari:adeo , iam improuerbium scesserint:in eos:quimimis antiquaru sunt. Teneto te intra peliculam. Rouerbigerat Udaticos in eu. qtae ultra uires te taret:qd dicebat teneto te itra pellicula.hoe usurpat Horatiust sermoibusde a Marti .li. iii. icerdone aptissime dicitur his carminib2.lusisti: satis e:sed te mi

96쪽

hi crede memento Nune inpellieula Cerdo tenere tua. Animam debet.

Os uetus erat.ca, qui soluedo no eu π aeris alietes ni magnitudine creditoti addicebatur hoe est tradebactaqua uedit'. Vnde factu e teste Donato

uerbiu graecade hi, quu grade aes alienu eos aue intaiam pam debet. i. neceuce: nomo res:sed se os in ere toris plate tradere. quum nos itaq; uolumus quepia significare esse obaeratinscite quide dicimus:hie anima debet Immisi sontibus aprOS.

Pris quaeda in luto uolutandi gratia est quare pua ros fontes coenosos reddunt. ex quo ortum est puerbiu rusticanu Immisi sontibus apros. quo ex.

primitur stultitia eorum: qui suis rebus perniciem immittuntiquod Vergilius in Bucolicis usurpat. Obsequiu amicos:ueritas odium parit.

atq; reprehedere sua aut nec uidentmeeolo ab aliis obiurgari patiutur. hine igitur Terentianum ibluda:quod ab eruditis uice prouerbi usurpati audio robsequium amicos ueritas odiu parit. nais olesta ueritas est siquidem ab ea nascitur odiu. quod e uenenum amicitiae. ex quo seruile est illud adulatorum hominum genus qui mal facta Iaudantes amicos praecipitant.obsequium te multo perniciosus est queritas.' peceatis indulges amicum labi sinit. Scitum ideo teste Ciceronem amicitia ilici Catonis est.multo melius de quibusdam acerbos inimi cos mereri ci eos amicos:qui dulces uideantur. illos uetssaepe diceremo nunquam. Annus fructificalmon tellusi

97쪽

lilii

i Heophrastus lib.viii. inquit ad frugu incrementu alimentu plurimu quidem caeli temperies attin totu anni eonditio iuuat.imbribus enim:serenitatibusq; opportue secutis:omnia feracia at sexcuda redduntur. quamobrem non perperam prouerbio dicimn nus fructificat non teIlus.Vnde Vergilius hoc idem assirmas ait:huida solstitia at hiemes orate sereas agriculae. Multos modios salis eu amicis ededos esse.

est loge qae cu amicis uiuedu ipe:ates uera ami/sitiam esse appelIemus.sui. n. quidam:qui ad tepus amati quidam autem amicitiam utilitate probant. ut Philippumacedonem facere colaeuisse: Trogus prodidit propter quod Solo aiebat amicos cito nolliaqrere:quos aqqueris reprobare caue.hinc factum est prouerbium multos modios salis eum amicis edendos esse cui quemadmodu Cicero in amicitia docet munus amicitiae expletum sit. hoc est diu simul uiuedum esse. nam quum ex codimentis nihil min'qsalis comedaus. ad multos pinde modios ededos logempe oppe No nobis solu nati sum'.

Ivinus PIato ad Architam Tarentinum scripsit. d Cuius haec uerba sunt Q ut litteras reddidere tuasmarrauerunt nobis te moleste ferre: ha publi is tuae civitatis occupationibus te liberare no ualeas qdigitur dulcissimum uitae genus sit agere. sua praesertim siquis talia elegerit laetendatqualia tu:omnibus manifestuest. Sed illud quoque reconsiderare oportet: nullum nostrum sibi soli natum esse sed ortus nostri partem sibi patriam uendicare:partem parentes:partem amicos: multa insuper pro temporum diuersitate nobis accidere:quibus

98쪽

nostra uitio eupata eIt. uocante igitur te patita ipsa ad repub. gubernandam:absurdum s rutan esset non patere Plato hactenus. hoc ita :ut Cicero in officialibus libris ait praeclarum dictum quum his loco prouerbii inoleverit.quoties uolumus significare omnia referenda esse ad communem utilitatem:oc omni officio aliorum animos demereri oportere:omnibus i adesse dicimusmon nobis solum nati sumus.praesertim cum nemo tantus sit sibi fausta quo fit nobis inuicem succurrendum est. Lentiscum mandentes. Raecorum hoc uetus est adagium: g idest lentistum mandentes aduersus eos: qui ni mio se eomendi studio superfluunt: quasi delibus exterendisvifricandis tantum incumbant prae desidia. Nam lentiscus teste Plinio naturalis historiae . xv arbore mastichen sudasgumi mo:ex qua detis ictu poeta Martialistin apophoretis comedat:Lentistu melius:sed tibi frodea cuspis defuerit:detes pena leuare potest quo nos in eos uti polumus.qui circa curam corporis ueluti Tranilllus de Caesare reserim Orosiores sunt. DiuidescOS.

Rouerbium graecum . i. diuide ficos: tractu a fratribus diuidetibus bona: eous mi nimas diuidi postulantiuificorur patiem diuidi uelint:quod Martialis urbanisumus poeta l.v. in Ca/liodoru usurpauit:ubi inquit Q uadringet secat qui di cit sicam erizea.diuide ficos.quoties itam auaru aut uedete emete ue aliqdmel diuidete qd mimu di magni aestimetmotai uolum' elegare dictus scacriae.i.diuid scos.

Honores mutant m OIeS.

99쪽

Llia adipiscueriagistratus:impia, honores diuia tias:opes Meloia' sunt in manu sortunae debet auctore Cicerone in ossicialibus libris se perinde gerere:aelpis coditio&ipa dignita ooscit:cia ut Pitta cus ait magistrat'uiros ondui. Vn inpuerbio dr hono res mutat mores:qd ita facere oportere illud Fabii m axi. mi exeplupbelle docet: qui teste Liuio lib. iiii.de secundo bello punico in Apulia filio legatus ad Suessiila; in castra uenit:quu obuiam filius progrederetur: lictore' uere cundia maiestatis eius anteirent taciti praeter duodecim fasces equo profectus est senex.ut Consul animaduertit: proximum lictore30s enim mos erat misit Mutis desaderet ex equo conclamauit. quum demu desiliens experiti inquitruolui fili satin scires Consulem te esse:cui'uel alerius maximus libro secundo meminit. Silere a bonis: Ilet caelumluna herba. caelum a serenu3 est.luna si coit.herba quae nondum germinat.Priora duo

ex Plinio ultimu ex Columella Siletvi a ueto loca:a Plinio Catullo dr.&insactis littetis ab Ambrosio erbiu silere a bois: geo'd est:ad contuelias no hiscere sed absurdescere:obmutesceret uirtutis conscientia. In Spongiam incubuit. ustus Caesar auctore Traquillo quum tragoea diam de Aiace magno impetu exorsus non succedente stilo aboleuisset quaerentibus amicis quidnam Aiax ageret festiuiter respodit Aiacem suum in spogiam incubuisse:significare uolens se spongia deletili deletasse Aiacem suam tragoediam . quod etiam Macro.in .si. Saturnali testatur.hinc ita ja,ine prouerbii inolevitt

100쪽

quoties uolumus laniscare uel aliqud ob'iuio magatum: uel tanc minus Pbat uiam interrupturpe nitu' deletu ee:elegate dicam' i ogia cubuit:hoc e uidit Scripta. n.ci improbatur spogia deger sistet.qua ob hoc deletile prisci clisci uoluerul:dicete Mattia. utilis haec quoties eripta nouare uoles.illud obiter anotatu dignu ducim'. ca, Plinius libro. viiii. natihist. capite.xlv. Spogiis cicide his sui quae tertium naturam habet:n5 animaliu:nec fruticu se sum inisse tradit. intellectum.n.inquit iis inesse apparer. quia ubi a uulsore sensere:& contraeis multo difficili' abstrahuntur.hoeidem suctu pulsante faciunt:haee ille. Vulter es Cadauer expecta. Enecae in epistola. cv.de captatoribus prouerbi se iam est: qui quum mirumimodum sat Iuuen,

lis aio oblictentaliena uiuere quadra no cessat blandiciis Millecebris quibusdam ae obsequiis alienas eaptare coenas.qui merito uultures appellanturinam uultur perinde ac captator coenas cadauera sectaturipraeter caetoras aves.ut illud Enni uuIturis in siluis miserum mandeibat homone uel Plinio testificate libro.x. capite vi qui triduoaquit aut biduo uc lare eos ubi cadauera sutura sui. Caeterum hoc idem adagiu Martialis libro sexto usurpas se uidetur.ubi ad opianum captatorem scribit Amisit,a ter unicum silanus Caessas mittere munera opiam Heu erudele nefas: mala: partae. Cui' uultoris hoe erit cadaver haec ille nos igitur non minus prouerbialiter quemcuque alicui rei percupide inhiante uulterem appellatam'. Nabis sine cortice. Ethaphora est ab ignaris natandi sumpta:qui nem mergaris aquis. alligant hum eris coriticem: siu e