장음표시 사용
131쪽
Ouandoque tamen ex sui absentia & humorum color est pallidus: ut in timentibus, & anmorosis cordis constrictio ne, sanguine& spiritu interiora petentibus cutis remanet pallida, ut plane dicit Ovidius de Arte amandi li. iij. ubi dicit, Palleat omnis amans, hic es color aptus amanti. ut supradixi in colorio agore. k De istis est Larib. de Platea in tractius usuo de coloribus circa medium. II uicin- super colori puniceo sive purpureo habemus lapidem preciosum correspondentem videlicet Amat istum, Et ut dicit Ysidorus, Amatistus inter purpureas gemmas principatum tenet, qui purpureus est permixto parvo violaceo colore L quasi rose nitore leviter quasdam flammulas purpureas undique sun dens, contrarius ebrietati. Et sic
virtus ejus maxima est contra ebrietatem : & facit portantem vigilem. Item malas repellit cogitationcs : ac
bonum confert intellectum. Si ergo videris aliquem a te petentem Arma, & noveris ipsum aliqua tali conditione notatum : cogita corditer de isto colore D ejus proprietate. Dicitur insuper lapis iste venatoribus auxiliari, &illos ad venandum fortunatos facit. De Colore viridi. ULtimus inter colores medios, ab albedine descende nites ad nigredinem tendentes, est color UIRIDIS, qui quidem color generatur actione calidi in materia mediocri, vergente tamen ad dominium humidi, ut patet in foliis D fructibus ac herbis, & ideo generabitur color multum habens de nigredine, ab albedine descendens, non tamen pertingens totaliter ad nigredinem. Et iste color viridis in plantis& fructibus mutatur in colorem aureum in autumpno : quia in foliis, plantis, herbis est multa materia humida & grossa, que per actionem calidi paulatim Consumitur, nec omnino destruitur a calore in materia elevante, licet frigus ibi dominetur; Et ideo
132쪽
quedam arbores virescunt in Vere & in estate, In autumpno & hyeme pallescunt; quia ad cniente caliditate vernali provocatur humor ad exteriora qui tactus calore fit viridis, set adveniente frigore repercutitur humor, ha bundat siccitas, & sic color melior quam prius, unde color aurius. β Color insuper viridis maxime delectat visum propter concursum partium ignearum I terrestrium. Nam luciditas ignea que in viridi est temperata visum de lectat. Obscuritas e iam terrea sive nigredo cum non sit in extremo, mediocriter spiritum visibilem aggregat, confortat. Et ideo nullus color est ita delectabilis visui sicut viror : ut patet in sim aragdo lapide qui oculos scuI-pentium geminas subtiles maxime reparat, & Confortat,
ut dicit Udorus e. de lapiissibus preci s De quo quidem lapide smaragdo plura dicam in sequentibus. β Item ni
gredo temperat nigredinis disgregativam claritatem : Et claritas incorporata nigredini, ipsam reducit ad mediocritatem. Ex dominio igitur partium terrestrium D ignearum viridis color generatur. Set quamvis folia, fructus & gramina virescant, flores tamen virides raro vel nun quam inveniuntur. Quod autem accidit propter subtilitatem materie florum, in qua si predominantes partes fuerinta quee ia aerie, color erit albus: fi vero fuerintaquee, cum igneis, & illi prevaluerint, erit color aureus
vel pallidus, si autem preliabundaverint partes ignee
Cum aeriis, color erit purpureus sive roseus. Et si fuerint partes prevalentes aquee cum terrCstribus, erit color gri- autem eque prevaluerint partes ignee cum terrestribus,
posset quidem fieri color viridis, ut predixi. Set talem
commixtionem subtilitas materie florum non admittit. Et ideo flores generaliter non virescunt. Est igitur color viridis inter nigredinem ia rubedinem medius, visum delectans, & ad sui viriditatem aspectum Oculorum atracti-VUS a C reparativus: unde cervi M alia animalia silvestria, loca virentia diligunt & frequentant, non tantum propter pastum, verumecia propter visum. Et ideo Vmatotes viridibus vestimentis se induunt quia propter aspectu viroris quem bestie naturaliter diligunt minus venatotu insidias
133쪽
pertimescunt,ut dicunt naturales, specialiter Isidorus Larth. de proprietatibus rerum in h. xix. c. de colore viridi. Cui insuper colori, ut supra dictum est, correspondet smaragdus lapis preciosus, coloris maxime virentis, secundum
1 sdorum, & Marbodium. Nullis aute gemmis sme herbis major
ines miriditas, qua smaragdo. Nam herbas virentes ct frondes superat, inficiens circa se sua miriditate alerem repercussum. HecyJidorus. Nec ejus viror in sole aliquo modo obumbratur. Sculpentium oculis nulla gratiosior resectio est. Nam ipse Cesar gladiatorum pugnas smaragdo aspicere consuevit, ut dicit Tyidorus L. xvi. c. de miridibus gemmis. Hic autem lapis auget opes, & in causis dat persuasoria
verba: morbum Curat caducum, Visum conservat confortat, lascivos motus compescit, D memoriam bonam
reddit, u sortilegos bene juvat, ut dicit Marbodius in lapidario ca.desmaragdo, Commodus ille lapis scrutantibus abdita sertur. Cumprescire volunt ac divinare per undam.& sic valet ydromanticis. Sequitur jam de altero oppositorum, viz. De colore nigro. SU perius visum est de colore albo tanquam de principali eolore, Sc consequenter de quinque coloribus mediis ab illo colore albo descendentibus, usque ad nigredinem tendentibus. Jam sequitur videre de colore nigro tanquam de secundo colore principali , ia consequenter de quinque suis mediis coloribus ab ipsa nigredine ascendentibus, & ad albedinem tendentibus, tanquam plus participantibus de nigredine quam de albedine. Et sic de colore nigro tanquam de matre aliorum quinque colorum primo est dicendum. β Est autem color niger privatio albi in perspicuo, sicut amarum est privatio dulcedinis in humido, unde videtur quod albedo est prima origo colorum, sicut dulcedo est principium saporum ut
dicit philosophus de sensu ct sensato ca. xix. Generatur
134쪽
autem nigredo ex luce pauca M obscura in perspicuo obscuro impuro, ia ideo nigredo est spiritus visibilis aggregativa L ejusdem repercuisiva, propter quod ledit visum quando nimis est intensa, ut patet in diu in carceratis, qui de carceribus exeuntes parum vident. Fundatur
autem nigredo quandoque in substatutia humida D calida, quia caliditas dominans substantiam denigrat humidam, ut est videre in linguis humidis M adustis, quandoque vero in substantia sicca, irigida : quia trigiditas dominans substantiam denigrat siccam Sc homidam facit albam, ut
dicit A itenuat; unde nigredo quandoque causatur a frigiditate, M tunc est signum mortificationis : quandoque autem a caliditate, D tunc est signum adustionis. Item Calor pre dominans super terrestreitatem, ipsam dissolvit decoquit I digerit, k quantum neccistic est, in substantiam fructus accipit ia convertit. Quod vero reliquum est . consumit vel a se repellens ad extremas partes, ducit &transmittit. Et talis rejecia fumositas, cum sit terrestris, superficiem inficit L nigredinis vestigium in fructus superficie generat ia relinquit, sicut dicitur super librum vegetabilium in commento. k Si vero materia sit humida tunc a Calido dominante generatur nigredo: quia calidum adurit partes humidas, D consumit humidum, quod CXalat in fumum nigrum, ut patet in lignis viridibus, de
quorum CX tremis CXit humor niger quando CX uruntur.
Unde dicit philosophus in ti Meth. ustibilia sunt que ha bent in poris humorem debilem, qui non potest resistere calori ignis: Nec tamen suffocatur statim, set pocius alit ignem, ut patet, quod humidum est poti sinum in quod agit ignis, illud humidum est nigredinis per caloris
actionem, quando calor agens exalare facit subtile Sc humidum aquosum, L evaporat alerium, I remanet quod C sit terreum atque grossum : propter quod oportet ne Cesnfario ut nigredo goneretur. Huic eciam colori nigro
respondet ille nobilis lapis qui gagates appellatur, qui quidem lapis licet rudis fuerit L niger, tamen est multum preciosus. β Niger autem gagates planus, levis, Si facile combustibilis, igni appositus fere sicut thus incenditur. In
135쪽
ditia demonibus contrarius esse putatur. Virginitatem eciam prodit quia aqua egus bibita, si bibens est virgo,
non urinabit, si non es virgo statim urinam emittet, CC1am Contra vobuntatem, ut dicit Diascorides. Et sic
virginitas aliquando per lapidem experitur. k Item dicitur valere multum contra phantasmata, A nocturnas demonum veXationes : pari Cntes mulieres ad Juvat :tempestates avertit : L fulmina sistit. Psolo, vj dicit quod iste lapis in aqua accenditur, & in oleo extinguitur, quod es mirabile. Nota insuper quod quamvis iste Color niger, sit secundus color principalis, ut supra dixi, inai nus pingendis, Campus tamen Armorum ex isto colore facius non es: inultum laudabilis, set econtra Campus Armorum albus multum nobilis, ut specialiter videtur in Armis Ducis siritannie, que quidem Arma sunt valde notabilia, I laude digna I hoc propter tres speciales rationcs, quarum prima esst hec : quia ista Arma Ducis Britannie possunt a loco distantiori percipi &discerni. item quia hec Arma possunt inter omnia arma mundi facilius reparari vel de facto fieri. Et tercia ratio esst quia ista Arma possunt brevius L facilius declarari seu dissereni sic si velitis, te Du e de si Ilone portl 'ermn, prima ratio patet per Barth. inprobemio F. tua. parte que pars incipit procule dubio. ubi dicit, quod opposita juXta seposita magis
apparent. SCcunda autem ratio probatur per Communem practicam : quia in necessitate portans potest capere suam camisiam, & eam cum colore nigro maculare S ha bebit arma sua perfecta. Tercia autem ratio patet, quia gaudent brevitate moderni. Sunt tamen quidam qui portant Arma directe, ut apparet, contraria. 3 De campo nigro, videlicet maculato cum albo, de quibus non multum curo, etsi careant ratione, verumptamen audivi quosdam in discretione predictorum Armorum aperte Cr- raste, dicentes quod ill pori ermenee: tamen inureligos sepius vidi nigros colore albo maculatos. Dux Britannie portat arma sua sic alba 'maculata cum nigro, quia in ducatu
suo habundant quedam bestie albissime, cum caudis nigris, de quarum pellibus fiunt furrure sive foderature valde preci Ole, ut est notum. Dc quibus dicetur in serius in capitulo de mustela. De
136쪽
De Colore grisest. Color autem G RisSus primus ipsorum quinque colorum mediorum, qui a nigredine ascendunt ad albedinem, nisi in modico distat a colore nigro, ut si multo major fuerit color multo magis fit adustio unde magis resolutis & consumptis liquidis tennuibus partibus, magis superhabundant grosse & terrestres, que ex calore deputantur, I ideo sit color griseus, qui est color quasi niger, cum quadam claritate minime participans dealbedine, proximus, inter Omnes Colores medios nigredini, maximeque distans ab albedine. Item si ajer multo magis fit frigidus vel egerit in subjectum, ex majori frigitate vel diuturniori actione in subjectum, major sit
mortificatio : Ita quod non solum ignee Se aeree partes condensantur interrestres, set eciam a quo se : unde pro tui habundantia partium terrestrium, que naturalitCr C
sent nigre, sit iste color griscus qui est proximus nigredini, ut pi edixi. De istis est Larth. de Platea, in tractatu suo decoloribus. β Huic eciam.colori co respondet quidam lapis preciosus qui Onix appellatur. Habet enim Oni κcolorem quasi nigrum modico colore albo insignitum. Cujus quidem lapidis color, secundum Dia sic idem Mar-hodium in lapidario, ct alios naturales, est griseus, de quo supradiximus. Qui quidem lapis multos dicitur haberecti ectus noxios L nocivos. Nam collo suspensus vel digito portatus excitat tristitiam, L portantem tristem facit, ac timores multiplicat, lites inducit, L animos commo-Vet ad rixas, excitat enim salivam superfluam & illam habundanter portantem evacuare facit, ut testatur T do rus ethimologiarum e. de Unice, qui lapis est Arabicus, niger, minima albedine candens. Cujus lapidis naturam ac conditionem bene tene m nte. De
137쪽
De Colore plumbeo. Color vel o ΡLuMBEus, sceundus color est a nigredine ascendens, D ad albedinem tendens, in Ordine Colotarum predictorum : qui ex partibus aqueis D terrestribus predo minantibus generatur, Unde color plumbeus signum est frigiditatis dominantis, L extilictionis caloris naturalis in corpore humano. Pro majori namque trigiditate non solum ignee M aeree partes in aquosiis Condensantur, scicciam ipse a tiose incipient in terrestrcs ingroslatari, unde ex aquosis Sc terrestribus partibus plumbeus fit
color, ut testatur Larib. de Platea in tractatu suo de coloribus, circa media m. Et CX habundantia aque Se terre in
equali, tamen sit color plumbeus D iuscus. Nam 14 pre habundet aqua terre, sit plumbeus, set si terra aque prehabiindet si uiscus,, ut dicit dictus Larth. de Platea ubi si1-pta. 3 Cui in ita per colori plumbeo adaptatur quidam
lapis magne virtutis, Ut patebit: Qui lapis crapoclinus vo catur, in capite busonis generatus, Colorem habet plumabeum, virtutem habet Conlpa venenum, in tanto, si aranea ponatur in piXide, cujus orificium si tetigeris cum isto Iapide, dicia a renea nunquam exibit per illud orificium :quod experimento didicit Tisidorus , prout ipse affirmat. Invidiam inimicorum tollit, R eos gratos facit: portantem audacem reddit L a mortali via ingre eum conservat. Mulieres cum portantes castas facit, si cum herba Ruta portetur, ut testatur Dialicorides. Et quamvis a capite venenosi bufonis arte extrahatur lapis iste, adhuc virtus eidem inest contra omne genus veneni, ut refert Plinius in ca. de bus me. De Colore cinericio. I Ercius enim color a nigredine ascendens ad albedinem, est color cinericius : qui, ut ait philosophus,est color medius in ascendendo a nigredine verius albedine ab extremis nigredinis Se albedinis quasi eque distans,
138쪽
non tameri persecte. Ad cujus generationem concurrunt multe perspicuitates obsure, ac tenebroseia terre, ac nigre dinis L albedinis quasi concors mediocritas, tamen propter terream obscuritatem, partes mixtas perspicuas dilatantem ac obscurantem, majorem habet conformitatem tam
cum nigro quam cum albo, ia ideo intense nigrum ad modum obscuri aggregat, u obscurat visum, nec disgregat sicut rubium, qui quidem color rubius est huic colori cinericio quasi contrarius. Ex terra enim color fit niger, ut j ii pipere. Et si ignis dominetur, tunc pro nimia terre habundantia, fit iste color cinericius. Ex spiritibus autem color fit rubius, ut in irascentibus, cum valde dilatetur cor, multus spiritus concipitur & calidus pro cordis dilatatione, qui subito k in multa quantitate corde Constricto veniens ad exteriora calefacit, & ipsa rubia facit. k Quandoque autem ex sui absentia, & humorum, color sit cinericius, ut in timentibus. In quibus cordis constrictione, sanguine & spiritu interiora petente, exterior cutis aliquando remanet cinericia. Quod si aer fuerit frigidii; non tamen immoderate aut diutius egerit in subjectum, fiecolor cinericius quonia : ex frigore aeris cutis humectatur,& ratione habundancie humoris humidi sanguis repellitutia frigus secundum sui colorem cutem disponens ipsam reddit cinericiam. β Lapis autem preciosus hujus coloris cinericii amicus es: Achates, ille magnificus lapis consolationis, & discussor sompnorum: qui ut, ait Diascorides, mutat pericula in bonum, portantemque gratum facit, Scplacentem, atque facundum. De cujus virtutibus patet
per Doctores, qui de eo scribunt, & per Μarbori 1, in suo
Portantem munit, maresque minifrat achates
139쪽
E St utem quartus color in Ordine, a nigredine ad
albedinem ascendendo, color TERREUS : qui quidem color non tantum participat de albedine sicut de nigredine, plus habens terrestreitatis, quam a teritatis, Mideo magis habet de nigredine. Est ergo color terreus, color medius, a nigredine incipiens, & in modicam albedinem degenerans. Appellatur autem iste color terreus propter dominium terrestreitatis, in superficie perspicui, materie pure & obscure ; sicut videmus in ipsis cineribus. Qui color quasi contrariatur colori asorio, set plus participat de rubedine L nigredine simul mixtis, quam de aere & de luce, vel albedine, de quibus color generatur asorius. β Cui quidem colori correspondet lapis Calcidonius, preciosus valde, ut asserunt Plinius,
Yfidorus, ct Mailodius in fiso lapidario, qui quidem lapis
terreum habet colorem, medium quasi inter berillum,& jacinctum purpureum, qui perforatus facit portantem vincere, valet autem contra illusiones demonum, conserans virtutes, ut dicit Dia scorides, Vsidorus, ct Barab. de
proprietat. rerum inti. xvi. ca. de Calcidonio.
De Colore libido. Color autem Livinus est ultimus in ordine inter illos quinque colores quos prius posui, a nigredine ascendentes & ad albedinem tendentes. Qui quidem color lividus ex partibus aqueis & terrestribus predomi- Mantibus generatur. Et color iste dicitur esse malus in Corporibus animatis. Φ Nam vel significat dominium frigoris
140쪽
frigoris calorem naturalem extinguentis,ia naturam mor tificare inchoantis : vel superhabunda iaciam malen colici sanguinis colorem omnino cutis superficiem viciantis, vel cordis angustia calorem sanguinis ad interiora revocantis:
ut patet in invidis, vel fortiter sustigatis, in quibus humor
interculaneus, per malitiam corruptus, Cuti infert corruptionem, ut dicit e postor super pr. L. Visae ibi Ῥulnus timore, o c. 4 Cui quidem colori livido Corespondet quidem lapis preciosus L famosus qui Allectorius dicitur : assumptus artificiose de ventriculo antiqui Caponis,
ut patet in lapidario Marbodii c. de Allies orio, ubi dicitur. Ventriculo galli, qui testibus es viduatus,
Qui tribus, auis tem, c iratus .ixerit annis, Noscitur ille lapis, cujus non minima laus est. Inoiosum reddit lapis hic quem cumque gerentem, Extinguitque sitim, patientis in ore receptus. Hic oratorem Oerbis facit esse disertum ;Constantem reddens, cunctisque per omnia ratum.
Commodus uxori, que vult fore grata marito, Ut bona tot preset, clausus portetur in aur9.
st Per predicta ergo patet, quod tantum duo sunt Colores principales secundum se, albus color videlicet, niger: sicque ab olbo colore descendunt quinque colores medii, magis participantes de albedine quam nigredine : videlicet color aχius sive glaucus ; color pallidus sive a Zorius, Color rubius, color puniceus sive purpureus, I color viridis. Qui quidem quinque colores medii descendunt, ut predixi, ab albedine, I accedunt ad colorem nigrum. De quo eciam nigro colore, quinque colores medii, videlicet color griteus, color plumbeus, Color cinericius, Co-Ior terreus, I color lividus ascendunt, L ad colorem aliabum accedunt ut predixi. sis tamen I diligenter consideratis coloribus antefatis, coniunctisque eisdem lapidum corespondentium proprietatibus & virtutibus, faci-R liter