장음표시 사용
161쪽
captus fuerit Major in una parte excercitus, D potestatem habuerit displicandi vexillum suum auctoritate Regis sui, vel si ipse captus fuerit de sanguine Regio, Dux, Marchio vel Comes, aut Capitaneus principalis, tunc captus ille, quiscumque fuerit, erit prisonarius Capit an ei principalis illius partis dicti excercitus, nisi capiens talem pri loriari uni equalis fuerit ipsi capto, major in armis, aut dignitate, vel talis Baro, sive Miles notabilis qui antea positus fuerit
ad vexillum: Et ille tunc capitaneus principalis concordabit cum capiente, dando eidem sum cientem remunerationem pro captura. k Volumus insuper quod Capitaneus, vel magister prisonarium recipiens de suo soldario ad lanceam, vel sagitario, ut supra dictum est, infra octo dies nobis, principali Capitaneo, vel nostro Constabulario, aut nostri CXcer itus Marei callo fideliter representet, sub pena perditionis partis sue quam ipse alias esset
habiturus: quam partem damus Cuicumque, talis prisonarii occultationem, Constabulario nostri excercitus, aut Marescallo notificanti. Ordinamus ulterius, ut nullus presumat priscinarium suum permittere vagari, aut libere ire, vel ad propriam Voluntatem equitare, seu in suo
hos icio absque bona custodia per se permanere, sub pena perditionis prisonarii supradicti. β Tercia tamen parte redemptionis dicit prisonarii sic male custoditi Capitaneo
suo, sive magistro sito reservata, si tamen dictus Capitaneus vel magister particeps criminis non existat. Alteram vero partem redemptionis supra dicte accusatori ad-judicamus. Terciamque partem dicte redemptionis nostri excercitus Constabulario & Marescallo assignamus, aca restato primitus corpore, sic ut prefertur, delinquente ad nostram graciam acrius puniendo. k Volumus insuper D statuentes, quod nullus prisonarium suum nostrum excercitum exire permittat sine nostro salvo conductu,
vel saltem ipsius qui eXcercitui nostro ibi preest pro dicto prisonario primitus obtento, sub pena in proximo statuto
supra scripta. Item statuimus ut nullus prisonarium suum vendere audeat, vel ad redemptionem ponere absq; licentia sui Capitanei qui nobiscum pro dicto vi agio sub literisia sigillo suo in dentaverit, sub pena perditionis prisonarii
162쪽
dicto Capitaneo adjudicandi, & a restationis sic delinquentis. Volumus insuper quod emptores tales perditione prisonarii puniantur. De Tertiis.1 Enebuntur singuli Capitanei, milites, scuti seri armati δε lagittarii quicumque tertiam partem solvere omnium adquisitorum per guerram suo Capitaneo vel magistro inmediato fideliter L sine fraude, cujuscumque status, conditionis, vel dignitatis existant, sub pena perditionis locius summe principalis sic adquisite, & are- stationis sui corporis quousque finem fecerit cum suo magistro supradicto. k Item volumus ut omnes nobiscum in excercitu nostro vel stib nostro vexillo equitantes, seu moram trahentes, etsi vadia de nobis, vel Regno nostro non percipiant, quales sunt Medici, Mercatores, barbi
tonsores, & multi similes, de singulis bonis per guerram adquisitis videlicet, prisonariis, & aliis bonis mobilibus, per tales debite adquisitis, Nobis, vel Capitaneo nostri
excercitus principali tertiam partem solvere tenebun
ORdinamus ulterius, ut nullus sub pena mortis mercatorem vel mercatores spoliare audeat, vel alia bona, ia specialiter victualia ab eo vel eis auferre presumat. Idemque in medicis, & barbitonsoribus precipimus inviolabiliter observari. Nec audeat aliquis soldarius spoliare in victualibus, pabulo equino, aut aliis bonis quibuscumque per eosdem emptis, seu alio justo modo adquisitis, sub pena mortis. Prohibemusque nequis soldarius, vel alius cujuscumque status, conditionis, vel dignitatis existat, ab alio aliquid furari, spoliare aut auferre presumat, quod ipse suis justis laboribus de bonis inimicorum adquisivit, ut victualia, senum, stramen, ave
163쪽
nas, frumentum, vinum, Oleum I similia, iub pena a restationis corporis delinquentis ad nostram voluntatem puniendi.
Ue a fallibus. ΙTem ordinamus, quod nullus a saltus fiat ad aliquod caiastrum vel forta litium quodcumque per sagittarium vel alium Communem, absque alicujus Capitanei ad hoc specialiter ordinati presentia, & voluntate, sub pena in carcerationis. Et si de facto aliquis talis, ut premittitur, astalius fiat ia per Nos, vel Capitaneum principalem seu nostri excercitus Constabularium, vel Marescallum ibidem facta fuerit proclamatio publica in contrarium, Inobedientes pena in carcerationis puniantur, ac perditionis Omnium bonorum inibi adeptorum. De suseis conductibus. NEc audeat Capitaneus quiscumque minor nobis, Duce belli nostri excercitus dumtaxat excepto, aliquem inimicum vel prisonarium licenciare ad veniendum ad nostrum excercitum, vel ab eodem transeundum, vel recedendum sine nostra licentia speciali&cum salvo conductu nostro, vel Constabularii nostri excercitus, si sua Commissio ad hoc extendatur, sub pena forisfacture corporis D bonorum. β Item prohibemus ut nullus cujuscumque status, gradus, conditionis, vel dignitatis existat salvos conductus sua auctoritate alicui dare vel concedere persumat, sub sigillo suo proprio vel alieno, nostro Constabulario dumtaxat excepto, si ipse de nobis talem habuerit potestatem. Item ut nullus salvum Conductum nostrum, vel Constabulari 1 nostri, ut predictum est, violare vel rumpere audeat quovis modo, sub pena suspensionis v tracture, ac confiscationis suarum hereditatum, bonorum. De
164쪽
De a filitari inscio Lib. IV .
De meretricibus elliciendis. Recipimus insuper ut meretrices publice & cominu nes, infra excercitum nostrum nullo modo permanere permittantur : Et specialiter in obsidionibus villarum, castrorum, vel sortaliciorum quorumcumque; set longe ab excercitu, ad minus per unam leucam, in simul collocentur. Quod eciam volumus observari in omnibus villis, castris, &fortaliciis perno, vel nostros captis, aut nobis vel nostris redditis, vel in posterum capiendis seu reddendis, seu alias nobis, vel alicui nomine nostro redditis, videlicet quod infra dictam villam, castrum, vel fortalicium permanere, aut domicilium quantumcumque parvum Vel magnum fovere aliquatenus permittantur, sub
pena fractu resinistri brachii dicte meretricis, si post unam monitionem in dicto loco prohibito inveniatur publice
Quod Johannes Rex Francie, fuit terus Captivus Edwardii tercii.
Ρ Ater ςrgo per prefatam sectionem. Item pretipimus,
superius allegatam quod Johannes Rex Francie fuerat verus captivus E ardi tercii Regis Anglie. Et pro eo quod quicquid per servum adquiritur domino suo adquiritur, ut Instituta per quas personas nobis adquiritur β primo ct in k Item nobis, eodem titulo. Nam dicit textus ibidem. Ipse enim servus qui in potestate altorius est, nichil suum habere potest. Et dicit Aeson, ius ibidem iu erbo habere se. ad suam utilitatem ut F. adlegem 'uliam cliadulteris i fio ementet, set ad utilitatem domini sui. Et quod dictus Johannes Rex servus erat capientis, probatur per illum k servi autem aut na cuntur aut fiunt. Instituta de jur. personaris m. Nam dicitur ibidem, Fiunt autem serti Jure gentium, id e t ex captimitate, Sc ulterius in servorum conditione nulla differentia est, ut ibi, set generaliter quicquid, per servuna adquiritur domino suo adquiritur.
165쪽
β Sic ergo Arma dicti Johannis Regis Francorum, per illam captivitatem fuerint dicto Regi E ardo adquisita, &per consequens bene licebat dicto Regi E ardo predicta
Arma portare argumento pronis rum. Non obstante
quod dictus Edruardus tercius licite potuit dicta Arma Francie portare ratione successionis ti jure hereditario,
quia si lius ia heres I abelle tunc si te & heredis Regni Fran-cie, ut satis clare patet per Cronicas, I specialiter per Frosfardum in Cronica sua, ubi ipse tractat de ista materia. Dicatis ergo quod dominus noster suppremus portat pro
Armis Anglie TREs LEONEs Au REos IN CAM po RUBIO. Sicque portaverunt omnes sui progenitores ab Henrico
secundo, qui primo illa Arma portavit, L suis portanda successoribus dereliquit, ut supra dictum est in filio ejus deni Henrici secundi, videlicet Rege Ricardo.
LEopΑRous est bestia sevissima, ex pardi L leeneadulterio sponte generata, ut dicit Isidorus D. xij. Et secundum eum ibidem, Leopardus dicitur bigener, quia in Animantibus bigenera dicuntur que ex diversis nascuntur animalibus, ut Leo pardus ex leone &Parda, vel ex leena Si pardo. Mulus ex equa Dasino, Burdo ex equo M asina, Ibride ex capris & porcis, Titi rus CX ove & hirco, Musino ex capra I ariete, ut ibi in sine capituli primi li. xij. Et sicut Adam omnibus animantibus ante diluvium primus vocabulum indidit, appellans Unicuique nomen proprium, ex sua institutione, juxta conditionem nature cui serviret: sic gentes post diluvium
secundum naturas aut conditiones bestiarum, herbarum, vel arborum, eisdem nominum disserentias imposuerunt juxta conditionem earundem. Quarum quidem gentium exemplo, postquam bella esse ceperunt, artesque diverse invente sunt, per quas armature tam invasive quam defen- sive ordinabantur, aut quia aliquando facies armatorum armaturis velabantur, ipsi sic velati secundum eorum condition CS, naturas, aut proprietates, diversas bestias, aves Vel
166쪽
vel alia signa per que possent ab aliis cognosci, in suis super-
tunicis, aut armaturis, sive scutis, depIngi fecerunt. ut refert Psidorus in principio libri xij. 3 Leo pardus autem bestia est quasi alba, diversis & multis maculis nigris conspersa, valde preceps, & sitit sanguinem : set femina est major I crudelior quam est masculus, saliendo non currendo predam capit, k si tercio vel quarto saltu predam non capiat, pre indignatione sistit, & quas victus retrocedit. In corporis dispositione, non in colore leoni asia similatur, formam tamen capitis habet pard . Cognoscitur enim Leo pardus a leone, quia Leopardus ubicumque depingitur naturaliter habet maculas nigras, cum grosso capite, & est animal planum non hispidum : Leo vero habet unum colorem continuum cum pectore hispido certis jubis in cauda. Φ Sunt tamen quidam, sompniantes in hac materia, qui ponunt differentiam inter Leonem DLeopardum in pici ura facierum, videlicet quod Leopar)us semper debet depingi cum integra facie aspicientibus ostensa, & Leo cum media facie, maxime Regi animalium
scilicet Leoni injuriantes, Nolentes quod ipse Leo qui est
Rex omnium animali uim suam faciem eis ostendat. quodeciam est contra Jura I specialiter contra legem, ursus F. de adquirendo rerum domino, ubi dicitur, quod anima-
Iia debent depingi & designari in suo actu ferociori set si Leo non posset ostendere faciem suam non ita esset, ergo, &c. concordat cum istis lex prima F. depoΦι- lanae k bestias, quam quidem opinionem, nunquam V di in scriptis legibus, aut naturali ratione fundatam, vidi tamen nobiles diversos Leopardum, ia Leopardos in Armis portare in suo proprio colore, quosdam cum in te gra facie M quosdam cum media facie depictos : quorum corpora semper fuerunt sicut esse deberent multis maculis nigris conspersa Portavit namque quidam miles Guido de Rupe forti UNuM LEOpARDIM SALIENTEM, IN CAMPO RUBIO. Et non appono
colorem Leopardi, quia portavit proprium suum colorem, videlicet, grisium maculis nigris conspersum, ut hic de qua V 2 materia
167쪽
materia plus dicetur in capitulo de talentatis. Vi)i eciam quendam militem Ar-naldum LMarchia qui portavit Duos LEO
PARDOs PEDIT ANTLs, IN CAMPO AUREO, quotum Leo pardorum tantum medietas
faciei fuit intuentibus ostensa,ut hic.Leo- pardum ergo in Armis portare significat, quod portans, uel saltem primo illa Arma astu mens, fuit adulterio genitus. Et nota hic quod semper habendus est respectus ad conditiones animalium, L naturas eorum, ut supra dixi. Et multum pertinenter potest dici, quod isti magni Abbates Se Abbatisse debent in suis Armis portare Leopardos, mulos burdones, vel tit iros, pro eo quod ipsi habent & portant
instrumenta episcoporum, ut mitram & crucem, ut muli, Leopardi, & tales besti e portant instrumenta generativaequorum, L LConum, non tamen Cis Utuntur naturaliter, neque habent ipsum a chim vel generationis exorcitium,
se dicti Abbates & Abbatii die habent mitras & baculos, non tamen ipsum actum habent vel exercitium conferendi, &ministrandi certa sacramenta, L negocia Episcopis pertinentia ; unde scribitur in Speculo stultorum parte quarta sic. Mulus, Abbates sunt in honore pares. Dic ergo, quod Rex Anglie portat in Armis suis Leones,& non Leopardos, ut per ea que superius scripsi.
ARiεs est animal lani serum, animo placidum, naturaliter mansuetum, ut dicit Psdorus h. x0. in principio. Est autem dux, L princeps ovium . & ideo dedit ei
natura fortitudinem ceteris ovibus prestantiorem: de Cet enim arietem ducem ceterarum ovium D tutorem, aliis esse fortiorem. Et ideo a quibusdam vervex viribus est dictus, eo quod tanquam vir ovium, cum sit masculus, CCteris
168쪽
teris bidentibus sit amplius virtuosus. Quidam tamen dicunt, quod ideo dicitur VerveX, quia Vermen gerit, unde
seribitur in libro S=nonymorum, meruex iu capite mermen gerit, arietat inde. Cujus quidem vCrmis pruritu excitatus
caput suum aliquando fortissime concutit, u quicquid sibi obviat dure ferit: & ideo aries ab Ares Grece dicitur, quodes: virtus Latine. Nam corporis magnitudine, virium fortitudine, I animi virtute oves alias preexcellunt. k Dicitur aries ab aris, quia ut dicit Psiclor iis hoc pecus primum fuit in aris a gentibus immolatum, unde secundum legem Mosaicam Aries fuit animal mundissimum, aptum ad lacrificium, L ad etiam, dicit Phidorus ub/supra. Frontem habet aries durissimam, set tamen tempora habet debilia, quasi cartilaginosa : I ideo ad defensionern
partis debilioris dedit natura cornua majora circa temporum loca, admodum scuti rotundi revoluta, in extremitatibus aliquantulum acuta, ut eis caput defenset, & adversarios impetat ia expUgnet. Ideoque securius precedit gregem, erectoque capite, & fixo pede ungula divisa
vestigio firmius terram premit. Tempore amoris pro uxoribus suis impetit. Ac ut melius impugnet, D fortius contra resistentem, retrocedit, ac resiliendo cum impetu hostem ferit, ut dicit Amicenna L. Iiso ι . Arietem in Armis portare significat, quod primo ipsum portans, vel astumens, fuit vir multum capitosus, vel aliquas alias conditiones arietinas sequens, ut superius dictum est.
AGNus, ut dicit TFidorus, a Greco vocabulo dicitur
quasi pius. Nam inter omnia animantia terre, maxime invenitur innocens, & mansuetus: nullum
enim dente tedit, cornu, nec ungue. Et quicquid in eo reperitur utile es : Pellis quidem ad varium usum : pi- ungula, L corium ad medicinam, ut dicit Plinius, ct P dorus h. xij. β Latini vero dicunt agnum, ab agnoscendo esse sic vocatum, eo quod Pre ceteris animalibus matrem
169쪽
suam noscat, adeo ut si in magno grege erraverit, statim balatu vocem agnoscit parentis, secundum Amicennam. Agnus de societate gregis multum gaudet: quando vero solitarius est: dolet plurimum, atque timet: ante gregem sidit, L saliendo ludit : tonitruum multum timet, quia agnus naturaliter habet debile caput, ut recitat Lart
Ionaeus de proprietatibus rerum li. x vj. in capitulo de agno.
Agnum igitur in Armis portare, est signum, quod primo illum in Armis portans fuit vir pius, mansuetus,& humili9,
aut portavit nomen agni: ut multi portant diversa animalia, aves, vel alia signa que sunt ejusdem nominis cum ipso portante. Et quidam sunt qui portant sue artis signa, ut latius dicetur in sequentibus. De Apro.
APER esst porcus silvestris, qui sevus est, D immitis,
ut dicit Uidorus predidio libro x0. capitulo primo. Dicitur insuper apud Latinos verres eo quod grandes habet vires. Dicit enim Plinius, quod aper est: animal valde sevum, L vix castratus se exhibet mansuetum,
cum cetera tamen animalia, ablatis testiculis, mansuescunt. Es: itaque aper tante feritatis, quod eciam mortem parVipendens, contra Venatoris ferrum intrepide se
infigit, L insuper jam transfixus contra sibi resistentem vires recolligit, & ut de adversario se vindicet, mortis periculum non pavescit. In latere autem dextro habet durissimum locum & spissiam, quem semper opponit venatoribus, ut dicit Pliniusti. x iij. ea. x. Aprum autem portare vel verrem in Armis, signi sicat hominem invidum, bellatorem, subtilem, & sortem, qui citius in pugna morietur, quam fugiendo vitam servet. Multos enim vidi Hibernienses aprum, vel apros, in Armis suis portantes. De
170쪽
Afisus a sedendo est dictus, quia homines ab initio
uper asinos sedere solebant, antequam usum equo-
rum habebant. Et refert idorus h. xi . Asinus animal est simplex, & valde tardum, & ideo faciliter ab initio fuit humano generi subjectum: vel asinus dicitur aba, quod est sine, & si nos quod est sensus, quasi animal sine
1ensu. Et quanto asinus fit annosus D senex, tanto plus
in dies fit deformis, hispidus, S villosius. Est autem animal malencolicum, frigidum, L siccum, I ideo naturaliter ponderosum, tradum, atque pigrum, stolidum, & obliviosum, tamen paciens animal est, & modico utens cibo. Avicennali. .ib. inter tribulos, &spinas, asinus colligit, ex elevatione capitis, & forti flatu moventur tribuli iaspine, & ex horiendo sonitu seu rugitu e)us terrentur avicule, sepius fugiunt de suo nido, & earum matres impe tunt asini oculos, & rostis suis percutiunt, ut a loco sui nid1 recedant. Et quamvis talis passerulus habeat corpus parvum, vix potest asinus se defendere contra pasieris impetum, atque morsum. IIec Amicenna loco preallegato, Aristoteles de animalibus ca. iij. Plinius libro xxυi . ca. xltimo. k Item asinus supra vires laboribus exponitur, fuste ceditur, stimulo pungitur, Chamo Os constringitur, hinc inde circumducitur, & sepe ejusdem chami refrena' culo ab illis pascuis& cibariis per que transit nequiter Cohercetur. Et post labores cassos Se vanos in fine moritur. Nec pro precedentis laboris servicio, post mortem saltem, eius cutis dimittitur, set aufertur, & cadaver sine sepultura
a ieri exponitur a canibus corrodendum. Hec Bartholomeus de proprietatibus rerum b. xvDI. ca. de asino in sine. Atinum vero in Armis portare, significat hominem tar