장음표시 사용
41쪽
midum Rusticorum dura de nervos arac aspera constitutio temperamentum siccum Secundo actiones perfectissimae nos deducunt in cognitionem temperamenti temperamentum enim est propter actiones bonas Actiones in corpore nostro triplices numerantur naturales qua pertinent ad nutricatum generationem : Vitales,
quales sunt pulsus cordis Marteriarum, nec non arfectus seu pathemata, ut ira, gaudium, tristitia. Animales sunt motus spontano corporis, itidemque somnus, vigilia, tum omnes sensationes tam externae quam internae : Omnes hae arguunt qualis sit corporis temperius. Ita qui bene concoquit assiimpta alimenta, cum judicamus ventriculo calido,frigido vero, qui malu&tarde. Sic qui invenerem proclivis est, calidus aestimatur , qui ab ea abhorret, ineptus est ad eam, frigidus. Cui pulsus est vehemens, celeranimus ad iram,aud iam ferociamque promptus est, iis temperies est calida, tui somno deditus , ignavia , hebetudine mentis, stupiditate Iaborat, eum judicamus frigidum Tertio quae ab actionibus dependent sunt Corporis moles habitus, pulchritudo aut deformitas, pinguedo aut macies, glabrities aut pilorum abundantia, egestiones ut urina alvi excrementa, etiahaec de temperamenti indole faciunt certiores.
Ita cui pinguis aqualisulus prope te ui de extat, et qui corpore est obaeso, is frigidus est ac
humidus inui macilentus ac aridus est temperamento calido&sicco, cui barbaspi a durae
42쪽
que in corpore etae, is calidus, qui glaber quasi implumis is frigidus. Ita Eunuchi sunt sumiles mulieribus. Sic urina russa, crocea, a guit calorem, Pallida vero ac turbulenta, fri
Quarto, Qualitates secudae sunt,colori odor, quibus tulem dignoscitur temperies, qui hi cum olent quod plerunq; faciunt russi illi & Ε-nopili illi pessimo Sc insalubri sunt temperame-to; Qui bene olent, illi laudabili quoq; sunt costitutione Plutarchus refert Alexandrum Magnude corpore suo sparsiit odorem fragranti minati, ut vestes ipsius musco aut ambro perlitas viderentur, quod argumentum fuit perfectissimae
temperiei. Nec minus signa fallacia suppeditat color investiens superficiem corporis Quibus purpura mixta lacteo colori genas pingit,totaq; iacies florere videtur, illorum temperies sanguinea est apprim temperata. Fulaus dividus color Melancholiam arguit Spiceu si Cyprinus bilem , pallidus pituitam. Qualis enim in corpore humor dominatur, talis in cute color spectari assolet. Quinto, Iuvantia, laedentia etiam arguunt indolem temperiei,ut multos videre est,qui nulla ratione ferre possunt haustum frigidum , aut gelidi aeris injurias , Eorum temperamentum gelidum aestimatur Calidi a calidis heduntur, humidi ab humidis. Juvantur vero a contrariis modicis. In promtu causa est,qui temperies se gida taediocritatem excedes aucta a frigore foris
43쪽
ris adventante longius recedit a mediocritate sanitate perfecta. Ideoque non potest non laedi. Eadem teperies frigida a calore externo accedente quasi retusa propius accedit ad modiocritatem. Ideoque quasi corrigitur, redditurque
Sexto Vita quoque ante acta nonnullorum suppedita argumentum dignoscendi te imperamentum. CXtores, puellae,netrices quamquam vitam agunt sedentariam, piscatores item io-mines maritimi, dubium non est, quin Hattemperamenti frigidi, humidi, otio enim, quiete magna coacervatur vis pituit . Ex adversm fabris errarii, aerarii, caeterique Vulcani pulli, quia igni perpetuo adhaerent, calidi sicci . Septimo, accedit docta Martificiosa ratiocinatio, quae omnia accurate Uedulo perpendes tandem colligit cin fallibiliter concludit, id quod antea crat ignotum, incertum. Nunc porro perlustranda sunt indicia cujusque temperamenti.
Designis hominis temperati, calidi, frigidi s cci. A exempluma regulam superius posita
in posterum examinanda sunt temperamentorum disserentior, A medio temperato auspicabimur
44쪽
spicabimur,quia hoc est mensura seu regula reliquorum, haec igitur sunt argumenta hominem temperatum significantia Tactu deprehenditur in illius corpore insignis ἐυκωσία in qua nec frigus abundat, nec siccitas, nec caeterarum qualitatum aliqua portio, non ei cornea cutis, nec rubrica nimis aut flaccida: omnes actiones vegetae Mox pedita: cibi appetitus mediocris tantus quantus in vetriculo concoqui potest, concoctio optima, nec minus bona distributio sanguinis in
universo corpore . hinc excrementorum parva
quantitas, que in ipsa tempestives promte dis ponuntur: nec libidinosus est nec hostis veneris, sed temperat pulsus inter tardum celerem, inter magnum parvum, inter durumi mollem medius aequabilis sit, .constans satisque se iis affectus παθημαlα, nec nimia nec prorsus nulla medius est inter iracundum ignavum, i. humanus: medius inter praecipitem tardumi prudens, medius inter avariti prodigum, . liberalis, ut verbo dicam, homo temperatus apprime novit affectibus fraenum indere, actiones
animales itidem vegetae sunt, robustae, visio acris, auditio subtilis, olfactio prompta, gustatio facilis, tactio exquisita. Motus omnium corporis partium promtus facilis, nec semnolentus nec insomnis, somnus illi placidus, sicubi antelucano somnia se menti ingerunt, subest divinatio rerum futurarum non fallax aut vanum judicium.Internae animi dotes eximior excel
lentes,apprehcsio promtasiudicium exquisitum,
45쪽
ET MEDIC LIB. I. ast memoria firma ac stabilis, ingenium denique ad
miraculum magnum. Quae actiones consequuntur omni optime se habent in homine temperato Corporis heroica quaedam est majestas Omniumque membrorum pulcherrima conformatio, lineamenta omnia summe decora, tantaque corporis pulchritudo ut unumquemque in amorem super admirationem trahat incessus decorus non lubricus, nec pinguis nec macilentus, sed carnosus quadratus Pili nec densi nimis nec rari, sed venusta flavedine mentum halas investiens. Excrementa nec quantitate nesqualitate mediocritatem excedunt. Qualitas oliquando minorariumtis alimentis. Substantia urinae nec usque adeo tenuis est ut aqua, nec tam turbulenta ut urina jumentorum, sed mediocris
colore aureo cum sedimento aequalii albo.)Quarto, color homini temperato floridus irigidus quasi lilia mixta rotis, splendor candor cutis admodum commodabilis, qualis solet pingi De Cypria cum vesto venusto corpore, odor exhalat suavis, quemadmodum nuper diximus de Alexandro M. Sexto Juvatiari a dentia hic quoque recte labent, nec laeditur
nec frigidis nec humidis aut siccis, sed omnia sis
moderata fuerint sertatam alia Nec abhorrct ab ullo cibi aut potus oenere quod destinatum est, ut ab hominibus de sileretur. Ex his omnibus argumentis per doctam ratiocinationem colligimus hominem, in quem illa conveniunt tem peramentum omnibus uulneris possidere abso
46쪽
lutum. Notae hominis calido temperameto praediti hae sunt, ubi tamen non praeterimus, non es se omnes seque calidos, alios serventiores aliis pro ratione aetatis, regionum victus itaque hominis calidi cutis si naturae suae relinquatur, nec insigniter affecta sit ab externis injuriis cutis, in qua manifesto deprehenditur a mediocritate recedere ad calorem. Secundo Appetitus ille vegetus, desiderium bibendi perpetuum, facilis concoctio etiam των δυam Hων i. ciborum duriusculorum, excrementorum paucitas, tum
quia circa ingenia de praecordia calor aestuat in- ligniter, troclivis iste homo in venerem profusus in Omnes corporis voluptates .Pulsus ei celeri vehemens, pulsuique respondens crebra respiratio, audacia, ferocia, iracundia maxima,
ut plurimum quoque versipellis est, astutus, vafer, ei tristia bella sit Pocita canit iraeque insia
que noxia crimina cordi, sensationes omnes promptas habet, membra corporis adii
dum agibilia , lingua laxari fluxa nimio, vox gravis, non subtilis, ob amplittidinem thoracis asperae arteriae, somnus brevis, paucus, vigiliae plurimae ingenium varium iersatile longe inconstantissimum , memoria satis laudabilis sa corporis statura virilis spectata, pinguedo aut adeps paucus, nam non patitur calor nasci pinguetudinem uberiorem, sed eam paulatim depascit. Itaq; hujusmodi corpus est nervosum, robustum, pilorum maxima luxuria, qui non solum in mento locisque aliis nascitur,
47쪽
sed per totam corporis superficiem dispersi sunt, pectus et hirsutum, barba densissima, ipsa quoque brachia hispida, Iuvenalis sic cecinit: - - Hi ida barba quaedam es durae per bractiastae
Neque in exterioribus solum pili nascuntur homini hoc temperamento praedito, sed in interio xibus quoque pili nonnunquam obducti cernuntur, cujus rei exemplia praebet Aristomenes Messi senius, de quo Pausanias in Mesaraicis, cilinius lib. I c. 3 . memorat, quod stratagemate&astutia militari solus integras cohortes dissipaverit. Nam cum vir ille per centum Lacedaemonios consecisset, semel atque iterum ab illis captus d vulneratus in profundissimum specum abjectus per angustos vulpium mustelarum meatu Se valit. Iterum cantus vinctus custodibus vino somnoque sepultis ad ignem advolutus, ora manusque exussit, hostibusque ad necem datis iterum evasit. Tertia vice capto Lacedamaonii videndi causa pectus dissecuerunt m ventumque est cor illius hirsutum .pilis undiq; investitum. 4 Color corporis rubicundus est, si color paulo chementior fuerit fu cus aut subflavus: s)a frigidarum rerum usu modicojuvatur 'ciae habet, a calido laeditur. 6 Vita ante acta calida quoque Haec hominem arguunt temperamenti calidi, si probam institueris ratiocinationem.
48쪽
; OPUS C. PHYSIOLOG. Indisia Temporumentorio L
MRisti sum temperamcntum inter omne corporis coiistitutiones pessimum est&remotissimum ab optimo statu, tenim quia incalOrestaudatur viti valetudinis integritas, haec xcro temperies a calore abit plusculum, facile videre si non es e illam sanitati amicam. Abiq;
calore nec cibus coquitur, nec incrementa capit
nima,nec eueratio ullo modo succedit laque hinc ne pieitur , hasce actiones hominibus illis convenire quibus frigidus obstitit circumpnc- cordia i inguis. Jt paulo ante monitum eli, non Darem caloris latitudinem inesse omnibus, idem de se ore existimari debet. Homines omnes temperamenti frigidi non aeque frigerit Iccirco Quae sequuntur indicia, accipienda erunt pro varietate frigiditatis superantis i tactus horum hominum deprchenditur rigidior quam naturalis temperies requirebat et alimentati est tardet dii sculter coquuntur ob caloris desectu, minus quoque distribuuntur per corpotis partes, ut plus appetant quam assumere pol- sit ventriculus, suntque fere gulosi voraces. Sic enim occi experientia a ripiditate acui appetitum, quemadmodum nos olemus aestivis eo poribus per lactucam, Endiviam. AcetOsam oleo acetoque confectam appetitum labe- iactatum revocare. Quod si major sit copia pi-
49쪽
Chimici loquuntur, tum homini nascitur fames canina insatiabile guttur devorandi talis homo segnis tardus in venere, frigidus, maleficiatus, nimirum quia destituitur succo, spiritu calore genitali Pu lsus ei ratiis , debilis,
languidus Animus timidus, ignavus, ad levissimum quemvis strepitum expavescens, sensati ne omnes motiones tardae, homoque totus ineptus ad quaevas opera, lingua cespitans, vo que ignava exilis, foeminea memoria fida Judicium hebes, mens tarda, ingenium prorsus venae exiles, vix conspicuae,iliora angustus, abdomen pinguedine obsitum Nasse enim haee solet adminiculate frigore, nec calore nimis ta-acpascitur in matPriam adapis, pili rui tarde prorumpentes, non
crispi sed planii prolixi, quale si ei, ede I id ' glb VH subsi ideo, urina parum
incta, pallida, cruda, turbida Insuper scuticato genas 'utim pingit colore roseo sic frigus
pallorem inducit Saepe etiam susceia fati tu cutim aut lividam,qualis silet esse illorun qu hyberno gelu ultra moram decentem manus faciem exposuerunt: deinde a rigidissere hedi
gressa luus ratio ad otium, ristida quo-
'ue se inclinavit hujusmodi constituti: illi
textoribus. in primis monachis, carthusanis C crassis
50쪽
crassis illis ventribus. Haruomnia adhibita proba ratiocinatione xpuunt ejusmodi hominem esse temperamenti frigidi.
Indicia temperamenti humidu.HUmid in corporis constitutionem medici
non nimis longe recedere uni ab optimo statu, siquidem in hoc calor promte suscipiatur, totumque corpus sequa admodum sit. initar argillae aut cerae laut dissicile cogi muciqueat si)Tactu cutis molliuscula deprehenditur, blanda, glabra, aequabilis, non exasper ta,nec hispida quales dicuntur esse foemnet 1 γcicae. et appetitus satis ordinatus,sitis parca sobriaob redundatem totius corporis humorem. Concoctio, si adsuerit caloris auxilium, inculpata klaudabilis, quippe quod haut parum Ovetur ab humiditate: Exemplo sunt pisces oleo frixi,aut carnes per elixationem in aquis coctae. Excremeta tempori promtissime deferuntur vel egeruntur, siquidem robusta de vegeta est vis excretrix, veluti retentrix debilior. Unde fit ut ab humore omnes meatus laxentur saburra viam inveniat. Caeterum ubi humore irrigantur partes omnes,nisi penitus abfuerit inopia caloris, homines ejusmodi longaevi in assolent, nam ut demonstravit Aristoteles libro de longitudineri brevitate vitae, longaevio inprimis accepta fertur calorisi humoris tum bonitatexam copia, quamquam Geminati sint: mob