De seditionibus per veram doctrinam numquam obortis Joseph Zappulla

21쪽

ritas , necesso est. Ex hac parte Patriciis mittitudo suis semper juribus vindicandis intonia terrori est, ex illa nox sceptri, cui niti licet, privit pia, qua possit exaltare, et augoro . secretis praefierlim consiliis . non desinit. Inde, fit ut Europae eontium nulla historiam habeat turbulentiis et Sed ilionibus pleniorem quam Britannia. quae tam diu ΛristotΘlica hac Reipii blicae specie regitiir: nulla cujus vel minus hilares . vel diutius absentes, et perearinantos cives sint: nulla ubi to , atque adeo miserandis ogenis medii sint pauciores ii qua ditissimi optimates , ceu totidem Croesi innumeris Iris obsessi; nulla cui minor sit spes vitia quibus suae laborant Lepos a radicit us exellendi. Quapropter, si perpacuos demas, unum est Britannorum omnium volum vel pleniore libariato . tandum aliquando, fruundi, vel sub Unius imperio . aequata civium omnium conditione, quiescendi. Qui, ergo, Reipublicae ita constitulae praesunt gaudeant oportent, quin tim uant, Philosopluim , ut poto Aristolo Iem, pro eis stare, nec idos alii omnes trepidunt quippe qui videant neminem amplius hac de re Aristotelis auctoritatem stoeci facturum. Princ pum Graeciae Philosophorum de Re pubi ea costituenda opiniones cognovimus. Aliquid nunc de Bomanis, breviter . dicendum. Ex quo politica qua dam connexio Graecos inter et Bomanos orta est , eo res progressae sunt ut Gra eis liberta Ggraec aeque dominium sit ademtum Philosophian ero, et optimarum artium amor, ut sciendi cupiditas,

22쪽

victoribus pariter ac victis comunes extiterint. Attamen Philosophia Romae hospitium nacta tales ibi diseipulos habuit qui , ingenio licet sagacissimo , et philosophica palestra dignissimo pollerent , pluribus

tamen de causis, quas hic enumerare absonum duco,oamdem nec ita perficere nec adeo colere, ut in Graecia litterarum omnium magistra contingerat, potuere. Τum quoque cum philosophandi cupiditas in Romanorum mentibus ardentior facta est, neminem ex iis nove quidquam in scholas inducentem, omnes contra Grae eorum pedissequos fuisse Scimus. Indolem sana

Populi Romani, et ratiocinandi methodum aliam aeantea per Philosophiam essectam videro est ; non itatam an ut vel scientiarum limites per ipsam protracti sint, vel Oadem illa lux, quae e Graecia primum resulserat, clarior evaserit. Proximus quidem, sed longo intervallo, Graecis Latinos fuisse indo patet, quod, si Cigeronem excipias, nullum ex iis invenies qui, non dicam Platoni, vel Aristoteli, sed vel ipsi Sexto Em, pyrico aliisque minoris notae Graecis philosophis po sit comparari. Statuamus, igitur, licet Romanos inumquam Graecorum magisterium detractasse, et perpetuo eorumdem suisse discipulos. oleum et operam prorsus perdere ipse mihi viderer si de ten6bricosis iis temporibus quae Romani Imperii occasum subsequuta sunt aliquantulum verba sacerem. Barbaries ipsa, quae totam tunc invasit Europam , Philosophiae impedimento fuit quo minus adtribunal Saeculorum sistat, in quibus non dieam hae illac profuga, sed ad astra reversa visa fuit.

23쪽

Besulsit tandem aliquando , tamquam humanioris diseiplinae aurora, Saeculum Decimum quartum, et vixdum serenam extulerat frontem , tiova laetissimaquo luco percita hominum ingenia quodammodo reviviscero visa sunt. Italiae praesentim Genius demissos oculos levare et spei plenos circumagere coepit; quo et humaniores litterae et liberales artes, et severiores disciplinae vicissim refici, et recreari potucrunt. Ita auream Italica Philosophia aetatem Decimosexto Soeculo attigit et quod honoris causa dictum volo nullas ex innumeris, qui tune apud nos floruere, scriptoribus libros suos perniciosis infleere doctrinis au

sus est.

Non ita multo post clarissimorum hominum agmen bello vividissimum, nec numero exiguum, Galliam de Philosophia bene meritam ultra quam dici possit, esse-cit. Equidem, assirmare non dubitem, Saeculo Decimo- Septimo progrediente, nullam aliam gentem philosophi eis disciplinis Gallis prestitisse, et nostrates presertim ad aviti lauri umbram otiose, et inglorius torpuisse. Quam ob causam Galli tam sero Philosophiam, quae privata, et publica hominum jura considerat . colendam sufes perint ignoro. Τamdiu porro, Bodini, et La Boetii seripta in lucem edita suerant, ast haee fugacibus meteor is simillima, licet non omnino ei qui tune in Regno illo vigebat ordini consona, nullum post se doctrinae vestigium reliquero in civium animis, unde alitor, ae antea de variis rerum publicarum formis sentirent. Minus quoque dissensiones illae , postea

24쪽

provinetarum Consionibim Regiae auctoritali advergan- tibiis ortae, in juris scientiam influisse visae sunt. Opera enim summorum hominum quorum ministerio Reges usi sunt horimi auctoritas aucta potius quam imminuta est , eodemquo tempore Regum et stabili- talo et splendore plurimum profecisse notissimum est. Severiore quadam e sura , nec non oculatissimorum Magistratuum cura, quorum erat videre ne quid per niciosae novitatis in rem publicam ulli moliri, aut proponere liceret, accidit ut in ipso primo conamine audaeiorum scriptorum nisus in irritum cederent, imo vero saepius nec audacter loquendi quidem libertas suppeteret . Medio Saeculo Decimoctavo tantum da tum est nammis , quae jam diu in interiore fornaco compraessae fuerant, erum i erc. Plurimi tunc, ingenio sane pollentes, sol violentissimis flagrantes lubididibus, qtia data pocla irruero in omnium mentes , et palam scriptis pariter ac voce tyrannidem. ut ipsi convinciabar, lur , qua Gallia premebatur, incusare. Verum, quamvis at Idaeissimi, haud multum primum proficere potuere. Eorum commenta et praeposterae sententiae tantum animos legentium, vel audientium quantum vel scripta oculos , vel aures verba distinebant. Ludovici Decimi illinii imperantis incuria solum causa fuit ut, Regis favore eximio abutentes, plurimi Regiae auctoritati tot inimicos suseitarent, tot quere las tamque atroces hac illac moverent quae Gallorum animos inducerent ad optandam primum, tum ad procreandam rerum illam conversionem , cujus nos ipsi

25쪽

miserrimi testes extitimus. Neque vero mihi persuadere possum eo res progressas fore nisi pIura aliundo tam sunesto consilio conficiendo viam aperuissent. Nam

et colonis , quos in America Angli habebant , patriae jugo excusso fortuna arrisit, et eorum causa ita se probavit Galliae Regi ut exercitu , et classibus ipsis praesto suerit. Quis autem ignorat quanta semper sue rit exempli vis , quanta liberae cujusdam comunionis inter eos, quibus, licet, diversis in locis, eadem tamen sint vota' Addo his innumeram pene dixerim errorum seriem in quos, Fato quodam teterrimo, Regis administri irviidere visi sunt , et rationem quamdam So gerendi quae non nisi me tam , qui eos invaserat, Praeseserret. Minimam, igitur, in tanto opere atque luctuoso partem sibi vindicat Philosophia, neque enim sanior philosophorum pars, quod nolissimum est, justitiae defuit. Sedus enim qui tot doctissimi viri se tam iniquo prohibuisso facinoro, tanta imo sortitudine idem clam et in aperto improbare potuissent ' Qui per totam aliam Europam una pene suit Philosophorum

OX conquerentium usu adeo nefario doctrinae bonorum malevolentiam concitari Sed quis audiri languida veritatis vox in tanto effrenium lubidinum clamore poterat' Fuerant profecto qui pestiferae cujusdam

doctrinae semina terrao commiserant, et innumeri cultores adstabant qui in omni vel humiliori solo cadem irrigarent, foverent, et nocentiora quodammodo novis insertis redderent. Quod enim aevum ita sapiens esse possit in quo desint homines quos natura ita confli

26쪽

tuisso videatur, ut eas quae dominantur opiniones necessario sequantur Quot hodie videmus irreligioso opinantes et libertatis effrenis caussae studere, quos furentes superstitionis et tyrannidis defensores alia sorsitan aetas habuisseti Quemadmodum in liberalibus artibus ad nimium quoddam naturam vincendi studium descendimus, in divinis a religione ad sacrum furorem , sic veri cupidini paradoxorum amor, demum,

sallacia tunc successit, et cum maxima si talis soris suill cultura esset, in degenerem depravationem ipsa prolapsa est. Quid ergo nisi silere, tandem, potuero evectioris doctrinae philosophi, dum omnes ii, quibus

Begiae auctoritat s incolumitas curae erat. eo HS que resi rogredi passi fuissent Ansores minimo siluere, sud Manlius aut deerat aut expergisci non poluit ; quinimo non dubito quosdam ex iis , quorum erat vigilare, Tarpeiae potius exemplum imitatos, arcis portas

nursidis hostibus subdolo consilio patefecisse. Seetio IV. Videor mihi Moralis Philosophiae historiam in eo

quod rerum publicarum stabilitatem respicit summatim descripsisSo , quae si longius quam ipso voluerim e pluma prodiit eo plenius id evincet quod mihi proposueram Philosophiam nequaquam Megorae comparandum quam intentam semper discordiae faci per medios populos agitandae sabulantur. Equidem censeo neminem inde me nimiae in ipsam dileetionis accu-

27쪽

saturum fore, neque enim nobiliores ejusdem annales vel leviter ovolvi. Contra vero, qua cumque ipsi culpae adscribi possent nullo partium studio in mentem legentium revocare non timui . Iam vero quid inde a vincero possumus Νequaquam Moralem Philosophiam, sed Philosophorum aberrationes et deli-ria rei publicae detrimento esse posse , adeoque eos qui ipsam colunt nocuos vel innocuos suturos prout ad hane vel illam disciplinam vivendi rationem acco-modent. Ita qua in ipsa sabulosam illlam Achi lis hastam animadvertere videor quae pia et beneficens eadem illa vulnera sanare valebat, quibus crudeliter a parientis nulla erat a 'tior. Fatendum mi, igitur, eam non secuη ac caetera Omnia quae humana sunt in abu- Sum Vertero posse , nec aliis agere ut utilis evadat

nisi vigilantia quadam, qua fiat, ut qui jure populos

regant columen in ea ot praesidium feliciter inveniant. Quod, si nostra hine opinio non omnibus probatur, iulud pro certo haberi debet Moralem Philosophiam, si

malum suamsti natura esse contendamus, malum osso tamen omnino necessarium, neque enim homo ita sui oblitus umquam erit ut do jure et de ossiciis suis nullam prorsus sententiam habeat, ut Ilio b0na et mala, quae in ipsum ex ea, cui subditur, regiminis forma reduv- dare prosunt. ad trutinam revoeare cesset.

Sed jam Oeationis vela contrahamus, idque pro firmo habeamus Philosoplsae nihil inesse quod publicae quieti periculum portendat, nonnisi qui abuti velit ipsam e pharmaeo saluberrimo in laetule aeonitum posse

28쪽

eonvert6re, nullam rerum publicarum eversionem ejusdem impulsu ad nostra usque tempora contigisse , quin nostris ipsis diebus suo sano nomine non tamen consilio tot ac tantas politicas tempestates fuisse excitatas. Quod si doctus homo nequs ad optandas neque ad procreandas rei publicae conversiones doctrinae suae stimulis ullo modo compellitur id pro certo habendum est ex iis quae hactenus exposuimus eamdem ipsi potius incitamento osse ut ei, sub quo degit, rei publieae statui se accomodat, eique plenius inserviat. Inutile prorsus duco immorari ut longius ostendam haec ab eadem praestari. Nam quod aliud est so ad aliquidaeeomodare nisi animum ita ac Voluntatem componero ut quicquid inde oriri possit Iibenter patiamur , Qui fieri ergo potest ut eodem tempore id everti speramus quod immutari nolumus

Seetio V. Verum ut plenior quae diximus sides sequatur politi earum Conversionum historiam consulamus. Noniantiaee docet tam cultas, quam barbaras nationes conversionibus obnoxias sui Sse , liasque nulli modo populorum culturae, ac diuturnitate, nee numero nec vastitate, respondisse' Nonne ex ipsa discimus easdem esse, nulla excepta, modo praepolentis factionis opus,

modo inlograe cujusdam nationis intolerabile iugum pati neseiae Nonne ex ea clarissime patet nihil aliud,

29쪽

nisi desiderium paucorum vel plurium in melius vertendi earumdem causam fore, et hoc quidem εω polegitimum esse, quum, nempe, detestatae auctoritatis a- busus is sit qui nec ferri , nec cessare , nisi eadem

eversa possit, saepe Vero condemnandum, cum Demps aut ambitionem , aut privatam aliam lubidinem auctores agnoscat' Nonne, denique, expΡrientia doc mur politicarum conversionum historiam cum ea cupiditatum polius quam cum doctrinae historia esse con-- junctam '

Sod annales jam evolvamus; celebriores publicarum rerum conversiones indicemus, ita tamen, ut nec de Oarum causis, nec do populorum penes quos peractae sunt cultura sileamus.

Athenienses unius imperium libanter passi sunt u- Una dum Medontis, et Nilei, Codri filiorum, nefaria opera urbis viae undique civili sanguine redundarunt. Populari gubernatione suscepta non ita multo post in

licentiam ruere caepere. Divina Solonis mens iiii intentatum, sed frustra, reliquit, ut eos ad honam reduceret frugem. En risitratus, et cum eo regnum, cui

finem sedit Pysistrati filiorum tyrannis. Sparta civium suorum licentia turbatur. Lyeurgus ut patriae tranquillitatem reddat Reipublieae statum innovat. Mutatum rerum ordinem additae leges , opportunissimae diu servant, ita ut Macedonum imperio, cui tota psne Graecia succubuit , superstes suerit. Regum auctoritas, gradatim vero aueta, Nabido imperato, in tyrannidem, tandem, degenerat. Illieo Reguo Liburtas suscedit.

30쪽

Corinthus Regni formam diutissimo retinet, media licet tot Graecias gentibus qui libera dominatione utebantur . Automenis, postremi ex suis Regibus, sevitiis, denique, libertatem adepta Θst. Liberiati m licentia sequuta. Sub unius Cypseli imperio, tandem, quievit. Roma primum Regibus paruit. Tarquinii fasto, et erudolitate Regium nomen comuni execrationi devotum est. Nova suborta Reipublicae forma, in Monte Sacro Populi auctoritas, Patricia dep ressa, amplior laeta est. Pedetentim gliscente potentia , dominandi cupiditas quorumdam animis insedit. Hinc civilia bella et proscriptiones Imperatorum potestas sequuta est. Syracusae, uc quid de nostris adducam, abolito Magnatum dominio nulli probato, Popularem amplectuntur gubernationem. Rebus in pejus ruentibus, Geloni submissau, paulo post. Thrasibuli tyrannido eommotae, in libertatem iterum vindicatae sunt: sic libertati degeneri Dionysiorum tyrannis , huic rursus libertas saccessit, u8que ad Agathoclem, cui omnia iterum

paruere.

IIuc usque vetusta, nunc recent torum populorum historia consulenda.

r Regia auctoritate per Caesares Romae constitutuprioribus saeculis, ne aureo quidem Augusti excepto, nullae suere politicae tempestates, licet cultissimi, nec semper Tito, aut Aurelio , queis nemo multitudiniaeeeptior, Romanus Populus obtemperare eoactus sit. uole ipsa sua ruit, tandem, immensum Romae Impe-

.rium, totque suere Politicae conversiones, quot popu-