장음표시 사용
31쪽
ANIMA CUM SENSU ET C. CONCUR HI T.
paries distinctae sint: nam, sicuti aquae, continuae vel nullae apparent: quod sil attractio, vacuum, Unica BlmOSphaera, radius sit atomus; quod non sit substantia; quod corpus celerrime molum sit conlinuum; quod providentia, salum, fortuna sint casus fortuiti; quod insania sit sapientia, fallacia sit veritas, decorum et indecorum honestas, vilium virtus: licentia libertim arbitrium, voluptates et oblectamenta sensuum summa felicitas aut Summum b0num; quod ars appareat ingeniosior natura;
quod philosophi meliori sensu communi polleant, quam l lebeji,
quod sapientes qui ornatius loquuntur ei linguas callent ei acutiores sales inspergunt, aut qui tacent, vel dimidium sensum intelligendorum promuni; quod aes limentur a nobis qui ab aliis quos judicio pollere credimus: in sinita alia occurrunt circa disquisitionem veri et salsi, boni et mali, pulchri et decori. ipsa
discrimina, quae coram sensibus non apparent, dum celantur,
credimus nulla esse, licet infinita sint, ei sigura admodum scabra et inaequalis. Ita in caeleris. Exliis concludere possumus, quod si solis sensibus fidem habeamus, parum rationales simus, Sed potius animales, nam bruta animalia fallaci visione et apparentibus italis facile capiuntur, quo itaque rationaliores sumus seu magis homines, eo plus umbras et fallacias sensuum discutimus, et ipsas veritates acule penetramus, seu causas et principia inimus, ipsamque
fidem corpori nostro derogamus, id est, noS a Sen Salion uiri Umbris abstrahimus. Ergo humanum non est solis sensibus et sola experientia Sapere.
Quod anima cum Omni Seu Satione, Perceptione et intellectione concurrat, sed tam Sublimiter, uni- Nersaliter et abdite, ut Nix sciamus quid profluat ex anima et quιd ex cors' Ore Serasationes enim sunt quae mentem nostram, ut rationalis audiat, informant, absque enim experientia sensuum nihil usquam intelliginitis: sed quod intelligere possumus, ipsa scilicet polentia et facultas intelligendi, et singulas ideas in suum ordi-
32쪽
APUT XXXIII nem redigendi, non est corporis seu Organorum Sensuum e X lernorum, sed est animae: anima comparari potest cum lumine, quod oculum circumfundit, absque lumine non discernitur quid minus luminosum, et quid umbrosum est, seu ulla disserentia objectorum, unde species et colores, ita anima est quae lumen quoddam assundit, ut veritates appareant Veritales, ipsae Vero sensali 0nes dubia quaedam phaenomena adjiciunt, quae quasi Obumbrant veritates, inde ideae et vera mixta falsis, unde opiniones, hypotheses, conjecturae, disceptationes, discursus, Sermo: si nudae assul gerent veritates, nulla foret ratio, et ratiocinalio, nam nullus non agnoscet, quod alter dixit, atque idem ac alter sentiret et cogitaret; status foret integerrimus qualis animarum, quarum loquela non dirigeretur nisi in laudem et gl0riam sui numinis: ut itaque societas Corporum elli Stat, necessum est, ut intelligentia nostra sit mixta, non autem pura.
Sed de his fusius, ubi de intellectu. XXXIlI.
Sensationum tam ex te r n a r it m ci ii a m i n ternarii mcausae riui se ei S aliter exinde deriseantur, quod consciat anima ciuic quid sibi conoenit et discon-υenit, et cy tι ioci uid c O r 9 HS S u ii in mulcet aut j H-
ω ut, et cy u i cq uid pungit aut i aed i t. illud placet
hoc displicet, illis laetatur, his contristatur; Sic
Omnes Sen Sus fluunt ex catis a con Ser se alionis Stii, et interiore S ex amor e Sui.
Veritas propositionis ex lustralis phaenomenis singulorum sensuum constat: gustus ex iis quod sint partes sitiae pungunt, ut Salina, acida, utinosa, et acule ala caelera, et quae mulcens, ut sacchara, dulcia: illa laedunt, haec juvant; ex mixtura aculeatorum et rotundorum exsurgit amari ludo; dulcedo vinosa, et infinita plura: unde tanta varietas: similis est ratio Olfactus, nam sensus olfactus capit similes disserentias Partium adhuc subliliorum scilicet quae vola ut et fluitant in atmosphaera. Auditus est sensus adhuc sublimior, nam modo harmonias et dis harmonias modulorum aeris persentiscit, quae naturales
33쪽
FORMAE PERFECTIORES SENSIBUS GRATIORES.
25 sunt et conveniunt, illae mulcent, quae Vero disconveniunt, ut disti armoniae, laedunt: similiter visus, cujus objecta sunt modificaliones aetheris seu almosphaerae superioris; hi sensus propius ad naturam animae accedunt; ei a corporei S quasi recedunt, seque spiritualibus lanquam medii et internuntii insinuant. Sensus interni ut perceptiones et intellectiones similiter, illis enim placet quicquid suae naturae et ejus ordini convenit, displicet vero quod disconvenit, et quia naturae sunt dissimiles,
ita ut unius natura nusquam sit absolute similis naturae allerius, et praeterea naturae in se integrae errore et fallaciis Son-
suum externorum facile pervertuntur, accedit L, ut qu0d uni placet alteri displiceat, sed omnes sensus universaliter fluunt ex
causa conservationis sui status et sui ordinis, anima enim suum Corpus sensationibus instruxit, ut consciret qui cis i id ambilum ejus langit. ut de mulatione Staius Sui COII; OPS, quem Con Servare studet, singularissi rite informetur: in let ni vero ex amore sui, amor enim est Spiritualis, prout ipsa anima, unde ex causa
ista appetit laudem, gloriam, vitam sui nominis, felicitalem in
corpore et post sala corporis, quorum Omnium amore ducitur, quare ista mentem permulcent, seu sensui in limo gratissima sunt et mire ad blandiuntur.
Quo formae perfectiores Sunt, eo Seri Sibu S gratiores et jucundiores, tit et Uicis S lin. In gustu et olfactu ingratae sunt et dissilicent omnes sormae angulares, nisi anguli ita dispositi sint ut aliquam formam
persectiorem repraesentent, et aliquem Sen Sum excitent, quem mens judicat statu sui corporis restituendo convenientem et Conformem esse; quae est ratio quod salina, et amara saepe arrideant, et dulcia ac aromatica displiceant; sed formae perfectiores, ut circulares et Sphaericae, quae angularibu S pro 'Xime superiores sunt, et proinde perfectiores, naturaliter placent, quia mulcent, ut dulcia et sacchara: formae quae auditum afficiunt sunt praecipue circulares, latos enim sunt formae modificationum seu fluxionum partium aeris, hae quo ad circll-
34쪽
CAPUT XX.. larem formam propius accedunt, eo sunt magis harmonicae et gratiores; imo adhuc jucundiores prout ad formam perpetuo circularem seu Spiralem, qualis est sorma modificalionum aetheris, seu visus accedunt: quo autem ab his harmoniis magis discedunt, seu ad angularem, ut sini quasi asperae, aculeatae, verbo non rotundae, eo sunt auri ingratiores: visus similiter, quo enim formae istius seu imaginum in se et inter se sunt persectius spirales, et hac ratione commixta umbra et tu X, eo gratiores sunt, et quidem gralissimae si ad formam sensus superioris seu interioris, id est perpetuo spiralem, seu Vorticalem aC- cedunt: excipiunt tunc formae superiores, uti coelestes, et spirituales, in quibus singula sunt quasi perpetua, Seu Omne angulare abscissum et circumcisum. lla cuivis organo sua eStsorma, quae ad Superiorem spectat, et ad inferiorem se refert: cujusvis sormae dantur infinitast mulationes status, inde infini-lae variationes sensationis.
Quod tactus sit is Sensus ultimus et Uc e COI PO'reu S, cujuS Siab Statiliae Organicae innumerae Sunt Per uni Mersam cuticulam et ambilum corporis dis- Per Sae, quae Simul et concretim Sumtae Organum tactu S con Stituunt.
Sub culicula intra exiguos sinus, propria quasi cubilia latent papillae molliculae pyramidales, epidermide defensae, tanto
numero, ut per omnem culicularem corporis ambilum sint sparsae, et nulli bi exstet punctum, quod non superficie aliqua sua occupant, et quando Sensui captando se a I plicant, quasi replent, contrahi enim queunt, et expandi, proinde Se Subducere et educere, et Sic omnem culiculam secum sensilem reddere; ita organum lac luS non est unum coulinuum, sed eX infinitis organis concretum. Omne enim continuum naturae eStadversum, quo enim distinctior est natura el singularior in suis productis et comp0silis, eo est persectior, nam in singulis minimis latet natura et viget quasi sibi relicta, non autem in concretis, in quibus ejus ord0, sorma et harmonia perit.
35쪽
Quod perfectio sensationis tactus ab Organorum istorum quantitate, qualitate, Si tu et nexu, id est e x form a cujuspis particulari et omnium inter Se communi, tum etiam a Narietate quadam, tit nullum alteri absolute simile sit, Pror Su Suti perfectio glan dularum corticalium, quibus haec corpori S co De SP Ouo dent, dependeat. Papillae enim aut substantiae illae organicae lacius, Sunt ni olliusculae, cuivis vi tactili accommodabiles, seseque in se retrahunt, ut primum aliquid langit ei ingruΗ , quod nocet et no Xam inseri, se vero exporrigunt, quando lilillantur rotundis et mulcentur: proinde quod erigantur et se remittani, Secundum omnem appulsuum qualitatem: quod quantitatem altinet, quo plures sunt, eo minutiora discrimina et subtiliores disserentias dignoscunt; quod qualitatem, quo molliores, eo cui iS vitactili applicatiores, proinde sensibiliores, ipsarum persectio ideo consistit in facultate mutandi suos si aliis et se ingruentium formis applicandi, haec ratio est quod assiduo tenuissimo humore sint humectatae, et quasi medullosae, ei sunt ipsae illae
glandulae ex quibus sibi ae corporeae nascuntur, qu Re COV. linit Ohumorem ex circumfluo aere imbibunt et transmittunt. Quod Situm et nexum seu formam Particularem et commianem Con- cernit, quo ipsae in se sunt persectiores, eo sunt polentiae meliores producendi vel capiendi sensum, sed nuda potentia sin- gularum non producit esseclum, nisi omnes, quibus similis potentia inest, ad eundem essectum conspirent; ulque con Spirent, requiritur situs et nexus mutuus, proinde Ordo et respectuS Omnium, ut scilicet una respiciat alteram ut ejusdem senSUS SO-ciam, Sic omnino forma communis quae cum forma particulari seu cujusvis concurrat: haec est ratio quod ubi sensus est acu
tissimus, ut in digitis lana manus quam planiae et juxta ungues, insitu spirali prout ipsi met sulci jaceani, et quod non erectae sint, sed j uxta longitudinem exporrectae, ut mulua sibi auxilia modo conformiori ferant. Quod autem Narietatem concernit ,
36쪽
CAPUT XXXVII. scilicet quod nulla earum sit alteri prorsus similis, id apparet ex disserentia laclitum, quod mens illico persentiscat, ubinam tactus existit, aliter enim, obtusius scilicet vel acutius vola palmae et plantae, quam dorsum, et digiti, aliter molle lalus, quam thorax, aliter collum quam ipsum caput; haec varietas, ui sensus persectissimus sit, harmonica erit, ita scilicet, ut unius varietas correspondeat varie tali alterius, seu ex varietate singulari harmonica communio resultet: siculi glandulae corticales, de quibus actum eSt. XXXVII. Quod organa sensationis tactus suis glandulis corticalibus iii medulla Spinali et oblongata, tum etiam suis glandulis corticalib us in ambitu cerebri corre SPOndeant. Quod papillae, quae sunt substantiae organicae lactus, tam glandulis corticalibus medullae spinalis et oblongatae, quam ipsius cerebri prorsus correspondeant, id ab analomia inlime perlustrata admodum liquet: papillae enim istae sunt extremi- tales nervorum seu sibi arum in lales formas organicas complicatarum, infinitae enim fibrae ad culiculam pergunt, et inibi diramificantur, uti ab infantum corpusculis imprimis palet; et quia unaquaevis fibra originem a pr0pria quadam glandula corticali in medulla vel spinali vel oblongata trahit, necessum eSt, ut unaquaevis papilla se ad suam glandulam ut propriam parentem referat; omnis sensatio secundum extensionem Sui nervi vel suae sibi ae subrepit, et versus originem suam enititur, pro inde non terminatur nisi in sua origine, seu in glandula correspondente, exinde secundum totum axem et medullam spinalem, usque ad ambitum corticalem cerebri emergit, sensus enim non ad unam glandulam, sed ab una in omnes dissunditur, uti supra est co firmatum; ita cerebrum omnis sensalionis redditur particeps, quod de disserenitis judicat.
Praeterea videtur alia quoque et immediatior intercedere communicatio papillarum tactus cum glandulis corticalibus cerebri, quam memorata, quae non immediata sed mediata est:
37쪽
ANIIIl A SENTIT SINGULA IUSSIMA.27 demonstrari enim potest, quod hae papillae organicae sint lolidem glandulae, quae subtilissimum humorem ex circum suo aere et aethere imbibunt, et per suos emissarios usque 3d corticem cerebri deducunt; emissarios istos appellavi vascula sibi aeae mula, seu si bras corporeas, quae inlimam arteriarum iunicam contexunt, et landem in glandulis corticalibus terminantur, quibus purissimum hunc humorem, ex quo spiritus animalis elaboratur, apportant et porrigunt: hoc ratione communicant
bae papillae, quae sic totidem sunt glandulae glandulis cerebri
corticalibus correspondentes, cum ambitu corticoso cerebri, unde sensatio laetuS.
Adjicere etiam velim, quod papillae istae seu glandulae,
quae plantam pedis sensu acuto tactus instruunt, concinnatae esse videantur ex ipsius cerebri sibi is, quae secundum longi ludinem medullae spinalis usque ad extremitatem ejus defluunt, et denique in nervos abeunt: adeo ut sensus lactus ipsius plantae immedi alius communicetur cum cerebro, quam lactu S caeterarum corporis partium, unde illis acutior inest sensus, et mulatio earum status si alim cerei ro inducitur, ita etiam ultima cum primis in systemate corporeo neXa Sunt.
Quod anima sentiat Singularissime omnem Inia' tationem Litiae in uni Derso corpore accidit, et
illis quae aliquam noxam formis organici S Seu corpori inferunt, tam singillariter quam Muisee Γ saliter succurrat; sed quod non aliartim nititationum conscii reddamur, quam quae cerebri corticem in Specie a Viciunt. Quicquid ingruit sibi ae, id ad originem si brae recurrit, et quasi mulationem sibi faciam nuntiat, omnis enim sensus lan- quam in leviorem a gravi quum ad suam Originem emergit et elevatur; ipsa origo est glandula corticalis, nam sive sit aliqua cerebri, sive cerebelli, sive aliqua medullae oblongatae aut . spinalis, est instar glandulae in unoquovis puncto sibi ae, prout instar cordis in unoquovis puncto arteriae, ita praesenS
38쪽
CAPUT XXXIX. est glandula principii locum lenens in una quavis minima suae sibi ae parie, quare omnis mutationis redditur conscia: In uni-Verso corpore nihil datur organicum, quod non constructum sit ex sibi a et vase, ipsa sibi a est cujusvis vasis productrix et substantia formatrix, exinde sequitur quod nihil mutabile queat existere in toto sJstemate corporeo, qu0d ex stilis sibi is sormata est, cujus non conscia reddatur glandula corticalis, aut anima ejus: sed aliter sentiunt glandulae corticales ac medullae spinalis et oblongatae, et aliter cerebelli, quam cerebri, illa communiter proinde obscure, haec autem singulariter et distincte, proinde datur sensus, qui non ad conscientiam nostrae mentis intellectualis pervenit; singularissime adeundus est cortex cerebri ut discrimina percipiat. Ex his sequitur quod nisi cerebrum in specie assiciatur, quod mul aliouum conscii reddi nequeamus: sensus lactus immediate cerebri corticem, simul ac mediate assicit, ut jam prius indicatum est, similiter sensuS Saporis, de quo m0x; qu ad sensus olfactus similiter, apparet a processu mamillari, qui ipsi cerebro astixus est; visus usque in cerebrum per nervum opticum directe lendit. Qualentis jam anima omnium mulationum sui corporis conscia sit, et sensatio est passio, cui similis actio correspondet, necessario inde Sequitur, quod singulis mulationibus convenienter succurrat, prout enim patitur, ita agit; naturalis ejus vis est, ut organismum illum, ejiisque ordinem, harmoniam et formam, quam construxit, etiam con SerVetet lutetur, a qua enim organa existunt, ex illa etiam subsistunt, et modo quo existunt, etiam modo eodem subsistunt, anima enim perpetuo in si alii formalionis manet, et quod formalum est respicit ut formandum , et quod formandum ut formalum.
Quod gustus sit superior Sen Su S tactus, atque dis cernat partes figuratas seu forma S angula VS, quae Sim 'liciores Sunt, et quae in
In lingua similes sere papillae, ac supra memora lae interp0ros cuticulae, deprehenduntur, sed triplex earum observata
39쪽
osi disserentia, sub cute ipsius linguae et sub membrana quadam nervosa latitant, sed se exporrigunt et e X sertant, quando excitatur appetitus et mens qualitatem edulium et potionum sentire desiderat; quae est ratio quod in mortuis se intus recipiant, abscondantque; ipsa vagina extima est relicularis, et mulli sera et pervia, ut partes impingentes seque super linguam glomerantes, illico suis punctis et aculeis papillarum membranas et exsertas lingulas p0ssint contingere: quod esseclum consequi ne luit, nisi particulae per gustum discernendae solutae
sint et in aliquo liquido fluitent, quae est ratio quod ipsa lingua
ut et glandulae vicinae, totius buccae, seu faucium et palati, salivae cujusdam speciem assundant, sic calae enim linguae non datur nisi obtusus et hebes sensus, qualis fere est lactus. Quod sensus saporis sit superior Sensus lacius, apparet exinde, quod lactus in tantum nequeat perfici, ut natantia in humidis e siluvia, eorumque spicula, minus rationem et analogiam angularium inter se, et cum rotundatis planis commixtarum queat percipere: sunt enim gradus partium seu formarum angularium, scilicet magis minusque compositae seu simpliciores; quae compositae sunt, etiam illius generis inferiores, p0steriores, impersectiores sunt, quas tactus Sentit, at Vero Susius simpliciores, si1- periores, priores, perfectiores. Sed in genere observandum est, quod tres sensus, Scilicet tactus, gustus et olfactus, non nisi figuras partium seu sormarum angularium, id est, iner-lium, et gravium, non autem ipsas formas, ea ruinque determinationes essentiales, prout auditus et Visus, capiant.
Quod gustus sensus me diu S Sit et Uere corρο- reus, cujus S ub St antiae organicae innumerae Sunt per uni se er S am linguam di SPer Sae, quae
simul et concretim Sumtae organum gustu S con Stituunt. Similiter ac supra de lactu assertum et ostensum eSt, nam
papillae diversi formes per tolam linguam ejusque superficiem
40쪽
50C IPUT XL. XLI. sparsae, sed tamen simul sum lae non nisi unum organum quia unum sensum constituunt.
rum istorum citi antitate, qia alitate, Si tu et nexi inter Se mutuo , id e St, e x fο r m a o vj usseis part Aculari et omnium communi, tum etiam a Narietate quadam, quae harmonica dicenda est, dependeat. Prorsus ut supra de sensu lactus memoratum est; nam similis est ratio utriusque, objecta enim utriusque Sunt corpuscula sigurata, dura et inertia, sed quae assciunt gustum sunt ejusdem generis seu angularium simpliciora aut minus composita. Quod autem varie lalem istorum organorum concernit,
sunt triplicis compositionis et naturae; frequentiores, molliores et persectiores sunt in apice linguae, dein quae in limbis, denique rariores, crassiores et imperfectiores circa radicem linguae, ita omnium est disserentia et varietas harmonica: perfectio enim similium organorum in eadem lingua crescit et decrescit; inde sit quod nullius non assumpti sigura hoc sensu ex
Quod sensus gustus Pr Out Se HSu S taciti S Se mcdiate et immediate ad Cerebrum tit sensorium suum commune referat, immediate per nerseum quinti puris, qui nerseu S e St organorum Seu- Suum communis, ab iPS a cerebri medulla oriundia S.
Disceptatur num gustus ex nervo noni paris vel ex illi inlioriundus sit, ubique enim, una cum nervo paris Vagi linguam adit initque: sed quia lingua non solum musculosa est et a nervis motoriis conflatur, sed etiam papillosa et sensoria: et quia