장음표시 사용
41쪽
OLFACTUS ADHUC SUPERIOR TACTUS EST. 3lsibrae diciorum nervorum in lingua mirifice se complicant, ut dissicile sit intern0scere cujusvis munus, ideo explorandum est ab ali is indiciis quae verilalem queunt revelare: quod nervus noni paris sit locutorius seu loquens, et qu0d nervus o clavi paris sit manducans, et nervus qui tali paris sit sensorius, alibi ostensum est: quod iterum nervum quinti paris allinet, ille est communis nervus e proluberantia annulari, in qua si brae tam cerebri quam cerebelli concentrantur, emergens; hic nervus est tam mollis quam durus secundum observationem Ridi eji, proinde iam sensorius quam motorius, uti nervus septimi paris seu auditorius; praeterea singula sensuum Organa adit, prout Visus, auditus, olfactus et gustus, sic fungi videtur eodem munere in capite, ilii Onervus inter costalis in cerebro, ille scilicet ut singulos sensus suo modo consociet, hic ut singulas actiones Seu musculos; ex analomia demonstrari potest, quod universalis ille sensuum nervus ex cerebro immediate oriundus sit, prout universalis ille motionum c0rporis naturalium seu inter costalis ut et vagus ex cerebello: praeter quod plura phaenomena confirment nerVum noni paris esse nervum loquentem Seu muSCulorum, qu0rum
ope lingua loquitur. Ita quantum jam nervus quinti paris continuatur a medulla cerebri, seu ab ejus cortice exoritur, fluit, quod in cerebro percipi queant omnes disserentiae tactus in lingua, aliter si nulla foret immediata cum cerebro communicatio.
Quod se istis ob actias sit adhuc Superior Sensus tacito S , et disceruat partes figuratas, seu formas externas angulares adhuc Simpliciores et quae in atmo Sphaera aerea circumferiant tir
Organa sensus olfactus Sparsa sunt per totam membranam pituitariam seu mucosam, quae non solum cava narium incingit, sed etiam parietes simul et plurium cellularum ob vestit: praeter cavit ales narium eliam sunt sinus frontales inter ossis frontis tabulas exsculpit, ut et antra Uighmoriana in maxilla superiore, tum cellulae ossis cunei formis, et praeterea sunt plu-
42쪽
CAPUT XLII . 32 res cavernulae et hiatus spongiosi et labyrinthei, qui omnes cuin naribus communicant, et communi membrana et periosi eo sunt obtecti, per hanc membranam intra exiguum spatium usque spatiosissimum repunt myriades vasculorum, et consita sunt corpuscula glandulosa et rotunda, ingenti copia; sunt cava Sexsinuum et cellulae quatuor ossium spongiosorum, quae mutuo inter se communicant, et similibus organis seu glandulis ornatae et resertae: omne hoc expansum suam originem a nervis
olfactoriis ira hit: nervi olfactorii, alias processus mamillares vocali anteriori parti cerebri assi xi circa cristam ellimoidea in alientiantur, et per laminam quandam plurimis foraminibus pertusam, quae cribris Ormis vel cribrosa vocatur, transmittuntur, has si bras etiam foras comitatur utraque menin X, tam pia quam dura, una cum aliquibus vasculis arteriosis et venosis. Ex descriptione expansionis et connexionis hujus organi patescit, quod sensum adhuc subtiliorem seu partium simpliciorum quam Sustus capiat: nam quae in aere fluitant, leviores et volatiliores sunt illis quae in aquis et liquidis, quae gustum assiciunt; ut enim gustus dignoscat sigurationem partium, necessum est ut composita solvantur, sed ut olfactus appercipiat, non opus est ut solvantur, sed e siluvia, a corporibus tam regni animalis, quam vegetabilis, ut et mineralis exhalata, sentiuntur; proinde capiuntur illa, quae non fixe insident corporibus, sed quae sponte ab iis separantur . et deinceps in aere circumvolitant: efiluvia regni animalis tam copiosa sunt, ut canes etiam herum, homines, animalia diversi generis solo olfactu indagent et investigent: eslluvia vero regni vegetabilis adhuc copiosiora et sensibiliora sunt, ut aromatica ex hortis et pratis: ex regnominerali sunt plura inodora, sed multa quoque datur copia, quae liquido sensum excitat. Proinde olfactus videtur dignoscere partes simpliciores quam gustus; sed tamen sunt formae angulatae, in se graves, inertes, durae, fiSuratae, Vere corporeae et materiales.
Quod sensus tactus, gustus et olfactus Percipiat modo formas Partium externa S, non Nero inter
nas, Sic uti Sensus auditus et 13 istis.
43쪽
OLFACTUS AFFICIT TOTU31 CERERRUM. Ipsa forma partium exlerna seu figura, quae angularis,
aculeata, plana, rotunda est, sentitur ab organis tactus, gustus et olfactus, non autem qualitas earum, seu forma interna, nam partes superficie tenus assiciunt papillas; et quia sunt inertes et durae, non quoad interna in structuram possunt ab illis organis explorari, quae est causa quod de istis ex solo sapore et odore judicemus; et non dignoscamus, num conveniant vel disconveniant, ita arsenica et venena possunt sacchara sua dulcedine mentiri; ipsa eorum qualitas interna ab ellectu solo indaganda est, unde chJmia el medicina praclica: aliter vero auditus et visus, ipsae formae internae, itoli autem externae istissensibus capiuntur, nam sunt modificationes et fluxiones quae
secundum determinationes suas essentiales organum assciunt; quare alia prorsus est ratio sensus audi ius et visus, quam olfactus, gustus et lactus.
Quod sensus ο iacti s Q iciat totum cerebriam, ac tin me di a te omne in ej iis stib stantia m m eduli o-Sam, et mediate Siabsta ni iam corticalem, et quod cerebrum, cujus forma harmonica est, a Mer Setur quicquid harmoniae contrari iam e St, et appetat quod ei conforme e St. Sensus olfactus se immediate in totam sulistantiam medullosam cerebri insinuat, et per illam se dissundit, nam ut primum fibra ejus sensorii penetrat laminam cribrosam, diffunditur
in processum mamillarem, qui juxta corpora striata exoritur, et radices per totam medullam si arsas trahit, nam procesSusisti in nidulis cavi quando insufflantur, totam substantiam medullarem sxpandunt et in tumorem expandunt; in cerebris humanis non iam late sparsae videntur esse radices quam in cerebris animalium irrationalium, ne scilicet odores ratiocinia et judicia mentis humanae perturbent, et tam frequentes mu- taliones ei inducant. Quatenus olfactus per totum cerebrum
spargitur, sequitur quod omne id quod harmoniam ejus partium et substantiarum laedit, mens aversetur ei sentiat aver-
44쪽
sum, et tetrum; reliqua vero sibi consorinia: ipsa cerebriserina perfectissima est, scilicet spiralis, in illam suunt substantiae ejus corticales, et proxime sibi ae, quae ab illis oriuntur, quod itaque disti arm inicum est, disconvenire debel, sive simul sive successive existat: quod enim harmonicum in se est, non palitur disti armonicum, quin illico sentiat quod si hi et suorum individuorum ordini repugnei. Ila olfactus modo communem cerebri formam, non autem particularem cujusvis glandulae asscere videtur.
Quod cerebrum seu Sensorium commune Sen Su OL
factus non a iciatur, nisi quando ejus fibrae
in sua diastole seu exstan Sion e Sunt. Expanditur totum cerebrum medullosum seu singula ejus fibra quando expanditur pulmo, id est, attrahitur aer, nam synchroni sunt motus cerebri et pulmonum; in quavis expansione communi cerebri, omnes ejus fibrae a situ compressiori in naturalem suum, id est in harmonicum rediguntur, inde tunc modo olfactus patitur, tali etiam in nobis animam trahentibus ohservare licet: praeter alia sensus Olfactus redit, quando cerebrum medullosum post sternulationem in suum natura-ralem flatum quoad sibi as redactum est, scilicet quando nihil amplius obstipat sibras et glandulas, quin cum suis glandulis distinctae teneantur.
XLVII. Quod similia quae de sensu tactus et gustus ob-Serseata sunt, circa Sensum olfactus Obser- ωanda sint.
Scilicet quod substantiae hujus sensus organicae innumerae sint, et per universam membranam pituitariam dispersae, quae simul et concretim sumtae organum olfactus constituant: tum quod persectio sensationis olfactus ab Organorum seu glandularum istarum quantitate, qualitate, situ et nexu inter se
45쪽
OLFACTUS MIRIFICE PERFICI POTEST. 35 mutuo, id est, ex forma cujusvis particulari et omnium communi, tum etiam a varietate quadam, quae harmonica dicenda est, dependeat; ratio est, quia tam objecta sensus olfactus, sint similia ac quae sunt objecta gustus et olfactus, scilicet sigurata, inertia, salina, Sulphurea, urin OSA, OleOSa, aro- malica, scilicet omnia regni mineralis, et formae angularis et terrestris; quo vero haec terrestria propius ad formam circularem accedunt, eo gralior inde resultat sensus.
Quod anima etiam sentiat Puriora adhuc coryti Scula et formas simplicium elementorum in aethere adhuc superiore natantium; et organismum Suum dis Ponat, iat quae cO n Meuiunt, alliriantur et per Poros subtilissimos usque ad corticem Subtrahantur, quibus spiritus animalis et Sanguis
Purior Praeparetur; sed quod formarum isturum et ear iam Narietatis per utillum Sensum conscii reddamur.
Quod sensus olfacius mirifice perfici et exaltari queat, apparet ab animalibus, quae odoratu et sagacitale investigant et
senti uni essi uvia amica sui domini et inimica animalium caelerorum; imo persaepe ad immensam distantiam : nos vero homines odoratu duntaxat capimus illas formas, quae in aere natant, memoratae vero bestiae etiam illas quae in aethere: quarum Oceanus datur, uti ex phosphoris et innumeris aliis phaenomenis liquet; atmosphaerae enim exhalationibus refertis simae sunt, ut nihil usquam desit, quin praesto sit, ut sanguis ni Ster tam rubeus quam candidus et spiritus animalis donetur illis quae compositionem ingressura sunt; praeterea sunt pori
exiguissimi qui jam aperiuntur, jam clauduntur, jam avide
undam talium arripiunt et imbibuni, jam vero respuunt et evomunt, Seu sunt momenta quando culicula nostra apertissima stat, et quando constricia : inde enim diversi morbi lana oriuntur quam sanantur; hoc instinctus vocatur, nec ad conscientiam nostrae mentis pertingit, quia subtiliora sunt, quam ut
46쪽
papillas seu organa sileant asscere; hoc sibi reservavit anima,
nec per qilendam sensum revelare voluit menti, quae sorte praevia voluntate eliam hanc oeconomiam vellet comministrare, unde universa chymia animalis facile subrueretur et pessum iret: jam foret hic sensus omnium sensuum lIclus acculissimus et purissimuS.
Quod auris sit Organum auditus prorsus ad receptionem modi icationum aeris confa-
Ex satirica auris de natura modificationum aeri S, et e X natura modi figationum aeris de sataica auris salis exacle instrui possumus; est enim agr in idificalus causa principalis et auris instrumentalis, unum sic ad alterum formalum, ut ne minimum quidem uni insit, quod non alleri inscriptum ex siet: sed requiritur ingenium sagax et scientiis ornatum, ut uniuS natura ab altero exploretur. Ipsa enim auricula seu auris e X lerna Cum sua pinna aut lobo, helice et an lihelice, trago et anti trago, Scapha, concha, legumentis. cartilaginibus, folliculis seu glaudulis et musculis prorsus ad primum impulsum soni seu modulaminum exporrecta, spiraliter intorta est, ut ne minimus radius elabatur, quin in me alum auditorium aptissime derivetur:
tila in ea, tunica, glandulis certaminosis, corpore reliculari, et pilis, adaptissimus est, ut adventantem et concentralum sonum in membranam lympani deducat, ei simul arceat, ne dictae membranae quid damni inseratur. Membrana vero lJmpani, concava, figurae ellipticae, oblique posita, ex tribus membranis complicata, quarum exterior me alui auditorio, interior vestibulo, continuatur; et iam perforata, receptum sonum sibi prorsus adplicat, seque suamque cavi talem vel explanat, vel remittit. In ipsa cavi late lJmpani observata ossicula, ut malleu S, incus et Stapes, cum eorum manubriis, connexi 0nibus, ging-lymis, musculis, chordis clare indigilant, quod minimi laclus aut vires ab ex lima membrana, ad quandam interiorem, senestra
47쪽
vestibulo occurrunt tres canales Semicirculares cum suis membranis sonoris, ut et mirabilis artificii cochlea cum lamina spirali, nucleo, nervulis, periosi eis, et infinitis aliis memorabilibus, et praeterea binae fenestrae, et a suae ductus Fallopii, aperte indicani, quod organismus auris prorsus formae suxionis individuorum aeris correspondeat: et lolidem sane mirabilia in unico hoc ossi petroso insculpto cavo se conspicienda praebent, ut intelligentissimas mentes humanas in stuporem auferat: ipsa instrumenta acustica arte fabricata quo propius ad scientiae hujus naturalis documenta accedunt, eo perfecti 0ra
Quod singulis modis et radii γ Soni Stia Dis in-
Sit, quod aue differentia υ iri u m producat d i fier enti as soni, qui b ιε distinctissime recipiendis et trajiciendis auris informata est; Proinde quod auditus etiam sit sensias alicujuS tacitis. Ex infinitis documentis, ut et ab omni apparatu organi auditus seu auris perspicuum est, quod modificatus aer per vires agat, seu quod totidem vires, seu exiguissimi impelus et tacitis sint, ilia ut soni; ab aure id patet ab ejus membranis et fenestris, a malle O membranae alligalo, ejusque sinu et fovea, in qua delitescit, tum eliam ab incude et sta pede, eorumque articulationibus, quae indigilant aperte qu id l0lidum pulsus sint, quot disseretiliae sunt: etiam ex innumeris aliis phaenomenis soni eadem veritas confirmatur, scilicet quod sonus au clus laniam vim in obvia exserat, ut illa violenter e loco suo moveat, et vitra frangal: e X pertus sum ex solo clangore et
sono subito accensi pulveris p Jrii in navi, quae perfracla est
et deflagrata, lum etiam ejusdem pulveris accensi in turri aut magno receptorio, quod lecta domis elevata sint, eversae mensae, perfractae senestrae, corpus vi impellente sortissima e
48쪽
loco suo actum, et plura, quae manifeste indicant, quod cuicunque sono vis insit, major et minor secundum gradum ejus intensionis; proinde quod disserentia virium producat disserentias soni. Praeter haec phaenomena etiam innumerabilia alia dantur, quae sonorum vim impulsivam confirmant. LI. Quod dii erentiae Niritim, ini P ut Stium Seu taciti iam inter se aliquam harmoniam con Stituant, quae et Ocatur forma modificationiam, ex qua re' Sultat rura sensationum, seu i PS a Sensatio, de
qua nihil praedicari Potest, Priu Squam ejus differentiae inter se analogi cecomparatae Sint.
Hoc apparet in harmoniis musicis, quae cum numeris et rationibus ac analogiis inde resultantibus possunt comparari, sonus enim absque alio conjuge, non dici potest qualis est, sed ex relatione et comparatione fit aliquid. Ipsi radii sonori, seu modi, quae disserunt viribus, illico cum composilis aliis sit harmonia vel disti armonia, sic aliquid, quia relative est talis; inde nascitur harmonia musica: haec ratio est, quod naturae altributum sit, variam esse, ejusque perfectio quod harmonica sit.
LII. Quod ex sonis ebriimque disierentiis inter se collatis oriatiar harmonia su e dis harmonia, quae est ipsa forma modificationum , quae in organo audituS grate Nel ingrclte rePraesen
ad ipsius auris organismiam ejusqiae communicationem cum c rebri, adque partium Sensibilium cerebit et arietatem harmoniacam inter se seu in communi, tum etiam revectu e adfirmam
49쪽
AUDIΤ. EXCELLEN ΤΙΟ Η ΤΑCTU, GUSTU ET OLFACΤU. 39 glandulae corticalis, seu qualis eSt animus, tum etiam principaliter, qualis est mens: ex ejus statu judicatur de harmonia Sensat num in genere, et de auditus in Specie, quae est ratio qtiod eadem harmonia non omnibus Similiter Sit grata, Sed quae placeat aut displiceat alleri; usque tamen quod naturaliter harmonia perfectior et imperfectior detur, Sed quod memorati status in causa sint quod harmoniae Pefectis Simae Seu Vere naturales tanquam disharmoniae peraeipiantur LIV.
Quod sensus auditus caeteris Sensibus Scilicet tacitis, gustus et olfactus excellentior et perfectior est, in eo quod auditus ψsas formas seu determinationes essentiales objectorum Sentiat, tactus Neru, guStus et Olfactus Solum formaS ea ternas Seu figuras, et quidem partium dimoi urno adeo ut auditus intimam essentiam soni compositi Seu harnm/ciam qMeat Penetrare, non item Sensias inferiores, qui modo qualitatem exter
nam , non autem internam cutiant.
sed quod ille ad formationem intellectus humani piraecipue
et maris articulalias, tinam aliquam mentis ideam Signisiciat, ipsae Nero ideae per talem modum connectuntur, tit inde firma quaedam rationialis reSultet , qtiae non nisi quam ex for is materialibus inter Se con ostiis et modo tritionali et ana tico connexiS Potest iUsultare: quoque ideae magis intellectuales Sunt, eo Plures ideae debent ana tice comPoni, ex qua/um ultimis restillatis et productis mens inducit. et concludit, quid
intime in illis lateat; sic non aliter ad inlc ligentiam puramant mae amroximatur; quae tandem non Disi quam inlimiam SeHSum UOCum Capit, ei quidem ultimo latem inlime econ Atum , qui ni quam aliqua et Oce nisi Occultissima, nec ambage Uscum PoteSt exprimi: tunc excipit loquela Spit iliatilis Seu angelicu, Seu philosophia uni ei Salis, et modo NeVitatum Pe/
50쪽
cePlio eaminicitie inter Se hamnonia perfectissima et dMina ; talis est propi is animae loquela LVI.
Quod auditus in se spectatus Sit inferior Sensus et istis; formae enim quae Per SonOS artisti latOS Seu NOCES PEPraeSEH- tantur , 11 anserant in imagines quales Sunt jSius et istis; adeo ut audita contemplemur qMaa i Nisa, antequam in ideas rationales et intellectuales mutantiar: quae tamen ita Conseeniunt, ut quaedam manifeste ast ar eas inter ut umque aflnitas, Sed quod intercedat modo discrimen perfectionis, quale Scilicet inter modi cationem aeris et modiscationem aetheris, seu inter aerem et aetherem, qMae in genere Co/meniunt, Sed in Specie dis iunt, Seu quale est inter entia naturae Superioris et i E- iora, priora et POSteriora, Simpliciola et composita, Pem otiora et imperfectiora, Seu inter princiPia et catiSaS, Seu inter
Quod auditus ejusque et ocum forma non tranSeat in Nisum queu farn Suste1iorem Per modum analogiae, Seu quod forma auditus naturaliter excitet Similem formam seu harmoniam υλ sus, id est, imaginem et ideam, Sed qMOd mens inali iacta, quid Voces Signi cent, concuirat, et Sic ea' HSu et Simul ex propiis intelligentia ipsas Noces et formas loquela connexas ιntelligal, Seti ex illis Sensiam quenda n rationalem eliciat :na SonMS nequaquam aliquid rationale in mente ea citat, Sed ipsae formae Noctiva, qtiae totidem Stini ideiae mentis, ansam
dant intellectui, tit inde aliquid rationale educat. Quod ipsi soni nequeant aliquid intellectuale in mente Producere, VParet ex Noculis, quae Prorratis aliae Sunt in una lingua quam inniter a.