장음표시 사용
521쪽
Uo citis , daemonibus et a ZimIS. ΗuCtenus enarravimus, quomodo EmpedocleS, a Certis profectus principiis, ex his omnem mundi rerum que mortalium Daturam explicuerit: in quibus fateti dum Sane eum, paucis exceptiS, Optime Sibi Congruere. Restat, ut de natura divina quid senserit Videamus. Jam supra animadvertimus, Empedoclem eadem fecisse rerum divinarum ac humanarum principia: Sic Summum totius Daturae, UniVersa Veliat in Se Continen S, ο σφαῖρος, SummuS eSt Deus, Sicut ab ipso appellatur J: quem Deum tangit Aristoteles, dicetis, ex Empedoclis ratione beatissimum numen minus perfecto gaudere intellectu quam reliquaS naturaS *.
Porro dii sunt quatuor elementa, divinis Dominibus ab ipso cognominata: Jupiter, Juno, Ilades, Nestis;
item Amicitia et Discordia δ. Praeter istos vero plures etiam agnoscit deos, mortalium instar elementorum concretione formatos: inde onim, inquis,
522쪽
Hos intelligere videtur partim quos vulguS colebat deos, partim quos ipse sinxit genios, rebus humanis
moderandis praepOSitOS. Talis vero opinio, a VulgaribuS poetarum Commentis Dou multum distans, humilior sane videatur ac philosopho parum digna. Nam si divina natura mortali saece concreta Sit, ipSa quoque mortalium rerum vicissitudini et fatis obnoxia Sit necesse est; quod in illius sententia vituperat Cicero dicens β: DEmpedo cles in Deorum Opinione turpissime labitur: quatuor enim naturaS, ex quibus Omnia Constare vult, divinaS OSSO CODSet, quas et Dasci et exstingui perspi-Cuum CSt et sensu Omni carere. V Qui autem sic statuat, etsi verbo Deum relinquat, nonne iure tamen αθεος habendus, sicut Empedocles a nonnullis
habitus est si At quanto his praeclariora sunt, quae ipse in Car
initie de mente divina praedicat, dicens: BDeum DODUSSO, ut Vulgus Opinatur, mortali compage Conditum, Deque OCuliS manibuSve posse attingi, Sed mentem eSSe puram et infinitam, universum Celeri Cogitatione permeantem 7. Haec cum superioribus
53 Cicero de Nat. D. I, l2. 6 Sextus Emp. adv. Mati 1 IX, 64, Empedoclem ponit in eorum numero qui θειν απολείπουσι, i. e. Deum esse falentur; contra ἄθεον dicit Clemens Protrept. p. 49 C, ubi, memoratis Heraclito, Parmenide, aliis, haec dicit de Iibinpedocle: Eμπεδοκλῆς γαρ ὁ Ἀκραγαντῖνος,
523쪽
505 parum quidem Videntur congruere i neque dicere auSim, an Empedocles sibi iti sententia de divina Datura, de qua tam incerta erat veterum notio, Satis Constiterit. Illud tamen assii mari potest, illum, quum Sphaeram et elementa Deos vocaret, non intellexisse Crassam hanc materiem, e qua Corpora sunt conflata, Sed potius illorum species quasdam mortali faece immunes. Quodsi
Sphaera, ut mihi videtur', nihil aliud significat nisi
universi harmoniam Omnia certo ordine continentem,
hanc forsitan odixerit mentem illam φρεν cuncta numine Suo regentem; inde porro vim divinam per
elementa naturae Viresque moventes dissusam, ab his in reliquos deos, daemones, animas derivatam OSSE.Itaque sensisse Videtur, unum esse Numen divinum, cujuS ViS per univei Sum patens maxime COn SpiCuasit in quatuor illis naturis, unde omnia tam coelestia quam terrestria traxerint Originem. Non autem ideo
discrimen inter deos et mortales sustulit, Si quidem hos vicissitudinibus et satis obnoxios, illos aeternCS et beatOS censet sed putavit, sicut Pythagorei, inter
Omnia ESSe Daturae Communionem, ut dicit Sextus δ' :οι μ ν περὶ τον ΙΠυθαγοραν καὶ τον 'Eμιπεδοκλεα και τα)νIταλυο πλήθός φασι, μη μζονον ημ ιν προς αλληλους καὶ προς τους θεους εὶνα τινα κοινωνιαν , αλλα καὶ προς τοιαλογα τῶν ρν γαρ υπαρχειν πνευμα, τὸ δια παντος του κοσμιου διῆκον τροπον, το καὶ ενουν ημας πρὸς εκεινα. Quae Sexti Verba, praesertim istud qν πνευμα
524쪽
κτλ optime concinunt cum Empedoclis liocce, φρην ἱερὴ καὶ αθέσφατος - Ηinc item putavit, unum eSsejus, το παντων νομGμιον, ad Omnia tam coelestia quam terrestria pertinens yy. Caeterum hanc vim qualem intellexerit, Empedocles non distincte aperuit: alii interpretati sunt animam mundi; alii naturam igneam vel aetheriam; neutri, Si subtilius quaeras, recte: namque ille nec animam a corporea materie plane disjunxit, neque vero vim divinam ad unum quoddam elementorum redegit; universe autem de hoc non subtiliter egit, sed poetice potius vaticinatus eSt. Eius Sententiae congrua sunt quae de Pythago reorum sententia Maro canit his versibus λ*:
Deum namque ire per omnis TerraSque tractusque maris coelumque profundum: Hinc pecudes, armenta, Viros, genus omne ferarum, quemque sibi teDuis nascentem arceSSere Vita S Scilicet huc reddi deinde ac resoluta referri omnia; nec morti esse locum , sed viva volare Sideris in numerum, atque alto Succedere Coelo.
Diis proximi Daemones longaevi, de quibus
valde celebrata est Empedoclis opinio. Quaecumque mortalibus oblitigant vel bona vel mala, horum CauS-sas retulit ad divinas quasdam natura S, VaritS CO gnominibuS pro varia earum indole appellatas, quales sunt quae in ipSius carmine memorantur: Natura et Letum, Cura et Sopor, Majestas et Squalor; Amor et
O) Vid. Emped. vs. 404 sq. quem locum tangemus infra P. 5I2. i 2 Virgil. Georg. IV, 22s; cum quibus cf. Orphicorum placitum ab Aristotele de Anim. I, p. 485 B memoratum.
525쪽
502Bixa, Candor et Fallacia, aliae δῆ. His daemonibus
diversas naturae Vires, bonorum aC malorum principia, velut expressit ἔ-; hos rebus mortalium inter esse et hominum fata regere putavit Jβ, eXistiman Sunicuique mortalium, simul ac DatuS Sit, Obtingeredi VerSOS geniOS ut ψυχοπομιπους quorum hiud bona, illi ad mala eos impella Di λβ. Quod autem ad horum naturam attinet, puta ViteOS ESSE CoeleSti Origine, Sed insana Discordiu NAκει μιανομιεν μ) a Ctos, quum caede, i. e. injustitia, se polluissent, a deorum domicilio in terrenas tenebras detru-SOS esse ουρανοπετεις, ατοὶ , ut Scelerum poenas luant. Mali daemones diris suppliciis plectuntur: DOmnibus elementis invisi et abominati a coelo in
terram, a terra in mare, a mari in aerem eXSpuuntur et per omnem mundum jactantur, donec Scelere purgati in pristinam dignitatem restituantur 37.' Haec Sunt, quae de Daemonibus praedicasse Empe docles traditur; quae Sententia, e priscis theogoniis
i 33 Vid. Emped. USS. 2I-3O. 143 LIαθω, vocat Plutarch. de Anim. Tranq. p. 4 4 , Vol. VII, p. 854. λαφορας των o Tyν Phurnutus de N. D. C. IT, P. t 26. Primum autem Empedoclem bonos et malos Genios distinxisse putant Tiedem annus, Meinersius, aliique Vid. Hartes in Fabric. Bibl. Gr. II, 12; T. I, p. 8io) auctorem adhibentes Plutarchum i l. cc. not. 16 et I 8. ib) Origen. Philosoph. III: ως ἀναστρέφονται λοιγρ0υωτες τὰ κατα
526쪽
ducta et variis modis mutata, tam in vulgi opiniones quam in philosophorum doctrinas Serpsit δ', a nullo tamen magis quam ab Empedocle celebrata; quam obrem eius philosophia haud immerito a Plutarcho dicta est δεισιδαμονίας ἀναπλεως et ευ μιαλα βεβακ'
υμενη δ9. Daemonibus cognati et fatorum Consortes sunt homines, i. e. animae humanae, divina item stirpo oriundae, ob commissam Vero Caedem a coelo in terram
ut exsilium eieciae φυγάδες θεοθεν , corporeo vestimento σαρκων indulae et per ter dena annorum millia τρὶς l ριας ωρας in varias corporum formaS mi
Itaque deplorabilis est, ex Empedoclis sententia,
hominum Sors: e vivis mortales fa Cti, Cum luctu editi, in miseria vitam transigentes kΙ; terra uuto In
terrenaque regio quam, ut scriptor quidam tradit,
i8 Vid. Hesiod. 'Eor. vs. tuu sqq. Menandri vss. a Plutarcho aliisque Servati, in edit. Meineh. p. 2o3. Plutarch. de Iside et Osir. p. 36o ; de Uraeul. des. P. 4i9 A; Vol. VII, p. 423 et 649. Wytterab. in Plat. Phaedon. p. 289 sq. Nonnulli viri docti in his agnoverunt vestigia lap8us angelorum in s. scriptura proditi; Slurgius comparat eos cunt Cabbalistarum decem Sephiris sive Aeonibus: qua de re copiosudisserit in Emped. P. OO, sqq. 19 Plutarch. de Genio Socr. p. 58o; Vol. VIII, P. 292. 20 Empedocl. vss. 3-8, 379. Istam φυγην θεοθεν celebrarunt Praesertim Neoplatonici: Vid. Creur. ad Procl. de Unit. et pulcr. in edit. Plotini de Puler. p. 8I, DOl. II. 2 i) Idem Vss. 9-ib, 378. Plutarch. de Sol. Anim. p. 964VOl. X, p. 21
527쪽
ud lunam extenderit ' in locus naturae nostrae Contrari HS , antrum ObSCurum, malorum et miseriarum pratum 3.
Mortales autem in hoc exsilio degentes coguntur in vurias deinceps animantum formas migrare αλαι- λησθα παντοία δύ ειδεα θνητά ν ', non solum hominum, sed etiam bestiarum et arborum; quemadmodum ipse recordabatur, Se quondam fuisse marem et se minam et volucrem et piscem et arborem. Istarum autem mutationum alia praestantior, alia deterior: itiferas migrantibus optimum in formam leonis transformari; in arbores, lauri *β. ΡOStquam autem per CODStitutum temporis spatium circumacti fatales poenas luerint et scelera expiaVerint, poStremo in praestantiores
abeunt naturaS, VateS, regeS, Cett. unde tandem ad
coeleste evehuntur domicilium, locum ipsorum naturae consentaneum, ibique beati cum Diis aevum degunt 6. Haec sententia plane concinit cum Pythagoreorum metempsychosi, tametsi Emped0cles nonnulla, ad Orphicorum fortasse exemplum, SuperstitiOSius ad
528쪽
didit, velut, quod homines non solum in bestias, sed in plantas etiam transformari fingit *7. Idem vero placitum parum congruit cum eo quod Supra de animo docuit, intellectum e corporis temperie
nasci et sanguine praesertim contineri statuens φλ η nam Si mens tota a Corpore pendeat, hoc dissoluto illam simul dissolvi et in auras evaneScere neCOSSO OSt,
nec quidquam prioris naturae remanere. Sic possit quidem ex elementis, quibus quondam homo fuerat conflatuS, postea bestia vel arbor oriri ; at in hac
mutatione non maneat ingenium et mens, quae olim
fuerant, Sed in novo Corpore NOVUS animuS CreSCat,
qui mox rursus dissolvatur βψ . Ita tamen Empedo
27 Placitum de metempsychosi quae vocatur, ab Aegyptiis Petitum, tam in Pythagoreorum scholis quam in Orphicis mysteriis pervagatum varieque traditum est. Vid. de hoc Philolaus apud Clement. Αlex. Strom. III, p. 433 Α; Τimaeus Locr. de An. Mundi, extr. Plato Τim. P. 9O Sq. et aliis locis. Wyttenti. Opusc. II; in Platon. Phaedon. P. 2IO sqq. Lobeck. Aglaoph. Τ. ΙΙ, p. 795 sqq. Boech h. in Pindari fragm. 98; Bitter. Gesch. d. Pythag. Phil. p. 215 sqq. Multa hoc spectantia de Empedocle et Pythagora similia narrantur: velut quod a Xenophane memoratur Pythagorae dictum , quo canem Verberare Vetat Xenoph. Beli. p. 56); quod ejusdem fertur praeceptum de animalium caede Ovid. Met. XV, 75; cf. comment. Supra ad Vss. 4iO-4i6.); denique, Ut alia omittam, jactatum illud de Pythagora Panthoide Ovid. Me t. XV, 160. cum Empedocleis prorsus concinunt. Etiam scriptores, hoc placitum tangentes, Utriusque nomina fere conjungunt: ut Sext. Empir. IX, 127; Plutarch. de Esu Carn. II, P. 997 sq. V0 . X, p. 150 et s52.); Porphyr. apud Stob. Ecll. Phys. p. Io48; Hieronymus adv. Jovinian. II, Opp. T. II, p. 52 D; et plures quos citavi sub Emped. Vs 380 sq.
29 Hoc sensu accipit Sturgius, qui et aliorum interpretationes assert Emped. P. 47 εqq. 303 Sicut Epicureis placuit animi immortalitatem tollentibus. Lu
529쪽
Hem non putasse, praeter alia indicant versus illi quibus vulgarem opinionem putantium, homines pri-u8quam nati essent et postquam eXSlin Cti, non esse Omnino, acriter increpat βδ. Quid Igitur manere censet non spiritum profecto, non SaDguinem, nOD
ossa haec enim diffluunt , sed vim illam, qualem-
Cumque PutaVerit, quam mentem Vocamus, divinustirpe oriundam, in terras dejectam et cirCum Corpora Oberrare coactam; hanc, diffluente corpore, manere et aeternam esse credidit 3 . Ideo quidam existimarunt, Empedoclem mentem et intellectum in duas quasi partes divisisSe, alteram Corpoream et CaduCam,
alteram divinam et immortalem δὴ. Nimis docte illud.
. . . . Cunctas reS Vortere sese:
Vortunt se fluviei in Dundeis, et pabula laeta
In pecudes; Vortunt pecudes in corpora nostru Naturam . et nostro de corpore saepe ferarum Augescunt vires et corpora pennipotentum.
statuisse Empedoclem dicunt Justin. Mart. Apolog. II, p. 65 B; Theodoret. Therap. Serm. V. Alii volunt, eum immortalitatem solis sapientibus vindicasse, ut Tertuli. de Anima, c. 54. Stobaeus Ecll. Phys. I, c. 3, p. 62 quem locum attigi p. 335, not. 75 : καὶ θείας /ιὸν orεταν Τὰς ψυχας, θείους δε καὶ τους μετέχονzας αυτων καθαρους καθαρῶς. Spectare videtur Empedoclis Vs. 354 : ολμος ος θεί6νν κτλ. Haec autem omnia indicant, Empedoclem de hoc obscure potius significasse quam aperte docuisSe. 33 Vid. Sext. Empir. adv. Math. VII. 122 , ubi distinguitur λογος
530쪽
Potius dicendum, illum sensisse quidem, animum ut
tiOre eSSe Origine nec terrena materie, tamen eum in animi actione, sensu et intellectu, explicanda, quum omnia ab elementis repeteret, mentiS Vim Cum Cor pori S Datura confudisse.
Ab hac autem sententia de Diis et animis derivata sunt placita de ossiciis et moribus, quae praesertim in Καθαρμοις videtur proposui SSe. Haec pauciS tangenda. Quum omnia tam divina quam hUmana Communione quadam Contineantur, inde nata est communis omnium leX, το παντων νόμιμον ὴ Per uni erSummundum patenS: ne quem violare aut occidere fas Sit, non Solum hominem, sed etiam bestiam. Hinc quod, ut ab aliis veteribus υβρις, sic ab Empedocle φονος summa habetur injustitia et impietas. Caedem pariter ut livorem praecipuaS mortalium pestes nominat 3β; illam detestatur ut malorum Omnium CauSSam, quae tum deos hominesque inter se alienet, tum vitam scelere ac miseria impleat Jq. Itaque nefas ducit pecudes caedere earumque Cnruem