장음표시 사용
111쪽
dii quod .clare conspicitur in sebribus Intermittentibus, & etiam Remis neutilis usia Corticis Persistasi sanatis; in I oc sorsuto &Chlorosi; Chalybe. arte', et natura praeparato profligitis ; in morbis instericis &Da modico, Cinnabara nativa, sco quercino, diuula Alcis, aut alio appropriato siperifieo in ordinem redactis. Vestim
circulus hic contra argumentationis leges committi sorsan videatur, dum sanguinem a spirituum morbis turbari, itidemque spiritus a sanguinis dysserasis ameteontendimus' verum, quid vetat circulum quendam causarum & effectuum in microcosino aeque ac in macrocosino fieri Annon quotidie videmus terram a pluvia humectatam, iterumque circulatione quadam, a vaporibus e terra in aerem
eiectis pluviam renaseit Annon in corpore humano cibum seu pabulum sangui nis, ope salivae & sermenti Stomachalis parari noVimu , quae nihilominus ex ipso Sanguine mediantibus glandulis perpetub stupplentur ξ Quare igitur abstur, dum habeatur circulationem hanc inter Spiritus & Sanguinem, in AEtiologia morborum explicanda admittere t Hoc unicis
VolumuS, quod, utut ex massa humorum conturbata Corpus nonnumquam ad
morbos sit praedispositum; Morbus tamen
112쪽
paratus curationis lipse sellem riversalis) primo instanti, l
ab aegrotatione Spirituum sermetur, qui orgasimo sim, di motu efferato, eoque praeternaturali, primum insultum iaciunt, eumque subitum es instantaneum, quo tota corporis compages illico assicitur. Quorsem vero haec omnia, & cui bono, tanto cum labore si1btilem hanc Hypothesin & uti sorsan quibusdam videatur inutilem) stabilire aggredimur Rrspom
deo, Quod ex multa morborum observatione, jam diu inihi res ipsa se non albter habere visa est, Μedicumque decere, iquantum in se est, rith Philosephari, & a rei ipsius natura Hypotheses suas desiis mere. Porro, multb clarius ex hac Hy
pothesi. quam Humorum doctrin , li,
cet ex antiquitate aestimanda,) non tantum aEtiologia, verum etiam Pathologia morborum, & Indicationes curativae ce ius desumi queant, quod in sequela ope- iris ci quam spero demonstratum iri. Nec non Medici solertes & Sag ces hinc im lstigati alia Specifica excogitare satagent, quae Spirituum motus esseratos compes cendo eorumque morbos sanando, raria, letiam dyserasias inde genitas breviori seliciori compendio tollent, scut jam in-
Ventus Peruvianus cortex febres Intem hmittentes & Remittentes abigit, de Cian baris nativa non raro Assectiones θρμο
113쪽
Morborum uni-rsalium a 3aecas & Dil tisas, Veteribus pro Herculeis & inianabilibus habitan absque
magno, eSque imagis iscerto apparatu medicaminum methodice adhibitorum,
sinat. Quod, naturalis Sanguinis Crass a m crasti m
tisa Spirituum diathesei perverti S lal git' ' ἡ factori seleat, sacile probatur ; Sicut enim Spiritus a Sanguine male disposito
generati & reparati, non possunt non aegrotare, ita ab aegro Spirituum flatu, qui massam Sanguineam aeque in statu morboso agitant, alterantque, atque iactatu sano regunt, ceconomia sanguinis& humorum universalis non potest non perverti. Mihi, sane, Variae istae mutat,ones non aliter fieri videntur in sanguine, quam sn vino,cerevisa aliisque liquoribus generosis a tonitru ; Vel terrae motu spiri, tu massam regente ac temperante orbatis, qui illico vappescunt, Vel acescunt nec sta' tum pristinum prius recuperant,quamisi ritus depressi aut dissipati partes suasiterum resumant: Hoc facto,uterque liquor in statum naturalem sponte redit. Haec vis Spirituum maxime conspicua est in morbis Uriversalibus, qui totum corpus assiciunt,
quique ab universali spirituum tumultu pendent: sive primario, & respectu non 'habito ad phrtem alitiam specialem; aspirituum orgasimo initium sucant, quὶ
114쪽
tes sunt Fe es acutae quaecunque, Vari Iae, ' Morbidi, Chlorosis , S rbutus, Rheumatismus, Jce. Sive particularium viscorum labes citin universa humorum massa sese Communicet, eamque contagionis ritu inquinans, morbos Z niversales, litat secundarib, producat, quales sunt Luesv ηerea, Pthisis, indrops, Icterus, &c. Exemplis igitur ex hac morborum Classe petitis, Hypothesin nostram illustrabimus, Potius quam ex classe moborum partic larium, qui etiam a spirituum aestro procreantur sed non immediate. Inter hos morbos universales primum occurrit A .sris Acuta, quae, cujuscunque sit generis, a primo insultu morbi usque ad finem, sive is salutaris sive funestus fuerit, egre- sium specimen est hujus Spirituum poto statis; Primo enim morbi momento, icum sc. a frigore in poros cutis admisso, vel aliquo alio hujusmodi accidente Spiritus animales aegrotare quod ex veri gine, dolore capatis, lassitudine lumborum ulcerosa, tremoribus artuum, alii
que Symplomatis colligere licet) & praeternaturaliter algere incipiunt, frigiditas statim in sanguinem inducitur, & quidem
tanta, ut sanguinem isto tempore phlebo- tomia detractum, instar aquae suentis frigidum observaverim ; vertim in progressu morbi, ubi a praeternaturali Spirituum
115쪽
motu diutius continuato eosdem aestuare contingat, quanto calore illico totam masiam humorum sagrare & agitari percipimus Z Cujus caloris cutis ariditas, inquieta membrorum jactatio, sitis, aliaque symptomata, indicia dant, donec conlp, cua quaedam materiae e massa humorum agitatorum & colliquatorum secretio fiat per poros cutis, vel aliam aliquam pomtam convenientem, Hoc facto, tota m les, quiescentibus jam spiritibus, qui eam . prius in motus inordinatos ciebant, cum Crisi morbi vel Paroxysmi deservescit. Praeter has mutationes generales, quaS sanguis, durante sebre, cujuscunque generis, a spirituum inordinato motu, su
it; obstruam dignum est Apthas &soeda oris ulcera sebres comitari selita non tantum silivae acrimoniam, sed sanguinis etiam, unde secernitur saliva, arguere; &haec ulcera post febrem judicatam, massa sanguinea jam non amplius a spiritibus
praetematuraliter agitata, sponte evane- .scere. In Hebrutis vialiguis & Pestilotiolibus, uti ex Eubonibus, carbunculis, DLceribus varii generis malignis, lingua n, vitis, reliquisque sympromatis liquet, Humores sphaceio s. νεκρώμι a spirituum venenata qualitate afficiuntur. Denique
notatu dignissimum est, quod mihi nuperrim' videre contigit, uinguis nimirum foeminae
116쪽
sceminae cujusdam Febre maligna quasi Erysipelatosa laborantis per Phlebot
miam extractus, adeo istebat, ut ex ejus tetro odore, tam Chirurgus, qualia Adstantes in animi plane deliquium incidetant. Ex dictis igitur constat, in omni se . bre eius minus sanguinem & alios humores mutationes quasdam subire, easque Varias pro genio morbi, quo Spiritus ani males inficiuntur qui primum insultum
secerant. In Arthritide , Rhematismo,
Pisuritide, Peripneumonia, & generaliter loquendo in omni sebre inflammatoria &dolorifica autopsia docet serum sanguinis aeri expositum, peculiari modo in gelatunam diversicolorem concrescere. Non est 'miniis miranda sanguinis conversio in Variolis, ubi Exanthemata per totam cutim a sero pland caustico, inflammatorio& tandem purulento attolluntur: In ' morbissis etiam, & congenere morbo, se-bre scarlatinst, totus sanguis ex diutina stagnatione in toto corporis habitu,in col- luviem serosam & acrem manifesto colliquescit, quae Tussies Ferinas, Peripneumonias, Othalmis in decursu horum mor- horum excitat. Neque in morbis Acutis tantUm, Verum etiam in Chronicis νηi- versatibus, ut in Scorbulo, Assectione H pochondriacὰ, Chlor , S . insignis hujus ialterationis spiritus animales choream ducunt :
117쪽
Morborum mersatam. II ducunt, Nec ab ulla causa, durantibus his morbis, massa sanguinis in acidiim se main yes vappid*m coli ieri, mox sto
cacem,exanthemata culanea,vlcera ma-
llina, sudores & ruct is aeidum vel sabsum redolentes daturam, quam ab anxi tate Animi aut malignitate aeris non pereati, frequent's citiusve facessit. Cumque mala dista horum morborum rarb ad modum causa sit, fas est suspicari hum res a s ritibus male asseetis hoc pessimo condimento imbui, & hos morbos estu nervosi generis sobolem.
Denique morbi secundario Universales, qui ex partis alicujus privato vitio orium tur, non aliam causam agnoscunt:
num enim sensim a parte assecta serpensmiasma tandem universale spiritibus &inde sanguini assingit. Sic ab asse coPulmone, in Phthisi Pulmonari dict , totus sanguis colliquatus per poros Cutis, Intestina, reliquasque omnes corporis pomtas siuccum nutritum exspuit. In Lue Venerest, quamprimum contagio ab una parte prosecta spiritus totius machinae moderatores insecerit, siccedunt Doloresspasimodiei, & versatiles in toto corpore, Eubones, atque Ulcera Varia pus copiose fundentia per totam cuties. Et quidem quantum mihi observatione noratum est nullus morbus particularis
118쪽
lethalis evadit, priusquam ex febre per totalem spirituum inquinationem superinducta universalis fiat: Hoc facto, statu
humorum plenitus everso, tota machina simul corruit. 'Mrbi πηλ morbos omnes ranioersales,'me prim
z-ὰιάιὸ secundarios immediate a spiritibuι
particula- male assectis oriri, atque mediate etiam
partium, licet ex anto dictis sequimini . videatur, ulterius tamen confirmare libet. God ad morbos artinet primario universales &'Acutos, quorum primum vel instultum comitantur vehementia ymptomata ; Illi certh a segni humorum massa, quaeque e particulis constat crassis, & maximi ex parte motu tantum aliunde communicato praeditis, in instanti oriri, concipi nequeunt, sine spiritibus earn agitantibus; praesertim si serio perpendatur, quo modo sanguis humanus ac alii humores praeparari postulant antequam aliquam insignem mutationem subire observentur. Pertinet hue, atque dignissimum est notatu, quod in principio horum morborum tota tragoedia in genere nervose agitur, antequam sanguinis massam turbari Pulsus indicet, vel aliquam magnam mutationem path Quod quidem in Variola, morbidis & Febrilus cujuscunque generis quotidie conspicitur, ubi primo, momento dolore capitis
119쪽
Morboru- et mersa tuis. corripi solet, & levi quadam vertigine am tu ibi is uum inordinato, ct praete naturali fibrillarum Rebri & ejus membranarum distentione inde facta; deindet Pudiae ulcerosa. quale symptoma si tigatis accidere solet, propter ins 'litam
spirituum agitationem, & transitum per membra nimis acceleratum, & quasi e plasivum, fibras ultra tonum naturalem distendentena,) Iresuenti etiam oscitatione, seu motu quodam convulsivo musculorum maxillam inseriorem deprimentium ta-1 ius repetito laborat, ct tandem frigore subito per totos artus diffuso quali sym-tomati Hystericas etlam praesertim lipo- thymicas a mera spirituum frequenter obnoxias videre est.) Horrore item, Rigore, motu tremulo S convulsuo Artuum, Lumba ne a motu clastico spirituum animalium praeter modum agitatorum, & e medulla spinali in musculos propinquos exploserum, comate Vigiliis,
deliriis, nausea, vomitu, ggrotatione uni Persali, quam ventriculus cum tunicis suis nerVosis, velut commune sensorium, prae
reliquis partibus sentit, aliisque id genus symptomatis quae spirituum officinam,
eorumque canales unice assicere deprehenduntur : Observatu etiam dignum est pleraque haec symptomata ad incendium sanguinis subsecuturum viam sternere solere,
120쪽
quo jam sagrante, oscitatio, Tremor, Rigor, Frigus intensum, silurimaque alia symptomata sponte cessant vel salieni mitigari selent 'mitana- Similiter. in Chionicis assectibus 2 L . ch: 'pe Di Di, mplomata in genere nervosis
nitarum iη morbum primo produnti v. g. In inprieho acu &-passione, quarum genus nervosum ex ominum medicoruri consensu, est Theatrurn commune, ubi spasmi, oppre ones gravativae, & suffocativae, eructationes, & borborygmi se quentes, tragoediam agunt. Idem dia
ctum sit de Scorbulo, & Chlor st quam
ego jamdiu speciem esse Scorbuti particularem existimavi) Mut enim in illo per lumbaginem, lassitudinem spontan
am, debilitatem crvi um, Thoracis oppressionem aliaque id genus synaptomata ;Ita non minus in hac,per cephalalgiam ct vertiginem frequenter recurrentem, visus debilitatem, palpitationem cordis,moestit,am,lassitudinent, insultam antiis anxietstem; aliaque ejusmodi hostis se proditi Ad confirmandum hoc argumentum dignum quidem & facile observatu est, quod cum a statu horum morborum omnia in pejus ruunt, symptomata nervosi generis aucta sese tandem majori cum evidentia ' in conspectum dant, sic. vigiliae pertinaces, . assectus comatosi, subsultus Tendinuri, Tremor