장음표시 사용
331쪽
men non simpliciter et absolute quide, quin potituper comparationem ad species corruptibilium substantiarum sensibiles. nans si possibilis intellectus infe conifieratus haud foret actus, sed pura potentiarnon modo similis esset primo cor ruptibilium corporum informi subiecto, uerumetiam eodem uilias foret: quando materia prima Quod libro fecundo monstrasse confidimus actu quouis orbata miniis dignoscatur ,sed actus expers cuiuslibet esse credatur: non absolute tamen atq;simpliciter,sed hac lege tantum, nempe cum speciebus corporum com ruptibilium conferatur: quod nimirum una peties, utpote perfectus actus, digna censeatur actus vocabulo . Proinde cum animae rationalis contemplationaturalis sit Quod primo libro declarauimus9 γad hunc finem ὰ Philosopho suscepta, ut unius bonitanis substantia, qui ex anima corporeue constituitur,n0ta nobis tandem euaderet: quum animae rati natis inquam contemplatio naturalis fit, atq; non
smpliciter, sed ut pars hominis est, aut salte quatenus ad hominis operationes concurrit, cons eretur rapropterea Philosophus absolute passiiuum intellectum effert,puram esse nudamue potentiam, scit cet collatione facia cum speciebus corporum corruptibjlium ocum alioquin Quod libro secundo coplauni fallor, mo iratum esu ipse sit actus quanquam conferatur quoq; cum intelligentiis superioribus,pura rursus nudaue potentia dici queat, quemadmo- . dum
332쪽
dum etiam citato loco declaratum est, his itaq; suppostis, aduersariorum argumento respondemus , aiunt enim si passuus inti letius foret a materia separabilis, quod per se potontia est, liceretur actus per se: suppositu huius argumcnti, nempe quod intellectus pn suus mera nudase potentiast, indubse enit distinguendum, nanq;s confderetur quare-aeus adspecies rerumstobilium refertur, pura potentia iure dici debeato sim autem siemota relatione quavis, in sie ipso propriaq; natura cons)deretur
intellectus passuus, dubio procul γ actus fuerit, edi perfectus: quod uel ex eo persticue colligi potest,
quod species rerum flensibilium ab agente quantunsus intellectu prius illustratas, ita recipiat Quod maioriae subiectiq; proprium en9 ut etiam dijudi-κet et quam mediusfidius operationem ad spectini, eams e corruptibilium formarum omnium perfectissimam pertinere, nemo en tam perfricta frontis, qui negare id audeat. proinde polytuus intellectus, utpote propria natura sieparabilis a corpore, quotiens ab eodem, actu separatur, actus euadit perfectissmus. scilicet in suo genere, cum alioquin corpori copulatus, actus eset admodum imperfectus adeo, ut pura cuidelicet ea ratione qua dictum es existimaretur esse potentia.
333쪽
SI propriμm opus aliquod habet intellectus passivus, illud praecipue fuerit intelligere: At hoc absq; phantasematibus feri nequit, ergo noest animae rationalis opus proprium. huic ιbiecto supra, libro huius operis fecundo fecimus satis, quo fit, ut paucis hoc loco uerbis egeamus. tantum hic uelut epilogo breui referemus, quae loco citato si se me prosequuti sumus. Saneliιs Thomas occurrens huic dubitationi ait,solam obiecti dependentiam, scilicet modo passuum intellectus, non utatur organo corporeosolam inquam obiecti dependentiamfaud Merare, quo minus intelligere dicatur esse ration lis animae proprium opus:unde cum intellectus no quaquam utatur phantasmatibus uelut organo, sed ab iisdemsolum tanquam ab obiecto pendeat : intelligere nihilosecius, eiusdem animae rationalis proprium opus fuerit. equidem 'pra citato loco laborauimus pro uirili atq; ostendimus, iuxta Philosophi sententiam, uel solam intellectus a corpore dependetiam Uscere, ne ipsum intelligere proprium opus intellenus iure dici queat: propte) ea novam commenti sumus glosam, dicentes oportere, ut intellectus eo tempore saltem, quo fr ipsum intelligere, nequaquam a phantasmatibus dependeat necessario: quanquam uel eo temporis momento, quo uidelicet
334쪽
delicet, intelligendi producitur adtus, forsitan eu nire possit,ut agens intellectus noua rursus illa. Rret phantasmata.
PHA 'NIAE S Mos licet minime dici que
at aeternae naturae particeps, quando uirtus omnino corporea sit, attame hoc medio Gil ce t modo quota unitur una cum iuret tu sensius, adeo luare phantasema uideatur cum utroq; nonnullam habere cognationem os quidem quod extrema duo connectit, ac medium en, illud idem utriusiq; naturae particeps si,' cum utroq; cognationem habeat oportet. undes passuus intellestus foret aeternus, ac per consequens a sensu, no natura solum, uerumetiam plusquim genere distingueretur romnino sequeretur, aeternum ct corruptibile edio quodam iri, uidelicet cum utroq; cognationem habente, quod simul aeternum foret ac corruptibile o quando medium extremae penitus oporteat esse particeps suriusq; naturae, quarum medium esse perhibetur,
idq; fuereproprieq; medium esse debeat. itaq; cupianta a, sensus ct intellectus uere medium esse censeatur, ac per consequens utriusiq; particeps,edepol utrunq; necessariosequitur esse corruptibile uel
335쪽
incorruptibile, calioquin esse medium ipsum, nempei bantasma corruptibile, semul et incorrup:ibile fateri cogemur cu utrimq; mutuo ratione medii cognatione habere suppositusis rquam mehercules cognatione haud haberent, si alter corruptibilis, incorruptibilis alter foret datqui uterq; incorruptibilis esse nequit,quod fensum corruptibile es nimis euideter adpareat, de intellectu aut e lis adhAc pendeat: Ergos equitur utrunq; ,uelis nolis cita enim aiunt esse se prorsus incorruptibile. haec sunt quae in fauorem rationis aduersariorum adduci possunt, quibus non obstantibus aio, nihil impedire, quυ minus corruptibile quidpia tacilicet quod suae speciei puritate caeteris praestet corruptibilibus9 similimum: si non in
substantia saltem in accidentibus esse queat incorruptibilibus subnantijs, quod probaturequia coelum quantunuis aeternum iuxta Philosophi sententiam, elementis quantibet corruptibilibus similimum esse deprehendituroquando luminosum sit, cuius accidentis uidelicet, ignis quoq; cernitur particeps:prat . rea quatitates possedeat haud secus, ac inferiora corporadad c globus lunae quemadmodum ct clementum terrae plane uisitur obscurus ct opacus, quod uel unus solis defectus adposite commonstrat: in Amma, lata est in quibusdam caducis rebus con-Mcnientia, cum aeternis substantiis atq: simi ituto,
ut Aristoteles atq; Plato druinussa penumero cogantur rebus interituris n men diuinitatis indere:
336쪽
quo Hodo admirabilis omnium hominum cy diuino numine semel adflatos excipiasὰ quos natura pa- rens gemit, Hippocrates:uirtutem animalium fornpatricem calioquin naturalem9 diuinam adpellat.
cuius uestigia possim postea sequuti t,chm Ar Npoteles in libris degeneratione animalium, tum Galenus, in libris de usu partiu muliones, ct in tractatu deformatione foetus. item cui species corruptibilium puriores atq; praestantiores nil prohibet, aeternis milles iudicari subIlanths r ita substantias uel intelligentes, arfrnarum ommum scilicet intelligentiarum imperfectissimas cquae animae raris-nalis di condictio9 jure nihil impedire queat, quὸ minus corruptibilibus essendi possint per miles: praesertim cum euidenter satis adpareat, non mora vilissima corporum corruptibilvi,se summo rerum authori milia uersem etiam primum quoq; subiectum informe, verisimiliter primae causae rerum simile quadantenus csse depreheditur rquado constet illud idem, etiam eidem authori primo, quatenus imbecillitassua permrtit, ad milari cupere. Quam ob rem dum aiunt intelliectus atq; sensus medio connectutur,utriusq; cognatione habente, itur uter corruptibilis, rut incorruptibilissane ex declaratis
allatio suapte sponte , uel ingenti fragore ruat cutita dicam oportet quando nihil impediat Quod satis superq; probatum arbitro endi, uel in ipso
337쪽
Greuptibilium confinio quaedam: non insumunt
verum in accidentibus utriq, naturae statim aderim natura cin accidentibus saltem aliquot utranq; participare uideantur,oe per consequem, utriuis natura media iure merito dici queant. i o
MPLIV s inquiunt Ur passivus intel
lectus foret incorruptibilis, idem corrupti bile materiarum cui eorum utar verbio esset aeterni materia , mul ac intellectus aeterni m eor, quod omnino veritatis limites excedit.:si quis quod imperfectius en tota natura aeterna, cuicunq; conferatur aeterno, semper habebit rationem impersectioris: quare nec agere queat in rem aeternam, quod nimirum agens passo nobilius esse, quouis iura censeatur. neq; rursus aterni poterit esse materia, quando praeter Averroem libro de anima tertio asrseveratem, corruptibile nullam esse materiam aeterni, ratio praeterea prorsus idem adstruat, quidem effectus per se ct immediatus aeternae causae, aere nus est necessariorat nullas essedius in materia coraruptibili est aeternus ergo nullus effectus in materia corruptibili fuerit effectas immediatus aeternae caus . quapropter 'anta na cum D obnoxium coroptioni.
338쪽
mons, nec materia prosccto dici queat agentis imtellectus, nec egens pariter seu motor erit intellectui possibilis,supposito uidelicet quod fit immortatis:nec liceat cinquiunt9 fuere, quod phantasti
sit instrumentum intellectus agentis, quannis havssi Mens primarium: quandoquidem simili ratione fingere possit qui1 iam, elementum ignis, quatenus infrumentum solis, in caelum agereoquanuis mat riam communem non habeat, ac sto Iristotelis r tio quaquam oecacissima, penitus corruat, oportet: quippequi ut probet in coelum ignem no agere, bula Mni potissimum innititur fundamento, quod uir MA; materia, coeli uidelicet ac ignis,gener est diu sa ,seu Quod Averroi magis adridet9 plus quam genere . Quocirca non Rum agentis prima rij, ne-rumetiam instrumeti rationem habere phantasma poterit, si cum intellectu passivo conferatur : insistamentum enim quanquam imperfectius est quiddam egente principali, tamen quatenus passo comparatur, quoniam attingit sedium agentis praecipui, eatenus passo perfectiussit, oportet. Haec atq; alia id genus in fauorem adductae rationis comminisciticeat, quibus attamen non obstantitas dicendum videtur, ignobilius agere posse Quidquid aduersari mussieno in id, quod nobilius est, quod sic proba-- luroquoniam accidentia dubio procul agunt in substantias,oe easdem corrumpunt: praeterea ut dο-
339쪽
eorruptibilem ita concedi mihi uelim ab isdem optiarno iure, eundem intelledium esse longe praestanti vernatq; dignioremspeciebus sensibilibus. proinde cura Ceisdem adsertoribus9 species siensibiles ab obie'Elis decisae, set accidentia o cur admittunt easdem jnsentum, dein in intestactum agere possibilem, -- fore substantiam omnium corruptibilium perfecti se mam 'qui igitur inconueniens esse licunt ib ignobili pati nobilius, cum alias illud idem admittant adseuerent Lat instabis forstan, in naturalibus hoc quidem offendi posse, nempe ut rem nobilem εσsciens ignobile moueat, propterea quod in materia saltem communicente uerum quod res corruptibilisi aeterni motor esse queat, cum plus quam generecquod sepe repetitum em distinguamur o hoc sata protinus inficiaberis, quando quidquid agiis ageris
debeat, cum eo saltem in quod agit, in materia comunicet oportet. hic altius exordiendum s. dixi
mus supra Quod di denud repetimus militer iuxta Platonissententiam, res corruptibiles aetern
inesse imagines atq; simulacra: tilicet cui ego quide interpretorὰ quod ab eis natura licet plus quam -genere disserant, tamen in operibus seu quibusdam accidentibus coueniant, uidelicet utriq; naturae qualibet diuerse communibus. huicsententiae uel Ar noteles tacite subscribit,corruptibilia dicens, aeterinna Odq; propria natM 9 semper adpetere: quodeerte fieri nequeat, se penitus omnem e medios micris
340쪽
hris Atriusq; naturae similitudinem, aeterme kidelfiniet atq; corruptibilis. porro quaeuis militudo uel in hi stana uel in accidentibus reperiatur, necesse lavitqui nequaquam ea libenter iuxta ac prude nter in Iubktantia conuenire dixeris, ergo reflat, hanc Maranq; naturam, accidentium ratione milem agno scirisnde uideas omnes ex aequo libenter condonare.
Deum quemadmodum di hominem, intelligere una cum caeteris intelligentijs': quas certum fit, in hoc spere inites conuenire subflantias, quanquam in intelligendi modo easdem haud conuenire fateantur omnes. Duorsum haec ' dum inquis corruptibile nequit in aeternum agere, ct aeterni motor esse . tum quod ignobilius sit, tum quod ab eo tota natura disesentiat, nec aliqua in re communicet: respondeo nihil vetare, quo minus ignobile Quod supra proba tum esse crediderim9 agere post in nobilius. praeterea quod ais i thaec tota natura dissentiue,re1φω- deo, quod licet natura, hoc est substantia plus quam genere discrepent, accidentibus tamen Quod supra satis probatum e D conspirant adeo, ut a corrupti- illi mirifice des deretur aeternam, i aquam finis γ optimum, Itaq; dum ais, basce naturas penitus dif-
sentire ores cndeo, naturas easdem in nonnullis saltem accidentibus conuenire' quare falsum esse diciamus, quod omnino d1fientiant,quo si,ut earum lina eatenus in aliam agere possit, quatenus partim mist , partim dismiles, indelicet in accidentibus esse