De medicina libri octo ad optimas editiones collati praemittitur notitia literaria studiis Societatis Bipontinae

271쪽

MEDICINAE LIB. IV. et τ

refectione convalescennum a morbo. LX quocunque autem morbo quis convalescit, si tarde confirmatur , vigilare prima luce debet; nihilominus in lecto conquiescere: circa tertiam horam leviter unctis manibus corpus permulcere. Deinde delectationis causa , quantum juVat, Zm bulare, circumcisa omni negotiosa cogitatione vel actione. Tum gestari diu : multa frictione uti: loca , coelum, cibos saepe mutare. Ubi triduo quatriduove vinum bibit, uno aut etiam altero die interponere aquam. Per haec enim fiet, ne in vitia tabem inferentia incidat, & ut mature vires silas recipiat. Cum Vero ex toto convaluerit, periculose vitae genus subito mutabit, & inordinate aget. Paulatim ergo debebit, omissis his legibus, eo transire , ut arbitrio suo vivat.

272쪽

A. CORΝ. CELSI

LIBER QUINTUS.

Dixi de his malis corporis, quibus victus ratio

maxime subvenit. nunc transeundum est ad eam medicinae partem, quae magiS medicamentis pugnat. His multum antiqui auctores tribuerunt, Sc Erasistratus, & hi, qui se ἐριπειρικους nomina Verunt. praecipue tamen Herophilus, deductique ab illo viri ἀadeo ut nullum morbi genus sine his curarent. Multaque etiam de facultatibus medicamentorum me moriae prodiderunt, qualia sunt vel Zenonis, veI Andreae, Vel Apollonii, qui Mys cognominatus est. Horum autem usum ex magna parte Asclepiades non sine causa sustulit; &, cum omnia fere medicamenta stomachum laedant, malique succi sint, ad ipsius victus rationem potius omnem curam suam transtulit. Verum, ut illud in plerisque morbis utilius est, sic multa admodum corporibus nostris incidere consuerunt, quae sine medicamentis ad sanitatem pervenire non possunt. Illud ante omnia scire sonuenit, quod omnes medicinae partes ita innexae

273쪽

A. CORN. CELSI MEDICINAE L. V. et s

sunt, ut ex toto separari non possint; sed ab eo

nomen trahant, a quo plurimum petunt. Ergo ueilla, quae Victu curat, aliquando medicamentum adhibet; sic illa, quae praecipue medicamentis P gnat , adhibere etiam rationem victuς debet; quae multum admodum in omnibus malis corporis proficit. Sed cum omnia medicamenta proprias facul- rates habeant, ae saepe simplicia opitulentur, saepe

mixta ; non alienum videtur ante proponere & nomina , Sc vires , dc mixturas eorum : quo minor ipsam curationem exsequentibus mora sit.

De smplicibus facultatibus quarumcunque rerum, ex quibus medicamenta sunt .' O primo de his, quae sanguinem supprimunt. SANGUINEM supprimunt, atramentum sutorium. quod Graeci χαλκανθον appellant, chalcitis, acacia, Sc ex aqua lycium, tus, aloe, gummi, plumbum combustum, porrum, herba sanguinalis, creta veIcimolia vel figularis, misy, frigida aqua, Vinum, acetum, alumen, melinum, squama & ferri de aeris; atque hujus quoque duae species sunt, alia Iantum peris, alia rubri aeris.

274쪽

A. CORN. CELSI

CAPUT ILQuae vulnus glutinent. LUTINANT Vulnus, myrrha, tus, gummi, Praecipueque acanthinum, psyllium , tragacantha, cardamomum , bulbi, lini semen, nasturtium, ovi album, gluten, ichthyocolla, vitis alba, contusae cum testis stiis cochleae, mel cocturn, spongia vel eVaqua frigida, vel ex vino, vel ex aceto expressa : eX iisdem lana succida; si levis plaga est, etiam Branea. Reprimunt, alumen & scissile, quod σπιστον VO-catur, & liquidum, melinum, auripigmentum, derri go , chalcitis, atramentum sutorium.

CAPUT III.

Quae concoquant, O moveaΠt Pus. ONCOQUUNT & movent pus, nardum, myr

rha , costus, balsamum, galbanum, propolis, styrax , turis & fuligo & cortex , bitumen , Piae , sulphur, resina, sevum, adeps, oleum.

CAPUT IV.

Quae aperiant vulae .

IV υLNEsth aperiunt tanquam ora in corporibus.

quod αναστρο ουν Graece dicitur, cinnamomum, bal-

sZmum , panaces, juncus quadratus, pulegium, flos albae violae, bdellium, galbanum, resina terebinthi-

275쪽

na & pinea, propolis, oleum Vetus, piper, pyre rhrum, chamaepitys, uva taminia, sulphur, alumen , rutae semen.

Qua purgent.

Pon GANT, aerugo, auripigmentum, quod ἄρσενικὸν a Graecis nominatur, huic autem & sandarachae in omnia eadem vis, sed validior est) squama

.eris, pumex, iris, balsamum , styrax , tus, turis Cortex, resina . & pinea, & terebinthina liquida , Oenanthe, lacerti stercus, sanguis columbae, cu palumbi , & hirundinis, ammoniacum, bdellium squod in omnia idem , quod ammoniacum, potest; sed Valentius est) abrotonum, ficus arida, coccum Gnidium , scobis eboris, omphacium, radicula, coagulum, sed maxime leporinum, cui eadem, quze ceteriS coagulis, facultas, sed utique validior est seltaurinum, Vitellus crudus, cornu cervinum, glu-Ien, mel crudum, misy, chalcitis, crocum, it Valaminia, spuma argenti, galla, squama aeris, lapis haematites, minium, costum, sulphur, pix cruda , se Vum, adepS, Oleum, ruta, porrum, lenticula b

CAPUT VI.

Quae rodant.

Itonu NT , alumen liquidum, sed magis rotundum , aerugo, chalcitis, misy, squama aeris, sed ma-

276쪽

1 8 A. CORN. CELSI

gis rubri, aes combustum, sandaracha, minium sino picum, galla, balsamum, myrrha, turis cortex, galbanum, resina terebinthina humida, piper utrumque, sed rotundum magis, cardamomum, auripigmentum , calx, nitrum, & spuma ejus, apii semen , narcissi radix, omphacium, alcyonium, oleum ex amaris nucibus, allium, mel crudum, vinum , lantiscus, squama ferri, fel taurinum, scammonea, u Valaminia, cinnamomum, styrax, cicutae semen, re sina, narcissi semen, sal, nuces amarae, oleumque earum, atramentum sutorium, chrysocolla, Vera trum, cinis.

CAPUT VIL

Qua exedant corPus.

I xrnu NT corpus, acaciae succus, hebenUS, dem go, squama aeris, chrysocolla, cinis Cyprius, nitrum , cadmia, spuma argenti, hypocistis, diphryges, sal, auripigmentum , sulphur, eruca, sandara-Cha, salamandra, alcyonium, aeris flos, chalcitis, atramentum sutorium, Ochra, calX, galla, alumen, lac caprifiei, vel lactucae marinae, quae τι αλλος a Graecis nominatur, fel, turis fuligo, spodium, lenticula, mel, oleae folia, marrubium, lapis haemati

tes, & Phrygius , dc Asius, & scissilis, misy, vi

Eum, acetum.

277쪽

MEDICINAE LIB. V,

CAPUT VII I.

Qua adurant.

ADURUNT, auripigmentum, atramentum suto rium, chalcitis , misy, aerugo, calx, charta combu-sa, sal, squama aeris, faex combusta, myrrha , stercus & lacerti, & columbae, & palumbi, & hirundinis , piper , coccum Gnidium , allium , diphryges, lac utrumque, quod proximo capite supra comprehensum est veratrum & album & nigrum , cantharides, corallium, pyrethrum, tus, salamandra, eruca, sandaracha, uVa taminia, chrysocolla, ochra, alumen scissile, ovillum stercus, Cenanthe.

CAPUT IX.

Qua crustas ulceribus inducant.

ILADΕΜ fere crustas ulceribus tanquam igne adustis inducunt, sed praecipue chalcitis, utique si cocta est, flos aeris, aerugo, auripigmentum, misy, & id quoque magis coctum.

Quae crustis ulceribus resolvant. RUSTAS vero has resolvit, farina triticea cum

ruta, Vel porro, aut lenticula, cui mellis aliquid ad ectum est.

278쪽

A. CORN. CELSI CAPUT XI.

Quae discutiant ea, quae in aliqua parte corporis

coierunt.

A D discutienda vero ea, quae in eorporis parte

aliqua coierunt, maxime possunt, abrotonum, helenium, amaracus, alba Viola, mel, lilium, sam-Psucus, cy peruS , lac, sertula campana, serpyllum, cupresius , cedrus , iris, Viola purpurea, narcissus, rosa , crocum, prBsium , juncuS quadratus, nardum, cinnamomum, casia, ammoniacum, cerct, resina, Uva taminia, spuma argenti, styrax, ficus arida, tragoriganus, lini & narcissi semen, bitumen, sordes ex gymnasio, pyrites lapi S, aut molaris, crudus vitellus, amarae nuces, sulphur.

CAPUT XI I.

Quae evocent, O educant si vo AT & educit, ladanum, alumen rotundum, hebenus, lini semen, omphacium, fel, chalcitis, bdellium, resina terebinthina & pinea, propolis, ficus arida decocta, stercus columbae, pumeX, fBrina lolii, grossi in aqua cocti, elaterium, lauri baccae, nitrum, sal.

279쪽

ME DE CINE LIB. V. 211 CAPUT XIII.

Qua exu berata lavent.

GAEVAT id, quod exasperatum est, spodium, hebenus, gummi , ovi album, lac, tragacanthum.

CAPUT XIV.

Quae carnem nutriant, O ulcus impleant.

ΑκNEM alit, & ulcus implet, resina pinea,

ochra Attice, mel, asteriace, cera, butyrum.

CAPUT XV.

Qua molliant.

1 1o1 1 1υNT , aes combustum, terra Eretria, nitrum , papaveris lacrima, ammoniacum , bdellium , cera, sevum , adeps, Oleum, ficus arida, sesamum , sertula campana, narcissi & radix & semen, rosae folia, coagulum, VitelluS cruduS, Bmdrae nuceS, medulla omnis, stim mi, pix, cochlea cocta, cicutae semen , plumbi recrementum , σκωρὶν μολυβδου Graeci Vocant, panaceS, cardamomum, galbanum , resina , uva taminia, styrax, iris, balsamum , sordes ex gymnasio, sulphur , butyrum , ruta.

280쪽

A. CORN. CELSI 232 CAPUT XVI.

Currv purgat mel, sed magis, s est cum galla

vel ervo, vel lenticula, vel marrubio, vel iride. vel ruta, Vel nitro , Vel aerugine.

CAPUT XVII.

De mixturas simplicium rerum I O de ratione ponderum.

Expos1T1s simplicibus facultatibus, dicendum

est, quemadmodum misceantur, quae ex his fiant. Miscentur autem varie, neque hujus ullus modus est , cum ex simplicibus alia demantur, alia adjiciantur; iisdemque servatis, ponderum ratio mutetUr. Itaque, cum facultatum materia non ita multiplex sit, innumerabilia mixturarum genera sunt; quae comprehendi fi possent, tamen esset supervacuum. Nam Sc iidem effectus intra paucas compositiones sunt, & mutare eas cuilibet, cognitis facultatibus, facile est. Itaque contentus his ero, quas accepi velut nobilissimas. In hoc autem volumine eBS eX-plicabo , quae vel desiderari in prioribus potuerunt, Vel ad eas curationes pertinent, quas protinus hic comprehendam sic, ut tamen, quae m3giS communia sunt, simul jungam. Si qua singulis, vel etiam paucis accommodata sunt, in ipsorum locum dif

Sed & antea sciri volo, in uncia pondus deq