장음표시 사용
21쪽
ne id errat.Idq; coniicio cum ex physica quadam ratIone quod necesse sit,quaecunq; incrementum,statum, dc decremmi. tum recipiunt, ubi ad summum apicem peruenerint , reti uerti,atq; in preceps labi,tum uero ex hisce infinitis Italiae E Iamitatibus. diuturnaq; hac desperatione rerum naturarum. in quam nothrorum hominum culpa concidimus. Hinc facile existimem sore,ut extinctis iis, qui latinae linguae dignitatem tuentur, in eorum locum non suborientibus aliis , id uis v niat hominibus nostris, quod malis agri cultoribus euenire sole qui nisi inserendis, propagandisq; arboribus ac uitibus deeoperam,cito ad inopiam rediguntur. Sed haec posteritas ipsit uiderit, nostrum est , quam semel ingressi fuimus uiam perse qui,nec ab hoc cursu uerae gloriae,iniuria temporum deflectore. Quod iacio ipse,quoad possvnhcum mea ipsius sponte, tum patrux tui hortatu,cui uel hoc nomine fateor me debere plurimum.Tu uelim quam saepissitne ad me scribas, atq; ignoscas. quod superiore anno morbo impedirus literis tuis non respodiderim, id enim incommodi, si modo est incommodum multitudine literarum sarciam. Vale & me quod iacis ama. Philippo Stanchario. v
CVm audissem te in proximum annum tui ordinis antistitem renunciatum fuisse,siane aeque ac debui gauisus sum. non tuo quidem ipsius commodo,atq; honore iampridem dehito,qui si cum onere prouinciae conietatur profecto, plus tibi molestiae sit allaturus quam uoluptatis,sed reip.causa, atque istius ordinis utilitate,quae mihi semper filii carissima. Neque enim dubitandum cuiq; est,quin tibi iam aetate confecto, & uterarum studiis ac religioni delitissimo, longe conducibilius suisset domi in priuata uita conquiescere, quam me hanc modo illam prouinciam peragrando tam graue onus regendi homines moribus,ac natione mirum se diuersissimos subire.Verumtamen Deus ille omnium rerum conditor qua sapientia mundum creauit,eadem gubernat,ac regit, Fi de tanta mortalium turba quae ad parendum alienis imperiis nata est,nonnullos seligit,probitate,ingenioq; praestantes, quorum cura dc
22쪽
prouidentia Regna,Resipublicae,Ciuitates, & conuentus homitum regantu Qui si sorte eum ad regendum apti sint,prouineiam recusauerint,meo quidem iudicio,non tam Remp. quam Deum optimax.grauissime ledunt. Proinde censeo te cui semper eum fuit quibuscunq; modis posses iuuare rem p. qtiodq; aecepta a Deo benefici ingenii ae sepientiae tuae cunctis morea Iibus communia semper te uoluisti, libenti ae sorti animo istud oneris subiturum, daturumq; operam, ut poeniteat patres conscriptos,sero admodum te ab ipsis ornatum honestitq; luisse.Quod praeclare feceris,si in primis pacem & concordia tui ordinis conseruaris, si res nouas moliri neminem sinis , si modestiam & urbanitatem,plus si insolentiam,& rusticitatem ualere uolueris. Quae tibi ut commemorare fecit meus in te moemeq; in istum ordinem summa obseruantia, non hoete ignorare existimem quem ego auctorem ac praeceptorem mihi semper imitandum colendum proposui . Superest illud unum,ut intelligas me eodem esse erga te animo quo semper sui,amicissimo scilicet,ac beneuolentissimo,quod etsi tibi ia- pridem exploratum et opino tamen exploratius suturum confido,quum ad urbem accesseris.Vale.
Her. Niger, Benedicto Lampridio s. D. SI de tuae in me uoIuntatis constantia dubitarem, eonarer
pluribus me expurgare,quod post aduentum hic meum nuquam ad te scripserim,culpamq; omnem in quotidianas occupationes meas reiicerem,quas augerem uerbis eorum more ,
qui in colandis amicitiis adeo religiosi esse uoliint, ut interduad ineptias descendant,sed ea semper suit iam inde a pueris necessitudo inter uos,eam in omni cursu nostro totius uitae similitudo studiorum,ac uoluntatum , ut nunq a nobis illi nexus, illa uincula de syderata fuerint,quibus uulgares amicitiae eontineri solent. Nunc uero proficiscenti istuc Bernardino Mapheo Ciui Romano eximia spe,optimis moribus adole sic ti,non potui nihil ad te Iiterarum dare. non quotidi hunc comendarem,que confido sua ipsius urbanitate,ingenio,studiost:
in re su iduci tibi familiarem suturum , sed i aliquem huic
23쪽
ad itum ad tuam eognitionem meis Iiteris paleiseerem. Care ra ipse abs te quae tua est humanitas lacillime impetrabiti. Is quum statuisse ad nobilissimum istud orbis terrarum gymna. sium sese conserre exemplo sitorum quintium,qui disciplinarucausa athenas ut scis nauigabant,petiit a me summo studio,vete sibi si maxime conciliarem,quem speraret in omni recta ratione studiorum maximo sibi adiumento suturum, testatusq; est,id se illustriore gratia excepturum, si si in eum quodvis genus officii contulissem . Potes ex hac cupiditate fruendi consuetu d ine tua,coniectura consequi,quem auditorem sis habiturus,quippe qui studio uerae gloriae incensus, nostroq; de te u rissimo testimo illo incitatus patriam,parentes,& urbanas delitias prae te contempserit. No Iui deesse amico in re minime necessaria.Non enim uereor ne tuis officiis omnes spes, & cogitationes nostras facile uincas, quum nemo te ad docendum, aut aptior sit aut paratior.Vale.
Ad Franciscum Gallorum Regem H N.
CVod mihi semper optatissimum sitit Francisce Rex Ma
xime,ut meae musae aliquem mihi aditum ad tuum cognitionem patefacerent,uidco me aliena quadam a proposito meo ratione fuisse consequutuin qui quum maluissem tuas,& gentilium tuorum uiuentium laudes cclebrare , cogor nunc mortuorum memoriam carminibus prosequi,ea est enim laudandae matris tuae mihi oblata occasio, quam quum multitum Oratores Clarissimi tum poetae praestantissimi, & libenter sumpserint,&ex ea non mediocrcm laudem suerint consequuti. ego unus auersati sine scelere non potui,qui si ad eorum gloria proxime accedere,ac Nobilissime sterninae praeclaras uirtutes aequare uersibus non poteram,tamen pro meo in te studio conari, atq; in eorum numerum referri debebam quum prese
tim confiderem pro tua pietate non posse ea tibi ingrata,& iniucunda uideri , qualiacunq; essent, quae parentis tuae laudes continerent. Quod si intelligam haec ipsa quae ad te mitto, illustri abs te gratia suisse excepta , feliciore posthac argumento praetentato vado altissimum tuarum laudum flumen ingredi non
24쪽
non pertimescam. Hier.Niger Bernardino Mapheo. S. D. FCo uero,Maphee,te incolumem Patauium peruenise,omniq; humanitatis ossicio a Lampridio exceptum fuisse uehementer laetor. Sed tantum abest ut, ullam abs te mihi hoe comine gratiam referri uelim,ut fatear me tibi debere plurimum, quod conciliandae inter uos amicitiae,quam tua tibi uirtute conciliare potuisses,auctorem me esse uolueris ; Ex quo quidem ossicii genere, eiusmodi fructum expecto, qui uoluptatem mihi maximam,tibi uero immortalitatem nominis sit alia laturus. Nam quum ad summam ingenii tui vim, summamq; cupiditatem uerae gloriae , quam in sapientia positum esse uel indoctissum homines confitentur . Accesserint tibi loci commodita otium, mediocritas fortunarum praeceptoris Clarissimi diligentia nihil iam de te non excelsum,ac summum polliceri nobis possiimus ,& debemus. Dices fortasse duram tibi aduersariam esse propositam, magnam scilicet expectatione, quam apud nos iampridem concitasti. Et ego admodum lene, di infirmam censeo aduersariam,quam posis nullo negotio superare,quum nihil aliud ad uictoriam desit , quam certandi uoluntas, quam certe summam atq; incredibilem in te esse, uel ex eo facile perspici potest,quod adolescens patria omnia Nobilissima, parentibusq; honestissimis relictis,te ad celeber timum istud Cyinnasium contuleris, ut doctissimorum uirorupraeceptis eruditior iactus,Doctrinae N eloquentiae palmam in hanc urbem aliquando reportares. Plura in hanc sententiam scriberem,nisi cum te esse cognoscerem,qui si in alterutro peccares,Theopompi magis. quam Fphori similis uiderere. Pater tuus bene habet,atq; hoc melius , quod ex tuis ad me literiste ualere, quod nondum cognouerat intellexit. Itaq; tuae literae Patrem, caeterosq; tibi necessitudine,ac propinquitate deuinctos magna solicitudine liberarunt.Tu fac Valeas, meisq;
25쪽
Ε p I S T. Francisco Columnae S.
IVcundissima mihi fuerunt,quae nuper ad me misisti carmina, non quod ea meas laudes continerent, fuit enim illud Gmoris non iudicii testimonium,sed quod ex eis planὸ cognouerim rectum te iter ad eam laudem insistere, quam mihi ipse beneuolentia ductus adscribis. Etenim quum tot praeclara aetatis nostrae ingenia partim turbulentis bellorum procellis obruta fuerint, partim auaritia principum exaruerunt, Nonnulla etiam ut fit naturae concesserint,iure nobis laetandum uidetur, ubi in eorum locum succedere alia,& quasi propagines magna spem frugis asterentes consurgere animaduertinius. Itaq; gratulor non solum tibi, sed & patruo tuo Pompeio, uiro dignitateti uirtute amplissimo. Nam ut ipse domestica habes uirtutis exempla,quae imiteris,ita & iste domesticum iam habet Ia datorem factorum suorum,atq; haec ipsa laus doctrinae,&an magnitudinis ita utriq; tiestrum communis est,ut neuter ait rius operam studiumve desyderet. Quamobrem sperandum nobis est,ut uestra uirtute,atq; industria depulsa aliquando horum temporum caligine,serenus tandem nobis illucescat dies.& in antiquum decus non Romanae solum linguae,sed & imperii dignitas restituatur.Vale.
nae datae, ex eis cognouerim,quantum spei in Lampridiana consuetudine posueris,quantumq; de te ipso nobis polliceare.Nihil est enim ut opinor ad gloriam conducibilius praeclaris ingeniis,quam magna concipere, & excelsum sibi locum proponere,ad quem dum summo contendunt studio, laborem omnem facili me perferunt,eorum more,quibus iter si longi iasimum est conficiendum,quod se conficere non posse animaduertunt nisi summa celeritate diligentiaq; utantur. Quod aute
Lampridius tibi apprime satisfaciat, ualde mihi est gratum . proinde ab istius uiri latere,quoad fieri potest, ne abscedas . Non caeteri,optimarum literarum prolatares contemnendi
26쪽
in quos excellens eorum doctrina,& urbanitas tua postulat ut obserites & colas,sed u, praeceptorum eadem sere habenda sit ratio,quae medicorum,qui si familiares nobis fuerint, plurin umq; apud nos fidei R auctoritatis sibi comparauerint, plerunq; in tuenda nostra ualitudine , morbisq; depellendis selliaciores esse uidebuntur,si externi & noui, usi ne in hoc quidem ipse monendus es,quem hetoriam praeripuisse mihi omnes Ioiacos te monendi atq; hortandi,sed meus in te amor interdum facit,ut quantum ipse diligens in ea re sis,facile obliviscar.
lac. sad. H. Niger CVas ad Ioannem Petrum Carasam Theatinum Cardinalem mihi misisti l i teras, eas quamprimum reddidi .
seramq; tuam gratulationem apud hunc, quoad potui, appositis uerbis excusiaui . Qui ea qua praeditus est in diacendo grauitate, & qua in te est beneuolentia facile me hoc excusiandi onere leuauit, illudq; addidit mirari se uehemen. ter,cum tot alii Clarissimi Viri ad iuuandam Remp. huc undiq; accersiti fuerint,te fuisse praeteritum quem imprimis idoneum, atq; opportunum agnosceret. proinde se non commisistrum, quin hac de re admoneat eos qui rerum arbitri sunt, &moderatores.Ego uero respondi nullo me loco defuisse,ut te uocato rationibus Reipublicae consuleretur, quod te ex meis
litcris iampridem nosse intelligo. Sed existimasse non nullos minime ad hanc rem opus esse iuris Pontificii scientia , quae totae a germanis iam explosa & eiecta sit, ueluti in gratiam Romanorum pontificum composita atq; coniecta. At Theatinus non est, inquit, ex illa iuris peritomm sece Callistus noste quippe quem inter summos Theologos recte connum rare possiamus,non modo ob uera solidam; doctrinam , qua eminet, sed etiam ob integritate uitae, singularemq; ipsius in
ecclesia regenda solertiam. Haec, & multo plura de te colloquuti suimus summa cum praedicatione uirtutum tuarum, qua Potes contentus esse, potius quam his honoris insignibus, quae
multi sine uirtute sunt assequutist Hodie Reginaldus Polus
27쪽
Britannus Cardinalis&Io.MathaeusGibertus tuus in IegatIon suam profecti sunt. Adsit eis diuina bonitas & clementia, qua maxime indigent, prouincia enim discillima sunt aggressi. Nunciatum nuper est Augustam Civitatem germane prima riam penitus a Christiana pietate desciuisse, eiectis sacerdo, tibiis, sublatis diuorum imaginibus , disiectisq; templis, uides quemadmodum de auctoritate Romani pontificis aliquid semper in dies detrahatur,nec quicquam nobis prosit indictio
Concilii, quod ualde uerendum est, ne Germani nobis aut uocatis,aut sipretis, in sua ipsi regione celebrent , & decreta sua contra nos prosequantur armis. Parte alia Turcharum Tyrannus nostrum ingulum petit,Ηic ego nihil adhuc parati uideo praeter talaria ad fugam. quae omnia in causa sunt , ut multi, libentius& citius quam institueram ad uos sim Conuolaturus. Vale,&me ad Idus martias expecta.
Iacobo Sadoleto H. N. Nonis nouembris, quo tempore dissiciIi morbo Iab
rabam,Binus noster tuas mihi literas reddit tertio Idus septembris datas,quae uere dicam di corpus adfectum aegritudine,& animum dolore , ac miseria tabescentem non me di criter subleuarunt in eis enim non uulgare,&abreptum extriuio consolationis genus continebatur,sed diuinum quiddam, atq; ex arcano uerae philosophiae hoc est Christianae religionis depromptum,quale nullus, unquam ueterum philosophorum, qui sibi uitam hominum uirtutibus instituendam desumpsi runt,agnouit. Nam illi magnum ac memorabile facinus edidisse uidebantur, si erumnas hominum dicendo aliquanto leuiores reddidissensitu,tuis effecisti literis,ut non modo aequiore animo feram publicam & priuatam calamitatem , sed ut illa etiam uelut singulari gaudeam benesicio,&id lucro apponam, quod magno detrimento esse censebam. Illud autem quod ita extremo literarum tuarum erat,multo mihi gratissimum sui
quod ipse te mihi authorem prebueris repetendi ea studia , quae ego desperatione quadam rerum,amissarumq; lucubrationum mearum dolore mutters in animum induxeram, Cuius
28쪽
quidem eonsilii te non silum principem,& authorem exhibui si uerum & adiutorem,sacta mihi potestate omnium sertunarum tuarum,&otii,quo istic soli prope ex omni genere mortalium hisce temporibus abundatis. Agnosco sadolete humanitatem istam,& beniuolum tuum erga me animum,qui hoc mihi est gratiosiquo minora mea sunt merita , atq; in te officia. Sed quominus utar in presentia liberalitate tua,multa in causa sunt. Primum mea ex recenti morbo imbecillitas corporis, haud satis idonea longis itineribus conficiendis, deinde Tu-nrultus hi bellici,qui aditus ad uos omne is ita occuparunt, ut ne Dedalus quidem tuto aduolare istuc posset. Sed quam primum lacultas,3 commoditas adeundi te dabitur, idq; tempora expostulare intelligam crede mihi, nec me patriae dulcedo,nec propinquorum,amicorum ue ulla necessitudo continebit, quin ad te ocissime conuolem . Unam enim dieculam quam apud te ponam, omnibus saeculis, caeterisq; omnibus uoluptatibus anteponam Gibertus tuus nudius tertius ex ecclesiastica sua prouincia huc rediit, ueritus fortasse Cermanoruexalpibus praecipitantium tempestatem. Caeteri communes amici omnes bene babent, praeteri M. Michaelium nostrum,qui uxorem duxit,quamqtiam in hoc quoq; philosophum egit, in-: dotatam enim accepit, ne ut est Plautinum illud, Dote impe-- rium uenderet. Maronem poetam iterum oblisce scito , obiit enim Andreas noster vir Optimus,& doctissimus qui si me au. disset, sertasse uiueret,& nos hac molestia careremus . Doleo amici sortunam perpetuo tenore miserabilem , Alter enim Maro quod scis) Augustos, Mecenates , & aureum nactus est saeculum,quod & ornauit,&ab illo uicissim ornatus est,Ηic noster in Calligulas, Nerones, Heliogabalos incidit, S deniq; in
eam aetatem, quae ea ratione dici potest aurea , quod de una auri ut omnis hominum dignitas &authoritas pendeat. Sed . nos curabimus,ne quid propterea de nostra pristina uoluntaleae studio detractum sit,quin hoc erimus sortiores, quo maior nobis proposita est gloria. Ego certe tuo imprimis exemplo, tuisq; literis sic confirmatus animo sum,ut priuatus omnibus sere sertunae commodis,quae me uel tua ope consequutum
fuisse existimabam,longe alia ratione mihi posthac uiuenda
29쪽
est scientiam praeteritorum errorum quam unam si profitebor satis me locuplete esse,satisq; sapere arbitrabor.Tu cura ut ualeas,& crebro ad nos des literas,ne incerti de tua ualitudine
MAgna solicitudine liberatus sum tuis literis, quae septimo Idus Iunii abs te datae, redditae mihi sunt decimo Kal.Sextilis. Cognoui enim ex eis te ex diuturno morbo, in quem ob superioris hyemis asperitatem incideras , aliquando tandem conua Iuisse. Nam quod consilium reuersionis tuae in ista loca non fine iustis causis a te captum suisse ostendis, rem agis minime necessariam. Id enim non tum mihi, qui omne is animi tui motus iampridem exploratos habeo,sed etiam alienis hominibus,atq; inuidis adeo iam probari coepit, ut nemo sere sit,qui non te Beatissitiuum esse praedicet,ut iis tempestatibus sis prope solus in portu , fructusq; uitae percipias iucudissinios. Quae profecto sic instituta a te uitae ratio non modo uoluptatem tibi & gloriam, sed caeteris quoq; mortalibus &uiuentibus di posteris utilitatem maximam est allatura: Tua enim opera ari, industria in explicandis obscurioribus sacrarum literarum locis,& in tuenda Ecclesia,quam sceleratissimi homines quotidie uexant ,& oppugnant , plus profutura est Reip.quam si Romae in senatu sententiam diceres. Cuius omnis au ctori tas ad unius hominis optimi quidem, Se sapientissimi uoluntatem est redacta. Quod certe sanctissimum propositum atq; institutum tuum,ut tute pie , ac sapienter admodum kr i bis,non tuae prudentiae, sed Dei benignitate & clementiae adscribendum censeo. Animaduerti enim iampridem te sub pracipua illius tutela & praesidio esse positum , cuius ductu &secunda aura qui nauigant,nullos uia si seopulos nullas procellas,ne perhorrescunt tuae impedire aut remorari possunt. Memoria teneo,quo primum tempore te ex Romana clade atque
cx illis cmoris gargitibus,quibus ego penc absorptus lai, diuino beneficio surripuisti,suiise nonnullos , qui discessum illum
30쪽
er urbe tuum non probarin quod, Clementem Pontainx.cui non ingratam, neq; leuem praestabas operam in tantis rerum
suctibus & iactationibus deseruisses, at illi ipsi uituperatores tui paul post relicto eodem Pont.rebus iam profligatis & perditis consilium tuum,quod potissimum damnauerant, sunt sequuti. Quorum e numero fuit Io: Matthaeus Gibertus Veronensum Pontifex,quem postea neq; spes amplissimorum honoru, neq; labor prouinciae,quem sestinebat, unsi loco mouere potuerunt : In quo ita uixit,atq; ita est mortuus,ut magnum negotium tantae uirtutis aequandae successori reliquisse uideatur.
Itaq; imprudent inm est hominum ne quid grauius dicamin reprehendere officium,quod cum pietate coniunctum sit, atque aliorum studia & actiones ad suum sensium, uoluntatemq; interpretari.Sapientis autem uiri esse arbitror ob inanes uulgi rumusculos ab honesto non discedere,atq; imprimis quam personam initio fabulae sumpsit,eam ad extremum usq; actum sustinere ne quod multis aetate nostra accidio spectatoribus ludibrio sit.Solemq; inuisibilem intimos animorum recessus &latebras omneis penetrantem offendat. Sed haec tu melius.Α-
micis nostris,qui hic sunt sere omnibus salutem dixi tuis ue his,atq; eis quos in epistola priuatim nominas Theupulo , &Michaeli literas etiam tuas legendas dedi,qui salute tibi reddunt cumulatissime. Sacratus tuus qui apud nos est, magnos Pgressus facit in studiis optimarum disciplinarum , ut de hoc
iuuene summa omnia nobis polliceri aut debemus Laetari nostri assiduus est auditor, qui constituit sequenti anno,diuinos libros.M.Tullii de oratore,& Arist. Rethoricem praelegere . Nosti hominis eruditionem, diligentiam, probitatem, sisi magna mihi est in eum expostulatio &querela,statueramus enim una uenire ad te,& aestatis particulam tecum agere iucundis sme,at nunc homo elegans impediri se inquit,-non tam libris,si liberas sibi danda sit opera,patri ut obtemperet siuo . sic enim se aduersus accusatores suos de sendit. Sed non desperosore,ut aliquando conueniamus , Interea uiuet apud nos tui nominis memoria sempiterna,paucissimiq; elabutur dies, quibus sermones nostros tui mentio non exhilaret. Paulum Nepotem,Florebellunt,Ηerculam meum salvos esse & ualere cu-