장음표시 사용
51쪽
nos studium optimi principis,&tam inauditam multis iam si
culis augendi senatus rationem debita laude fraudemus , est quod uicissim gratulemur, aganiusq; immortali Deo immortales gratias, quod in tanta rerum perturbatione, tantisq; periculis signum aliquod spei & salutis extulerit, nihil enim iam Non optimum , atq; omnibus numeris absolutissimum de eo Pont.polliceri nobis possimius ac debemus, qui suam omnem curam Scogitationem ad leuandam tot miseriis Christianam Remp. contuleret, quod si laetandum mihi est publicis commo
dis,cur non& ornamentis amicorum meorum uehementer gaudeam quo quidem in albo te uel praecipuo loco statuo , qui
cum mihi iam pridem sumina intercessit familiaritas , uariis in locis atq; temporibus confirmata Sancta praesertim , dum apud Caesarem tu Romani Pontificis,ego Senatus Veneti legatum ageremus, quo sane tempore memini sium mam inter nos uoluntatum ac studiorum suisse coniunctionem, quam spero pro nostra constantia nos inpostcrii non modo diligentistimestruaturos,ucrum etiam mirifice aucturos fas est enim,ut quos, idem ordo coniungit,idem quoq; in Re p. sensus, eadem animorum conspiratio coniungat,puto te memoria tenere periculosissimam illam tempestatem,qua in legatione illa nostra iactati fuimus, tum una in Britanniam traiiceremus,quo tempore ab immortali Deo uotis omnibus expetivimus, ut fi cui sorte usui futuri eramus Rei p. saluos nos esse iuberet, sim minus perire nos sineret.Ecce fatui facti sumus.Nunc alia in naui,tempestas altera subeunda nobis est, priore illa quidem periculosor,a qua certe, liberari non possiimus absq; illius ope, qui
imperat uentis & mari, hunc orare imprimis debemus, ut mentes, nostras dirigat ad ea gerenda, quae nobis &Christianis populis salutaria sint, qua in re,te mihi praecipuum monitorem adiutoremq; constitui,tua enim in rebus magnis gerendis exercitatio,ac beneuolentia in me tua , mihi omnia summa de te offitia;pollicentur,quae ut de me ipso uicissim tibi polliceare,cumulatissimeq; , quantum in me suerit, assequaris, ad me potissimum pertinere intelligo.Vale. Venetiis quinto Kl. avg.
52쪽
CVat sisti nuper ex me, cur sic, quod quum tempus fini
tum sit,ut facrae testantur literat, intelligere aegre possimus tempus coepisse,aut esse desinere, nam semper initio temporis prius quoddam tempus,&fine temporis posterius quo a lepus nobis sese offert, huic ego dubitationi sic respodendu censeo, imaginatione nos fallere,quemadmodum etiam fallebat Philosophos Platone & Aristotele antiquiores qui intelligere non poterant spacium ad locum pertinens finitum esse,aut quantitatem corpoream finitam,nam semper ultimo eius fini alia quaedam exterior quantitas,qua prior illa finitur, sese offerebat. Quod si expuleris ab animo quod affert imaginatio,& rem sicuti est,intellectu perspexeris faciis utrunque intelliges,etenim quantitas haec corporea finita constare certe non posset, nisi ab alia quadam quantitate infinita contineretur, sed quantitas haec posterior non est quantitas corporum , sed incorporea quantitas,uis scilicet, & persectio mentium incorporearum ac demum primi principii, quam imaginatio nostra effingit esse sui & cognati generis corpoream &diuiduam. Eodem in errore impliciti crant antiquiores philosophi , ut ex Aristotele in libro de motu animalium colligi
Potest, nam quum omne quod mouetur, quopiam quiescente indigeat,quo nitatur, ac uiderent coelum ex se moueri, quaesiere quidnam esset quiescens illud ,quo coelum ipsum niteretur .
Nonnulli eorum posuere Athlantem quendam quod in poetarum est fabulis coelum humeris sulcientem, alii uero Axem mundi credidere,id esse quiescens quo coelum nitatur,Verum ut in eo libello tradit Aristoteles coelum ex se motum principio immobili nititur, non eo quidem modo quo terra inam bilis est,sed quemadmodum uox inuisibilis dicitur, quoniam no eius generis ac naturae cst, ut uideri queat,sic primum principium,quo coelum nititur immobile est, quia abstractum est a corpore,neq; eius generis ut moueri queat,st si imaginatio, ut imperfecta quaedam & fallax animae uis confestim menti offerat immobile quoddam sui generis Athlantem scilicet seu amem. Non dissimili ratione corporum quantitas finita est,mul-
53쪽
iisq; rationibus ab Aristotele corporum infinitudo sublata esst,
continetur tamen ab alia quantitate non corporei generisseu naturae sed incorporeae perfectionis & uirtutis,quam imaginatio corpoream effingit,hancq, secuti philosophi Aristotele antiquiores decepti sunt.Idem de tempore dicendum est. Teniis pus utiq; finitum est,ut sacrae literae tectantur, ac sortasse ratione comprobaris osset, Non tamen finitum hoc tempus const rei,duci ne posset,nisi infinita quada duratione niteretur, quae tempus non est,neq; temporis natura continetur, sed superior quaedam mensura est,ac alterius,cuiusdam generis, a qua natura haec temporis est deducta . sicuti ab Arche po imago ducitur. Haec uero superior mensura aeterni tas est,sive aeuum, quod infinitum cst,nec fluit ut tempus, sed stabile permanens, uniuersum tempus,etiam si infinitum esset,compleetitur. Non emgo imaginationi demus manus,ut existimemus ante hoc tempus finitum,tempus aliud huiusce generis &natutae praecessisse aut post hoc tempus,aliud tenapus huius naturae subsequutum. Sed mente concipiamus superiorem hanc durationem infinitam,non fluentem, sed stabilem,quae aeternitas appellantur uniuersum tempus co plectens,ac in immensium sese praeter teni poris terminos pandens. Haec habui mi Niger quae ad dubitationem tuam tollendam pertinere arbitratus sum. si haec minus tibi satisfacere itidebuntur,facito me certiorem,rescribam enim sortasse copiosius S planius , nec me ullius unquam Ia boris pigebit, modo ad ueritatem proxime accedere ualeamuS. Vale.
Hier.Niger Iacobo Sadoleto Episc. carpentoracten. S.
Non dubito quin ex amicorum literis, famaq: ipsa longe
ac late peruagata cognoris memorabile illud ac uere Romanum Pauli Pontificis Max.factum in augendo noua quadam & inusitata ratione Senatu. Quae profecto res quantum momenti allatura sit ad salutem dignitatem vi reip. restituemdam nemo te acutius uidet:quem saepenumero audiui commemorantem nihil esse tam opportunum seditionibus,quibus pene iunditus concidimus,quam perditissimo cuique malis arti-
54쪽
bus locum in Senatu honestissimum patere. Ad dabas etiam te demirari eorum consilia,qui noua quotidie decreta pro resormandis hominum moribus proponebant, quum hanc Rei p. partem praecipuam maximeq; corruptam negligerent, imitantes malos medicos,qui neglecta cura interiorum membrorum a quibus sens& origo uitae ducitur, in extrema corporum superficie curanda laborant. Quis enim non uideat Antistitum Ordinem praecordia esse religionis nostrae quibus perpurgatis ac pristinae saluti redditis,extremae Christiani corporis partes
nullo negotio conualescent Id ego arbitror Paulum Pont. Max. multo antea meditatum praesentaneum hoc remedium,ueluti sacram Anchoram ad plurbatissima, haec tempora reseruasse .
Quibus ille sublata halla omnium rerum tam sacrarum si prophanarum,quae iamdiu media i urbe steterat,viris grauissimis, di doctissimis iaci modo id no ambientibus sed ne cogitanti b.
quidem auxit Senatum,tanta cum admiratione omnium gentiu in uel in sensissimarum latino nomini, 'ut aetas nostra rerum
admirandarum feracissima,nihil hoc praeclarius admirabilius uetulisse uideatur.Nam θ proxime animaduersum fuerit balanum hominem ignotum plane &nil tale cogitantem ex ultima hispania ad Pontificatum Max.euocatum sui sse, suit pro se .cto ea res & noua quam seda&inexpectata, nam 8camissa Rhodo oscitantibus iis,qui rerum potiebantur , Christiana Resp. grauissimum accepit uulnus,& ea tum facies urbis uia est , in qua ne uestigium quidem ullum imperii ac libertatis apparebat. Quod autem Paulus Pont. Max. Tales nunc uiros unius comendatione uirtutis sibi probatos delegeritiquos ornaret, &eorum plerosq; nil tale cogitantes ac in remotissimas agentes locis ad altissimum honoris gradum evexerit, fuit nimirum animi magna concipientis indicium , summiq; amoris in Rep. testimonium nulla obliuione delendum . iniare non dubium mihi est te pro tua pietate,atq; in eos, qui tam egregiae ornaeti sunt,beneuolentia,tam felici successit reip.uehementer sere gauisurum. q; imprimis Gaspari Contareno ex animo grata laturum,qui etsi tibi usu & consuetudine sortasse est incognitus tamen uirtutum suarum splendore,non modo tibi notissimus esse debet,uerum etiam charissimus. Possum & ego illud
55쪽
paucissimos esse homines,quos hic plus amet plurisve aestimet, quam te ipsum,quam equidem inter uos beneuolentiam, sic amabo semper & colam,ut nullum ossitii genus,quod ad augendam eam pertineat,sim praetermissurus. Ego enim etsi tuo imprimis hortatu atq; exemplo,rel icta urbeRoma in patriam me
receperam, honesto in otio tandem quieturus, tamen commotus huius praestantissimi uiri uirtutibus , non potui non huic omnem incam Operam,studium atq; industriam polliceri,atq; impendere. Modo is ego sim,qui rectisfima ipsius studia, atque consilia ulla ex parte iuuare possim. Atq; illud uelim tibi sit
exploratissimum,me nullius alterius dignitate,opibus, liberalitate ab eo uitae instituto,quod te auctore sequutus sueram , . bduci potuisse, praesertim quum ob recentem memoriam Roisanae uastitatis , cui malo meo lato interfueram , ipsam quoque urbis mentionem perhorrcscerem. Sed ea est Contaretii humanitas , sapientia , is amor erga me,ut non ab otio
ad negotium, sed contra ab negotio ad summum otium idq: honestissimum trasisse uidear. Quod ad Gregorianum negotiuattinet, de quo mihi pauloante scripsisti, curassem mandatum tuum celerius,nisii ab suissem hinc eo temporc quo Ra incrius familiaris tuus ad nos uenit cum tuis literis , quae mihi Bononiae redditae suerunt,unde reucriens ac Ferraria iter faciens coueni Gregorium. podagra laborantem, quid illi agendum soret explicaui,ut scilicet mutato nomine pecunia sibi a Paulo nepote tuo donata uti possit. Distulit ille diutius ad me Sy grapham mittere, ualetudine ut reoo impeditus , quam tandem nunc misit, itaq; rem conficiam tam tua quam illius causa libentissime uirtutem enim hominis adamavi semper , Nea est sertuna ,quae uel in hoste esset miserabilis. Vale. Hi eriNiger Alexandro Falconio. S. D. .
OVodiam diu nihil ad te literarum dederim , nil aliud
in causa fuit quam quod nulla mihi sese obtulerit scribendi materia , nam quemadmodum non scribere . quum necessitas postulat , hominis est ignaui ac negligentis, ita
56쪽
Ita scrIbere quum non oportet hominis est abutentis otio,&parum sapientis Caue autem existimes me uel immemorem tui, uel superbum lactum esse,nihil enim a me magis alienum, qua semel susceptam amicitiam deserere,neq; tu is es, quem conte nere quispiam iure possit.Respondissem uero celerius tuis literis quibus me ad scribendum prouocas,nisi in re Iacobi mreli nostri ualde occupatus suissem , qui nuper ab uniuerso Cymnasio miro fauore auctus est sacerdotiolo,multis competitoribus preteritis. Quamobrem est quod huic homini tui amatissimo familiari meo gratuleris , non tam ob rem ipsam,quae modica est, quam ob gratiam,qua pollere apud probos & egregios uiros uisus suit, quod autem ad nostram pertinet necessitudinem,ea profecto tam altis est innixa radicibus,ut nulla ui, nullo temporis,loci ue interuallo conuelli, labefactari ue posisit. Atq; id ego te larere minime puto, sed sicile intelligo quaerimoniam isam tuam non reuocandae in dubium, sed confir Imandae atq; augendae necessitudinis nostα causa , abs te fuisse propositam. Vale.
Ηier. Niger Ia.Sadoleto Episcopo Carpentoracten Noli existimes mihi parum gratum fuisse beneficiu m tuli
quod tandiu siluerim,fuit enim eiusmodi , ut si magna mea in te merita extarent abunde mihi satisfactum putarem. Quum uero nihil in necessitudinem nostram intulerim p ter studium&beneuolentiam facile intelligo parem me offitiis
tuis animum afferre non posse,adnitar tamen ea conseruando, eisq; bene utendo,efficere ne te umquam tuorum in me meritorum poeniteat. Quod si qua uis,aut casus, aliquis beneficium huiusmodi interuertet,memoriam tamen illius non patiar interire. Nolo tibi in agendis gratiis pluribus obstrepere, noui enim quam haec non libenter legas. Mandatum tuum de pre .ceptore, curabo quod potero, diligenter Laaarumq; & Lampridium appellabo huiuscat cum,cogitationisq; participes,quis enim tuo isti honestissimo studio non libenter adsit, quum uideat nullum te locum praetermittere istius populi fidei tuae crediti iuuandi Atq; ornandi, sed doctorum quos requiris maior
57쪽
Ε P I s T. hie est penuria, quam sortasse opinaris, duo enim sunt hic hominum genera in studiis optimarum literarum uersantium,alterum eorum qui eiusmodi literas profitentur,idoneiq; sunt ad docendum, inq; existimationem doctrinae diuturnis,laboribus consequuti,eum iam obtinent locum,ut non nisi magnis propositis praemiis alio proficisci uelint,alterum genus est eorum , qui ut ab iis doctoribus erudiantur in hasce oras uenerunt horum autem pleriq; non dum ita processerunt in literis,ut ad instituendos alios satis apti esse uideatur,quod si qui horum iam ad frugem aliquam peruenerunt, qui sane paucissimi sunt, ii relinquere Italiam reformidant,dabamus tamen operam,ut uirum inueniamus,qui istius iuuentutis commodis tuaeq; in ista paternae charitati, aliqua ex parte pos fit satistacere , atq; imprimis probatos homines mores deligemus,quem admodum tu sapienter admones,non solum tuis ad me literis, uerum&aureo illo tuo de liberis recte instituendis libello , quo nihiIunquam lege suauius & dulcius , quanquam praeceptorem , quem eo in dialogo sermas non audeo tibi polliceri, nec inueniri posse facile existimo, praeter unum ipsum operis auctorem, si praeceptoris partes suscipere ac sustinere uellet. Si quid in ea re efficere potero certiorem te quam primum faciam . Vale
Patauit idibus septeinb. Hier. Niger Philippo Venerio Sebastiani F.s.D. SAne moleste tuli te eo potissimum tempore , quo ab urbe
aberam, frustra me domi quaesiuisse, carui enim ea uoluptate, quam mihi tui cognitio, autuus inter nos sermo attulicset sed hanc iacturam, quam fecisse me sentio, facile iam sarcire possiimus primo congressu,itaq; nullam ego moram interponendam censui,quin statim te de meo reditu certiorem facere,
idq; per Epistolam,ut tu quoq; hinc scribendi argumentum A:
materiam sumere possis. Non enim te latet,quantum in omnixe praesertim in scribendo ualeat exercitatio.Neq; ab re sum
m oratorem stillum esse optimum dicendi artificem sunt opinati. iare si rectum iter ad uirtutem& gloriam insistere uis si heres fieri cupis paternae eloquentiae,opus est scribendo Se dice
58쪽
do assiduae te exerceas, atq; imprimis cum probis&doctis uiris
libenter uerseris,cum iis rationem studiorum tuorum & lucubrationes tuas communices, errata si in quae forsan scribendo. dicendoue incideris,corrigi ab iis non modo aequo animo patiare, sed etiam gaudeas. Neq; haec a me eo scribuntur, quod aut te naturam indocilem, aut me idoneum ad haec praestanda existimem. Satis enim te paratum atq; incitatum noui ad uirtutem capescendam,cum tua ipsius uoluntate,dum patris quotidiano propὸ hortatu & monitis, qui quanquam princeps est eloquentiae & in soro ac iudiciis regnet tamen siuperari abs te. sibi licinestum & gloriosum esse duceret. Neq; ego quicquam de me ipso polliceri audeo praeter egregiam meam erga te uoluntatem quae profecto eiusmodi est, ut de ea dubitare nunquam possis. Multis enim de causis parenti tuo uiro Clarissit no multa debeo, quas in praesentia commemorare, non est mei propositi, ncq; instituti. Te uero tua etiam causa semper diligam,praesertim, si quod spero aemulum te paternae laudis atq;
Flier. Niger Ioannibaptistae Egnatio.S. OVum exploratum mihi esset,quatum in huiusmodi praestandis offitiis diligens,accuratusq; sis,non dubitaui Iacobum Morellum Patauinum familiarem meum tibi commendare.Is quum ab impuro homine litigatore omnium improbissimo in sacerdotio quopiam vexaretur,ut litium in Iestias declinaret,causam omnem ad arbitri u Cosmi fabe ex composito reiecit,sacta ei potestate ex aequo& bon a controuersiam dirimendi. Quanquam autem perspecta mihi est iampridem fabae probitas, iuris peritia & prudentia , tamen si istius
animus quem a Iacobi rationibus alienum esse non puto, tua ipsius opera auctoritateq; confirmarem facillus rem ex sententia confici ptisse existimaui itaq; hominem uetere familiarit te mihi coniunctum, ac domi meae penu natum, tibi ita commendo , ut maiore studio quenqua commendare non possem. Nam si Iacobus alterum a possessione deiicere conaretur.
in eo quidem commendando cilcm Parcior , sed quum is in
59쪽
possessione retinenda, optimo iure, maximis Iaboribus &i pensis acquisita laboret, uidetur persecto dignus, cui boni omnes opem,atq; auxilium serant noui utriusq; ingenium, mores dissimillimos,uelim hoc mihi credas ut testi, illudq; tibi aragumento sit maximo , Casparem Contarenns summi ordinis antistitem, quem nosti fuissem hominem lentissimum, non potuisse diu istius improbitatem damnare, arrogatiamq; per serre demum coactumq; fuisse quod nullum umquam fecit alteri insolentissimum hominem ex suo ipsius contubernio expellere scis Tullianam illam imprecationem Dalmatiae Dii malefaciant,sing.n .habiti sunt,sed nostra aetate pleriq; eorum in seruitutem redacti uirtutem & scientiam rei bellicae, amiserunt,pertinaciam perfidiamq; retinuerui.Tu uero uale, tibimpersuade me tuae in hac re diligentiae , amorisq; in me tui perennem memoriam diligentissime conseruaturum.
Hier.Niger, Marcello Cervinci Cardinati Sanctae
Scripsit ad me nuper Mitropolites Corcyreus multa sese
de mea uoluntate studioq; in Rcmp. tecum sui se collocutum , ut si quando mea opera atq; industria non inutilis Reip. sere uideretur, intelligeres nullo me loco defuturum . Ex quo
quidem sermone inter uos habito adscribit non dubia sese tui erga me amoris indicia perspexisse,quod sane multo mihi fui e ratius, atq; iucundius, si res ipsa,de qua sermo est habitus. tenim a uiro summa dignitate,summaq; uirtute praedito haberi me eiusmodi,qui praestare quicqiram possim , quod expediat Reip.ualde mihi honestum & gloriosum censeo. Itaque
nullam ego moram interponendam putaui quin confestim immortaleis tibi agerem gratias,afferremq; breuem rerum mearum explicationem,ut tibi omnis uitae meae ratio, atq; institutio foret exploratior . Λgitur annus iam trigesimus , ex qcio
primum ex his Academiae umbraculis iti campum istum SpuIuerem prodit,quo in spacio atq; curriculo quae Dei opt. max. benignitas fuit ita sum uersatus, ut mea industria nemini unquam ingrata,multis ctiam sucrit salu taris, mihi ucro plus i.
60쪽
boris attulerit,quam commodi & ornamenti. Quod ego non easui aut isminae absint enim ab ore Christiani hominis, haec uerba sed diuinae adscripserim uoluntati. Quo factum est,ut
aequissimo animo susceperim,quamcunq; mihi conditionem uita rerum ipse moderator & arbiter praescripsisset. Neque tam ad eos,qui me honore & opibus antecellerent,oculos animuq; conuerterim,quam ad eos qui deteriore conditione essent , atque ego sim. Interdum etiam calamitatem eorum , qui ex praealto reru fastigio in maximas corrui sient mi serias,contemplatus ,perbeatum me existimauerim ,.in eo essem loco atq; ordine, in quo mihi rerum uicissitudo ac perturbatio magnopere sermidanda non esset. Quamobrem Gaspare Contareno Cardinale summo uiro uita functo,cuins in omni rerum publicarum administratione adiutor & minister sui , in meum me nidulum recepi,non illum quidem itacensem saxis affixum asperis,uerum in ora Italiae positum amoenissima di pacatis tama,in qua ita perstuor honesto otio,ut si qua uis, & necessitas, hinc me exturbet,aut utilitas Reip.suadeat alio commigrare ,
paratus sim quod mihi reliquum uitae est, in perpetuis laborib.
libenter consumere,totumq; me illius permittere uoluntati, a
quo & nostra ipsa uoluntas habet,quod uelit, & intelligedi visu, intelligat. Habes iam & ante actae uitae meae N propositae rationem paucis explicatam,tuum est statuere de me id quod e Rep. sere censeas,& quod fecisti semper amicorum memoriam,qua nihil est in omni uita charius Se luauius, diligentista
Hier. Niger Andreae Cornelio Card. s. SEra gratulatio non minus grata tibi esse debet quam matura seges esse soleat,praesertim quum ob ueterem, quae inter nos est nec-situdinem,meamq; in te obseruantiam singularem satis exploratum habeas me honore isto,quo nuper auctus es,megnopere suisse laetatum . Deum quaeso immortalem nobis istud set tunet gaudium;cuius quidem uoti compotes erimus,si pro tua prudentia existimaueris . Ornamenta ista nihil alitia esse quam jaciunt & curriculum exercendae uirtutis,