Petri Tatareti ... In Summulas Petri Hispani exactae explicationes. Per R.P.F. Saluatorem Bartol. ... accuratissime recognitae, candorique pristino restitutae. ... Cum triplici indice dubiorum, sophismatum, & rerum memorabilium

발행: 1581년

분량: 463페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

Summu Petri Histan.

E herifuisseaeras forestus; ut imcere sedere habere.vi armatum esse,calciatum e se: agere; inse care,vrere: pati, ut secari uris.

His habitis dicendum ea de

primo desubstantia, cusit prioralys predicamentis. o Substantia aut diuidit a pris*' '', ' mamissecundam. Prima su quoiu- semia est j proprie, principalinpi . ter, o maxime sub re dicitur. Vel prima substantia ea quς ne que in subierito est: neque aesubiedlo diciturius aliquis homo, ali quis equus. Secundas Iratie stu

fecies, in quib. sunt prims seu stantie, is harum sterierumg nera.m homo is anima ER. n. F aliquis homo in homine. qui e friecies , o homo in animali, Hi genus. Indiuidua substantia dicuntur primas Itantis; quia primo si iam aliys. Venera vero is fecies earum dicuntur se cunda subnantie ; quia secundo substant aliys, ut aliquis homo di

citur ammaticus ἰθcurrens;

dicitur grammaticus, cumres, a

nimal Θ substantia. Item ea qua. aicuntur de subtilio; omnia προ dicantur nomine or ratione; ut homo predicatur de sorte is plitone. orum vero, quςsunto β' biecto: in plurib quidem neque nomen, neque ratio predicatur de

subiecto ut hac albedo; thoc albu.In aliquib. aut nomen nihil, Ghibet praedicari de subiecto,rationem vero p dicari de subiecto , est imposibiis: vi album praedicatur desubiecto: ratio vero albi Hi

tuam de subiecto prsicatur. Ite 2 Uz

secundam substantiam species M. e magis subnatia ,sgenus, fasses e ninsor prime substantiae si nus: Θ et rapturib. Fubnat. quibusicunqi.n subnat genus, eisdem1uHiat L ecies, ct cum hoclecies substat ipsi generi. Sed sfecies L ec absims squaliter si nam,ctaequaliter funt se ua

tis,ut homo equus issimilia. PRIMO sciendum, quod postum determinatum est de antepreicamentis:consequenter determ nandii est de pdicamentis,ponendo tale diuisionem.Eorum,quq fm nulla com plexione dnti sngui um aut significat substantiam, aut sititatem Sc. ita q, Pprie accipitur ibi actu, signatus pro exercito, scut in multi slocutionib.& hoc tenedo, P res sutin praedica .ita quod est sensus.singulum aut significat substantiam. i.e

substantia. Ex quo sequit, ' diuisuisitu, diuisionis,est dicibile incomplexu,finitu, & limitatum. Et si quis dicat,ibi diuidit illud, quod significat substantiam: sed solus terminus est limoi: istitur.Respondes, nefando, mibi diuidatur illud, qd signifieat substantiam. sed illud, quod est

substantia, aut qualitas:quia ibi aeeipit actu signatus p actu cxercito. Sucv Noo sciendum, su Artis.

stantia diuidit in primam, & secuta quia

112쪽

Tra latus Tertius.

A quia omnis substantia finita aut est uniuersalis,& sie est seda substantia: vel particularis i. sine utari s & sic est prima, ut alius ho. i. iste homo. Vnde prima substantia est, ' proprie,

principaliter , & maxime substare. dLEt dicitur, proprie, ad differentia accidentium, quae proprie non sit stant,&dicitur,principaliter ad disserentiam secundarum substatiari , quae principaliter non substant:& dicitur. maximὸ. i. pluribus modis substandi,ad disserentiam secundarum substantiarum. vel porest sic distiniri:est,quae nec est in subiecto nec de subiecto di:& debet ibi intelliti substantia. ita φ sensus. Prima substantia est substantia, quae nec est in sit bieeo.&c. Sed secundae substantiaegna L species in suibres sunt primis vi aliquis homo: iste homo in hole, sicut supple in serius in suo superi H.Vnde dici de sub icto, est praedicari nole& ratione. i. amrmative & essentialiteriunde illa. quae sunt in subiecto,sicut accidentia: non praedi

cantur neque nomine, neque rati

ne. id est essentialiter. Art. 3. Τaκτio sciendit, 'secundae substantie disserunt ad inuice: quia

spec ies est magis substantia et genuseta species e propinquior primis substantiis: quia immediat dr de ipsis. secun do,quia plurib. substat specie, genus. i. plurib. modis substandi ubstat. u genus: quia substat accidelibus:& eum hoc substat generi: sed species specialissimq aequaliter sunt propinqus primis, & cqualiter subsant squalib. modis substandi. Ex quo patet, I, una substantia non di,

magis substare, eos sit,subiectu plu Criu accidentiu: qa tunc homo esset

magis substantia: sed qa plurib. modis substandi substacEx quo sequi csecundo, p inter primas substantias una no est magis substantia si alia. 'ARG v I Tv x primo sic. Chimera non est in subiecto, neq; de subiecto di: & in non est prima substati augitur distinitio prime substatiqnon est bona. ISecundo sic. Substantia no suscipit magis & minus : ergo species no est magis substantia Agenus. ITertio sic: homo substat pluri

bus accidetib.quam equuS: ergo spe

cies species istinas non squalit:r substant. II Ad primum dr,q, talis distinitio no dat simpliciter per nefati nem,sed intelligit positivum. Liu stantia. Ad secudum dr, τ patet qdst dicendum: qa una substantia non Ddr magis substantia, ι alia: τ suscipiat magis & minus: sed quia plurib. modis substandi substat, Et similiter dicatur ad tertium.f. non dρ magis substantia , eo et substet pluribus accidentibus : sed quia pluribus modis substandi substat.

Hii misis, dicenia Hi de com subsis lin

munitatib. se proprietato. Fub- propriem nantiae. Commune est omni sub ' lux Nstantie in s lecto non esse, quia 'μ' 'Ue in si iecto competitsolum accidenti. Hoc patet ιn primis sub Inanti's per di nitionem prim 'substantiae. In secundis autem patet inductione, θθllogismo. Imductiones ic; homo non sit in si iecto equus non est insubiecto, neque animal, c de Angulu: ese

113쪽

r go nuda secunda substantia e in Mittito . Sylloni mola: nihil e rum, quaesum in subiecto dicat nomine is ratione de siubiecito:

sed omni, secunda substantia f

aecat nomine cirratione de Iubie

Elo. ergo nulla secunda subsilia est in subierito. Hoc At non est proprium substantia ed etiam a i

renta e competit: is hoc intelligit

de di serenti subitantie . Nec e instantia de partib.s Llantiae V sunt in suo toto: ct ideo vident ιδεe in subiecto, ra alius e T mo dus esten i in, ut accidens in su-b: - fo .ctati crispares e in suo

roto; Ut prius patuit Dem omnib.

secundis seubstanti's, o di feren

s Itys earum convenat univoce fidicari deprimis. Haec. n.omnia fricant deprimis Db tantθs nomi

cant. Item omnis prima substantiasigni at hoc ali d. i. indiuisdun, se unum numero Medsecun

da sit Liantia videt Ignificare hoc ali id sub appellationis min

ra .eo p est in prima sub tantia,

vel et de essentia eius,non tamen

significat hoc ali3d , sed potius

quale quid, e quid commune: non enim istud, quod gnificatiir

per scian substatiament unum numero cui illud, quod significa

turper primam sis lamiam.

Art. r. PRIMO sciendum, ludd consequenter determinandum est de proprietatibus subitantiae. Vnde sex

Summul Petri Hispan.

sunt prioprietates subitan tiae. Pri- crina: commune est omni substantiae isubiecto non esie , cum hoc solum conueniat accidentibus'. de primis. substantiis paten, quia prima subiti tia est sub stantia, quae nec est insubiecto,nec de subiecto,dicitur. De secundis patet inductione, & syllo sismo.Inductione sic.equus non est in subiecto: homo non est in subi sto:&sic de alii remo nulla secunda substantia est in subiecto Syllogis molic: quia nihil,quod eli in subiecto: praedicatur nomine & ratione. i. es nitaliter de illo subiecto:sed secudae subitantiar : praedicantur csennaliter deprimis substantiis igitur nulla secunda subitalia est in subiecto. Et aduerte, r in illa propositione in ritelligitur,esse. ita,' est sensus:simune eis omni substantiae este, &noee . in subiectoλEt si quis dicat, ista pro- Pup prietas convcnit driis, substantiae videlicet. rationali crgo non conti nil soli substantiae: quia di flerentie, non sunt substantiae:ergo non est bona. Respondetur,uel disterentiae non sunt substantiae: capiendo substantiam stricte pro omni illo, quo est directe in praedicamento substantiae: sed bene capiendo substantiam lamge,pro omni illo,quod est in praedicamento substantiae siue directe siue in directe. etiam partes in tegrale, nosunt in toto, sicut in subiecto:sed secundum alium modum essendi in. SE v ND o scienduin quod se- Art. a. cunda proprietas substanti est illa: Oibus secundis subitantis, , &earudi fierentiis conuenit, uni uoce praedicari deprimis: patet quia secitdρ subitan

114쪽

Tractatus Tertius.

ui me, & na ratione . i. ectentialiter: tia non ost terminus :erso no signi

ideo licet disterentiae non laabeat ra- hoc aliquid. Consequetia tenet: qationem. i. distinitioncm tamen es, Ius terminus f gni ficat. Ad primunub; illo rialiter praedicantur. Et si quis dicat dicitur, i, iste te minus, homo, non accidentia pr dicantur uno nomine est substantia, sed eis terminuis su

& una ratione de suis subiect is: quia stantiae. Dico et, si aliquid esse in sude quocunq; Ddicatur dicti nitum & biecto potest capi dupliciter. Vn distinitio: sca accides pr dicatur de modo prune intentionaliter: & se Esse Insusubiecto: ergo eius distinitio: Rnde- ulibet terminus est in subiecto. Alio datur,negando consequentia: quia ibi modo secunde in tutionali terra vi ide pikς non accipitur filicari ratione. i. diis est. quod denominative pdicari,&n itione: sed vi idein est, quod essen- sic non quilibet terminus est in su-tialiter praedicari. biecto. Ad sin dr. i, secunda substa- TERTIo sciendum, tertia ρ ria capitur dupliciter.Vnomodo se prietas substantiae est illa: Ois pri- cunde intcntionaliter:& sic non potnia substantia significat hoc aliqd pdicari deprimis: nisi in actu silmi. terininus priae substantiae signiscat m. Aliomodo me intentionaliter B hoc aliquid. i. rem q est una num cro: & sic bene pdicatur de primis. Dicit vel sic,omnis prima substantia signi ad tertium , t in ista aprietate su sescat hoc aliquid. i. ioc aliquid: capie stantiae,capitur, substantiae pro te do aerum signatum pactu exercito. mino subitantiae, vel actus signatus Et siquis dicat. terminus se .ls sub pro actu exercito.

statiae significat hoc aliquid, sicut pra Demsubstantiae nihil est con

ina substantias pitur.Respondetur, trarium , sed hoc non est propriure non significat noc alis uid, licet vi substantiae, quia non couenit solideatur significare hoc aliqd, PpQu subsumia,sed etiam quantitati rana appellationis. i. ppter boc,l vo b rbusdam alus. Item subuam deamus secudas sum tias sub nomi tia nonsu cipit magis et minus,nibus primarum substantiarum sed non enim dico. in una siubsiatia

sic: Ista est falsa,petrus est prima sub tempore, nec ma is homo, itantia, eri o non conuenit secun- qtaam plato. Item Propriea prium

dio substantiis uni uoce, pdicari de claus anti cumst una,θω- dem

115쪽

Summul Petri restahi.

E dem numero sic fui mutatione

esse susceptibilem contrariorum, ut idem homo aliquando est a bus , aliquando niger , aliquari calidus, aliquando frigidus, al,quado prauus, aliquari Liuiuosus. Neq; HE in talia de orati ne: a licet haec eadem oratio som

tesserit,aliquari sit vera, aliqufalsa, tamen hoc non e scri sui

mutationem, sias murati nem rei; ut quia sortes sedet, vel currit.&t ideo nota, e verum is

falsum sunt in reb.ut insubiecto:

oesunt in oratione, ut in si 'no: unde mutuo i modus, Usendiis, cum dicitur verum, vel falsum esse in rebus, ct in oratione. F Similiter aequivocatur, striceptibile, cum dicitur,res easusceptib

iis veri, o salsi, is oratio est sosceptibilis veri et falsi cui equi-

uocat fusiceptibile. cum is, uri

na Uusceptibilis anitatis,o animalent susceptibile nitatis, hac enim suscipit anitatem, quiasL

gnificat eam, illud vero quia est subie tum eius,ct ita hocsprium non conuenit orationi, Mea obsubstantiae.

Art.I. . PR R I M o sciendum . quod quarta Iprietas substantiae est ista: Su stantiae nihil est contrarium:quia conarietas est tu inter quatuor qualitates primas: qint caliditas,srioiditas,humiditas, Sc siccitas: sed subst 'hi .so. tis no sunt limoi. igit. Et si quis dicat in quolibet in genere est una priama cotrarietas: sed substantia est ge Gnus. igit: Rndetur,' trarie ins capit triplr. Vnomo large,ut se extendit ad priuatiuὸ opposita.Aliomodo comuniter,ut est repugnantia duarum differenti arsi, diuidentiu aliqd genus & isto modo notest inueniri iquolibet genere. Aliomodo proprie& sic est inter , quatuor qualitates

primas.s E C vND o sciendum, 'quin- Arti

ta prietas substantis est ista. Quod

substantia no suscipit magis, neque minus: qpot exponi dupliciter. Uno modo prime intentionaliter: ali modo iecunde intentionaliter. Pri-mὸ intentionaliter sic exponit. su stantia non suscipit magis. i. non suscipit similes pres persectionales in eode Ioco,& situ neq; minus. i. node perdit partes 1 sectionaleu in eodem Hloco.& situ:Sed secundὸ intelionaliter,sic intelligitum substatia non suscipit magis,& minus. i. non praediacatur vere&affirmatiud meo tantibus istis adverbiis, magis, & minus. Tastrio sciendum, uisexta Dprietas substantiae talis est, Maxime yprium est substantiar. cum sit una,& eadem numero manes,ese susceptiuam contrariora. i. substantia nata est suscipere eontraria, supple successive, in sui mutation ' ut sortes manes id e numero , sin sui mutatione,

suscipit caliditatem, seisiditatem, supple successive. dea quid mutari,in aliquid aliter habere nuc, u prius. Et si quis dicat: oratio manens una,& eadem numero suscipit contraria quia una, & eade numeroci vera,& salsa successive. Rradetur,

116쪽

Tractatus Tertius

A s, hoc non est Pp sui mutationem, sed fili mutationem rei; Ab eo enim op re, est vel non est oratio , dicitur vera vel salis. ' 'ARGvi Tua primo sic, Ignis

trariatur aquae,& mors vitir: ergo

subit tiae est aliqd contrariit, I S cundo sic. Species est maris substantia, liram genus ergo substant i a suscipit magis.&minus. Tertio sic. Superficies secundum sui mutati nem suscipit contraria, & in non est substantia: igitur Ad primum dicit, y ignis S aqua bene contrariantur m suas qualitates: sed non fila sua substantiam. Dicitur ultra mora bene cotrariatur uitae priuatiue, sed non positi .Ad sin dicitur, i solutum est in notabilib. ubi visum est, E qualiter species est magis substatia, . Quam genus. Ad tertium dicitur, ipsuperficies bene suscipit contraria, tanquam subiectum immediatum, sed non tanquam subicctum ultimarum& principaleia.

quinii- Quantitatis adiud continuu, ras quid, aliud discretum.Quantitas comtinua est, cuius partes copulant ad eundem terminum communem, ut partes linea copulantur

ad puctum. Est aut discreta qua

ritas numerus,is oratio. vh duae

sunt Iccies eius, non enim est innumero aliquis te Inus communis,ad quem partes eius copiniantur : ut in decem quinque is quinque, aut tria is septem, ad

nussum terminum copulantur:

tem numerus mucritudo, ex unia Ctatib.M regata, similiteran orationesyllaba non copulantur ad

aliquem terminum communem,

Iea unaquaque separata est ab

alia. Quantitatis, autem conti nuae, alia linea , aba superficies, alia corpus , alia tempus , alia locus e unde quinque sunt v

cies eius. Arti 1I'κi Mo scita u. 'postqdeterminatum est de praedicamelo su stantis: consequenter determinandum est de s i camento qtitatis. Cuius diuiso talis est utitatis aliud cotinuum aliud discretum rin qua diuisione intellisit,generu subalternoruita et est sen ius renerum subalternorum quantitatis, aliud continuum, Daliud discierum. Vnde quantitas disser era e cuius partes non copulatur ad aliquem terminii, continuatauia, illarum partium, sed pates remanet diuisae,& separatae,ab inuicem: Sest duplex. scilicet numerus,& oratio. Vnde numerus est 'qui componitur Nume- ex pluribus unitatibus diuisis, &se- rusqvid. paratis ab inuicem. ita v iste num rus non inuenitur nisi in rebus continuis diuisue, & separatis ab inuice: nam in qualibet re continua, & separata ab alia inuenitur unum accides quod vocatur unitas accidcntalis:&ex talibus con sonitur numerub pridicamenti l 'antitatis: tui mesurat

tales res continuas.

Sac Cu D o sciendu Oratio Art.α quae est species quantitatis discretae; est,quae componitur in mesuris me iurantibus syllabas alicuius dicti

117쪽

Summia Petri Histum

E nis vel vocis: ita in qualibet syllaba vocis inuenitur una mensura, qua cum alia,vel alia coponitur una quantitas discreta: quae vocatur oratio. Ex quo patet, tr non capitur hic oratio pro oratione inentali. vocali, vel scripta. ideo aduerte, , licet syllaba vocis intrinsece mensuretur Plepus in intrinsece menturatur perippriam eius mensuram , quae iInest, sicut accidens subiecto Ari. . TER T r o sciendum , ' utitas continua est,cuius partes copulatur ad aliquem terminum qui est princi pium continuati uia partium ad inuicem. Et eius sunt quinque species: luam tres sunt permanentes, lineauperficies,& corpus:&duae succeiasue. s. tempus,& motus: qui intelli-- gitur per rempus.Et si quis dicat,iOcus est species quaniscinis, ut patet irextu.Rndetur, quod locus non est aliud a superficie, concaua alicuius

rei,continentis aliquam rem: ut superficies poti continenti, vinum. Et In praesε- ad Aristo. qui ponebat locum esseti fletexi specie quantitatis dicitur, T loque- batur secundum metem antiquor in I ARGvi Tvκ primo lac: In diuisione quantitatis, ponit incongruitas, dicendo, ciuantitatis aliud, continuum,aliud aiscretii: ergo noest bona. lsecundo sic: Si numerus,

coponeretur ex multis unitatibus,sequeretur 3 idem accidens numero,

et in diuersis subiectis : quod est. salsum. Tertio sic: Oratio est species qualitatis: ergo non est ytitas discreta. Ad primu di,' ly, aliud non refert ly,quantitatis: sed res re genus substernum Ad secundum dicitur, quod non est inconueniens ac Gcidens discretum, cuiusmodi est numerus,esse in diuersis subiectis secudum suas partes. Ad tertium dicitur oratio,vt pst species quantitatis discreta: non est qualitas: quia non est ipsa vox, nec co iaceptus, nec scriptura: sed est mensura, qua intrinsecὸ mensurantur liter ,&syllabae . .

Vus autem tinea sit quamn d

ias continuas patet, quia partes eius copulantur ad alique terminu commvuem, puta ad puctum.

Si partes Spersiciei ad lineam; partes corporis ad superficiem:

partes avirm temporis ad nunc, ut praeteritu is suturn adprsses et partes at loci ad eundem. termis num copulantur, ad quem corpo- risparticu . PRIMO , sciendum, , linea est longitudo sine latitudine,Dpmsun siditate,cuius extremitates sunt duo iiii liuncta: ita ' licet linea non sit sine sere a.d.

alitudine tamen in cius ratione no 2.q. v.

includit latitudinem, supple posti-ue.Vnde puncta sunt qua dam inuisibilia: per quae continuantur partes

lines ad inuicem,& sic ' puctu principiat,& terminat lineam: ita et, principii ,&terminus lineae est puctus. S E C v N D o sciendum et lupe Artia. scies est longitudo clim latitudine,& sine profunditate:cuius extremitates sunt duae lineae: ita , sicut punctum continuat partes lineae ad inuicem: ita linea continuat partes super

sciet adinvicem. Sc etiam est piinci' -- cipium,& finis 1 uperficiet: sic videlicet prium partes superficiei copulantur ad li

118쪽

Trai latus Tertius

A neam,sicut ad terminui &est contiuntiativa, partium superficiei ad Corput inuicem. Sed corpus est longitudo, quid . cum latitudine,& prosunditate: cu- in Sextremitates, sunt duae superi

cies: ita P superficies se habet ad corpus sicut linea ad superficie:& ct si pscies e cotinuatiua parti . . coi Pi, ad inuice e principiti,& finis coros.

Art 3. TERTIO sciendum , ut locus

a super ie,utra visum est: restat vi-Quid sit dere de tepore & motu. Vnde ips,est tempus & mcnsiira modus dira prius. & polle- motus rius . i. naesura motus, sin parte priov: 're,& posteriore. sed motus eli actus, I 'Υ mobilis, inquantum ite. i.est somma accad cntatis,per quam aliod sormaliter digitur moueri, & est subi

r cliue in principio mobili: & omnes, ista: qti tales mesurat intrinsecὸ illa, in q b. sun t subiectita: licet alis possint aliqua alia mesurare extrinsece.s Aa ovi TvR primo sic.Linea non est sine latitudine, ergo male dicitur, i, est longitudo sine latitudine.' Secundo sic: Corpus est, species subitantiauergo non est species quantitatis.WTertio sic:Si punctum esset aliquid in diuisibile, non videtur in quo esset subiective: igit. Ad primu dicitur:r licet linea realiter non sit sine latitudine in in eius ratione positive non includitur latitudo. Adfin dicitur,s, corpus capit tripliciter. Vnomodo ut est parseia sentialis.Aliomodo ut est paedicatu superius ad animal,& istis duob. modis est in praedicamento subitantiae.

Tertiomodo capitur corpus pro trina dimensione. L pro longitudin latitudine,& profunditate : &sic est C species quantitatis. Ad tertium patet solutio. Diccndum tamen et illa indiui libitia, tua: sunt termini ali' rnm accidentium: non sunt in subiecto ad quato,sed sunt in illo subiecto,ubi est lino: quia est acciden S.

His usu est dicendum de co

nihil est contrarium, ut bicab. to, tricubito , vel Juperficiet, nihiliat contrarium, quia coπ trarietas primo inent qualita i-bus : non omnibus sed ambu da: quantitaδ autem non est qualitas quare tequitur , s contrarietas non est in quantitare. Item Τμa rilitas non suscipit magis, neqJ mι-nu. . Aon enim una linea est magis linea, quam alia , nec nu merus ternarius est magis nin

merm , quam binarius , o siedea's. Item proprium est quan

titati secundum eam equale, uel in aequale dici, ut unus numerus

est aqualis, vel in aequalis alteri numero, is unum corpus est equale, uel inaequale alteri, ei una δε-nea est squalis, vel in aequalis abieri lineae. Pxi Mo sciendum, T prima , P .prietas quantitati=cst i ira, Quantis , tali nihil est contrarium, d hoc capiendo contrarietatem proprie. Cuius ratio est: quia contrarietas a prie dicta, solum est inter quatuor qualirato primas: vel iter terminos lignificantcs,vel con notante, tales quali

119쪽

Summul Petri Hispan.

t tales:sed quantitas non est talis qualitas: igjt .Et dicitur notanter, conuarietas protrie dicta quia cotrarietas, quae est de imperfecto ad pers ctum: vel quae est inter duas disser tias: vel inter habitum, & priuati

nemporest benὸ conuenire quantitati. Et si tuis dicat ; nun ne termi- obiectio. ni sunt etiam cotrari 1.Dico ipscicotrarietate logica invidelicet illi te seo. in si- mini,qui significant,vel con notant,nUl Π formas contrarias: ut isti terminica

'' lidum,& frigidum. Vnde communiter ita est, quod illud quod conuenit signato,attribuitur signo : visit sensus a positionis, album,Sc nigru,

sunt termini contraris. i. signa so marum contrariarum. Unde termini contrarii sunt qui vere, &asti mariue possunt veri ari de aliquo singulari, singulariter telo,& vniuo F ce,dc hoc successuὸ con notando vel significando qualitates contrarias. Sacvu Do scienda. secvn- Artia. da proprietas quantitatis est, quod quantitas non suscipit magis, neq; minus,quae proprietas poteit dupliciter exponi, sicut patuit in praedicamento substantiar. Aduerte tamen, udria , est iter suscipere maius, &minus, & suscipere magis & minus,

cuia suscipere maius,aut minus, est suscipete maiorem, uel minorem extensionem, &sic quantitas bene potest suscipere maius, & minus. Sed suscipere magis,& minus est suscipere maiorem, vel minorem intensi nem. Aduerte ultra,' tettia proprietas quantitatis est ista. Propriuest quantitati, secudum eam aequale, vel inaequale dici. i.aequalitas, vel inaequalitas,quae sunt relatione nu Gquam fundatur , niti in quantitate,& hoc capiendo aequalitatem strictEalias non . Ex quo sequitur, quod Docia

ly secundum, non dicit habitudine

cauta formalis, sed fundamcnti. Vnde aequalitas est rerum disseren- nititium eadem quantitas. s. in specie,&non in numero, & ideo est in rebus Aequali. creatis,& de quantitate accidentali' non,alias est falsum. Sed inaequalitas, est rerum disserentium Miucris quantitas secundum maiorem, vel

minorem extensionem.

Τxstrio sciendum, quod si Art. a. ii tas est abstractum , quod praedic tur de omnibus abstractis praedic menti quantitatis:& quantum, categorematice captum, praedicatur de omnibus concretis, non quod concretum, & abstractum faciant duo p dicamenta, sed tantum unum. Et quis arguat, concretum & abstractu habent diuersos modos praedicandi ergo iaciunt diuersa praedicam Enta. Respondetur, quod licet concretu& abstractum , habeant diuersos modos praedicandi accidentales ,

non tamen effentiales ,&formales

Vel potest dici,' termini dicuntur, sacere diuersa piaedicamenta: quia habent diuersa significata sormalia. Motus renet, , probabiliter py di se .ina.

eamenta distinguantur per rationes aer M. v.

se ales.&non necessario realiter. in sol. aD

Et aduertria, huius praedicamenti, gum, at sunt quinque quaestiua, scilicet O ψpr tum syncategorematice sumptum:

ad quod respondetur, bipedale, tripedale, secundum cst quante, ad quod respondetur,bipedaliter, tria

120쪽

Tractatus Tertius. 4 9

A pedaliter, tertium qu sed quod re. ἔ. spondetur quatuor quinque, sex, decem&ci quartum est quotiens adu, respondetut bis, vel quater quin tu, est quandiu ad quod respondetur, η' duobus annis,vel tribus annis: &se de atris. IARour Tua primo contra primam proprietatem. Multum, & paucum sunt contraria tamen sunt

m praedicamento quantitatis, igitquantitati est aliquid contrarium .' Secundo scrUna quantitas,est maior, quam alia, ergo quantitas suscipit, magis,& minus.' Tertio sic secundum virtutem, dicimur aequales, vel inaequales; ergo non est proprium quantitati s E eundum eam aequat vel maequale, dici. Ad primum dicitur,l bene P-bat, ' sunt contraria contrarietate, muniter capta, sed no pmprie capta,quia tales termini. s. multum , &R paucum,non significant neque conotant formas contrarias. via potest

ad rigorem responderi ,γnegando assumptum,quia supponit quod termini proprie contrariatur, quod noest verum,nisi ex consequenti, quia significant,vel connotant sorinas cotrarias.Ad secundum dicitur,qu6d bene probat, quod quantitas suscipit maius,& minus.Ad tertium dicitur,quod secundum virtutcm nodicimur, aequales vel inaeq uales: nis capiendo aequalitatem,vel iniqualitatem large,quia proprie secundu virtutem alcimur similes tamen se-

is tundum Sco. quaelibet escntia pot

. d. 6. q. consderari ut quid,ut quale , dc ut in quantum,&sic Omnes tres relati

nes puta identitatem,similitudine, C& aequalitatem sun dare: vel earum opposita potest.

AD aliquid vero talia dicun

tur, quacunque hoc ipsum , quodsi Naborum dicuntur, vel R H duaquomodolibet aliter ad aliud: ut ijs ii

duplu dimidi3 duplu, o dimidii

dupli dimidium paterflj pater filius patris silius :Θ maius mino

re mauu: θ' minis maiore mianus . vel sub habitudine alterius casus : vismilis milis : vicinus

vicino vicinim. Relativo tres

sunt 'fecies quada dicunt secundum aequiparatia; Gqcuq; eodenomine dicuntur: ut similis simi

li similis: is aequalis aquali aqua

ta: is vicinus vicino vicinus. glia sciem superpositione dicῖ-tur, ut duplum,triplum: quia i sa Sperponuntur aliys : ficus d minus seruo superponitum e glia vero secundum suppositione: ut serum domino supponitur, o flius patri, or dimidium duplo.

POST QI A M determinatum est de secundo p dicamento, co sequenter determinat auctor noster de tertio,scilicet de praedicametore z. . .

lationis, seu ad aliquid dicens: Adaliquid vem talia dicuntur,quaecunque hoc ipsum, et, sunt alioru dicuntur: vel quomodolibet alitur ad

liud: que dissinitio sic est intelligenda.Ad aliquid vem talia di tur, id est relativa sunt, quaecunque, idest qhoc ipsum quod sunt, id est secundum eorum .esse, alioru dicuntur a.

G ad aliud

SEARCH

MENU NAVIGATION