Petri Tatareti ... In Summulas Petri Hispani exactae explicationes. Per R.P.F. Saluatorem Bartol. ... accuratissime recognitae, candorique pristino restitutae. ... Cum triplici indice dubiorum, sophismatum, & rerum memorabilium

발행: 1581년

분량: 463페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

181쪽

Tractatus Quintus.7 g

Aiutrobiqis est pugnare a sines con propositionibus inserunt conseques Ctra af ines. non reducatur ad syllogismum, sed

bene illa,quae ex una sola propositi Art.I. PRIMO sciendum pro declara- ne expressa inserunt conclusionem. tione enthymematis, lenthymema Vnde enthymema reduci ad syli rathyme tripliciter. Uno modo large, gismum,non est aliud, tuam ante pro omni argumentatione', in qua denti enthymematis addere aliquasti. ex una Dposition ves pluribus,non propositionem, virtute cuius antecesyllogiiticὸ ordinatiS, insertur con- dens de necessitate insere coseques, sequens,&sic capitur, cum dicitur, quod de necessitate non seinper se- omnis argumentatio est syllogi- quitur ad antecedens enthymem Hica, vel enthv mematica. Alio m tis. Et ad cognoscendum, quae praedo capitur stricte, pro omni arsume missa desciat,aduerte, q, si ille temnitatione no syllogistica, nec inducti- nus, qui est praedicatum in concluua,ncc exemplari, in qua ex una pro sione, ponatur in antecedente, defi-

positione,vel pluribus, non syllogi- cit minor, sed si ille terminus,qui erustice ordinatis, insertur consequens: subiectum consequentis. ponatur m& sic capitur,cum dicitur,quod om- antecedente, deficit maiori excplumnis argumeratio est syllogismus, in- primi, homo est risibilis, erpo ani- ductio,enthymema, vel exemplum, mal rationale est risbile. exemplitin B & hoc modo conuersones, & arsu- secundi ,homo est risibilis: er o h Dmentationes,quae fiunt in hypotn mo: si animal ronale, deficit ἰn priaticis, dicuntur enthymemata. Alio ma minor, hoc animal lationale est modo capitur strictissimP, pro argu- homo in secuda illa maior,omne rimentatione,in qua ex una sista pro- sibile est animal rationale. Sed. ad copositione cathegorica, in anteceden- snoscendum, ad quam figuram rete expressa, infertur coclusio, cui γ ducatur,videdum est, si illud, quod positionisi aliqua praemissa addatur, praedicatur in conclusione, ponatur erit bonus syllogismus, & sic capit a parte subiecti in antecedente.&sic, Petrus Hispanus, cuius descriptio tunc reducitur ad secundum figura.dcbet exponi illo modo praedicto, & Sed si praedicatum conclusonis p illo modo capiendo enthymema,co natur, in antecedente a parte praediuersiones, & argumentationes in hy cati,tunc si medium non praedicetur potheticis non sunt enthymemata, in propositione, quae additur, debet cum non reducantur ad syllogismu, reduci ad primam figuram, si subi)Arta addendo voam praemissain. ciatur,ad tertiam figuram. S E c v N D o sciendum cr enthy- TERTIO sciendum, Geptu Atti .mema reducitur ad syllogismum, si potest capi dupliciter. Uno mo large, cutim persectum ad persectum. Pro S sic potest describi. Est argumenta- sxemplis cuius declaratione est aduertendu, tio, in qua insertur conclusio propter enthymemata, quae ex pluribus smilitudine, reperta inter res signisi P Peurritar. Κ

182쪽

Summul. Petri restan.

E eatas per terminos antecedentis &consequentis, siue antecedens su consequens sint propositiones uniuersales, vel particulares, ut omnes scoti sunt boni homines armorum, ergo & anglici: quia utrique sunt bene exercitati. Alio modo capitur stri& sc est arsumentatio, probatim conclutionis particularis ex alia propositione particulare, vel ex aliis propositionibus particularibus propter aliquam similitudinem, repe tam interres significatas per terminos antecedentis & consequetis,&sic capit large, particulare, ut se e sedit ad parricularem, indefinitam; ct singularem. Et ad ume,'eXemplum non est mna consequella nec probatiua, nisi in antecedete& cos quen te expri matur term in us si in i l is tudinis, ut hic non est bonis excpli4. Rothi magenses sunt diuites. ergo Burgenses sunt diuite, quia n) ex primit terminus similitudinis, quare antecedens in verum, puta propter pol tum maris. Et reducitur ad

syllogismum,accipiendo terminum importantem similitudine pro modio,& pnedicatum conclutionis pro maiori extremitate, & subiectu pro minori extremitate,& tunc insertur conclusio exempli,ut burgenses sunt diuites. ergo & rotho magmses,quia utrique habent portum maris, & r ducitur sic,omnes habentes portum maris, sunt diuites burpen es habent portum maris, ergo burgenses sunt diuit . 'ARGvi Tua primo sic:Conuerno est enthymema, & tamen noest syllogismus imperfectus, igitur.' Secundo sic. Ibi est exemptu: sortes eis risibilis,ergo plato est risibilis, Ruterque est homo, & tamen ibi non a Tuitur ab uno particulari ad aliud, igitur. ITertio sic: Ad probationem

conclusionis non solum requiritur notitia antecedetis, sed et requirKnotitia bonitatis consequentiae, sed in exemplo non est bona consequetia: ergo per exemplum nihil potest probari.Ad primum dicitur, v conuersio est bene enthymema large&stricte, sed non capiendo enthym ma strictissime,&propri)ssime'. Ad secundum dicitur, 'bene arguitura particulari, capiendo particulare large.Dici tur vi terius,a, licet exemplum non sit consequentia necessaria, tamen bene est consequentia probatiua, & hoc sufficit. Ad tertiit dicitur,' licet in exemplo non sit --na consequentia,quantum est stes tamen bene virtute intellectus, su plentis vicem bonitatis cosequetas. ua autem argumetum per

loci. confirmatur, ideo danda est di sinitio loci,prout locus hic umitur. s Locus est series arxumeti, vel tria quo ad proposita quaestionem conueniens trahitum a

gumentiι . Quid aut e sit quastis dictum est. Et sciendu quod pro

positio, q stio conclusio, Urenuuciatio secunia subnantiam idesunt. 'Disserunt autem secndum orationes, diuersas enim habentrones siue diffinitiones, ut prius patuit, secundum enim quod δε-

bitabi* est, est quaestio, prout v

re iam probata αξ per argumen-

lecticus quid. proposi iii ,3qQ. eluti qua dii feriatatum,

183쪽

A tum,est coclusio, prout vero ponse

tur pro alio in praemissis eu pro- Ite locus diseretia maxime diui positio, quia propositio diciturθ- aetur per locu intrιnsecu,extran i. cunda ρ en in praemissis ad pro- secum, O metu. Locus intrιλ bania,conclusonem.Fnunciatio secus e vadosumitur aut est,secundum quod significat tum ab his, quaesunt de sub tam esse, vel non esse, ut sortes currit, tia rei,ut sn dis initione, vise αι- sortes non currit. Habito de dis catur,at rarionale mortale cur finitione loci sequitur diuisio ir rit,e o homo currit.ς Locus em ι loci. Locm Esit disιiditur in trinsecus, en, quando sumit a lacu maxima, ct in locum disti gumentu ab his,qua omnino sepa

coruml rentia maxime. Locus maxima ratasunt ase Hatia rei, ut abide est, quod ipsa maxima. Ma- onsitis,msi quaeratur, ut Iorn ximae si propositis, qua enat tesse, is probetu r, se tes

cita uia tera prior neque notior, ut omne non est niger, ergo Iortes f=t πι-

totum maius vis parte. Ite de bus. s Locus medius en,qnJumi Loeus maquocus naincatur di nitio, is tur argumentum ab hu, quae par x v . di initum. Et de quocunque prae- tim couemui cu treminis, ιn qu dicatur 'ecies, de eode praedica- Bionepositis, is partim aliter ut a turgenus. Locus disserentia ma- ab eis,sicut umuoca odenom se D mi difxime, in illud quo una maxima natiua,qua dicuntur coniugata, sexqnxia oti fert ab alia, ut is maxime, ut si quaeratur, utrum restitia fit de quocunque praealcatur spes,ct bonais probetursiic, tu'tu in ιν genus, ct de quocunque praedica- num,erra iussitia eri bona.

per terminos ex quibus coponun- ci,data i textu,sic est intellige . omnVna enim componitur ex x est sedes argumeti

non ,σHθὴ ist, 4 iit tib habet VeritatLUn per l, , qWm simplices dicuntur aρ opo eruit, ua, tis ii locus ina maxime Ε'sciendM, qt stat in kima, ohoe qd dr vel labitudo ter cus maxima, quam locu dissere minoia tantii locus dria maxime. ita maxime dicitur locus , q'ia E, quo sequitur, capit hic ocu , iners confert firmitate,et robur & stae, secundo intelionaliter, P loargumento. Inde proportionabili eo,& scde logicali,& no primo in t ter sumitur hic locus ad locil in tionaliter. Et est duplex locus.s i rebus naturalibus, quia sicut ille cus maxima & locus disserentia ma- seruat res ora inebe, sic similiter xime.Vnde maxima, est 4 post p

184쪽

Summul Petri Histan.

E se nota,qua non est altera prior neq: to,puta a distinito ad distinitionem, Gnotior, supple costituta ex consimili aspecie ad genus. Et quaerere maxu, bus terminis, vel eisdem, ut omne to mam, non est aliud quaerere, quam in , tu in maius sua parte. Sed locus ma- quaerere propositionem, regulativaxima est regula, siuepropositio per se consequentiae dialecticet. Ex quo phnota,confirmativa conlequetiae dia- tet, pargumetum dialecticum im-

Ic aliut illa propositio, de quocun plicite fundatur in loco disserentiaque praedicatur dissinitio, & ditiani- maxime, sed explicite sun datur in

., tum, est confirmativa huius conso loco maxima. i quentie dialecticae,petrus est animal TERTI oscicdum,a, locus disi Art. . rationale, ergo petrus est homo. Et serentia maxime diuiditur per locu dicitur notanter, confirmativa con- intrinsecum, extrinsecum, & m sequetiae dialectice propter alias ina dium.Vnde distinitio loci intrins ximas, quae non sunt confrinatiuae ci sic intelligenda est. quando termidis illic ut ista, omne totu est ma- nus inserens, determinus illatus ideius sua parte, quae bene dicitur ma- important conuertabiliter, vel non xima,sed no dicitur locus maxima. conuertibiliter, & unum est in alio Art. a. SECvNDo sciendum, I, locus secundum aliquem modum essendidisserentia maxime est illud, p quod in.Vnde in quolibet loco est termi-

una maxima dialectica dissert ab alia nus inseres,& terminus illatus Un- id est locus disserentia maxime est de terminus inserens est terminus F terminus, vel habitudo terminorii, positus in antecedente, & non in co- Hex quibus componatur maxima, seu sequete, sed terminus illatus,est te locus maxima. Ex quo sequitur, P minus positus in consequente, & nouna maxima dissertab alia per suos in antecedente. Sed locus extrinseterminos,ut ista maxima, de quocu- cus est,quando terminus inseres, &que,praedicaxur dii sinitio, praesica- terminus illatus non idem importat turdiffinitum, dictertabilia, de quo conuertibiliter, vel non conuertibi-cunia uepridicatur species, Jesciatis, liter, neque unum est in alio secun- per suos terin inos, vel per habitudi- dum aliquem modii essendi in. Sed nem suoruin terminorum. Ex quo locus medius est quando terminus patet, quale disserentiam habeat in- interens,dc terminus illatus partim ter se locus in Mima, dolocus dissere conueniunt,&partam differunt, veltia maxime. Patet et, quid est quata se habent sicut membra diuiden rere unde locus: Nam quae t revn de tia. Et de omnibus istis patebit in locus, non est aliud quaerere, quam suis locis. quaerere,quae habitudo est termini . ARGur Tvκ primo sic: Nulla inserentis ad rediminum illatum. Et bona dii uio debet dari per meta- solet re tonderi per terminos secun phoram,sed dis icio loci datur per de intentionis, veri scabiles de rem metaphoram scilicet per sedem,que in no infercnte,& determino illa- metaphorice accipitur , igitur non est

185쪽

Α est bona dissinitio. Secundo sic: Si a di initione, a descriptione,ct a Cdimnitio loci esset bona, sequeretur nominis interpretatione. F Dimn q, isti duo termini,homo, & animal initio est oratis , indicans quid xio 'Ris essent loci: cum ab illis trahatur con esse resper essentiatia .ς Lo ueniens argumet , scilicet ab in se em di itione Hi habituri αἱ sonora ad superius,sed hoc est lalsum; add tum Θ con n na vel essent locus maxima, vel dria maxime non maxima, quia ex ipsis 'UbΠOconstituitur maxinini nec locus 'mio odria maxime:tum per ipsos una ma di mi oncm afirmariue, ut anixima non disserat ab alia.-Tertio rat/onale curru, ergo homo sic: Omnis locus disseretia maxima cWrit. A faxima, quicquid praeeli habitudo: sed habitudo non est dicatur de di nitione, o dedi terminus: igitur male,di m locus dii finito.Secuncio praedicando di serentia maxime, est termini, per nitionem a maliue, ut sortes quos una maxima dissertab alia. Ad es animal rationale mortale: crprimu dicitur,m licet dimnitio data go sortes est homo. Maxima de per metaphoram, non reducta ad ' quocunq; p dicatur dimitto , priam locutionem non sit bona, ta--di nitum . Tertio sub cien-men si reducatur ad propriam locu- δε di nitionem neganiae, ut ani Dilonem,erit bona. mal rationale mortale non cur

Ad secundum dicitur, 'et limis in illis sumatur argumen u Π, mai requid remouetur a di itione, etiam remouetur a di iato. uuarto pta dicando di nitione negatiue, ut lapis non rar an mal rationale mortale, ergo impis non est homo. GMaxima: a ab illis, ex quibus constituitur argu

mentum. non tamen sumitur argu

mentum ab illis, tanu a terminis verificabilibus de termino inserentes,& a termino illato: ex quibus constituitur maxima. Ad tertium dicitur,

quod loci sunt in se habitudines sor quocunq; remouetur dispinitio , maluer, sed sundamentaliter, vel is dioinitunt . s Locus a dis originaliter,sunt ipsi termini. nito est habitudo ipsius ad suum s Item locus intrinsecus diui dispinitione. Et continet quatuorditur per locum a sub tantia, is argumenta, quatuor maxima is . per locum a cocomitantibus sub sicut locus a diffinitione . Priar oeo. Inantiam. s Locus a sub tantia mos Hyrieri dis itur Gyrma subnax . est , qtuando sumitur argumentu live,ut homo currit,erra animal ab his quae sunt de subnantia ter rationale mortale currit.Maxi

minorum, in qu tione posito . madquicquidpraedicatum de dissi Et ille locus diuiditur per locum nito, o etiam de dispinis ione / . A 3 Secundo

186쪽

Summul Petri Hispan.

ε Secundo pradicando di sinitum a firmatis ut fortes est ho

mo 'ergo sortes ea animal rationale , mortale . Guaxima,

de quocunque predicatur dissis tum, is diffinitio. Tertio subj-ciendo di sinitum nexatiue: ut

homo non currit , ergo animal rationale mortale non currit.

Guaxima quicquid remouetur

a di nito, is etiam a di nitio m. Qiuarto praedicando di

nitum nexatiue, ut lapis non est homo, ergo lapis non est animal rationale, mortale. t axima, a quocunque remouetur diis L

lum, etiam dis initio . ni ficiens dum , quod locus semper debet

denominari a termino inferente. Θ non ab illato, ut quando

distinitio e 1 inserens, est locus a dispinitione. υuando vero di finitum est inferens , en locus

a dispinito.

AN. I. PRIMO sciendum est, quod locus intrinsecus diuiditur per i eum a substantia, & a concom itantibus substantiam . Vnde locus a substantia est,quando terminus inserens &, terminus illatus idem important conuertibiliter. Sed locus a concomitantibus substantiam est, quando terminus inserens, & terminus illatus idem important, sed noconuertibiliter, vel unum denota-etur esse in alio secundum aliquem modum, essendi in. Et aduerte ,

quod sicut locus disserentia maxime diuiditur, ita debet diuidi locus ma Gxima. Sed quia eius diuisio satis intellisitur per diuisionem loci disi

rentia maxime', ideo non ponitur eius diuisio. Vnde locus a substa tia diuiditur per locum a diis niti ne, adescriptione, &a nominis i terpretatione'. Et aduerte,quod per locum a distinitione intelligitur locus a distinito, & ad eum reducitur locus a synony mis, & locus a dissi rentia ad speciem,& econtra,&per locum a descriptione intelligitur locus a descripto, ad quem reducitur locus a propria passione ad subiectum ,& econtra, & per locum a n minis interpretatione intelligitur locus ab inters relato, & ad cum red citur locus ab exponentibus ad expositani,& sinii liter ab exposita ad ex

ponentes, non ip praedicentur con

uertibiliter de seinuicem, sed quia idem significant,quantum ad veritatem & falsitatem. S a e v N D O sciendum, quod lo Arcticus non solum denominatur a termino inserentes, sed etiam a termi- A quo dano illato, aliter tamen & alite . nam nomine denominatur a termino inserente, xur locu ranquam a termino a quo,& a te mino illato tanquam a termino ad

quem. Et si quis dicat, si hoc esset ve ''rum , sequeretur, I, laciendo istud

argumentum,homo currit,ergo ani

mal currit, deberemus dicere, et est locus ab homine ad animal, sed nocest falsum, igitur locus non denominatur a termino inserente,& a termino illam. Dico u, licet non denominetur a terna ino inserente & a termino illato, in bene denominatur per

187쪽

Tractatus Quintus.

terminu,qui manifestat habitudine

termini insereti ad terminum illatum,& econtra: qui terminus est verificabilis de termino inserete, ut dicedo,a specie ad genus. Et si quis itera dicat. si hoc esset veru, sequeret Pquilibet locus esset locus a relati uis: cu termini,per quos denotantur a

gumenta dialectica, sint relative opposita: sicut dimnitu S diffinitio,species S genus. Respodetur negando sequentis quia licet illa forna liter. & pro per ses ilicato capta, sint relative opposita: no tamen Pro

denominato capta.

T E R T i O sciendum, , diffinitio ibi capitur stricte, re disti niti ne quidditati ua: quae est oratio explicas quid est esse rei per essentialia,ut: ais rationale est diffinitio hominis; manifestas entitatem hois. Vnde locus a dis initione, est habitudo diffinationis ad dimnitii. cuiusmodi est locus sumptus ab habitudine ipsius

diffinitionis ad dissi nitu, ratione cuius tenet illa consequentia' & habet quatuor argumenta, & 'uatuor maximas.' Primu est, i, dimit itio praed icetur affirmative.Secundu est,' diffnitio praedicet negati ue.Tertiu est, ' o subiiciat affirmative. Quartum P ubi sciat negative. Ptima maxima

est ista: de quocunq; praedicatur diffinitio,& dii nitu.Mda: a quocunq; remouetur dis itio. & diffinitum. Tertia,quicquid praedicatur de diis nitione,& de diffinito. Quarta,quicquid remouet a dissilitione , & dissinito, Exempla illorum satis patent intex. Ex quo sequitiir quod ille locus tenet tam costructiue, quam de

structive, idest assirinalixe,& ne a- Ctiue, duabus tamen conditionibus obseritatis. Prima est,quoctam diffinitio', quam diiunitum tenon turpersonaliter, ideo non sequitu animal rationale est diffinitio . ergo' mo est dissinitio . Secunda condi.

tio est, quod diuinitio, & diffinitum non accipiantur cum dictione, importante actum interiorem an mae, ideo non sequitur, ego ignoro Platonem esse animal rationale . e

go ignoro Platonem esse hominem. Et vini liter dicatur sub modo dc t eo a diffinito ad dissinitionem, puta ponendo quatuor argumenta, &quatuor maxi mas.

A R G v I T v ii primo sic, Locusa diffinitione est termini, per quos una maxima differt ab alia: ergo ma Iedicitur, i, est habitudo diffiniti onis ad dignitum. Secundo sic: Nosequitur, animal rationale est quid complexum: ergo homo est quid coplexum:& tamen arguitur a diffiniatione ad dis itum: ititur. 'Tertio sciMaxime locorua dissinito ad diffinitionem non disserunt a maximis locorum a diffinitione ad distini tu:

quia componunt ex eisdem. vel confini ilibus terminis: ergo neque argumenta consequentiae earum. Ad primunt dicitur: quod licet locus. materialiter si termini,per quos una maxima differt ab alia: tanun formaliter est habitudo illorum terminoruscilicet termini inserentis ad terminum illa tu. Vel l otest dici, ri, locus non est habitudo termini inserentis ad terniinu illatum: scd est sumptus

ab habitudine tali, ratione cuIuci te-

188쪽

Summul. Petri Hispan.

E het illa consequentia. Ad secundum dicitur, 'non bene arguitur, ut visum est M tertio notabili . Ad tertiudicitu th maximae disterunt inter se. na in omnibus talibus debet in Tisi, inserete',& illato,ut sit sensas, quicquid praedicatur de diffinitione inserenis praedicatur de dis- finito illato.

me in s Descriptio est oratio, signisi

tioquid. cans esse reι per accidentalia, ut

animal risibile, est descriptio hominis.vessic: Descriptio est oratio,contans ex Penere is proprio, eis, ara H risibile. Locus a d destii p. scriptione, est habitudo descri-xione. ptionis ad descriptum. Et continet quatuor argumenta, o qua-ν tuor maximas, sicut Acm a disse sinitione , o formantur hic eodemodo argumenta, θ' maxime.

Os ibi, nisi quod ibi ponatur diffinitio,is di sinitum,hic vero de Nomini, scriptio,is descriptum s Inter

interprς - pretatis eia duplex, quaedam HE. - ' non conuertitur cu imy terpretatosuo, ut sedens pedem, en interpretatio huius nominis, lapis. 6 Alia est, quae conuertitur

cum interpretato suo, ut amator

sapientis, est interpretatio huius nominis, phylosopus, Et hoc mo

do sumitur hic, dis itur sic:

Interpretatio AZ expositio unius nominis minus notiter aliud noxoeu, ,b m ' notum , velper inre . himoto oratio em . s Locm a n si a. minis interpretatione, est habitudo interpretationis ad interpre- Gt alatum. Et continet tot ar memta, , tot maximas , sicut locus a

dtonitione. Primo obstrino in

terpretationem asprmative, ut amator sapietia currit. ergo phylosophus currit. Maxima, quicquid praedicatur de interpretatisne, Or de interpretato. Vel sit a parte pr dicati, ut sortes est ama

tor sapientis, ergo est se of

phus. Maxima, de quotaq; praedicatur interpretatio, o inter pretasum . Aerative sic a parte Iubi icut amator Lapientis non currit, ergo phylosophus non currit. Afaxima, quicquid remoti tur ab interpretatione, is etia ab interpretato. parte praedica- Htisic sones non est amator sapietis,ergo no Hi phylosophus. Asaxima, a quocunq; remouetur interpretatio, ct etiam interpreta tum. Et eodem modo intelligitur

de interpretio , sicut de dis Llia.. s Sequitur de locis a conco eu, amitantibus sub tantia, qua sunt, eomit

auando sumitur argumentum ab le' u

his, que consequuntur terminos in qu stione positos.Et diuiditur, quia aliud ent locus a toto, alius a Parte, alius a causa, alius abesse tu,alius ά generatione,alius a corruptione, alius ab Ubus, alius a c uniter accidentibus .s Locus a toto diuiditur, sicut 0 Locus aseum totum. F .m quoddam totu

189쪽

Tructurus Quintus . T T

A D. aliud totu in qualitate, aliud

totum in modo, ahua totum in loco, aliud totLm in tempore. Et secundum hoc multiplex est locus a toto, quia alsus est lecusatoto uniuersali. aliud a toto Integrali, Ursic de asi . Et similiter diuitur locus a tempore. s Totuvnmersale, ut hic umitur, ect

quodlibet Iuperius fultantiale,

Jumptum ad suum inferius in linea traedicamentati, ut animal

ad hominem, Er homo ad somtem. si Pars subtialiua dicitu rquodlibet in serius, sub toto uni-L Maio uersu sumptum. ς Locus a t

to v nauer to uniuersati. siue a genere, est ha-

ru bitudo ipsius totius uniuersalis

h ad suam partem subiectivam Dy ue adseuamspeciem, is et Ue-

per diatructiuus praedicando totum, ut lapis non Hi anima cerago lapis non es homo. Maxima.

a quocunque remouetur genus,

siue totum uniuersale, ab eodem remouetur Decies, siue pars su- - Hialiua.

Attia. PRIMO sciendum , si descriptio est oratio , constans ex xenere, e &proprio, ut animal risibile. Ideo dicitur communiter , quod datur per accidentalia. non quidem pcraccidentalia indiuidui, sed per accidentalia speciei, quae sunt propriae fossiones, ideo dicuntur accidenta-ia, quia non sunt de quid ditate spex 4 ' 'ν 6 ciei. Vnde locus a descriptione est lo&in . habitudo descriptionis ad descri-

s. q.a. pium, adsensum prius datum. Sed locus a descripto, e habitudo descri Cpti ad descriptionein. Et ipsorii sunt q uatuor argumenta , & quatuor mximae sicut in loco a distinitione, &in loco a distinito, & debent seruari ill ae duae conditiones, quae in loco adistinitionc requiruntur. Et ad istos locos reducitur locus a specie ad suam propriam passionem, per que etiam intelligitur locus ab indiuiduis adpassionem,ue Pe scurrat,

ergo ritibile currit. SycvNDo sciendum, Π, inter Art. a.

pretatio poteis capi dupliciter. Vno modo improprie, S large, pro uatione alicuius dictionis ab alia di sutili ui ctione, vel oratione scisi covcniente in litera vel syllaba. Et triplex est scilicet literatis, syllabalis i& diction lis. I. iteratis, quando literae exponi tur P dictiones, ut deus interpretar, dans aeterna vita suis.Syllabatis. 'ua Ddo syllabae exponuntur per dicti nes,ut lapis interpretatur ledens peden. Dictionalis, quando dictio e ponitur per dictionem :& de illa noest hic ad propositum. Aliomodo capitur proprie:& sic interpretatio, est oratio explicans conuertibiliter, &synonyme quomodo , & qualiter quid per nomen signi scatrer impliacite,& illo modo, philosophus intexpretatur amator sapientiae, & de illa

in hic ad propositum, & secudii ea

sumitur locus ab interpretatione ad interpretatu, & cotinet quatuor a xii meta, & quatuor maximas, sicut

locus a diiunitione addimni tu, &per ipsum intelligitur locus ab interpretato,dc et ab exponente ad expositam,& econtra, de quibus videbitur

190쪽

Summul. Petri Hispan.

E nexponibyibus. Exa litote quod A ii G v I T v x primo sic: D G, i. Ixς 4ς tio, pr p rie dicta, non Vi- scriptio non habet descriptionem ieetur disterrea dissinitione quid no ergo non dimnitur: quia alias esset mi Di F. . Processim in infinitum. Secundo sic: ERTro sciendum' diffini- Non sequitur iustus est amator satio loci a concomitantibus substan- pientis: ergo villus est philosophus: tiain, sic est intelligenda: videlicet ergo locus ab interpretatione no est quando terminus inserens, & termi bonus. Tertio sici Bc ne sequit, smIS illatus idem important non co- est: ergo Deus est ergo locus a supe- vertibiliteri & unum est verificabile riori ad inserius tenet affirmative . de alio m aliquem modum essendi Ad primum dicitur: u, descriptio cam. Et L. iorum locorii alius est locus pit dupliciter.Vno modo primae in- . , alius a parte, alius a causa, letionaliter:& sic no distinitur, cumitus ab effectu, alius a seneratione, sit quid coplexum. Alio modos cunanus a corruptione, alius ab usib. & dae intentionaliter . sic bene dissimi. alius a coiter accidetibus. Sed locus Ad secundum dicitur,s, iu1ως ideo a toto diuiditur, sicut totum. Vnde non est philosontius: quia non amat totum diuiditur in totum uniuersa sapientiam, sed sene desiderat eam. le,totum integrale, totum in utria- Nam amor est respectu habiti est de . Ste,totum in modo, totum in loco,& siderium est respectu absentis, ideo isse, lib. a. totum in tempore. Vnde totum V ni sicut antecedens est salsum, ita&codi a. a. uersale est superius essentiale respe sequens. Ad tertium dicitur, quodu sui inferioris: ut homo respectu bene sequitur: non ratione habi ludi Petri: animal respectu hominis: se nis superioris ad insertu ed magis de aliis. Vnde locus a toto uniuersali ratione habitudinis effectus ad ea ad suam partem est habitudo ipsius sam. Similiter dicatur de isto: nu- uniuersalis ad sua partem. Et tenet merus est, ergo numerus binarius negative, ponendo proprie ipsum est, qui non tenet ratione habitudi- totam uniuersale in praedicato. vlla nis superioris & in serioris, sed ratiopis non est animes: ergo lapis non ne totius integralis ad suam parte.

est homo Maxima a quocunque rem εἶ Dcus a LFecie, siue a par- Loeuis mouetur totum uniuersale, ab eo re 1 tiua est habitudo ipsius spmς

ut homo currit .ergo animal currit. Maxima : aurcssu:dpro

dicatur de sIecie, siue parte sub

restiua 'co totus emper debet distribui. ideo

non sequitur. animal non currit: e m homo non currit. Dicunt etiam

aliqui, quod potest tenere affirmative: dum tamen totum distribu tur,& ponatur constantia partis: ut omne animal currit, de homo est: ergo homo currit.

SEARCH

MENU NAVIGATION