Petri Tatareti ... In Summulas Petri Hispani exactae explicationes. Per R.P.F. Saluatorem Bartol. ... accuratissime recognitae, candorique pristino restitutae. ... Cum triplici indice dubiorum, sophismatum, & rerum memorabilium

발행: 1581년

분량: 463페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

231쪽

Tractatus Sextus. o 8

A minus principales sunt xQui uoce, sicut propositiones M, 9, denotantalia,& alia habitudine. , ut quicquid est de Angl ia , est de terra, ille pannus eii de Anglia , ergo ille pannus

est de terra sim iliter quicquid est in

hoc corpore est aqua, sed color est insiti in c0 .re,er o color est aqua. Sol

uot. q. s. uuntur neSando consequentia,quia

in iol. ar. ills prositiones accipiuntur in maio .Tu..co ri,dc in minori fila alia,Sc alia habitu dinem. Sed secundus modu, pro P μμ' uenit ex eo, 9, dictio significat unuprincipaliter, & aliud transiunanti-uc, seu minusprincipaliter, ut sanu,rincipaliter significat animal, lia-seot in . bζΠ s altatem , & minus principa- d. s. q. a.'iter signiscat signum sanitatis, de per loὐu. ideo si paralogizatur, omne sanum est animal,vrina est sana, ergo urina est animal. Soluitur, negandoco'-B sequentiam, nam sanum aliter accipitur in maiori,& minori.

A L 1 TERTIO sciendum,' tertius modus huius sallacie est, sin dictio

an solux, te significat potens mori, sed qii po 4 φ nitur cum, ita, dicendo immortale, io. q.Vni tunc duo lignificat. na vel ly, in, ne-

. ratactu tantum, Stunc valet tantii,

sicut potens no mori, vel negatacitu& potentia simul, de sic valet tuum, sicut non potens niori. Et sirili sic parato ratur, omne immortalecti perpetuu. potens non mori est i inmortale, ergo potens non mori est perpetua. duitur, distinguedoma Iorem mi ly, in , in maiori potest negare actum dc potentia, R i e maior est vera, Sc nunor salsa vel potest negare actum tantum, dc tunc ma- Cior est salsa,Sc minor vera, vel potest sol u i negando conse a uent ia m quia immortale, aequi uoce accipit in maiori,& in minori. 'Circa noc quaeritur, trum omnis consequentia sit bona, cuius ex opposito cons equetis

inscrt oppositum antecedentis. 'Et arguitur,l non, quia ibi est bona cosequentia, chim era est, ergo nullachi mera est, de tri ex opposito cons quentis no insertur oppositum antecedentis, cum sit idem cum ant cedente. Pro solutione ponuntur aliquae propositiones. η Prima est, reper oppositu in intelligitur contradictorium. I Secunda propositio est,

non ex cuiuslibet bonae consequentiae contradictorio cosequentis infert oppositu antecedetis, quia multae sunt bonae consequentis, qua ii cotradictoria conise a iaciatia nos uni.

'Tertia propositio, nulla consequetia est bona nisi cosequentia, qua arguitur ex opposito cosequetis ad oppositu antecedetis, sit bona. Qua ta proposito, ex cuiuslibet boni co- sequentio contradictorio cost quentis potest inserri oppositu antecedentis. Quinta propositio, cuiuslibet

bone consequentiae contradictoriuconseo uetis repuanat antecedenti.

I Vnde propositioncs dicuntur repugnare, si lac se habent, p impossibile est ita esse, sicut per unam ad quate significatur, quin ita sir, sicut per aliam adiuuatae significatur. Ex quo sequitur, non cit in conti niens idem repugnare sibi ipsi. exta propositio est, ex cuiuslibet boni syllogismi contradictorio conclu-N , soniti

232쪽

Summul. Petri Histan.

E sonis eum altera praemissarum in- s M phibologia ect multi- G sertur oppositum alterius p missae. plicitas orasionis eiusdem, ecun- 8mph. sSeptima propositio, quicquid se- dumsubnantiam ct secundum quitur ad con sequens bonae conse modum profer edi diuersa sigri' eius ulla quentis, sequitur ad emb antecedes, sicantis. Fallacia autem amphis ψ Octava propositio, quicquid 3Πxζςς Glisi est deceptio, proueniens

tamen, φς a nitate orationu eiusdem

vox, hoino, plura Gnificat, ereo est μκm mstdum yr euae: diuer- dictiO,aequi uoca. Λecundo sic. Ista D i gra sicantis. Causa appi propositio, ois canis currit, est sim- rentia est identitas orationu eiu pliciter neganda, cu tu canis, dis ri- dem secundum sub tantiam obuatur pro omni stippi, ito, ergo no secundum modum proferendi. est distinguenda. I Tertio lic: Iite pa s Causa falsitatis est diuersis ralogismus fit secundum aequivoca tas significatorum . Et diciturrionem, quicunq; sanabatur, sanus amphibologia ab amphi, quod αμs, est, laborans sanabatur. ergo labo- Hi dubium , is bole sententia, rans sanus est, & tamen non fit secu' quasi dubia sententia. F ε

phibologie tres sunt modi. s Pris

mus modus prouenit ex eo, s ab Am si qua oratio princιpaliter plura boloιiae ii Urcat, ut liber eristotelis . tro. mo

Hsc enim oratio est duplex. Vno d modo idem esse, quod tiber, edistus ab ristotele . E fio modo

idem est, quod ober possessus ab

F dum aliquem trium modorum, igitur. Ad primum,dicitur, a, ille te minus, homo, &quiliber terminus communis duo'sgnificat, unum designificato primario,& adgquato, puta humanitatem, & aliud de lignificato secundario S inadaeq uato,puta Sortem, Petrii: π, sed non significat illa aequivoce. Ad secundum dr,

Ply,canis, bene distribuit pro om- ristoteli. Et formatur sic panibus suis suppositis, sed non diit ri- ratissemus, quicquid es e risitobuitur una dii imbutione, sed pluri- teli l. possidetur ab Ugristotele, bus. Ad tertium dicitur, 'de hoc iste liber est e fristotelis, emo est difficultas, dicunt aliqui, ' sit se possidetur ab e ristotele . utrassecundum prunum modum squiu praemissarum est duplex , ut dia cationis. p primus modu, si eui, Hu- s. s Secundus modus am'

ein paralogismus in dictione quia simplione orationis. Transtum-aeum' mi habere causam apparentiae extra in tem oyationis est, qx oradictione, uta in mente,& dicunt, o proprie s/ ificans unu tra est Patalogismus accidentis. sum;tur ad si lycadum, aliud propter

233쪽

Tractatus Sextus. 's

A propter aliquam similiti uinem, re a parte ante,Θsic ea vera, ct Crepertam in ipsis, ut littus arat, non sequitur cormclusio, vela par transsumitur ad operam perdi. te piat,osic Affalsa,Θ1equitur Et formatur sic paralogij mus , conclusio. s Sinxtiter i in dismo,

quicquid aratur, aratro Ioniu- pugnantes , potest supponere vel tum.titius aratur, quando indocs apponere ob Similiter hic quictis docetur: erxo quando indoci- quid videt aliquis, hoc videt,colis docetur. bitus aratro scindit. lumnam aliquis videt :ergo cossit inorect duplex, quia littus na videt,maior est duplex,ut di arari significat proprie terram dium est in albi. s Similiter hic: scindi transsumitur autem ad quicunque sunt episcopi,funis operam p:rdi is estsimilitudo in cerdotestas sunt episcopi ergo hoc,quod qui littus arat, operam astarisnt sacerdotes traq; praperdit,o rustra labor M. Ter miliarum est duplex, ex eo q uod ιius modus am hibologia proue- hac in tio, episcopi,potest esse norit ex eo, quoὰ aliqua oratio com minatiui casem, veletemisvι.Qδε posita plura si scat: separata aurem de ceptio Ata ex diuer

vero unum Iolum, ut secususcit: tate casus, faciat amphibologia, hec.n. oratio est duplex t signisse patet, quia casus datus est dictio Vcar enim et aliquis sciat secum , ni ad hoc, m ordinetur sum alia vel f seculum habeat scientiam Adtione. Sed ordinatio dimonio ori aliquo, ct ideo i Lia oratio est en distione facit amphibologia . duplex ex eo, quod verbum,scit. Θ non aequinoc senem hoc π.pa potest ordinari cum hoc, quod est tet ab ,- fra totele formante p. in lib. seculum, a parte ante, is sic es t Ologismos amphibylo Q secum Liqn . vera, o sic non sequitur concim dum diuerssitatem casus, is nonsio, vel a pari r poni, is sic Hi sal aequivocationis. s Sciendtim ea factsiciequitur conclusio. M- p e Iristoteles ponit tres modos

militer, quicqμidscit, hoc Icit, comunes aequivocationis, Hm-

quia haec dietio hoc jupponere po phibologiae s Primus modus est, rest huic verbo, scit,vel appondi quando die ito vel oratio plorare s Simia ter hic, quoscunqe vel prιncipabier significat :HEmo, vi

234쪽

Summu Petri restan.

F δε compositum plura signiscat, eon signi icatione, non esisub ali G

separatim vero unum solumo . quorum trium modorum, Solim

s Exemplum in equivocatione, iis . deceptio ,sacta ex consignifut in his ductionibus immortale, catione di bonis, continetur jus incorruptibile. s Exemplum in primo mo sauiuocationis. s a da, hibologia, ut in i ta ora- hoc,quod obbitur, quod primustione , seculum scit. In omnibus modus prouenit ex principali si enim istis compositum plura s- gniscatione .dicendum est, quod

gnificat: separatim vero unum principalis significatio appellax solum. s uuaeritur de diatinctio hic, quicquid ex eadem impositione Isrorum trium modorum com ne importatur per dictionem sed munium, quorum primus esὶ , ex eadem impositione signis catquantum ad cquivocationem , quaelibet infitiosignificationem, quando unum nomen principa- Ο sua accidentia.Ille qui enim liter plura significat. Secundus qui imposuit hoc nomen, lapis, prouenit ex transumptione P . ad significandum lapidem , sub Tertim est, quando unum nome taligenere, sub tali numero im-s compositum plura significat, sim posuit, is sic eadem impositione

plex vero unu solum, ut immose imposuit impositor, quia haec d, is

tale,incorruptibile, is hoc Iotum ctio,iaborans, importat s ums boblinio . verum s ea tunc obrycituresece gn carum, o consigni catum, ptio mouenies ex consignimatio OP de abys. Vel dic edum est , ne dictionis non continetur sib quod principalis significatis p aliquo sorum trium modorum nitur in primo mori squiso Min quivocatione: verbi gratia si tionis,ct amphibologia, ad remocut in hoc stogismo:quicunq; Ia uedum translumptionem in eis, nabatur janus e laborans sana quia transsumptio significatu rabatur: ergo laborans sanus ent, dictionem non principaliter, ut non continetur sib tertio modo, ridere non principaliter signis quia laborans non est dictio com cat florere, sed transsismptione. posita nec subsecundo, quia haec per quandam similitudinem, is dictio laborans non tenetur traf hec rictio, laborans, significati sumptis; nec sub prim quia pri praesens tempus. is praeteritum Quaestio. mus prouenit ex principali signi impersectum. s Item qu itur, sicationesta hec dictio, laboras, quare deceptio facta ex quibus non significat principaliter tem iam accidentibus, facit quia pris,sed ex conseauenti per accia uocationem, o ex quibusdam dentia: ergo ilia aeceptio facta in amphibo giam . Solutio, diso quod

235쪽

Tractatus Sextus. Io A quod quedam sunt accidemia,

que consequuntur dictionem non ab olute , sed prout est ordinabilis cum alia dictione:sicut ca-jus, numerus ordinantur per diactiones adinvicem per talia a cidentia. GMale enim dicere-- rur, homines currit, quia ibi non AZ debitus numerus, nec debitus

casus, ct deceptio ex talibus ac . cidentibus est deceptio in oratio

ne , issic est amphibologia, is

non in equivocatione. Sed sunt, alia accidentia absoluta, qua co

sequuntur dictionem per se, ut

tempus, o genus, isper talia ac- ridentia non ordinantur iusti nes adinvicem , quia sicut bene V dicitur, homo currit: rta bene . dicitur, homo curreb I de licet temptis varietur, manet tamen eadem conniructio, is ideo non con ruuntur mediante tempore, cula deceptio ex talibus ac

cident us sit in diritione, o ita

in aequinocatione, o non in am

phibologia.

Artit. P Rixto sciendum , craodamphiboloria capitur dupliciter.Vn modo lar e pro omni oratione laa- Amphi bente sensu ni dubium . Alio modo

pliciter. 'itur stricte pro Oia . ni oratione

haben e sensum dubium, prouenies cx multiplicitate actuali orationis multiplicis, S non didrioni, aequivocae,&: c capiti ir hic,& potetistedii'iniri. Amphiboloetia eii multiplicitas orationis ampla iboloracs, eadem in materia & forma, habciis

diuersos sensus, vel diuersa signita Ccata, non prouenientes ex multiplicitate dictionis aequivocae.

sallacia amphibolosiae est idoneitas

decipiendi,proiicniens ex identita- eorationis, dii: ersa , vel diuersos scii sus habcntis. Pasitve etiam potest distiniri, sicut fallacia aequiu cationis. I Vnde causa apparentiae eius est id cntitas actualis orationis multiplicis, sed cadesectus e multiplicitas leni uit,illi oroni correspodatio, non ex parte dictionis aeqvocae, sed ex parte orationis multiplicis.

SECvNDo sciendum, audd ipsius sallacis amphibolori sunt tres inodi,sicut ipsius sellacis aequi uocationis. I Primus prouenit ex eo, quod ali lira oratio sque primo plures sensus habct, sic, ut in una prae- D milliarum accipiatur pro uno , Sc in alia, vel in conclusione pro alio,&secundum illum modum sic paratogietaturi quoscunq; vellem me accipere', vellem quod acciperent me/, sed inimicos me vellem accipere ergo velle, quod inimici acciperent me'. Vn edictus paralogismus soluitur per hoc quod ly, me', in utraque praemisarum construitur ante', vel post, vel in una a parte an te', dc in alia a parte pons ' unde quando construitura parte ante', sensus est. de quibuscunqtie vellem me accuperes , vellem quod acciperent nae , S se maior est salsa : si a parte post, tunc minor est falca,& est sensus, inimicos vellem me accipere . i. de inimicis vellem , quod acciperent me',& tunc iliis duobus modis cosequetia est bona, sed si tellium, puta

236쪽

Summul. Petri Hispan.

E quod in una construa tur a parte an- videt, illam rem vide Et secundum G te,&in alia a parte post, no valet co hoc sic paralogiZatur. Q Quicquid sequentia, sed committitur sallacia aliquis videt,hoc videt: pariete ali- amphibologi q. I Secundus modus quis videt: ergo paries videt. M Irouenit ex eo, r aliqua oratio signi clus soluendi est, distinguendo illa , cat plura, vel habet plures sensus, hoc videt,quia ly, hoc, potest teneri unum primo, & principaliter, & in nona inatiuo casu, vel accusativo, luim minus principaliter, siue attri- ut visum est.. s Circa hoc queritur, butive,&in una prim illarum capi- utrum illa regula, in qua dicitur, Ῥtur pro significato principali, & in quicquid sequitur ad conseques boalia, seu in conclusione pro lignifica nocoloquentis, sequitur ad eius anto minus principali, & secund si i fili tecedens: sit bona. Et arguitur 3 modum sic paralogi 'itur. I Quicu non,quia non sequitur, ad omnemque haurit aquas cribro, est iii K ta a- propolitionem esse veram : sequitur quas, sed scnolaris sine libro haurit aliquam propositionem es le veram, aquas cribro: ergo scholaris sine li- & ad aliquam propolitionem este vebro est iuxta aquas. Modus solue- rana, sequitur nominem esse asinu, di est, listinguendo illam haurit a- quia ad illam este veram, tu Gasii- is F quas cribro, quia vel capitur in mi- nus, sequitur te esse asinum: ergo ad. nore, & in maiore eodem modo, Sc omnem propositionem esse vera, s lic bene sequitur, sed sicut concitisio quitur te este asinum. Respondetur,

est falsa, ita aliqui pr illarum, vel 9, regula est bo'a,& ad rationem di

non capiendo eodem modo in utra- citur, et maior est vera tam in sensuque. s. in maiori & minori, & tuc no compolito, Q in sensu diuiso,& nM- sequitur, sed comittit illa fallacia . nor in sensu composito est salsa, sed TE R T Io sciendum, i, tertius insensu diuiso est vera, sed tunc nomodus huius fallaciς prouenit .ex sequitur conclusio. Unde sensus eo, tr aliqua oratio, per se sumpta, compositus minoris est ille', ad tale unum significat, sed uincta με alia, propolixionem aliqua propositio est habet diuersas signific tioes, ut haec vera, sequitur te elle asinum, sed senoratio,hoc videt, habet tin unam si- sus diuisus est . ad aliquam proposi- ni fitationem, scilicet hcc res videt, tionem,puta ad illam, tu es asinus,ed i uncta isti, quicquid aliquis vi- sequitur te esse asinum. det, hoc videt, habet diuersa, signi si 'ARovi TVR primo: In mulcationes. Vnde ly,hoci potest teneri ti illaci s est dubia sententia. ergo dupliciter: Vnomodo in nominati- fallacia amphibologi ε no est distinuo casu,&siceit sensus,quicquid ali cta abalus.' Secundo sic. Secudum quis videt, hoc videt, id est quacuq; multiplicitate huius orationis. epirem aliquis videt, illa res videt, vel scopi sunt asini, fit sallacia amphibo potest teneri in accusativo casu, & logis, sic paralogi rando. I Quicun- sic est sensas, quamcunq; rem aliqs que sunt episcopi, sunt homines,asini

237쪽

IO I

A ni sunt episcopi: ergo asini sunt homines,& tame prouenit ex parte dictionis. s. dely, 3iscopi. Tertio sic. Omnis oratio tantum unum significat. s.compositionem p rid irati cum subiecto, ereo secundum nullam fit sallacia amphibolonis. Ad primum dicitur, et amphibologia potest capidupliciter. Vnomogola E. Aliomodo stricte ut visiqn est in primo no-l tab. Ad secundum dicitur, cr talis multiplicitas non prouenit ex parte dely, iscopi, secundum se, se ex parte illius termini episcopi, in Ordine ad alios terminos. Ad tertium dicitur,' oratio no significat copostionem pr dicati csi subiecto, sed heuev um est, ciuod talis compositio B denotatur per illud verbum, eli.

O vir de fallac , sarienti

mulli obus multiplex potentiale fcι-plo pote licet de compositione, diuisione, μις- θ accentu , , prius de composiatione, quam de alus, quia parau-

,μι fiunt e caciores secundia compositionem qd finem sophisti

cum,qui est apparens sapientia, o non existens, is ideo prius diacendum est de copositione, quam de Hus. scimpositio eni eorum , quae debent diuidi , falsa unio. Duusio vero est eorum, que der I ria bent componi: sal a diuisio. I' lacia compositionis est idoncitas decipiendi,proueniens ex identitate oratironis unius, ct ei de secundum materiam, o I udum situm magis debitum partibus,

rentiae huiu, sagacie est oratio CHuyci, habens ideritatem in ma

teria czm oratione composita .

s Cis a salsitatis siue defectus e se ae restas sensus compositi a

tio e S vera in sensu diui oet' salsa insensu composito,tune est fallacia compositionis. Dicitur

tamm oratio composita, quando

determinatio determinat si ddeterminabile, quod manis apta nata 1 determinare, ct similia ter dicitur oratio composita, quari dictiones οὐ nantur ecundustum, magis debitum. Et diciatur oratio divisa, quando dete minans determinat illud deteriminabile, qJ non est magis apta Mnata determinare, vel quando dictiones ordinantur secundum

situm, minim te debitum. εἴ Vnde

Iumitur haec oratio .eratra exem

pli,quicquid viuusemper ili: in ista oratione suis duo determinata f. hoc verbum , vivit, is hoc verbum, ei I, 9 est una determ

natio s. semper i erra hcc dete

minatio. Jem , determinat hoc verbum est, quod ponitur a partensicam, sic d citur oratio composita,quia tunc determinatio determinat determinchise , quod magis apta nata est determ n. re,quia istud verbum, est, ponitur. in situ determinato, scilicet in predicato. Si autem determinat hoc νιrbum, vivet ic dicitur dia

238쪽

Summul. Petri Hypan.

L uisa quia de reminat illud deter primum .s ecundus modus pro- Gminabile, quod est minus apta timi ex eo. quod aliqua determinata determinare quia illud ver natio potest referre diuersa, is bum,uiui non ponitur insit Me penes ii tum modum paralσι terminato istis verbi,, tuc di- tur sic : quicunque literas scitctiones ordinantur ecundum si- nunc, didicit eas ,sed isse antitum, Dus debitum. I tuu falla quiu grammaticus scit literas: cia duosunt modi. s Primus mo- ergo nunc didicit eas. Dicem dus prouenit ex eo, quod aliquod dum quod maior ens duplex , dictum pote i supponere pro Ieto quia naec determinatio, nunc, to, vel pro parte sui. Ethec-- pol E determinare hoc verbum

dum ιLium modum paralogiaa- didicit, O siceia composita, istursic : quemcunque phsibile, salset, issequitur conclusio, vel Z ambistare, po sibile est, quod potest determinare hoc verbum, ipse ambulet sedentem possibi. sicit , is sic Hi diuisa, is vera, est ambulare, er eo posbile, is non sequitur conclusiιο. sy M- est, quod sedens ambulet si vi militer hic quod unum solum pohoc dicendum est,quod minor est ten ferre, plura potest ferre, sed duplex, uia si hoc diritamseden quod potest non plura ferre po- Hiem ambulare,supponat pro sto test unum ferre: ergo quod poto huic praedicato,es posthiae , tela non plura ferre, potest plura idestsedens sedendo potest ambu ferre. Dicendum, quod maior lare : tunc hec composita eii fas eia duplex, quia haec determis msa ,sicut etiam ei Z imp sibile rio , solum, potest determinare

dicere, quod sedens ambulet. Si hoc verbum, potest, os maior

aurem inlud didium Spponat ea falsa,Θ composita, se est sim pro parte sui: tunc est diuisa, is sus, quod istud, quod potest serre

vera, oenon sequitur conclusio, unum cum alio potcs serre pimo est siensus: se leutem pogibile ra, vel potest determinare hoc HE amulare, ident sedens nunc, verbum, ferre, is est sensus ve- habet potentiam, ut ponea am- rus , o propositio Ausa vera. bulet. Et similiter, quemcunque sub hocseisu quodpotest iamfer possibile est scribere, possibile I re unum Holum, is ferre non pliniat, quod i d. scribat: non stri- ra, potest plura ferre. s Simiabentem scribere. Hi post ite : liter: tuscis, tantum tres homi- ergo popbile est, quod non scri- nes currere, posito calo auod sex bens scrib.rL. Dicendum est ad currant, , is nescia de tribus :, tum paralogi um, sicut ad bsc est duplex, quia haec dictio ,

tantum. δ

239쪽

A tantum, potest determinare hoc duo is tria, sint As, Θ Iunt Cuerbumscis, vel currere : si de- tria: quinque sunt duo, tria: terminat hoc verbum currere, quinque sunt duo, is quin- sic est composita, tr falsa s cis, que sunt tria. εκω hoc dicentunc est diuisa is vera, separa- dum est, qhod minor est . vlex, Agitatu lazuscis tantum tres quia haec coniuncitio, o, potest

homines cumrere : posito casι coniungere , Θ copulare intιν quodsex currant, ,sed uicqv d terminos, vel inter propositissicitur, sit verum : ergo tantum nes,si inter terminos , sic est ve- tres homines currere, verum na composita,θ est enfus, vivo oeni: maior est duelex, ut iam di- tria,simul iundia, faciunt quin- Llum sit. De fallacia diuisionis. que i inter propositiones, sic ea Fallacia Uuidsit diuisio, dictu est prius . falia is diuisa , is enisen jus,

diuisiois.

acia diuisionis est idone, quod duo sunt quinque perisna, ras decipiendi , proueniens ex Ur quod tria sunt quinque per- eo , quod oratio aliqua eo o L Iona, quod est falsium. Similiata est vera, ct diuisa salo et na, ter est hic, occumis junt duso eadem manens secκndum ma ct tria, sunt paria is imparia: teriam, disterens secundum for- quinque sunt duo, Θ tria: ergo B mam diuersa significat, ,quae cre quinque 'unt paria, ct imparia. seditur esse vera in Mensu diuis: Sicendum est, quod minor ea eo quod veritatem habet in sen- duplex, quia ibi potest esse e su composito. s Causa apparen- pulat io inter te rminos, etsis euriae huius fallacie est oratio com vera, ct composita, is est se posita habens identitatem in ma sus: quinque sunt duo ct tria, teria cum oratione diuisa, vel in simul comuncita : vel ibi HEcausa apparenti e eLE Mentitas copulatio inter propositiones, is

orationis eiusdemsecundumsub sic est salsa is diuisa , is est stantiam ct 'ecundum situm mi sensio , quinque sunt duo , Θnus debitum. Causa desectus quinque Junt tria, quod est j L i diuersitas sensus amisi a sen δε m. s Similiter hic omne anisu composito. Istius fallaciae duo mal esse rationale vel irrationabunt modi. Primus modus pro- le, sed non omne animal tu ra-Menit ex eo, quod aliqua conium tionale, eryo tmne animal e 1 iri ctio potest copulare inter terimia rationale. ccndum. quod ma- nos , vel inter propositiones, is ior eri duplex eo, quod ista consecundum istum modum parat, tun tio vel, potessit coni vere ingi arur sic et Hucc γ sunt, ter terminos, issic est vera, O

240쪽

Summul Petri Hispan.

E composita vel interapropones, is

sic est falsa, is divisa. s Similia

ter hic; omne animal vel est sa-mι vel est aegrum, vel sic omnis

DbItantia in corporea vel incorporea,vel sic: omnis linea est recita uel rua, de omnes His sunt uerae, quando coniun tio coiunxit inter terminos, Θsunt co

posite, sed sunt falsa quando con

iuntio coniunxit inter orationeso propositiones , is diuisi, quia conivnritio perse, o primo est co

sequenti ipsa coniunxit oratioue cum orastone. s Secudus modus

huius fallaciae diuisionis prou ς mi ex eo,quod aliqua determina tio pol referri ad diuersa, ut hic, quo uidisti hunc percu sum, per

cussus est sed oculo misis hunc

percu sum, ergo oculo percussus est. Dicendum Hr quod minore duplex, a se ablativus, oculo, pol determinare hoc participiu

percussum, is sic est diuisa se falsa, Θ Hi sensus, tu uiiuiti hunc

percussum oculo , is sic sequitur conclusio, uel poten determinare hoc uerbum,uidicti, Θ sic est coposita, is vera, ct tuc est sensus :tu iussisti cum oculo hunc Iercus sum. sed lite nonsequit coclusio.

PRIMO sciendxim,u, postquadeterminatum est de salsacis , quq fiunt fila multiplex actuale: coii 'laeter determinandum et e fallaciis, qui fiunt secundum multiplex potetiale. Et primo de sallacia coponis, G& diuisionis. Vii conanositio, finquam fit fallacia composi tionis, est diuidendorum acceptio secundum unionem corum ad inuice, sin qua faciunt sensum falsum,quq si acciperentur sul eorum diuisionem, facerent sensum verum. Sed diuisio est componendorum separatio hoc est quod ibi est diuiso, quando ramini accipiuntur secundum sepa rationem,quam habent ad inuicem, secudum quam faciunt sensu in falsum, qui acciperentur secundum eorum unione, facerent sensum verv. Vnde sallacia compositiouis est idoneitas decipiendi, proueniens ex identitate orationis compositet talis, &diuisqverae, id est fallacia con positionis, si quado arguitur a sensu diuiso vςro ad compositum salsum . HCausa apparetii est idoneitas orationis compositi cum diuisa, sed cadesectus est diuersitas sensuum Orationis compositi cum diuisa.Sed sallacia diuisionis est idoneitas decipiedi, proueniens ex identitate orati

nis diuis falsis,&αpositet verae: hoc est fallacia diuisionis committitur, quando amuitur a sensu composito vero, ad sensum diuisum .salsum. Causa apparentis est idemptitas orationis diuist cum composita, sed cadesectus est diuersitas sensuum illarum orationum, scilicet compo sitae,&diuise. S E C v M D o sciendum,' ipsius Amasallacis compositionis, & diuisionis possunt assignari tres modi. Pri

mus modus fit poenes orationem co

rositam, diuitam: in quibus pona

SEARCH

MENU NAVIGATION