장음표시 사용
41쪽
E pro denominato: quia est quid complexum,cum non sit nisi oratio mei
talis , vocalis vel scripta. Necti pro per se significato:Nam ibi illua diis nitur, de quo vox significativa ad placitum & caetera, quod est diis nitio orationis essentialiter, praedic tur: sed non praedicatur de oratione secundet intentionaliter capra,sed magis de oratione primae intentionaliter capta:igitur. Secundo sic: Multae sunt Orationes, quarum partes separate nihil significanti igitur diffinitio orationis non est bona. Antecedens patet, nam si ista litera a, imponeretur ad significandum tantum quantum significat ista oratio , homo est animal tunc a,esset oratio: di tamen
eius partes separate nihil significant. Tertio sicinia propositio, vellem cDF se bonus clericus, est vera:-tamen non est indicatim modi, sed optatui: itur male dicitur,quod sola indic
tiua dicitur determinate Vera.
Ad primum potest dici, qubd ibi
iussinitur oratio pro per se significato. Et ad improbatione dicitur,quod diffinitio orationis dicitur essentialia ter de oratione. Nam in diffinitionibus secundarum intentionum , ut in
El- mum intelligitur aliquis actustus:vt in ista ,ratio eit vox, initur, oratio est una lecunda intentio, quae attribuitur voci significatiuae: modo illa dissinitio sic intellecta priudicatur de oratione pro de
nominato accidentaliter. Ad secundum, cum dicitur, partes orationis
separate aliquid signiucant,debet intelligi, a, lubordinentur conceptui complexo.Αd tertium dicitur: quod illa oratio , vellem esse bonus cleri- Gcus,potest capi proprie, ut significat- desiderium:Sc lac proprie non est vera, neque falsa. Alio modo potest ea-pi loco istius, ego volo esse bonus clericus: vel loco istius, voluntas mea est esse bonus clericus:& sie ista bene est vera, vel falsa.
Proposi tio est oratio verum Propos
do: ut homo currit. Proposi- P-tionum autem alia cathegori .ca, alia livpothetica. Catheg
rica est illa, quae habet subiectum de praedicatum & copulam, tanquam principales partes sui: ut homo currit.In hac enim propositione, homo est subiectum, currit vero praedi
cum alio est copula: ut patet resoluendo, homo currit, id est homo est currens: homo est subiectum, currens pra dicatum: & illud verbum est,
copulat unum cum altero. Et dicitur cathegorica a ca- rthegorizo. etas : quod idem est quod praedico, praedicas: unde dis unde cathegorica: id est pret, ' dicativa.
PRO declaratione textus suppo Art. nitur. Primo quod propositio capitur dupliciter. Vno mouo propri
ut idem est, quia pro alio positio &sic non capitur hic: quia solum sic oratio dicitur propositio, quae ponitur in syllogismo ad inserendu comclusionem.
42쪽
A clusionem. Alio modo rapitur lar-
-οsi- ge, ut conuertitur cum enunciatio-
mitur. positio & enunciatio idem sunt. Secundo supponitur, quod propinsitio capitur adhuc dupliciter. Vno
modo secundae intentionaliter,ut est una secunda intentio attributa per denominationem orationi mentali,
vocali, de scriptae. Alio modo accis pitur primae intentionaliter, dc sienon in aliud quam propositio meu- talis , vocalis, ec scripta. Tertio supponitur, quod propositio primae intentionaliter capta est triplex, scilicet mentalis, vocalis, iam Me stripta, Vnde propositio mentalis est
viam ia conceptus complexus quo cognosci-iliis leti xur aliquod complexum complexe :veri. ea. siue talis conceptus dicatur comple-ν,4 3. xus solum aequivalenter, ut dicunt
V aliqui scilice quod idem conceptus, quo mediante intelligo homine esie animal, sit unus actus intelligendi simplex : Zc dicitur ideo complexus: quia Euiualet duobus conceptibus,
puta conceptui hominis Zc coceptui animalis cuin uno actu syncatheg rematico , puta ipsius copulae:siue t Iis conceptus sit sormali ter compositus ex pluribus conceptibus, & uno actu, seu termino mentali syncathegorematico, qui dicitur actus Se non conceptus: 'uia non significat alia quid, neque aliqua: ut conceptus quo cognoscitur Petrum currere, dicitur propositio mentalis. Et per conceptum in proposito intelligimus proprie actum intellectus, ruficantem naturaliter rem, vel res: Ut homo,
nuties: x est duplex, scilicet ultimata de non vltimatat sicut est du- Cplex terminus mentalis, scilicet virumatus, & non vltimatus. supponitur quarto, quod notitia NMitis
seu coceptus complexus est duplex, 2'es' scilicet apprehen liua , 8c adlia tua. Apprehensiva est, qua simpliciter apprehenditur aliquod complexum ac talis proprie dicit Propositio mentalis . Sed adhaesiua seu iudicativa dicitur , qua iudicatur ita esse et non esse. dc talis proprie non dicitur propositio mentatas.
SECUN Do sciendum, V pro Axx. maiori declaratione supponatur. Primo quod mediante propositi
ne res mentales concipiuntur in o dine adinvicem : non tamen, quod
ex ipsis fiat aliqua propositio , quae
dicatur propositio realis , quam aliqui ponunt: quia nulla talis est ρο- Dnenda. Et si dicatur, res subiiciuntur, dc praedicantur: agitur ex ipsis fiet propositio. Dicitur quod non Noa
subuciuntur,neque praedicantur,nisi ad illum senium , id est concipiun- uteritur adinvicem mediante propositi ne mentali.
Secundo suppouitur,l significare uerum , est de sisnificatione totali, de propositionis significare esse, quod est: uel fore quod erit uel fuisse, quod suit: de hoc in affirmativis. Sed in negati uis est significare,no esse quod non est: vel sore quod nota erit: uel non fuisse quod non suit. Significare falsum, est de significatione totali, de propositionali significare eust quod non est: uel fore quod non erit: uel sui sie quod non fuit, per contrarium dicatur in negativis.
43쪽
- E Ex quo sequuntur aliqua. Primo,τlicet uti termini:verum de salsum,significent verit, vel falsummo tamen sunt propositiones: quia no significat signi fi catione propositionali .i non sipnificant sicut una propositio: sicut . ista, homo est animes: sed tantum ut aliqui termini ad formaliter significandum Veritatem, aut salsitatem. Gret Sequitur secundo , quod licet alb, ' i. quid significetur per propositionem: proi.q i. illud tamen proprie non dicitur ummitti xuma quando dicituri propositio significat verum : ergo significatum propositionis, seu coplexe significabile dicitur verum,uel hilsum. Respodetur, negando cosequentianuquia non dicitur significare verum , eo-significatu sit verum: sed quia signiticat verae,vel falsae: vel itas esse sicut est: vel no esse,sicut non est. Art.2. Tertio sciendum, quod propositio prima sui diuisione diuiditur in propositionem categoricam, dc hypotethicam . Vnde propositio cate. gorica est illa quae expIicite, vel implicite, formaliter, vel aequi ualenter habet subiectum, & praedicatum , dccopulam , tanquam principales partes sui.Et ponitur explicite, vel implicite : propter propos tiones de verbis adiectivis in quibus includitur copula, & etiam propter aliquas propositiones de est, secundo adia cente, in quibus includitur praedicatum materiale: ut dicendo, Petrus est: ergo Petrus est ens, capiendo ens participali ter: & ponitur formaliter, vel aequi ualenter propter ve ba exemptae actionis:vt pluit, tonat: etiam propter verba Imperibasia passive vocis, Ut legitur, quae om-Gaua sunt propositiones.qvia inquina-llant propositionibus, cum subordinentur conceptibus compleris: etia νι asi a,imponeretur ad sigmficandum tantum quantum,anim A currit tunc est et Ppositio : quia licet in omniis bus istis non ponatur subiectum, c puta , & praedicatum formaliter: t men bene aequivalenter. Supponitur ulterius, quod propos imo cathezorica est duplex. cde est, secundo assis cente, & de est, tertio: adiacente IVnde propositio de est,tecundo adiacente est illa, in qua non ponitur aliud praedicatum materiale a i suo participio, ut Petrus est idest riuus O . est ens: & non dicitur de secundo adiacente eo , quod istud verbum est,ponatur in secundo loco:sed quia praeter ipsum non ponitur aliud pH- II dicatum materiale a suo participio. Sed propositio de est tertio adiacenia Sc Inrete, est illa, in qua praeter illud venbum est, ponitur aliquod praedica- militi tum materiale, aliud a suo participio.siue ponatur ante copulam sicut in propositionibus de modo loquendi inconsueto: ut homo animal est. Et dicitur de est tertio adiacente: eis
uod praeter istud verbum , est, culini participium ponitur aliquod
A R G v I TvR primo sic Quodlibet dissinitum debet este aliquid Vuum,sed propositio non est aliquid
unum per se, cum sit aggregatum ex terminis . Non valet dicere,quod
propositio pro per se signiscato est aliquid unum: quia illa intentio secunda non est aliquid unum:
44쪽
, euius laudamentum non est aliquid unum: sed fundamentum propositionis non est aliquid unum , cum . si tota propositio vocalis, mentalis, vel scripta . Sccundo sic : Lia oratio,homo quiest animal, est propositio , cum includat propositionem,shomo est animal : dc tamen non significat verum, neque salsum: imo magis generat imperfectum sensum in animo auditoris. Tertio sici. nis propositio significat verum, vessallum: sed non omnis significat verum : ergo omnis significat falsum. Consequentia probatur,quia arguendo a tota disiunctiva cum deliructione unius partis ad propositione alterius, est semper bona consequentia.Ad primum dicitur,quod verum est de respectu reali, sed non dere-B spectu rationis: quia relatio rati nis potest fundari in quantuncunq. distinctis in re : ut relatio baptismi, seo. in quae est rationis iandatur in ablutio: ,riis nς p stiua, Verbis prolatis: siexim de in proposito secunda intentio sundatur in subiecto, praedicato, & c puta: cuiusmodi sunt secundae intentiones . Ad secundum dicitur: quod non est proprie propositio, cum secundum se totam non significet verum,neque falsum: licet bene includat propositionem. Ad tertium dicitur : quod ista propositio , omnis Propolitio significat verum, vel salium: potest esse disiunctiua , vel de disiuncto extremo 3 Si sit disiunctiva, est salsa, δc tunc consequentia est bona : sed sicut antecedens est salsum : ita de consequens . Sed si linia sit de desiuncto extremo: tunc ipsa est vera:sed tune non valet consequentia.
aliud dicitur: scilicet praedicatum. Praedicatum est quod dicitur de alio, de subiecto. Propositionum cathegoricarum,alia uniuersalis: alia particularis : alia indefinita : &alia singularis. Propositio uniuersalis est, illa in qua subiicitur terminus comunis signo uniuersali determinatus: ut Oisnis homo currit.Terminus comunis est, qui aptus natus est
praedicari de pluribus: ut ii mo de Sorte, & Platone.Signa uniuersalia sunt haec Ois, nullus,quilibet, neuter, & similia.
Subiecta di praedicatu pr. positi nis quid.
Propositionis categoricet diuiti. uniuersalia aqu
declaratione textus supponitur primo,ui diffinitio subiecti sie est imtelligenda Subiectu est de quo explicite,vel implicite mediate copula affirmata, vel negata dicitur pretescat Sed diffinitio praedicati, sic est intelligenda. Praedicatum est,quod explicite, vel implicite mediante coeula affirmata, vel negata dicitur de alio:
de ista intelligenda sunt de proposi-sitionibus de simplici copula. Secundo supponitur,quod duplex sub ecta
est subiectum,scilicet cruributionis, in pla dc enunciationis. Vnde subiectum distributionis est terminus comm
nis distributus positus a parte su- biecta, ut cuiuslibet homi nis oculus est dexter: ibi ly hominis, est subi ctum distributionis. Sed subiectum v 3 enun
45쪽
Ε enuntiationis est illud, de quo principaliter dicitur praedicatum, scilicet
Teniis oculus. Tertio supponitur, quod vio pro iae subiecto Propolauonis ponuntur Positi- aliquae regiuae. Prima est, quando' ' in aliqua propositione a parte subiecti ponitur aggregatum ex recto,& obliquo, siue rectus praecedat,sive
non, tunc totum aegreSatum ex re
cto, dc obliquo est subiectum : ut
asinus hominis eurrit,ibi totum hoc, almus hominis est subiectum:quemadmodum ibi de quolibet ente cu- se in a iustibet contradictionis altera pars HGLE 'Vςr , ta altera : Ubi in suDie
ad te ecto est duplex distributio, & sub l. qualibet diltributione licet descen-μνIoru' acre, in qua etiam propositione hoe totum , de quolibet ente cuiussi-F bet contradictionis est subiectum. Secunda regula est, quando a parte subiecti ponitur substantivum, di adiectivum, tunc aggregatum ex illis est subiectum , ut nomo albus currit, ibi totum hoe, homo albus est subiectum. Tertia regula est, quando a parte subiecti ponitur,qui, vel qua vel quod, tunc totum pra cedens verbum est subiectum, ut sortes qui est bonus studet: totum hoe sortes qui est bonus , est subiectum. Quarta regula est, quando a parte
subὶecti ponitur solus obliquus, Ut hie , in fornace est panis : tunc ille solus obliquus non est subiectum, sed debet intelligi aliquis rectus, ses tura licet ens. Quarto supponitur, quod Po i iis pro praedicato ponitur talis regula, rinsitae quando post copulam ponitur δε- ιε. lus obliquus, tune non est praedicatum , sed intelligitur ens, ut lapis est in mari, idest lapis est ent in ma- Gri, Sc se de aliis.
Sacv Nno sciendum , qudd Arria. pro declaratione textus supponitur. Primo, quod propositio cathegori- ea de simplici subiecto diuiditur in eorica
uniuersalem,particularem, indefini- niuit
tam , dc. singularem, de est talis di- ruisio penes quantitatem capiendo quantitatem metaphorice, pro proprietate propositionis, per quam denotatur subiectum se vel se accipi. Secundo supponitur, quda duplex est propositio cathe3orica, quaedam est de simplici subiecto, ut homo currit: alia de subiecto composito
seu mixto,ut cuiuslibet hominis oculus est dexter. Vnde ibi diuiditur ropositio cathegorica de subiectomplici, bc non composito, nam aliter essent multae propositiones, quae non essent alicuius qu ancitatis: sicut ista , cuiuslibet hominis oculus est dexter, quae neque est uniuersalis,
neque particularis , sed est mixtae quantitatis, scilicet uniuersalis , dc indefinita. Tertio supponitur,quia diffinitio propositionis uniuersalis sic est intelligenda: est in qua explicite, vel implicite, sorni aliter,uel
aequi ualenter subiicitur terminus comunis signo uniuersali non impodito determinatus vel ab aliquo supplente. Et ponitur implicite, pr
pter tales propositiones, nihil est in ponto, qailibet currit, in quibus
explicite non subiicitur terminus communis, sed solum implicite. Dicitur aequivalenter, nam si a, imponeretur ad significandum tantum quantum omnia homo currit, tuc a,
46쪽
in esset proposco uniuersalis,dc tamensorin aliter non haberet terminum comunem determinatum signo vnLvcrsali, sed solum aequiuesenter. Dicitur notanter non impedito,pr pter istas propositiones, non Omnis homo currit, nonnullus homo currit, quiae sunt particulares, quia ibi signum impeditur. Dicitur notanter ab aliquo supplente,vel atquDualente, propter iitas propositiones, non homo currit, non quidam h mo currit, quae sunt uniuersales, quamuis non ponatur sisnum uniuersale, quia ponitur aliquod aequi-
t.3. TRRTIo sciendum,qudddis finitio termini communis sic estim telligenda, est qui ex modo suae impositionis, vel significationis nat B resis natus est praedicari directe de pluribus, essentialiter distinctis v
xe ffirmatiue , uni uoce,& diuisim, mediante copula non ampliata. Et dicitur notanter ex modo suae impositionis propter istos terminos, Deus, Sol,Luna, quibus non repugnat ex modo suae impositionis praedicari de pluribus. Dicitur notanter,vel significationis naturalis, prin
ptetr terminos communes mentales,
qui seipsis si fieant res naturaliter
semis i. proprie.Dicitur notanter, natus prinpter terminos scriptos in libris, quirisp&ia actu nou praedicantur de pluribus. Dicitur notanter,essentialiter distin is, propter istum terminum, haec essentia diuina, quae praedicatur de pluribus realiter distinctis, Ic tamen non est terminus communis sed sin-zularis : quia cuilibet naturae corre spondet unum singulare, ut deit, Cti hie Deus , aut haec essentia diuina.
Dicitur notanter, vere assirmative,
univoce, & diuisim, propter terminos singulares, qui possunt praedicari de pluribus salse negatiue,aequia uoce, & coniunctim. Ex isto sequitur, quod omne di sunctum ex aliquibus terminis disiunctis est te minus communis , sicut istud dustinctum, Petrus,vel Ioannes,sinuavel homo, quia quodlibet tale potest praedicari vere de pluribus. Ex quo sequitur, quod disserentia
est inter disiunctum, & copulatum. Nam disiunctum est terminus communis , de copulatum saltem ex te minis singularibus est terminus sim gularis : ut istud copulatum , P trus , dc Ioannes. Dicitur notanter, mediante copula non amplia- Dia, quia termini singulares mediam te tali copula possunt praedicari de pluribus, ut sortes imaginatur es.se Plato, di Petrus imaginatur esse Plato. ARGvITVR primo sic, a dicatum nunquam dicitur de subietio saltem vere, quia illa nunquam est vera, subiectum est praedicatum, ergo diffinitio non est bona.
Secundo sie, Illa propositio, P
reus , vel homo curri est eatheg rica,& tamen non est uniuersalas,
neque particularis, neque indefiniura, neque singularis, ergo illa diuisio non est bona. Tertio sic: Si terminus communis praedicaretur de pluribus:vel hoc esset in una propositione, vel in plurisbus : non in una, eum in una sit tam
47쪽
Ε tum umim subiectum nec in pluri bus:quia quod semes dictum est, am-Sco. in x. plaus resumi non potest Ad primum
l. ': Z dicitur, quod iubiectum , dc prae ab
ad 'are tum possunt capi dupliciter. Vnom a. modo secundae intentionaliteri de sierit es, non praedicantur de seinuicem : quia sui um- haec est falsa, secunda intentio s uersui, secunda intentio praedica iii nisi sorte in actu signato: dc,o Unum accipitur ut quid, dc unum ut modus, 3c tunc illa conceditur si biectum est praedicatum, capiendo iubiectum ut quid, dc praedicatum et modus. De hoc vide in prologo praedicabilium in 3.not iam lol.quinti arg. dc tunc sensus illius propositionis : subiectum est praedicatum , est iste , terminus subiectum in ista propositione, homo est subiectum liabet habitudinem dicentis de alte-F ro, scilicet, quod sit praedicatum: dc sic praedicatum dicit modum illius termini subiecti : & ita communiter est in intentionibus logicalibus. Pro quo est notandum, aliquod accipere ut modum, est illud accipere, ut habitudinem alicuius, aut ut modum significandi alicuius. Sed accipere auquid , ut quid, est acci pere aliquid ut aliquod obiectum cognitum m se: di per illam distinctionem clarescit veritas illaru pr positionum, plurale est singularer genus est species: singulare est uniuersale. Alio modo capiuntur primae intentionaliter: 8c sic unum bone praedicatur de alio: ut dicendo Petrus est homo. Ad secundum dicitur , quod talis propositio est proprie indefinita: quia totum subi ctum est terminii, communis sum- Gptus sine signo. Dicunt tamen aliqui , quod est mixte quantitatis,p ta simul sin illaris, δc indefinita: de quod ibi diuiditur propositio cathegorica de subiecto Lmplici, dcnsi mixto. Ad tertium dicitur,quod
terminus communis praedicatur de
pluribus in pluribus propositionis
Dus : de licet unus terminus in se resumi non possit, tamen bene inisuo senonimo.
Propositio particularis est il
la, in qua subiicitur terminus comunis signo particulari determina tus: ut quidam homo ucurrit. Signa particularia sunt haec: quidam, aliter , aliquis,& similia . Propositio indefi- enanita est illa, in qua subiicitur terminus comunis sine signo: Hut homo currit. Propositio singularis est illa, in qua subiicitur terminus discretus, vel terminus communis cum pronomine demostrativo: ut sortes
currit, vel ille homo currit. Terminus singulatis, vel discretus est, qui aptus natus est praedicari de uno solo: ut sortes de seipso.
ΡR o declaratione textus supponitur primo, i diffinitio propolationis particularis sic est intelligenda: est in qua explicite, vel implicite sermaliter, vel aequi ualenter subiicitur terminus communis communiter tentus,signo particulari particulariter tento non impedito d terminatus,
48쪽
A terminatus, vel aliquo supplente. Vnde illae particulae satis pollunt patere ex dictis in propositione unia Glidus uersali. Secundo lupponitur , quod D. , duo sunt gradus propositionum par--ο. ticularium . Primus est, in quo ponuntur propositiones in quibus su-hiecta supponunt determinate : ut quidam homo currit: secundus est, in quibus subiectum supponit confuse tantum : ut a,homo currit, posito, quod ly a,sit signum confusiuum sit an tantum . Tertio supponitur, quod signum particulare est, quod den Iat terminum,cui additur, accipi pro omnibus suis suppositis disiunctive. Tt sunt duplicia: quaedam sunt pure syncathegorematica: ut quidam,siquis : alia sunt partim cathegorematica, & parum syncathegorematica:
B ut aliquid, aliquotiens, aliquando. Quarto supponitur , quod ad hoc, quod aliqua propositio dicatur par
ticularis , aliquae conditiones requiruntur . Prima,quod terminus communis ponatur a parte subiecti: ideo illa non est particularis , sortes est aliquis homo. Secunda: qubd tale signum teneatur particulariter, ideo illa non est particularis, quidam est signum particulare. Tertia, quod tale signum non ponatur inter partes subiccti, sed praeponatur toti subiecto: ideo illa non est particularis : asinus alicuius hominis
Axto. SECUN Do sciendum est,qubddiffinitio propositionis indefinite sic est intelligenda: est propositio cathegorica in qua explicite, vel im- sicile , sorua alter vel aequi ualenter
subiicitur terminus eommunis tom- Cmuniter tentus, vel singularis communiter tentus sine signo quantitativo, & negatione negante non praecedente . Dicatur notanter c
plicite, vel implicite, propter illa
verba pluit, tonat: quae faciunt propositione ni indefinitam, cum subordinentur propositionibus mentaliabus indefinitis, ut ista pluit, subordinatur isti propositioni mentali,
natura pluit. Dicitur notanter forni aliter, vel aequivalenter, propter illam literam a , impositam ad significandum tantum quantum homo currit, quae esset propositio indefinita . Dicitur etiam terminus si gularis communiter tentus: propter
istas propositiones: sortes est dictio bilyllaba: sortes est nomen vocalet in quibus licet ponatur terminus sin Dgularus, sunt tamen indefinitae : quia
talis terminus tenetur communiter.
Vnde terminus singularis dicitur teneri communiter,quando sibi, ut sietento non repugnat supponere pro pluribus uni uoce,&divisim . Dicitur notanter sine signo quantitatuvo, propter istas propositiones: s
lus homo currit: tantum homo cumrit: quae sunt indefinitae : quia talia signa non sunt quantitativa, idest
non variant quantitatem propositionis. Dicitur notanter, nulla nogatione negante praecedente: quiali poneretur negatio, esset uniueris salis : ut ista,non homo currit. Et dicitur notanter negante, quia negatio infinitans non Variat curantata
tem propositionis: ut ista eis indes . nita, non homo currit: si ly non , sit
49쪽
z negasio finitans. Sequitur ex istis, quod illae sunt indefinitae, homo est
species, animal est genus,cum subisciis earum no repugnet addi signum uniuersale: ut dicendo,omnis nomo est species,omne animal est genus, licet no maneant propositiones veri, quod tamen repugnet subiectis pro-Mo.I r. positionum sinsularium. Sequitura qδ' ex hoc probabiliter, i duae indefinitae possunt esse vere contradictOriae,v t animal est genus, animal non est genus,sunt contradictoriae, sicut
ille duae indefinitae, Deus genuit odium Deum , quae est salsa, & Deus
non genuit alium Deum,quae est vera , & sua contradictoria.
Ana. TERTIO sciendum, ci, dissinitio propositionis singularis sic est intelligenda, est illa, in qua explicite
F vel implicite,sormaliter,uel aequiualenter subiicitur terminus singularis singulariter tentus, vel terminus comunis cum pronomine primitiuae Deci ei determinante totis subiectu. Dicitur notanter, singulariter tentus,propter istas propositiones, so tes est dictio bisyllaba, quae est indo finita . Vnde terminus singularis dicitur teneri singulariter, quando sibi ut sic accepto repugnat supponere pro pluribus univoce, dc diuism . Dicitur notanter , cum pronomine primitiuae speciei, quia si esset deriuatiue, tunc esset indefinita,ut meus equus currit: noster homo venit. Dicitur notanter, determinante i
tum subiectum, quia si praecise determinaret unam partem, tunc no esset
singularis, ut illius hominis oculus est dexter. Vnde pro maiori declar
tione supponitur, quod terminus singularis est, cui ex modo suae impositionis repugnat praedicari de pluribus essentialiter distinctis, diuisim,
vere,amrmative, & viri uoce, directe, mediante copula no ampliativa. Dicitur notanter, ex niodo siue impositionis, propter illos terminos, mundus,Sol,Luna,quibus non repugnat praedicari de pluribus . Dicitur notanter,essentialiter distinctis,pr pter illum terminum haec essentia,
ut praedicatur de pluribus realiter
istinctis. Dicitur notanter, diuisim, propter illum terminum, isti homines,qui praedicatur de pluribus copulatim. Dicitur notanter, vere, a Trinative de univoce: nam ille terminus
sortes bene praedicatur de pluribus false, negatiue,& aequivoce. ARG v I TvR sic primo. In ista propolitione, homo vidcs quendam asinum currit, subiicitur terminus communis signo particulari determinatus , & tamen non est particularis sed indefinita, ergo dissinitio propositionis particularis non est bona. Secundo sic. In ista propositione,h mo est species, subiacitur terminus communis sine signo quantitativo:& tamen non est indefinita,ergo di
finitio propositionis indefinitae non est bona. Quod non sit indefinita pi
tet, quia tunc duae contradictoriae essent simul veraeuiam illa propositio nullus homo est species, quae es set eius contradictoria, est vera,&etiam illa, homo est species, igitur. Tertio sic: In illa propositione, mei asini interest currere, subiicitur te minus comunia mediante pronomine pri-
50쪽
A ne primitiuae speciei,& tamen no est singulari quia subiectum eius pr dicatur de pluribus, puta de quolibet
meo asino, resoluendo obliquum in rectum. Ad primum dicitur P opo tet, op tale signu particulare ponatur
in principio subiecti, εc quod determinet totu subiectum . Ad secundudicitur, v illa propositio, homo est
species, est indefinita, eum subiecto eius non repugnet addi signum unuuersale. Et ad improbatione dicitur,
v illa propositio, nullus homo estipecies,no est sua cotradictoria, eum termini eodem genere suppositionis a non supponant, sed eius contradictoria erit magis illa,homo non est spmoes : neque est inconueniens duas indefinitas , quarum subiecta supponunt simpliciter, esse cotradictorias. Ad tertium dicitur,l ly mei,capitur dupliciter, scilicet primitive & derivative. Si derivatiue,tunc ipsa est imdefinita vel particularis, & est sensus, alicuius entis, quod est meus asinus, interest currere. Si vero e
piatur primitive, hoc est dupliciter, nam ly mei, potest esse adiectivum ad ly asini, & tunc est sensus:mei qui
sum asinus,interest eurrere,idest ego rui sum asinus eurram, & tunc estngularis, vel ly mei regitur a genitivo asini ex vi possessionis, & tune est sensus, asini mei interest currere, dc tunc est indes nita, sicut illa , asinus mei currit, asinus homi
22 goricarum, alia est assirmati-inu alia negativa. Affirmati
firmatur de subiector ut homo currit. Negativa est illa. in qua praedicatum negatur de subiecto et ut homo non
currit. Diuisa proposi tione tripliciter. Sciendum est, quod triplex est quaesitiuum , per quod quaerimus de ipsa proposi tione, scilicet quae, qua lis, de quanta . Quae . quaerit de substantia proposii t ion is rideo ad quaestionem iactam
per quae , respondendum est cathegorica, vel hIpothetica.
Qualis , quaerit de qualitate propositionis: ideo ad quaestionem factam per qualis, respondendum est assirmari ua, vel Dnegativa. Quanta, quaerit de quantitate, in eo ad interrogationem sectam per quanta, respondendum est, uniuersialis . ves particularis, vel indefinita, vel singularis: unde versus. Quae ca.vel hyp. qualis ne. elaf.quanta par. vel in .sin. I R o declaratione textus suppo Artis. V nitur primo, quod tertia durisio propositionis, quae est penes
ualitatem propositionis, est in as. rmativam , & negati uani ; quae qualitas propositionis non est aliud quam affirmatio, oc negatio propositionis . Et aduerte, quod ibi est diuisio propositionis cathegoricae, de simplici copula, sicut tua, homo est animal,& non de eopula