장음표시 사용
31쪽
retentia ae oblimione in vincibili . Si clamant, paria esse scire, delere scire renim quis aetii non considerat, nec ul- od te mihi dare oportet , A. de rebiolo pacto dubitat, neque ullam habet in credit. Nam π. in Summ Praelud. p. n. IT. mente haesitationem, 'tiod hodie v. g. Atarimstomo I. In iit. tib. I. cap. s.
sit dies Veneris, quomodo si comedat &alii: quibus addi potest Caramuel in
carnes , dici debet voluntarie stegis- Theolost. Morati Fundament. tom. I n.' ΙΣ.
se praeceptum, si nihil volitum quilia dum ibi sic: Cum gnorantes nasiamur, γpraecognitum Igitur datur etiam in- afferente Arasotele tamiuam Tabuia rase, consideratio involuntaria, inculpabilis, in quibus nil seriptum, sat pro possessione &c. coincidens cum ignorantia item ignorantia, quae excludi non debet, nisi prose- iiivoluntaria, inculpabili, &c. Rursus si tur discendi commoditas,in obligatio. quis sponte nolit considerare, quam- 14 Verum probabilius alii cum, vis positi, S: debeat, an hodie sit dies quibus de ego) tenent, quod ut ignoran
Vcncris , nc frangat pr. eceptum c tia, inadvertentia , & oblivio sive ju- medendo carnes, nonne erit inconsi- ris, sive facti censeantur in vincibilia , deratio culpabili 3,voluntaria,&c. Z ergo. sussicit ut nulla notitia, nec specialis, Videatur Passarynus citatus svrs n- T. nec confusa, nec aliqua dubitatio i quasionis primae, art. 4. pcr totμm a n. 8 I. univςrsiim , aut particulariter occurrat. Iol. 88. item ait. s.c capitib. stat s. Sed debet praecedere aliqua cogitatio,1 3 His suppositis: Si quaeras, quali- aut consideratio expressa, quam actitater ignorantia, oblivio, & inadvertentia lem vocant, malitiae moralis, Vel pe- excusent a peccato λ Multi Doctores riculi. Quare ut aliquis peccet mortalilantiant , iii incere advertentiam Virtua- ter, debet expresse advertere , &contem, seu interpretativam, ut ignorantia, siderare malitiam objecti, vel saltem Oblivio,&inadvertentia censeantur vin- habere aliquam dubitandi rationem,
cibilia,& absque diligentia debita posita aut scrupulum . Quod si nihil horum
ad ea vincenda ; quam virtualem con- praecesserit, ignorantia, &inadvertens derationem non excusare a peccato, tia, seu oblivio censentur omnino na- a legis transgressione itidem conicque- ruralia, & invincibilia; nec satis est coier assevcrant. Appellant autem adver- gitatio illa, & advertentia virtualis, seutcntiam, seu considerationem virtualem, interpretativa . Et ratio naturalis est,
quoties, & si ratio actu non consideravit quia horno non potest se applicare ad malitiam objecti, potuit tamen morali aliquid considerandum , vel discernem potentia,& dcbuit candem considerare. dum , nisi praecedat aliqua cogitatio, Ratio eorum est, quia inadvertentia, & qua positi moveri: quia homo non sc ignorantia dicuntur in vincibilia quali- applicat nisi per voluntatem, & voluncio morali, & humano modo Vinci ne- tas non potest sc movere nisi pravia alist queunt: ed cum quis tenebatur adver- qua cogitatione , co quod an e primam rere , possimi humano , & morali modo voluntatem praecedere dch e cogitatio, vinei. Nam sic ignorans icnebatur ex quae propterea non poterit csse volunta officio, vel si io statu scirc, & advorterς. ria, sed naturalis ab extrons co prove-Quippe prcceptum,quo factum aliquod niens: ergo quando nulla talis in men- praecipitur, aut prohibetur , obligat ad tem stibiit , qua possit voluntas moveri, advertendum, illudque scicndum . At si S excitari ad appetendum, vel quaeren- non pos Set Lite,non tenetur utique: ne- dum scientiam , vel considerationem , mo enim ad impossibile oblinatur: er- non est in potestate hominis se ad illam go talis ignorantia est indirectu volun- movere, &consequenter non potest talaria, & subinde culpabilis : quarc jurae, lis ignorantia homini imputari, sed cst
32쪽
Intentio Authoris, & Operis. D
involuntaria, ac proptera inculpabilis , rus c. I 1. 3 2. c. II. n. I 3. intellim δε& invincibilis . bent de adiertentia, summis iam o is Quod optime confirmatur, quia tectum apprehmum,c siilposterior admen
juxta D. Tho. p. z. qu. I . art. s. Con- tia in apprehensione , alioquin ante primam sultatio intelle stus in mediorum inqui- apprehensionem ad Uertere non tenetur. μ-ssione non procedit in infinitum versus bet enim praecedere aliqua apprehensio mali finem, nec versiis principium. Quiae, tiae, aut prohibitionis, mel asterius reis- alioquin nunquam inciperemus consul- milis , quae pertineat ad genus moris. Ettare, & operari. Quare necesse est ad horum omnium ratio naturalis est ut unam cogitationem primam pervenire, optime etiam Sancti: n. a. I. cit. quia quae non ex consilitatione procedat, sed superat humanam diligentilam , expeti illius initium sit: ut ergo quispiam cir- lere ignorantiam, vel inadvertentiam in operis bonitatem, aut malitiam con- malitiae objecti, cujus nulla prorsus insultare pollit, opus est,ut occurrat pri- cidit cogitatio, ut supra: quippe om-mo aliqua cogitatio naturalis in potes- nis libertatis nostrae usus circa aliquam
tale nostra non existens, quae talis con- rem dependet tanquam a radice a co-sultationis initium possit esse . Nec erit gnitione aliqua malitiae, vel bonitatis in potestate nostra primam hanc cogi objecti praecedenti , illique necessario
rationem excitare . At quandiu non - adhaeret; igitur non potest esse culpa , curret intellectui cogitatio aliqua circa quamdiu haec cognitio, vel cogitatio malitiam objecti, aut circa illius Peria circa malitiam non se osteri. Idque eo culum; aut dubitatio aliqua, aut scru- tiam persuadet divinae legis suavitas ad pulus, quantumvis de illius commodiis dit Sanchee n. 2 i. cit ) praesertim i rate intellectus consiliret, non est prin- peccatis mortalibus , quae cum tanticipium si issiciens deliberandi de malitia momenti sint, non est credibile ea ab Uia morali; crgo non potest esse culpa illo committi, qui de malitia nec du- quandiu haec cogitatio circa malitiam bium, nec scrupulum concepit , sed non se osteri. Nam superat humanam circa eam se habuit quasi mturaliter diligentiam expellere ignorantiam, vel operans. Ex quibus t . . inadvertentia malitiae oriecti,cujus nul- II Colligitur, sa no modo esse iniala prorsiis incidit cogitatio. Huic sen- telligenda Iura, ac Doctores , dum tentiae favent Sancte: in opere Aviris aequiparant scire, & debere scire i pas
ιιr. p. cap. IG. n. 2I. Filii iurius Tom. Σ. simque dicunt, esse ndirecte volunt traci. 2 I. cap. Io. 9. n. 376. riam ignorantiam, & inadvertentiam,
defensuris disp. 4. sec. 8. n. I7. γ' cum quis vel scivit, advertit ; auer 8.&plures alii apud ipsos. debebat scire ,&advertere. Haec enim Is Hinc idemmet Suaret. n. t . eis. intelligenda sunt, quando adfuit aliqua
concludit: quodsicut ignorantia facti potest actualis, plena , & iiissiciens ad mortalo
esse in incibilis , etiam in rebus ad advertentia ad malitiam objecti, Husia protrum oscium pertinentibus , quia pe- ve periculum, seu dubium, aut scruritia hominis curta es, in diligentia limi- pulus. Quia dum haec amaalis adverte lata,m ars fallax, ac promidentia incerta; tia non adfuit, non est in nostra potcsta- ita pari ratione potes ignaramitia iuris esse is te proxima expellere eam ignorantiam, in vincibilis , etiamsisit de aliquo pracepto R: inconsiderationem , aut non est ple- ad proprium cium pertinente. Et milii e- ne, ita ut & ad mortale sufficitii. At ea
cιIun. 3 76.c t. itidem notat, quod cum existente advertentia , tenetur , quia
dicunt D. D. aliquem peccare, quando ad- poterat intelicetiis deliberare , & VO- πιιt, mel desci adiertere sui Naia luntas diligentiam adhibere ad scien-Η dum. le
33쪽
dum , & propterea si non adhibeat im- cusandum peccatum . Debet ergo da- putabitur culpae . Ita Sambee l. e. n. 1 . ri ignorantia invincibilis juris, Quod ex Fugis ccius n. 37s. eis. &alis . se ignorantem obliget , aut nulla iuris 18 Quod si instes, hic non adver- ignorantia erit in vincibilis . Praeterea, tens aut ignorans praeceptum jejunii v. quia quicumque tenetur ea praeceptag. & cui nulla dubitandi ratio circa id nosse, quae implere tenetur , sive ea praeceptum occurrit, tenebatur scire, & obligatio consurgat ex generali Chris- advertere,ergo poterat. Respondet S - tiani conditione , sive ex speciali m
re n. I 8.cit. dccum ipso Sanchet n. 24. nere, & ossicio, ut Confessoris, Iudi-
est. Per se quidem hunc teneri ad talem cis,&c. At omnes fatentur priorum prς- scientiam, ad hoc tamen satis esse, ut sit certorum posse dari ignorantiam invin- per se loquendo in homine potestas scita cibilem. Ergo&posteriorum dari podi: & per accidens hic, & nunc non te- test: nil enim refert, obligationem ex neri , sed suspendi illam obligationenL, hoc, an ex illo capite consurgere . Ita seu potius ab illa excusari propter impo- San et n. 27 cum Suared, in Vasique tentiam proximam,ac moralem,quae ex ab ipsis citatis. Unde cum iisdemmer naturali,&necessiria ignorantia, aut in- concludo, sive leges pertineant ad ρο- consideratione orta est. Non est igitur culiare alicujus oscium , aut statum ;satis ad transgressionem praecepti cogni. sve ad generalem Christiani hoministio illa virtu sis,& interpretativa,sed ne- conditionem , ut earum ignorantia sit cesse est ad malitiam objecti,actitatis ad- vincibilis, nec a culpa excuse , Opor- vertentia,aut sitiem dubitatio aliqua cx- tet eum prius nosse, aliquas esse leges
pressa illius periculi. circa disjmsitionem status sui, aut o -r' Et hinc etiam habes , quomodo cit: quod si id non nosiet, nec aliquod intelligendii sit sapis Ignorantia, de Rem dubium , aut saltem scrupulum de hoc
Iur. in s ubi habetur de est Regula is.) concepisset, erit ignorantia invincibi- quod ID Bia facti, iuris excuset intel- lis, quia humanam diligentiam supe-ligitur enim quoad fori externi prae- rat, expellere ignorantiam illius rei, cu-semptionem, eo quod legum ignoran- jus nulla prorsiis incidit cogitatio. Id tiam Princeps minime praesumit, utpote tamen discrimen est inter leges perti- quae publico,ac solemni ritu promulgari nentes ad statum persenae peculiarem, solent. At in sero conscientiae utraquω seu ossicium, & inter generales: quod ignorantia tam facti videlicet, quam ju- de prioribus facile incidet ratio cogit ris, si est invincibitis, aeque excusat; & di, aut dubitandi, an sint aliquae , &neutra si vincibilis est: sic cum aliis tra- quales sint. At de posterioribus no dunt Atyrius Insiit. Adorabum bb. p. cap. ita facile dubitatio occurrit, etiam qua
II. f est- 3. O Sanciat. l. c. n. 26. do quis contractum inire vult , aut
2 o Qui num. Fef. pariter infert, qua- operationem aggredi. Quia ex eo,quod liter intelligendi sint D D. dum tra- leges esse in univcrsum norit, non sta dunt, Igno initiam legum adflatum, mel tim dubitat, an sint pro hoc peculiari stium Huius pertinentium se miscibia opere . At status, & ossicium alicujus, lem , nec excusare. Quae regula, si ita in statim incitant ad ejus leges inquiren- universum esset vera, nulla juris igno- das . Si tamen contingat, nec circa has, rantia sinquit ipse, & optime ) posset nec circa illas esse aliquam conssisam esse invincibilis, nec excusaret. Nam notitiam , vel dubitationem , sed alis jus illud ignoratum non est ex iis, quae quis operetur nil coSitans, ignorantia minime obligant ignorantem, nil re- ejus utiq; erit invincibilis . Et haec omnia sert illius scientia, vel ignorantia ad ex- cum Vassuet optime docet Sancti: n. cit.
34쪽
Intentio Authoris, & operis. I i
aet Hine, duobus modis accidere dit San de bene, i. e. n. potest, ut homo in vincibiliter ignoret ira praeter intentionem auidat, censebιtieriia,quod scire tenetur. Primo modo po- in molubter ignoratum. Necen summa, test homo ignorare id, quod scire tene- in exacta diligentia , quae adhiberi potetur, ita ut nunquam illud in mentem rat, necessarias, sed quae insimilibus ne- venerit, nec ulla dubitatio de obliga- gotiis, o circunstantiis communiter an iatione acquirendi illius cognitionem ani- dentibiu adhiberi selet. Et ratio est, quiamum pulsaverit , & si sic ignoret, di- minaliter id fluisum tantum, quod se
eitur proprie invincibiliter ignorare ; a ciens,in nece num prudenter iuesicaitur ad praecepto, & a peccato excusari per igno- cogmtionem aquirendam, potest ab homirantiam invincibilem , quandoquidem ne adhiberi. 4uod autem summum est,in
illud nunquam novit. Secundo modo maius dicis, non emistin ιta proxime . ignorare id potest, quod scire tenetur, ut moraliser possibila. Ita Samiae. . Quodae eo tamen quod ignorat, habeat ali- docent etiam Caietanus L. L. qu 64. an. quam expressam dubitationem, aut 8. Suare: De Censeris disp .sec. 8. n. 12. sciat ignorare illud , quod scire tenetur; 17. e in I 8. Valentia p. 2. disp. c. u. 6. at cum intellectias hoc secundo modo pum. p. ciro p. Aurius Instri. D. I. l. I.
habeat sufficiens principium dubitandi, e. 16. qu. G. Gyrus in clami Regia lib. 2.& movendi se ad inquirendum verita- cap. 9. n. s. ω '. & alii communit r.
tem, si non acquirat, nec adhibeat di- Σ3 Uerum quidem eis, quod conligentiam ad ejusdem cognitionem ha- tingere potest, ut propter derectus su biadam , dicetur habere ignorantianta ficientis adhibitae diligentiae, ignoran vincibilem, nec excusabitur a peccator tia sit quidem vincibilis, peccatum ta- ei ergo oportet aliquid facere, & dili- men per eam commissum , tum congentiam adhibere, ut & huisi nodi igno- tra praeceptum juris humani,tum etiam
rantia censeatur invincibilis, & excusa- contra praeceptum juris Divini, ain nare a peccato. turalis , sit tantum veniale ; maxime
22 Qtlanta autem debeat esse haec autem quando ad defectum suffcientigdiligentia, juxta communem meta- diligcntiae detegendum , requiritur ali-rum 1ententiam, statuitur haec regula : qua ingenii subtilitas: tunc nimirum ut qui sic ignorat, adhibere debet mo- excusante a mortali tum divinae ieralem diligentiam , ad vincendam ta- sis suavitate, tum etiam humana im-lem ignorantiam, idest tantum Operae, becillitate, & sciendi difficultate, tum& ibidii ponere in comparanda de ea, denique aliquo essectu obediendi ita, cognitione, quantum adhibere tene- adhibente aliquam diligentiam ad actur , & quantum judicio prudentis viri quirendam cognitionem . Itaque ille, morali rer sufficiet. Nee enim ad hoc qui prudentis judicio, qualitati praece ut ignorantia sit invincibilis, est ne- ti, officii, temporis, & personae, processirium , ut in acquirenda cognitio- portionatam adhibet diligentiam ad c ne , tantum adhibeatur studium,quan- gnoscendum, etiam si non sufficientem tum absolute potuerit ab homine adhia ad repellendam ignorantiam in agendo, beri, ted sufficiet tantum adhibitum, excusatura mortali, quamVis non ex- esse,quantum consideratis negotiis per- cusetur a veniali, eo quod diligentiam, sonae , tem aris, S circumstantiis, re quam adhibuit, aliquid habuerit ad-ta ratio dictat requiri; ita ut videlicet mixtum negliSentiae; si non tantum, diligentia adhibita , sit proportionata ut debeat censeri sufficiens ad divinae negotio, major, vel minor, juxta ipsus amicitiae vinculum di sibivendum pec- qualitaterri. Zods hac adhibita conclu- cando mortaliter. Quod optime etiam B L ad
35쪽
advortit Halintia qu. 6. citata puncto s. lin. ra sub hilaemet verbis: Ignorantia Henncibilis potest magis, e minus minu re Pramitatis peccati , sicut ipsa etiam tὐ magis, mel minus esse voluntaria,
in cia bilis. a circa, si ignorantia st
tantum etaenialis, in imperfecte volunta
ria csicut est quando i quis adsibuit aliquam diligentiam, sed nos cientem,ut in casuperiurii, ex veniali ignorantia, notat ' marrus ιn Manuali cap. I 2. n 6. post Syl- eminum in Herbo Periurium) minuit etiam peccatum adeo ut non sit mortale. Et ratio
est , quia in ea casu peccatum non es nisi
venialiter molitum , quandoquidem aliter molitum non est, nisi ut est volita ignorantia. quod est ad vertendum, o c. ita
Valent. Ex quo insemir quod ille, qui per ignorantiam jurat falsum, non peccet plusquam venialiter si in perjurio
vitando adhibuit quidem mediocrem diligentiam , non tamen quantum po
a. Cum ergo ignorantia judican da sit vincibilis, aut invincibilis juxta parvitatem, aut magnitudinem diligentiae, quae adhibetur, sex Regulae assignantur ad dignoscendum ignorantiam in vincibilcm a vincibili. Prima est: Si homo quando incipit operari nihil prorsiis dubitat de eo,quod oportet fieri, vel nulla ei occurrit obligatio, debeat ne
ita facere nec ne,signum est talem igno rantiam esse involuntariam , propte
Sc communiter, sequiturque ex di stis . Secunda est . Quando quis facit totum id, ad quod tenetur , ut acquirat scientiam, & cognitionem , & tamen caacquirere no potest, ignoratia esst invincibilis: ide Filiivcc. l. c. & ite sequimrex dictis; estque comunis, ac certa Regula.
Tertia est : Si quis consilium boni viri , & docti secutus, quippiam agat,
qua In Vis erratus fuerit in facto, excusabitur; nam eo ipso,quod ex tali cosi ioid fecerit, videtur prudentcr, bene fe-
cissen ignoratia erit invincibilis; hoc ite
certu est. Reginalbus tomp. lib. II. cap. 3. sec.p. f. Tertium est , n. z8. pag. mihis 36. arta est: Si aliquis ad repellen dam ignorantiam tam juris, quam se ii, a thibet moralem diligentiam juxta negotii qualitatem ,& quae judicio prudetis viri sufficiens videbitur, tuc ramria erit invincibilis, & si postea error cω tingat: s uirur ex dictis, & Doctoribus
supra, praecipue Samiae l. p. Moral. c. 26.
n. 3 4. Qinta Regula est pro his,qui hasebent certum munus,& officium:Si enim
nihil cogitant de his,quae spectant ad illud munus,& officium generaliter, aut specialiter, ne quidquam sciant, cum
tamen noverint requiri aliquam scientiam: tunc utique ignorantia erit vincibilis y quia tenentur scire quae sunt siti officii, & muneris. Nam certum est quemlibet fidelium obligari scire, tum id quod explicite credere tenetur,juxta iulud a Domino dicitiam,Matth. ult. Qi nocrediderit condemnabitur . Ut duodecim
Articulos Apostolici Symboli: tum etiatd,quod servare tenetur juxta illuda buth
I9. Si ritas ad istam ingrediser amanda ta: no enim poterit scrvare quae ignorat. Tenetur praeterea scire Praecelata Deca
logi, & caetera juris naturae, quae ad illarcδucuntur. Deinde Praecepta de Sacra mentorum susceptione, quae sunt juris positivi Divini. Porro ex jure humano, positiva illa, quae specialiter dicuntur Praecepta Ecclesiae , nempe de non faciendo opere servi li: & de audiencla
Mista die festo: de jejunando, absti
nendo a cibis vetitis certo tempore; dc confitendo semel in anno, & Sacrosancta Eucharissia quot annis recipienda circa diem Paschae . Denique ea, quae ad proprium cujusque statum pertinent; ut
quae ad statum, & officium Episcopi, si sit Episcopus: Qitae ad statum Iudicis,& ejusdem officium , si Iudex est : &ita de reliquis,de quibus dicitur in instia
tui. de lege Aquilia. Si vero statim noscant communes leges; deinde specia
36쪽
Intentio Authoris, dc operis. I 3
les curent paulatim scire , tunc igno- mersatione in hac re, quod etiam attigi
raiatia erit invincibilis. D. L. Caiet n. p. z. 'μ. 6. art. 8. Quare ex
s. art. L. Sextα Regula esti Si quis oblivione iuris, vel facti, probabili.
destitutus ope Virorum Dochorum , &iusta; vel ex opposito , voluntaria, quos consulat, aut certa iron habet per & Vitiosa evenit, ut aliquis cum exeu quos respellere possit ignoratariam , neo satione a peccato , Vel absque excusa
per se 1intest, studio, & lectione, suf- tione , die festo Sacrum non audiat, te-ficienter sie ex tali dubitatione extricare; junium Ecclesiae non selvat, aut aliquod tunc ignorantia manebit invincibilis: aliud officium, & munus sibi commis Reliniad. in Praxi Fori Eccles tom. p. lib. sum, & creditum praetermittat.
II. cap. 3 .sec. p. n. 29. - ὸ . 26 Inconsiderantia, ad ignorantiam
11 Praeter autem duos predictos al- etiam revocatur, ut paret ex dictis, tum legatos , & exelicatos modos,quibus hic, tum supra, praecipue n. rh. cum
homo invineibiliter ignorat id, quod quis videlicet juris scientiam, habens, scire tenetur, additur a Doctoribus rem liacosiderate delinquit. Sicque incoiid tius modus, quo videlicet homo seit rantia potest esse, vel juris, vel facti: quidem jus , & novit praeceptum habi- culpabilis , vel omni culpa vaca . tu, sed actu illud ignorat per inconsi- Culpabilis est, cum oritur ex negligenia derationem,& inaci vertentiam ) quando ita affectata, vel crassa in considerando occurrit Obligatio; & illius immemor, id, quod fieri, vel vitari oporteret. Culia
ob humanam imbecillitatem, agit con- pa Vero Vacat, quae accidit ex oblivionetra illud actu, quod habitu novit: dc in quadam subito contingente , vel ex ali hoc sensu proprie dicitur homo ignora, quo negotio, aut casia, mentem repen-re ,& operari contra jus, &praeceptum re, praeter spem , & opinionem disper oblivionem naturalem, inconside- trahentp: occurrunt enim nobis interdurantiam, & inadvertentiam, sed quo- subitae cogitationes, quae animum iii ad rationem excusati di a peccato sinat varia dispergunt, & priora mentis eo
pares, & quidquid dicitur de uno, in- gitata ali. facile idissipantur. Atiniustelligitur de altero. Hinc colligitur obli- instit. Morac lib. p. cap. I s. 3. vionem in rebus agendis, Ac peccatis Unde etiam Aravilla V πιο Inconsiderari, vitandis ad ignorantiam reduci. Obli- ibique ait, quod si continvio autem dupliciter accidere potest. gat aliquem ex sesa inconsideration , Primo, ut cum quis per negligentiam actuali facere opus aliquod , quod scit assectatam, dc crassam, in memoriam csse prohibitum, & s tunc actualitet ad non retinet id,quod oportet, retinere, & id, quod scit, non faceret, excusabitur scire, &hac a pcccato non excusat. Se - a mortali. Ut si quis iam consideram cundo potest accidere absque ulla cul- hodie esse festum , emit, aut venditipa, ut si quis V. g. penitus immemor vel non considerans esse diem jeiunii,
juris, vel facti, agit contra illud , ita comedit . aut non advertens contractum ut cogitatio nulla in mentem veniat eo esse usurarium, facit illum , non pe tempore, quo juri, aut praecepto ob- cat. Ratio horum, & similium est, temperare deberet, &huiusmodi obli- quia non videtur esse in potestate nostravio justam dat peccati excusationem: & occursus omnium, 'uae stimus, in his, eandem esse oblivionem, & inconside quae quasi sine discussione operamur: de rationem invincibilem iudicandum est multo minus peccat qui quaesivit, &
maxime ru iamne bonae,ert moratae c-- consideravit, & post factum se decep- scientiae, addit Reginalias cap. 3. est.sub tum invenit. Peccatum enim mortalenum. 2 4. ubi ait,dgninn id esse animad- contra intentionem accidere non potesti Ita
37쪽
Ita Annita loco eis. cum Caietano. cedere aliqua plen o sufficiens adver-17 Inadvertentia quoque litem ex tentia ad malitiam objecti, ejus veperi- dictis ad ignorantiam redigitur, atque eulum, seu dubium . cum alii gratione ala ualis inadvertentiae excusari n. 37s.cit. Igitur quoties aliquod opus potest operatio alias ex se gravis,&moria aggredimur, quod habitualiter icimus talis. Ita communiter Doctores. Nam este prohibitum, nec tamen cum illud cum peccatum mortale dita luat Dei facimus, actu recolimus ejus prohibi- amicitiam, & constimat hominem di- tionem , & si recoluissemus, evitar gnum aeterno supplicio;cregendum non est, ita facile ipsi im incidere in hujusmodi culpam, ut ex quacumque imperfecta consideratione, reus efficiatur tanti supplicii. Ita Sanciat bk I. Mora cap. I. n. Io. & alii apud ipsium. Si enim non offenditur homo a semiebrio contumelia affectus; vel a semiexcitato a somno; injuriandus erit Deus, a se mi deliberante, aut a semiexcitato a som-tio 3 nihil minus: nec ipse quam homo delicatior est, aut laqueos parat. Ita Sanctus in Selectis di . 18. u. 4. Praeterea inadvertentia tollit cognitionem mali tiae, & voluntarii ad peccatum requisitam e cum e conrra, posita advertentia
circa objectum graviter malum , vel saltem periculosum gravis mali, est siis ficiens deliberatio ad peccatum: nam si motus voluntatis sequatur 'γst illam , tendit proculdubio in grave malvi , , Operando Cum voluntate ejus, vel cum periculo gravis mali; quare graviter
peccavit. Filimccius rem. L. traci. LI. cap. Io. quaest. 9. mersu Dico 3. n. 3Ty.
cum aliis,quos ipsc refert. Inadvertet tia denique item excusat quandoque a peccato, & tunc certe quando nullo modo objectum est cognitum , tunc enim operatio censetur indeliberata, &excusabitur a culpa ; donec sit cognitio aliqua malitiae. Et hoc pacto cum Doctores dicunt aliquem peccare quando advertit , vel debebat advertere, intelligi debent de advertentia , quae si*ponit objectum aliquo modo notum, ut
1,pius dictum est sit pra, apprehensum ,& cognitum ; alioquin ante apprehensionem , & cognitionem , adverter non tenetur e debet enim semper prae- mus , excusamur per inadvertentiam,& naturalem oblivionem a peccato .
Quia quilibet nostrum in scipso experi
tur, non este in nostra potestate , quod recordemur eorum , quae habitualiter scimus t unde haec inconsideratio, cum non sit omnino in nostra potestate, ca sat involutarium simpliciter,atque nullo modo est volita,ac per hoc excusat a peccato: praesertim in timoratis Dei, qui potius subire mretem eligerent, qu- ex ad-mertentia memali labe inquinari In his enim quampisrimi sane motus inordinatι, nec semimoliti sunt, sed omnino naturales:
quod addo cum Sancιο qu. cit. I 8. num. 6.
cui Authori adiungi potest Casero LTom. I. Tit. De fenscientia scrupulosa,disp.
. pum. L. n. 2 ubi id ipsum notat,dicens: Pod si ali Pando contingat mirum timoratum aliquid illicitum e cere, non esie Issi cu pae tribuendum, cum ex recta intentione proceLerit, nullo modo facturus, si existimaretim aliquod peccatum adesse: de ita etiar .ex calet. Cordub. de communi, notavit Attalobos tomo t. Summ. traei. I. di cult. 16. mers T notest mucho. Hinc idem Caret. p. z. qu. 6. art. 8. pro consolationet bonarum mentium , ibi culpam timcntium , ubi non reperitur, regulam hanCgeneralem statuit, quod videlicet in iis, quae sunt positivi iuris , si absque con-
Cmptat,ex pura ignorantia,& inconsideratione,apparete sibi excusatione, transgressio fiat ab eo , qui animum habet nullo modo transgrediendi praeceptum
obligans ad mortale, non incurritur iα. peccatum mortale: eo suod ignorantia haec inquit Caiet. J inconsideratio, cymnon si concomitans,nec consequens, quia nones omnino in potesam nostra, locanda ess
38쪽
Intcntio Authoris, dc operis. is
ses antecedente, auseat enim in oluntarium alteri:Ut Canon aliquis v. g. a Iurisperi- simpliciter, oe ipsa nun modo est molita, ac to facile ignoratur vincibiliter,quoniam per hoc excusat non solum a peccato, sed si conditio status,& ossicii illius,quod .e censeris consequentiIus culpam . Et haec pro satur in jure, seppeditat illi facultatem ,
consolatione bonarum mentium, tia culpam ut possit illius Canonis notitiam acqui- timentium, i non reperitur, notanda,appi rere . A Rustico autem,vel aliquo Civerandaque sunt occurrentibus casibus . ignoratur invincibiliter, quoniam cum 13 Ex quo, uti ex omnibus hucus. non habeat eam occasionem , censeturque dietis,liquido constat, Ignorantiam non posse moraliter,& ex intentione in invincibilem siti deinque inconsideran- titiam illam Canonis sibi comparar . tiam, inadvertentiam,&c. quae ad ean- Unde Valde consideranda est conditiodem reducuntur excusare omnino a persenae, negotii, &c. ad discernendum peccato. Nam ut ipsa est involuntaria, an norantia fuerit vincibilis,vel invii ita etiam involuntarium est illud, quod cibilis. Hinc: ex ea fit, Silet ester merbo Ignorantia qu. 3. 29 Sequitur Ignorantiam invincibi- n. 8. Valentia to. 2. disp. c. qu. s. pum. 3. in lem n5 en peccatum,cum haec minime princip. & alibi: & communiter omnes: sit voluntaria. Quomodo enim ipsa po- Ignorantiam verduincibilem, non pror- tcst esse peccatum , sexcusat a peccasus excusare a peccato, juxta illud D.-- to Unde etiam D. Tho p. 2. qu. 7 c. art. gustini lib. s. De libero arbitrio, cap. 18. L. dicit, quod nulla ignorantia invisa - aedam per ignorantiam facta improban- cibilis , idest studio titiluperabiliς, est tur, em corrigenda iudicantur, sicut in dimia peccatum, quia non cst voluntaria: nec nis auctoritatibus legimus y Ait enim Ap imputatur ad negligentiam, si quis ne- stolus r. ad Timol. I. sericordiam conser- seiat quia scire non potest. Qirare su- cuiussumquia ignorans feci. Ait m I - pra ipsam minime cadit, vel cadet piata, nata. . Delicta tu sentutis meae, ' potest propositio illa Philosophi 3. Ethi
ignorantias meas ne me neris. Et ratio coiri cap. p. Ommspeccans es ignorans y nec
in promptu est: quia cum ignorantia ad Iera Salomonis P rb. I 4. Errant qui vincibilis sit voluntaria, non obstat quo operantur malum: tum quia operans ex minus quod ex ea fit, potuerit cognosci, ignorantia invincibili non peccat, nec atque adeo ex intentione vitari,& sic im errat , nisi materialiter , ut patet ex sum etiam est voluntarium, saltsm indi- dictis; tum etiam quia ut optime Ra- recte Dicitur,non ojus excusem: quia lentia disp. c. cit. qu a punc. p. mers Se ejusmodi vincibilis ignorantia, licet non dosequitur)propositio haec,Errant qui ops cuset ex toto a peccato, minuit tamen rantur malum, non est intelligenda de illud, quoniam peccatum minus volun- errore speculativo, vel ignorantia juris, rarium utique est, quando actu non co- aut facti in universali, aut particulari; gnoscitur; ita pariter omnes Theologi, nam hanc non habetis, qui ex maliti, praecipue Valentia punc 3. Gl. ubi etiam 'peccat coperientia enim constat ah
ex hoc inseri,& merito, mn antiam ira quos ita malitiose errare, ut certo cocibilem posse magis, mel minus gramitatem gnoscant, nedum iu universali esse pec- peccati minuere , ut ipsa etiam potest magis, carum accedere v. g. ad mulierem alie- mel minus esse oluntaria, cir culpabilis 2 nam, sed etiam in particulari, hanc,
sic ipse, quod utique cenum est; uti cer- ad quam accedunt esse alienam scilium quod antea docuit punc. p. mersu intelligenda est de ignorantia, &err Sexto sequitur: fieri possὸ videlicet, ut repractico, qui consistit in hoc, quod Gusdem rei ignorantia eodem tempore ratio judicat minus bonum , quo alli- uni homini sit invincibilis, & vincibilis citur in peccato, esse praeponendum
39쪽
majori bono,quod relinquit, aetiti vide licet virtuoso,& Deo. Semadmodum enim Veritas praetica in hoc consistit, quod intellectiis judicet esse faciendum,
quod recta ratio exposcit, ita e contrario falsitas praetica consistit in hoc;quod
iudicet esse faciendum, quod non ςxpO scit rccta ratior quo errore errat qui 'Cumque peccat, & eiusmodi error communis est omni peccanti. Et hic videtur fui sic sensus D. Tho. p. 2. qu. 78. art. I. ad Primum. Concludendum ergo in vincibilem ignorantiam' non esse peccatum, S actum ipsum, , qui per illam
ponitur,a peccato excusari,nec esse conriequenter moraliter malum ; cum ex
ea parte, qua malus alioquin fuisset, sit simpliciter involuntarius, atque adeo
3o An vero liceat de huiusmodi ac tu lain praeterito delectari, vel illimetipsi, qui eum exercuit, vel alteri, Π siet hic quis dubitare 3 de ratio diitandi es.se potest, quoniam homo eiusmodi aetii
Utique non peccat,atque adeo talis actus non Videtur malus, consequenter licebit de eo delectari . Respondeo cum Valentia To. 2. disp. s. m. 6. punc. I .subbit. D. & aliis apud ipsum: non licere de ejusmodi actu delectari, licet enim per accidens ob ignorantiam malus non sit,imo bonus in homine ignorante, quia tamen per se,& ex
natura sua ςst contra legem ut sipponi,
thir consinuenter non est materia apta, ut objective terminet consensum,vel delectationem voluntariam . Concordat etiam Gabriel ἀ S. Qincentio in Tracr. de Remediis Ignorantiae , disp. I. dub. 8. n. 8 I. dum ibi quaerens: An ignorantia in inciabilis licet non sit peccatum, sit tamen maia obiectime, ut est omnis error etiam luminciabilis , ac proinde non liceat gaudere de tali
ignorantia ' Res 3ndet: s yd quantum
ad ignorantiam eorum, qris scire tenetur , quantum is in incibilis sit,s mala obiecti e , cum enim sit carentia scientiae de bita,es primatio obiecti e mala: unde non licet eam desiderare, nec de ista gauder - . Concludit tamen : Poterit quidem quis
gaudere quod per istam fuerit excusatus a peccato. Potest igitur quisque gaudere qiuod per ignorantiam excusetur a pec
Et mea tandem Mens est,ac Intentio,
uti & huiuscemet operis, ac Tractatus, de huiusmodi a peccato Excusationibus, ab Ignoratia ortum habentibus, ex professo, ac integre , stib proposito titulo peragere , quod usque modo nullus
quod sciam) id assumpsit: hinc spero
Tretctatum hunc,tum ob stat novitatem, tum ob commodum, quod in subiectae, materia allaturus est Prosesioribus stu
40쪽
Ex naturalis quae in lumine rationis sundatur menti hominis impresso, quo movetur ad honeste agendum ) co tinet plura praecepta, ut docent communiter D. D. cum
D. Tho. p. ' .art. Σ. quae tamen uniuntur in unicam
legem: quae quoad praecepta , eadem est , & semper
filii apud omnes, ut item communiter cum D. No. l. e. an. 4. & desumitur ex Arist. 1. Ethie. cap. 7. m D. August. 3. is Doctrina Christiana cap. I . Natura namque eadem est, & semper fuit in omnibus, ergo etiam lumen naturale, ergo etiam lex naturalis: consequentia probatur e Lex naturalis est cognita lumini naturali, ita ut ex se exeat in actum praeceptorum naturalium,& ab intrinseco, ergo si lumen est idem, eadem erit lex, nam ab eodem principio erit idem effectus . Licet tamen lex sit eadem apud omnes, per accidens nihilominuς fieri potest, quod ab omnibus non cognoscatur secuncium omnia sua praecepta ε, quoniam ut lex naturalis sit nota secundum omnia sita praecepta, debent cognosci nedum omnia principia practica, sed etiam omnes conclusiones necessariae, & immutabiles; contingit autem aliquas quandoque non cognosci , eo quia intellectus humanus obtenebrarus ob concupiscentiam, & in clinationem ad bonum sensibile, potest impediri ne deducat conclusiones, in quibus consistunt praecepta naturalia, & potest deficere in deducendis, aut non advertere ad omnia principia, consequenter de praeceptis naturalibus, quae consistunt in conclusionibus habere ignorantiam, & hanc praesertim dari in adolescentioribus , & rudioribus. Quoniam autem lex naturalis obligat in conscientia, uti & ejusdemmet praecepta hocque adeo Verum est, quod & certum est de fide, ut sentiunt Theologi , apud, & cum Sua: et De Legibus li . h. cap. 9. n. E. Et sum t ex illo Pauli Rom. 2. cumquesine lege utique scripta) pecca --ι, fine lege peritimi ι scilicet, quia naturalem legem violarunt: De qua sub jungit: Gentes, quae legem non habent, naturaliter legis sunt faciunt,me. Testi momum reddente illis conficientia ipsorum. Et ratio praecipua est, quia lex naturalis, est lex Dei,ut ostedit idem Suaret. libri cit. cap. 6. & peccatu definitur esse aerii cotralegem Dei) hine fit ut haec eadem lex , & ejuslem praecepta in tota sita latitudine obligare possint tam stib culpa mortali, quam sub veniali, ut aperte desumitur ex cit. l. D. Pauli: & inductione ostendi etiam potest: idiaque in hoc primo pro sito Capite, producenda sunt si qu ae sunt Ignoranti ae privilinia excusantia a peccatis materialiter commissis contra legem naturalem , ac ipsius praecepta. sit igitur.