장음표시 사용
531쪽
tum ex uncia succi cassiae,& drachmis duabus diaphceniconis, cum decocto ex radicibus raphani,& rorismarini, dc chamaepityos , tum prunis & sc besten: atque ita purgatus est valde , licet non sine labore. Inde tribus dic bus sequentibus exhibui catapotia huiusmodi. Rhabarbari electi maturi. 3j. Chama pityos Biiij. radicis raphani. 3 f. Succi radicis eiusdem quantum susscit ad formandum catapotia:quae diuiti, ut dixi, in tres partes, exhibens ea dum esset in balneo calido,a quibus purgasatur copiose, licet taῖdc: atque ita coepit aluus sponto molliri,color in melius mutari, urinae quae paucae, sed frequentes prodibant, crastae
admodum, rubrae, nigrae, virides, cum contentis etiam
nigrioribus, clariores euaserunt,& multo copiosiores S meliores. Postmodum ipso exigente aquam exhibui thermarum Villae in Lucensi agro, quae etiam profuerunt, licci non multum. Omisi autem in balneo , dum catapotia exhiberem , decocta, quoniam aluum potius quam urinas mouere propositum crat: sudabat tamen dum in eo citct. Ergo in huiusmodi cura, si non proficias ut velis, saepius ad cassiam reuertere , & cam succo radicis raphani iunge: quin etiam succum eundem aliis incidentibus & attenuantibus iungito: incidunt & attenualli maxime radices apij, asparagi, brusci, foeniculi; cortices radicis cappa rum,omnes sauciatae, sed non incisae, atque infuse per
diem in aceto albo acerrimo; tum ver 5 acetum mulsum per se, 6 cum pipere S ruta : fieri cnim non potest ut calore balnei liquefactis humoribus, sumptis. que huiusmodi medicamentis quae partim purSent,
parti in disiccent attenuentve , non morbi causa finia-
. tur: qua soluta cura ad idem redit. Purgatio igitur valde bona ad obstitictionem lauandam. V. Succi Ii 1 endi uiae,
532쪽
endiuiae,succi solani,vel decoctionis eorum. I iiij.Syrupi acetosi. I ij. L Agarici 5 l. refrigerat,aperit,purgat bilem crassam. Facit & illud Plinii Secundi, lib. 2.cap. Sy.& fuit Praxagorae inuentum. U. Alli' capita septem,centauri' minora ,anethisengulorum AD.atriplicis semunciam, quantur ad tertim: sumat decoctum in balneo , post edat radiculas ex oleo ct sis. Forsan legi posset, femἰnis atriplicu semunciam. Verum utcunque si, incredibile est quantum modica pars medicamenti frigidi, retundat multorum calidorum vini, cum humores frigidi adfuerint: nam frigidum a membris trahitur,dum calidi vis in atterendis crassis humoribus absumitur.
CAP vae XXX. De cura duplici morbi re j,ex obLTructione lapilli , mel duritie iecom aut liens.
SCirrhum in iecore iam confirmatum sequitur asci
tes,ut Galenus ait quinto de Locis,cap. eag. mihiJa. Non confirmatum curabimus emollientibus, externis magis quam internis auxiliis. Suffciat enim non subministratie incrementi materiam , quae a crassas& lentis humoribus sumitur. Sunt autem crassa &lenta ex alimentis , quaecunque adulta ex animalibus , aut magna, aut sicca, aut dura, aut tenacia dum
tractantur: & ex plantis, radices & lignosa, & senilia omnia, & quae non eadem die collecta sunt, & legumina , & frugum semina quaecunque, & quae cruda manduntur, S quae non pro ratione cocta fuere, Scimmodice frigida aut humida, & cortices omnes , &agrestia, & pinguia, aut valde mista, aut non ordine sumpta,aut nimia multitudine,vel siquis vigilet, vel si
533쪽
a cibo se exerceat,vel si vitam omnino ignauam ducat, vel si omnino non bibat bibere conluetus, vel si nimium bibat, vel si flatum sentiat in ventriculo, vel si ventriculus mundus non sit, aut si imbecillitate laboret, aut si flatus interponatur, aut ii aliqua si omnino causa impediens coctionem,uelut in ascilicis vel tympaniticis. Necesse est enim in his omnibus corrumpi quae coquuntur aut lentum alimentum vel crassum generari,nisi tanto minlis,& eo magis coctione subactum exhibeatur,quantum est quod vitio rei quae editur, aut hominis,aut occasionis detractum fuerit. Ex medicamentis tamen internisfMS.ra traviuJest illud Principis, quod constat ex succis Oxalidis,portulacae, & raphani simul coctis donec concreuerint, inde additis succooxalidis liquido,& seminibus peponum, ac costi radice,ac myrrha. Et manifestum est,qubd debet assumi in
balneo calido. Applicetur autem exterius unguentum
nostrum eiusmodi.F.Bituminis Iudaici, lachrymae li- gni sancti,adipis anatis,singulorum. Jβ. olei hypericonis completi,olei laurini,serapini, singulorum. 3 iij. seminis citri. 3j. Ammoniaci. 3 vj. Et si sit durities lienis,
debet curari ratione propria: & ad hoc descripsimus Ceratum supra, quod cmiliter adhiberi debet, dum aeger est in balneo, & diu manere in eo, & iuuat mi tere sanguinem ex basilicii sinistra, aut vena quae est inter digitos , sc ut sanguis per se fluere desinat. Si verδ fuerit lapis, curetur cura lapidis vesicae , de
haec est cura causae. Cura verδ per custodiam est, Vt morbus non augeatur, & quoa debet transmitti per alui excrementa, finiatur alimentis contrariis, ex quibus non generetur bilis flaua, aut multδ minus, Ut vitanda sint dulcia omnia praeter uvas passas;& omni
bus reliquis cibis succus limonij cocti, aut Oxalidis,
534쪽
' aut portulacae, aut. endiuiae immisceatur, & deuitet exercitationem , vigilias, iram, de tristitiam. Et his aegris conuemc balneum quinquies in die, & longa mora in eo : dc semina metonum, & quaecunque proritant urinas & sudores valenter : & cauere ab omnibus acribus,amaris, & salsis. Et non oportet in huiusmodi uti succo raphani, neque capparibus , nec nitivi aperiamus obstructiones : est enim error magnus, velle facere quod facere non possumus. Nihilominus uternut semine urticae, collecto mense & Luna Augusti assidue: iuuat enim regium morbum, prohibet detrimenta lapidis generati in vesicis, & frangit persaepe
illos, & emollit durities omnium viscerum : & usus eius, medicamenti loco debet .esse cum aqua lactis;& quantitas est drachma media. Merito autem quaerendum est, an fieri possit, vel cur fieri non possit, si omnino non possit, ut obstructione facta in vesica fellis, Sc euacuata bile per urinam & sudorem, aegera morbo regio non liberetur λ Et dicimus posse quidem fieri, quoniam homines quidam sine felle geniri, carent tamen morbo regio: id tamen difficilius est
in his , in quibus fel pro auxilio datum est; siquidem
Primum oportet paucam gigni bilem,atque hominem in perpetua custodia vivere, deinde illam perpetuo
educere per aluum ex venis a iecore venientibus,quod
reliquum est per sudores & urinas. At tum necelle est duo sequi impedimenta ; primum, ut bilis necessario sanguini misceatur in cava vena, unde tum expurgari non potest tota per ramos illos solos emulgentes,quin, pars ascendat cum ramo cauae ad cor delatae. Atque ea
causa est,quod in morbo regio magis appareant superiores partes flauae quam inferiores, & ut melius per sudores corpus expurgetur quam per urinas; nam superiores
535쪽
periores partes , cum iam bilis ad cutim delata suerit, vix plene expurgari per urinas pollunt. Secundum impedimentum et , qudd crasta illis & fex eius non potest plene expurgari per urisv c multo minus per indores, neque etiam per aluum, natura id consueta educere per latas vias.Ergo non Ablata obstructione, non nisi magna cum custodia & hre, & non semper, liber ab hoc morbo patiensesse poterit.
De cura morbi regi1 per consensum a
mentriculo. PRimae coctionis vitium non potest a secunda
emendari, vel si sit magnum, vel si ad corruptionem tendat, aut ulterius ad allationem quandam pro grediatur. Quocirca quibus chylus exuritur in ventriculo , necelle est in bilem transire sub secunda coinctione in iecore,plerumque autem viridem,nam praLsna in iecore generatur,1ῖcunia de Temper. c.6. Oportet igitur ventriculum purgare sepe hiera, si humoriniarchus sit, & procurare coctionem bonam: ea autem fit roborata ventriculo & temperato, commodissime autem cibis bonis , unguentis , ac somno: nam somnus coctiones iuuat,& humectat corpus innato Scnaturali humido: quδd si cui ante absolutam coctionem abrumpatur, multum laeditur corpus, & maximε cerebrum & ventriculus. Vt igitur recuperetur, ego
pluribus usus sum auxiliis, imaginando heta, sed praeterito anno, LXV. scilicet aetatis, coepit esse inefficax Ii auxilium.
536쪽
auxilium. Secundum, balnea & papauer, & haec non contulerunt. Tertium fuit Ps tus frigidae, SI nonnunquam cum sicchaia, sed hoc hedebat dentes atque cerebrum. Demum ob id eueni casu , ut surgens & ambulas paucis passibus ratim ubi redii item in lectum,dormiebam,& diu,& quiete: quo cognito,adhuc eo auxilio perquam silutari utor, de causa diu incertus, nec nunc satis confido eam ii ellexille : quanquam verisimile sit,aerem qui est a cerebro vaporibus plenum.
prohibere somnum am lanti expurgari, atque sic humectato cerebro semium redire : cuius indicium ell,quod melilis fit si stbe a m lxperiar,& quod noctu, non intcrdiu id mihi contingat, nocturnus enim ac rhumidior est. Secunda causia eth, ut opinor, quod deambulatione mutatur cogitatio , ac quas solutus curis in somnum prolabor ad incitationem prioris,
scilicet primi decubitus: matura enim in his praesem tim,qui vi imaginandi plurimum pollent,eadem solet facere iuxta similitudinem actionum quae praecedunt MSprocedant: J velut si a cibo quis utatur Venere, idque laepius agat; aut surgat ad aluum exonerandam; phst etiam nolens assumpto cibo , s ad J eadem peragenda incitabitur. Tertia sorsan causa est, quod ex
motu membrorum leui, refrigerantur membra, concrescItque humidum tenue, quod ad cerebrum euaporat, excitatque somnum. Ergo decet in his inutare victus rationem, a crassis ad tenuia , vel a tenuibus ad crassa,deambulare ante cibum,mouere post illum quibusdam profuit prorsus a vino ab itinere.Scimus enim alios,praesertirn pueros, vini sola abstinentia liberatos h perenni lachryma oculi, alios a capitis dolore, aliosa vertigine. Si autem adiit dolor maximus ventriculi, non licet euacuare eum Elescopii, neque hiera Lo-
537쪽
sadion, nec Theodorico, nisi cum materia fuerit c genere allumptae,ut in veneno, non cedit vomitui. In aliis magis diligo quantitatem magnam hietae Galeni, ab uncia una ad unciam cum dimidia. Et si non educit , nec adfuerit scirrhus, nec laxitas substantiae, nec tabes ventriculi,nec summa imbccillitas, tunc conueniunt ob multitudinem materia tum enim medicamenti vis extinguitur, ut non trahat ad locum, vel quia est defluxio perpetua ex propinquo , maxime ex tecore, non evacuatur qui d influit, & sanatur interim. Et ideo cum haec coniunguntur, solum cuin ratur imbecillitas.
CAPUT XXXII. Cura morbi regii ex obmuctione in ista, filia.
MAnifestum est quod haec cura, est similis ei quae
fit cum morbus regius pendet ab obstructione iecoris ii si quod indiget validioribus. Et scias quod in istiusmodi non oportet formidare calida medicamenta, velut in caeteris, modo speres consequi apertionem obstructionis, & oportet exinanire iecur, velut cum potu aquae ligni Indici: & metallica,velut ferrum,argentum, & aurum, &Triphera Phaenonis, pro sunt innuiusmodi : verum ubi aliquid ex eis penetrarit ad imum vesicae illius, nescio quomodo expurgabitur, dc forsan conuertetur in lapidem, neque enim Vesca illa habet musculos , nec conuerti potest seu inuerti, ut ventriculus: & s non penetret, quomodo aperiet
538쪽
Propterea tutissimus est succus raphani, & cappares conditae atque eXhibitae cum sicco limoniorum , de oxymel scilliticum , in gonere metallicorum sunt etiam ouaedam v alidiora his, sicut alias docuimus de aquis illis propinquis Romae , quae frangunt lapides vesicae. Eadem dico , si obstructio fuerit in meatu veniente ad intes ina , sed in eo metallica utiliora
De cura morbi regij propter imbecistitatem in
mesi fidius, vel in attrahendo, vel in expedendo.
HAEc cura in senibus est desperata;& in his in quibus ex exercitatione calor naturalis incrementum non recipit,licet possit conseruari; S ubi diuturna fuerit & confirmata imbecillitas. J Quae tamen iuuant, sunt quae calorem naturalem adaugent, &quae neruoium genus roborant, velut inuontiones Omnes ad paralysim , & praesertim ex Castoreo, Scaceto scillitico. Exprimatur ergo oleum ex castoreo, aut destilletur. Et exercitatio assidua conuenit, J &esus vesicae fellis auium adunci rostri, & apri, & ursi. Et scias quod istud contingit frequentius ex imbecillitate expultricis facultatis,quam attractricis ; nam in attrahendo bilem,iuuatur a iecore. Et dicebat Rhasis in libro Diuisionum , cap.6 .insne, qudd si roboratur iusidem, quibiu etiam iecur.
539쪽
Lib. IV. Cap. XXXIV. 3o7 C A P v T XXXIV. De cura morbi regij cum febre
S Imile est ei quod diximus supra cap. 2 7. de curatione morbi regii propter phlegmonen: palam enim est quod oportet curare febrem qualiscunque sit, de
morbum regium nigrum solet comitari quartana, &flauum tertiana, vel continua. Et per pe morbus regius curatur per febrem superuenientem ; sicut febris per morbum regium. Curatio tamen est ferme eadem per incidentia,attenuanti asscfrigerantia,humectantia, purgando bilem, aperiendo obstructiones. Verum in hoc differunt, qudd non oportet euacuare aded frequenter, sed oportet expectare coctionem, neque cum adeo calidis, neque adeo attenuare,& oportet Uti tenuiore victu. Et febris succedens morbo regio, si non soluat ipsum , solet reddere iecur durum , & essicere hydropem. Et hoc est quod dicebat Celsus lib. 3 .cap. 24. citans Dioclem : Si febris sucedat morbo regio, occiait.
Et curabant aliam L icteritiam J antiqui, potu aquae
salis, tum etiam vini: Serapio autem melius eam quaecum febre est, Oxylapatho, endiuta , semine atriplicis , solano, adiantho , erythrodano , absinthiique succo. Supremum in hoc strupus ex succo limoniorum , & maximΘ in pestilentibus, etiam interdiu, & cum cibo. Et si nigro regio morbo quartana succedat, curabitur cura quartanae, maxime quae a bile nigra fuerit: & est vi clim sit sex specierum, iuxta gemnera melancholiae,incidentibus & humectantibus curetur. Optimum est oxymel scilliticum cum modico
540쪽
Et si fuerit succedens febri,adhuc plus. Et ideo Lydiam
Venetam diuitem foeminam curaui in triginta diebus, cum non Dissct ex putredine, sed solum ex usta;dando oxymelitis scillitici. I j. syrupi violacei 3 vj. Et die a cesssenis' ieiunabat, donec urina concocta fuit: inde purgaui catapotiis ex lapide coeruleo:pbst dedi ius gallinae prorsus nigrae rostro & pedibus, inqua 3 vj. radicum verbasci, & pentaphylli foliorum.M. ij & cinnamomi optimi. 3 l. Licebit &senam,aut polypodium addere,vel calendulam. Exhibe S x. tribus diebus.Ιnterim
Iecetur vena manus sinistrae, hora coitus Lunae. Vnde
aliud genus curationis. Vomitus & sudor adiuuentur:&spinae dorsi,& musculorum finibus,&pulsibus,olea contra rigores asplicentur,velut feJ pyrethro, abrota- ΠΟ,gentiana,& lcorpionibus; SI pinguedines valde calidae, ut auium Diomedearum, porcina, ursina, leonina. Et soluuntur perispe diarrhoea aut dysenteria.
CAP vae XXXV. De cura morbi regit,cum duritie iecoris.
Hoc est simile superioribus eap. 3 o. sed in hoc dinfert quod oportet curare utrumque, & est casus ad unguem descriptus ab Hippocrate 6. At ho morum,41. Praesupponimus enim quδd non morbo regio laborauerit aeger, inde ex eo succellerit durities iecoris: quo in casu erunt forme pares intentiones,ad duritiem
propter nobilitatem visceris, f&J ad morbum regium tanquam causam. Et ideo in hoc casu est longe maior spes,quam in illo:& oportet uti victu tenuiore,& Uomitu, de expurgare sepius ; nam iecur durum laeditur