I. Bodini Methodus ad facilem historiarum cognitionem

131쪽

ram imperii dc armorum omniumque possem num, linerraris denique re servitutis; postremo vitae ac necis jus in omnes haberent. sm ab e rum imperio Turcae , Scytharum progenies , ac Mameluchi genere Circassii, primi destiverunt, eo ue de veteri possessione deturbarunt. ac se

lasse illud est,quod a Poetis jactatur. Saturnum ab Iove de imserio deturbatum, id est religio

ses ac sapientes homines primis temporibus justitiae fruendae causa reges esse creatos: sed cum sola pietate homines in ossicio continere se posse arbitrarentur, neque tamen id praestare potant, cum scilicet plerique nec metu divino , nec ulla religione ducerentur , prudentiores accepta potestate Rempublicam regere: religiosi vero ac philosephi, factificiis re contemplationi op ram dare, plebs militiam , agriculturam re opificia tradiare coepit i ex quo factum est, ut sapientes precibus de monitis; prudentes imp rio ac jussit; robusti viribus & executione Rempublicam tuerentur. nam his tribus partibus,dFretis insuam, edictis re executione Respublica continetur. monent Pontifices ac saetermeest jubent mmstratust exequuntur ministri. sic Anaxagoras Periclem, Plato Dionem, Socrates Nicoclem , Plutarchus Trajanum , Polybius Sςipionem , atque omnino Magi Perses , Brachmanae Indos, Mantes Graecos, Pontifices O manos salutaribus sapientiae praeceptis, aut quacunque religione informabant: qui tamen ad res agendas inepti erant. quod Plato sapientissimus accenta civitate, quae se illi commiserat, planum fecit. Itidem Aristoteles Anaxa rametapientissimum virum prudentia caruisse sci ibit:

etenim se iesum fame ac inopia,prae negligentia rei familiaris interire passus est, id quod Themdoro Gazae in extrema senectute conti it. M-que Philo Mosem magnis laudibus commendat, quod unus omnium mortalium sortissimus imperator,prudentissimus legislator,ac divinissimus propheta extiterit. Quod gitur de una civitate,

idem quoque de mundana Republica judic

132쪽

METHODvs III s To R. IIs dum relinquitur , ut distributis populorum muneribus , Australium sapientia , Scytharum ro-hur , mediorum prudentia quummodo propria sit. id quod etiam in animae partibus videre est. etenim mens ipsa monet,ratio jubet: sensus autem veluti satellites ad exequendum adhibentur. dc in triplici animae facultate , anim Ii: vitali de naturali; una quidem 1 cerebro m 'tum re sensum i altera spiritum 1 corde vii Iem : tertia ab hepate vegetationem. neque enim melius, opinor, insita populo cuique natura intelligi potest , nec de historia quaque judiscium certius ac verius fieri, quam si microcos mus hic cum magno homine , id est, cum mundo conseratur. quod igitur Plato in sua , idem nos in mundana Republica sectemus , sed paulo aliter quam ille. voluit enim penes custodes imperium esse , quos in cerebro quasi Palladem in arce collocavit : in Do videtur Saturnia rogna rinituere voluiue t hinc ejus illa vox

ad omnibus laudata, sed a paucis intellecti; Aut reges philosephari , aut philosephos regnare. at philosophia, id est , rerum pulcerrimarum

perpetua contemplatio, ut omnes Academici vo-Iunt , nihil habet cum negotiis militaribus aut Civilibus commune. militibus autem arma tribuens , in corde stationem dedit, quod illic irascendi vis posita sit. postremo agricolas dc opifices in hepate, ut res necessarias alimenta Reipublicae suppeditent. sed sine ima babertu batione fieri non possunt, ut suo , aeramus. nunc illud tantum quod ad mundi idii gempublicam, re populorum naturam spectat . vide

mus : ac si fieri potest, hunc mundum velut limminem conpruenti situ constituamus. Nam in eo quoque scriptores a seiesis plurimum discrepant. Homerus, Aristoteles, Plato, Galenus,Pythagoras, Averroes , mundi hujus, quem Animal vocant , dextrum latus in ortu posuere; sinistrum in occasu; Plinus re Varro contra statuunt; in ortu laeva , in occasu dextra , ex veterum Latiaorum more. Sinistra, inquit Varro, in tem-

133쪽

I16 Io A. NNIs BOD IN I is ab oriente, dextra ab occasu. templa vocat caeli regiones ab auguribus lituo divisas sic Mu-hametici precantur. Augures tamen ad ortum se convertebant,ut Livius libro primo scribit. Augur dextras ad Meridiem partes , laevas ad SNptentrioneni . cui sane congruere videtur Davidis Psal.Lxxx Ix. vers. XIII. zm a rim parti l est, Aquilonem dc dextrum tu creasti eos. ubi omnes interpretes plagam intelligunt Australem pro dextro. sic enim Chaldaeus in rupres. huc accedit, quod Orientem id est, faciem appellant. ex quo sequitur Austrum la-- teri dextro tribui facie ad Orientem conversi, quo more utimur in votis concipiendis. sed cum nullam sui dita rationem asserant, Philonem sequemur,cui etiam consentiunt Empedocles, Lu- Canus, Cleomedes, Solinus . nam Moses sacrarii sinistrum ad bleridiem,dextrum ad Septentrionem convertit: idque optima ratione , quia motus rapidus est ab ortu versus occasum;hominis vero fremus, non in terga fit aut latera , ad

anteriora. hinc Lucanus: Vmbras mirati non amplius

Graecis suidem dextra sinistris meliora: sed apud Latinos sinistra in auguriis valde prospera existimantur, ut Plutarchus dc Plinius tradunt: non quia sel oritur sinistra, ut Plinius voluit,sed quia pars sinistra vergit ad Austrum, quae mundi plaga reliquis praestat, sive stirpium, sive metallorii , si gemmarum, sive hominum , mve sive caelestium corporum di ei a P .pterea versus Austrum Abrahae ri

sectio's dirigi putant Hebraei: ab Aquilone

vero, inquit Ezechiel, venit omne malum. quinetiam Arabes & Mauri, ut est apud Picum Mirandulam, malos daemones ad Austrum,aut nul Ios, aut raros esse ajunt; sive propter lucis c

piam , qua fugari rutantur; sive propter aeris

tenuitatem, quo sustineri nequeunt: ad Septen- sonem vero nusquam copia major daemonum re maleficarum, si Saxoni Grammatico dc Olaondem habemus. Praeterea posuimus Septentri nates

134쪽

METHOD VsHIs TOR. II nales robustiores, Australes debiliores . at si' nistra quoque pars hominis debilior est, devitra validior, ut Macrobius lib. v II. cap.4. S

tumat. scribit: dc in utero dextro mares , in sinnistro seminas moveri Plinius cum Varrone , Mristotele re Hippocrate scribit. Et Artemidorus dextrum oculum filium: sinistriim feminam significare scribit in somniorum interpretatione, dentes dextros amicos, sinistros amicas interpretatur. α in universum libro vigesimoseptunao dextras partes viris, aut junioribus i sinistras feminis aut senioribus tribuendas esse. Aristoteles libro quarto cap. 9. lib. Iv, L. I. dc lib. I. cap. IS. de Historia animalium ait, clextram partem esse masculam , sinistram feminam ; pes quoque dexter, dc brachium dextrum

majus est id quod sutores etiamnum intelluqunx re vegetius sinistro.deinde planum secimus

cythas rubicundos esse, ac multo sanguine abundare: Australes Vero exsangues , dc atra bile plenos: at in dextro latere situm est here: in fianistro lien : hic atrae bilis; illud sanguinis conceptaculum. demonstravimus quoque Scythas intemterantes R iracundos esse, dc impetu ad

vindi&m serri; Australes consilio suscepto. id quoque dextro: illud sinistro lateri congruit: nam atra bilis suietos , set iracundos , jecur imtemperantes efficit. consequens est igitur, ut in hac Republica mundana Scythas , quasi milites dc opifices in dextro latere, Australes in sinistro: tum mediae regionis homines in corde, veluti magistratus in media civitate , constitu mus . est enim cor medium inter cerebrum rejecur, atque inter jecur dc lienem . siccit autem natura, inquit Aristoteles , quosdam servos reeorum robusta corpora ad necessarios usus lios

debiles, sed valde utiles ad vitae socieratem.nec me movet quod Hebraei perinde, ut reliqui populi dextra sinistris praestare putant: ut videre

135쪽

de majoritate dc obedient.Aristoteles lib. x cI. c. I I, I 3, I9,as. dc lib.xxxII. p.7. dc Iacobus dextram capiti Ephraim superposuit benedicendi causa. in eadem sententia fuit Bald. ad i. d cernimus. de sacrosanct . eccles. c. dc Curtius senior consit. Lxxiv.honoratiorem locum esse a dextris. Plaut. in Pseud. Omnes ordines sub fi- pnis ducam. legiones meas avi sinistra, auspicio liquido atque ex sententia.Cicero de Legib. I II. is ave sinistra dictus populi magister est, rari nem reddit Cicero.Quanquam haud ignoro,quae hora sint, linistra nos dicere, etiamsi dextra sint: sed certe nostri sinistrum, nominaverunt, e terni dextrum. clarius etiam M. Varro libro mepist. quaest. A deorum sede cum in meridiem si ctes, ait sinistram sunt partes mundi exorien-res , ad dextram occidentes, factum arbitror, inquit, ut sinistra auspicia meliora, quam deT-tra existimentur. Nihilominus tamen ex Lativis plerique finistra mali ominis esse opinantur.

Arboribus'ue satisque Notus pererisque sinister. Sc Cicero. Nemo me silustris sermonibus carpit, neminem ipse reprehendo nisi unum me. Sapesin/ra cava pradixit ab ilice comimSed ea ratio est , quod dextra sinistraque varisi acceperunt. Nam ubique Hebraei omnium populorum morem secuti dextra in Meridie , sinistra in Aquilone posuerunt : quia populi omnes Solem adorabant facie ad orientem conversa: quod vetuit Moses. sed utcunque sit, Meridiem hoc vel illo modo Aquiloni praestare constat, re hominis dextram Aquilonis esse. hoc igitur a Platone dissentio , quod ille milites in corde , magistratus in cerebro, plebem in jec : ego pontifices ac sapientes in cerebro m lim, magistratus in corde , opifices ac milites, qui ex plebe lepuntur , in jecore. neque enim vis animosa corss robur emcit, quod senguinis ac jecoris proprium est , sed ad actionem 1 pellit. certe Machiavellus optimum imper

torem ab Italia, non militent deligi voluit. Sstod

136쪽

quod majore prudentia, suam robore valent: corporis autem munus, inquit Ammianus . a ita '; ab i ratore animi poscitur. nec vero imperatoris est, ut ait Plutarchus in Pelopidae cominus cum hoste pugnare : nec magistratus scis lictorem agere, sed imperare ac jubere. Camautem Plato Philosophis ac sapientibus imp rium tribueret, quos ad contemplationem ido- neos , ad actiones ineptos esse ex historia docuimus; consequens erat in corde milites collocare, qui tamen optimi ex agricolis, ut Pli- nius scribit de veteri Romanorum disciplina, vel ex opificibus ut nostra aetat leguntur : quod ad Iabores obduruerunt : nam Aristoteles oper rios re opifices inter plebejos recenset. Et quiadem videmus Scythas, aut Germanos milites antea semper atque his temporibus magna mercede quaeri. ut sanum sit, milites optimos ex

agricolis & plebejis, quorum vis in manu posi-T ta est, semper legi consuevisse. Atque haec si ad

coelestia reserantur, sequd sibi congruent. nam si demus lieni Saturnum, cordi Iovem , Cystiaim felli Martem, Lunae jecur: recurrent illa quae ab Astrologis cuique parti corporis tribuuntur . est enim Mars cum Luna, quasi solliculus fellis cum jecore : quod universum corpus alit ac vegetat; ut Luna mundum elementarem: quae dumine aucta stirpes, aquas, animantia vehementer auget. qui vero Lunam habent in ortu, robore & optima valetudine praestare dicuntur, quae omnia SHthis optime convenia uni. accedit illud quod scribit Cars de Germanis: vita omnis , inquit, in venationibus a

A , Que in studiis rei militaris consistit. quid autem 2:- Dianae ac Marti magis proprium esis potest i iuia λ lud etiam animadversione dignum , quod Plinius scribit : fulgura tonitruaque in media r gione fieri, nulla in AEthiopia re Scythia. Idque ab incolis compertum habemus. Iovis autem propria sunt fulmina re tonitrua, non modo poetarum , sed etiam physicorum opinione.

mod si quis dolem , quem omnium comm

137쪽

Iro IOANN Is B o B I N et nem posuimus, cordi tribuat: tum quod in m dio planetarum, vel ut Copernicus , in centro mundi positus sit: tum quod vitam omnium maxime diuturnam significet, dc calorem te Peratam habeat, non ut Mars urentem, nihil repugno: ac fieri potest,ut sit omnium communisec partis cujus ram proprius: quae tamen omnia . non extremis, sed temperatae regionis hominibus congruunt. Haec rursus populorum ratio triplex ad mundum triplicem reserri potest licet intellectilem,ubi mentes: caelestem, ubi mderae elementarem , ubi rerum ortus ac interitus. huc etiam pertinet triplex animorum ordos praeter eum qui est extra ordinem , sui nulla mundi contagione violatur primus quidem paras hominum mentes in Deum convertere: alter Respublicas moderari: hostremus circa ma 'riam re serviam occupari videtur. Quae cum ita sint, triplex hoc hominum genus, Scythae , inquam, Australes dc mediae regionis homines, ad triplicem animae vim, scientiae,prudentiae do a ris,quae in contemplatione, actione dc est i neposita sunt:ad QhmkD, ειμαι, dc ἐπ λμπ - i sus cerebri, cordis re jecoris, caelestiumque u-derum vi corum E,ut opinor,& ad historiarum omnium certissima judicia reserri possunt. Et quemadmodum sex annorum millibus mundi elementaris conversionem ex Heliae cujusdam Rabbi conjectura sire unt: ita 'uoque duinhus annorum millibus homines relimone ac sapientia praestiterunt: siderumque caelinium in tus,ac naturae vim universam magno studio coi quisieruiit. duobus item annorum millibus inconstituendis civitatibus, in legibus sanciendis, iii coloniis deducendis occupati fuerunx . quibus temporibus 1 Saturno ad Iovem ; ab A. Malibus ad mediae regionis homines imperia. sunt delata. consequentinus annorun millibus id est a Christi morte , variae artes antea inc mitae , dc opificia in lucem venerunt: tum e 1am bellorum motus ingentes , idque toto terrarum orbe, cum scilicet suraestio Io is atque

138쪽

M E T is o D V s Η I s T o R. III imperia , ut ita dicam , abrogata & ad Scythas

Martis alumnos tanslata fuerunt; atque hinc repenth legiones Gothorum , Burgundionum, Herulorum , Francorum , Longobardorum, Anglorum , Britannorum , Hunnorum , Vandal rum , Gepidarium , Normannotum , Turcarum, Tartarorum , Moscovitarum, Europam re Asiam impleverunt. Sive igitur ulla vis est caelestium corporum in haec inferiora , ut etiamnum

theologi confitentur , sive nulla, ut plerique putant : nihilominus id, quod est,ut alunt,& zmες,, sensu percipimus , tametsi causae runt obscuri res. Ex quo multa non modo histo Drum , sed

etiam philosophorum re astrologiaum scripta

intelliguntur : historice vero falsae sint nec ne,facillime judicantur : ut illud Ptolemaei; Asiani Australes, animis consiliisque excelsi sortes,bellicosi: Septentrionales sapientes, magi, rerum

divinartim periti dc justi. haec pland filia aut penitus itini inversa. falsum quosve id quod

Plinius scribit, corporum proceritatem aeque in Austro ac Seetentrione ; quod huic humoris alisnentum , illic nium vis maior est : non modo in historia , sed etiam in ipsa ratione peccat. infinita sui t ejusmodi apud AristoteIem , Hippocratem , Galenum , Diodorum , Herodotum, Volaterranum, Sabellicum, quae singula si persequar, infinitus sim. satis est d tum in somtes intendisse , ut quid de utriversa populorum omnium historia judicandum sit, verius ac melius ilitelligatur. Sed cum alii ab aliis,& secum

ipsi saepe dissentiant, in eo tamen omnes praeter D. Hieronymum conveniunt, Gallos esse leves.

idque a Caesare scriptum, a Tacito dc Trebellio confirmarum, ab Ira is euec Germanis siepe repetitum , maxim d tamen 1 Sleidatio in concione Caroli Imp. alii tamen ali. as quoque gentes leves appellant. SIri inquit Livius, Asiatici, Graeci, levitii ma omnium genera. de Scythis, quibus cum nihil habuere commercii, nihil proclid runt. Si igitur levitatem appellant animi quandam alacritatem ac celeritatem , quae mediae

139쪽

rra I o A N N I S Bio U I N I: egionis homines omnium aptissimos ad Uem dum reddit, sane Galli, Italis Pannonii, Aliat, ci, Chaldaei, Parthi, qui a scriptoribus hoc vitio notantur , leves sunt. dc quidem Iulius Scaliger Veronensis de Gallis in hunc modum scribit;

Gallos videmus ad omnia momenta eventuum,

disciplinarum promtos & versatiles; qui antimorum vigor igneus maturaque celeritas , nulli alii nationi data est. quocunque incubuere selicissime se dant, Ocymme proficiunt, gnaviter

exercent mercaturam, literas , arma , eruditi nem, candorem, eloquentiam , omnium tamen

gentium ac nationum fide sunt maxima, integra Sc constanti. haec ille. At Scytae crassis humoribus quasi pondere obruuntur, ne animi. viS emergat. Australes ab atra bile in pulcerruma rerum magnarum contemplatione retinem tur : 'uo fit ut celeres motus animorum quiescant. idque videmus non modo in Mauris re

Poenis , sed etiam in Hispanis , quo propius ad

Austrum accedunt. tanta est in illorum orati ne, gestu, incessu, & ab mnibus actionibus ta ditas , ut inertia languere videantur. Galli vero tam celeriter omnia, ut prius rem gesserint, quam Hispani consilium inire possint. gressu vero tam celeri seruntur , ut eos currere , non is cedere putent Hispani. nec minor in discendo facilitas ac celeritas, quam in aliis actionibus, quaeque Australes cogitatione diuturna invene-Tunt ,, celerrime conficiunt re imitantur; ut non immerito Caesar eoruni docilitatem admiretur, quae magna sunt flavae bilis argumenta. nam Galentis cum humorum virtutes a corpore ad animum transfert, flavae bili prudentiam tribuit, atrae constantiam, sangliini laetitiam , pituitae mansuetudinem. ex quibus inter se confusis, im inita varietas constatur. iidem humores si abiit dare, aut aduri, aut labefactari coeperint in contraria vitia inclinant. quo fit ut flava bilis abum dans in temeritatem prorumpat, adusta in phro Mesin. praeceps igitur, dc nimia celeritas in agendo consiliis inimica, secit ut G*li leves appella

rentur.

140쪽

M E T A o v v s H I s T o crentur. Sed cum levitas nihil aliud sit . quam indictis de factis insonstantia quaedam, proselio

temeritas debuit, non levitas appellari. aut si leves quoque judicamur,Scythae nos in eo genere

facile superabiant. est autem contrariorum contraria disciplina. igitur si Australis ater est, Septentrionalis candidus si magnus hic, ille parvus: hic robustus , ille debilis 1 hic calidus humidus, ille frigidus siccus i hic pilosus, ille glaber : huic rauca UX,illi clara: hic calorem meavit, ille frigus r hic laetus, ille tristis : hic sectabilis ille Q litarius hic audax, ille timidus: hic vinosus, ille sobrius : hic sui & alieni negligens ne circumspectus re ceremoniis deditus : hic rustice arrogans , ille animo elatus : hic prodigus, ille parcus : hic minime salax, ille salacinimus: hic ser-didus , ille nitidus : hic simplex , ille versutus rhic miles, ille sacerdos : hic opifex, ille psiilosophus : hic manibus utitur , ille mente : hic terrae venas , ille caelestes inquirit. si igitur Poeni pertinaces, ut Plutarchus scribit, quid Scythae id uimus utrosque crudeles ac perfidos es ecum in vitia labuntur , sed contrarias attulimus causas. quod si vitia fiant extremorum , consequens est, ut si pertinax Australis, Scytha levis 1at. intermedius constans. certe barbari, dc qui minus habent rationis, ad belluarum similitudi- .nem propius accedunt; quae ut facile irritantur. ita facile placantur, re paulo momento huc illuc sine ratione scruntur. Consimiliter pueri ac seminae amicitias contrahunt ac deponunt, homines consilii participes non item : & in hominum genere, quo quisque plus ingenio valet, eo minus ad amicitias, vel odia, vel opinionum in vitatem trahi selet; eo tamen pertractus aegre divellitur ac mihi propius intuenti, Australes intermedii, dc Scythae , senum , virorum & ad lescentium mores re humores habere quodam- . modo videntur. quod versu antiquo percomm de significatur: Dra senu juvenum er consulta virorum .