I. Bodini Methodus ad facilem historiarum cognitionem

141쪽

124 IOANNIs Bon INISenes appello, qui nondum decrepiti sunt. scythar quidem humidi, calidi, adolescentium in modum : Australes frigidi, sicci, quod senibus

congruit: qui mediam aetatem attigerunt, temperiem optimam consequuntur. jam vero si Arustoteli credimus ad Theodecten scribenti, ad Iescentes cupiditatibus & isti Θυμία intemperanter laborant, quod hepatis Sc vulgi proprium esse docuimus . subjicit Aristoteles : μετάς M

, , id est, cum sint leves ac mutabiles , eos repente fastidium ac desiderium c pit novarum cupiditatum.& paulo post : Repentinae Voluntates , nec tamen diuturnae: ambiti si, audaces, iracundi, faceti, prodigi, non improbi , sed :bi, G: , ac simplices , τὸ vM-πονκήας, id quod ignorantiae tribuit, non virtuti; sed etiam, inquit, Valde creduli, α inani spe pascuntur. senes contra. qui vero mediam aetatem tenent,omnia sunt mediocriter coim secuti. sed haec fusius apud Aristotelem. atque haec tribus populorum generibus non moderatione congruunt, verumetiam exemplis. nam Germani inferiores qui aut Scythae sunt , aut Scytharum proximi, eius levitatis quam in Gabiis accusant, maxima semper indicia praebuerunt. de veteribus sic Tacitus: Gens, inquit,non astuta, nec callida , aperit enim secreta pectoris licentia joci. ergo detecta omnium mens pinstera die retractatur, re salva utriusque temporis ratio est. deliberant dum fingere nesciunt, constituunt dum errare non possunt. haec ille. sed cum Scythicae levitatis infinita exempla,nullium tamen majus est , aut in quo magis elucere

constantia debeat, quam in religione semel probata. Ostrogothi, & Wisigothi sedibus ab A tila pulsi petierunt a Valente ut agros permitteret , seque leges imperii ac religionem Christianam suscepturos. quod cum mwetras lant , Valentem perfidia incredibili oppresserunt, revivum cremarunt. Gothi cum in Italiam venis-

142쪽

ME Tiro Dus HISTOR. Iastianam susceperunt. Groniandii, qui proximis ad polum accedunt, ingenio mobiles , inquit Munsterus, facilli Christianam religionem probarunt , postea ad idololatriam relapsi fuerunt. Turcae Shtharum genus , cum primum Asiam invaserunt, Arabicam religionem statim proborunt. Tartari nullo cogente, Christianam, mox Arabicam acceperunt. Normanni etiamnum rudes ac barri, tametsi magnam Galliae partem

subegissent, nihilominus statim repudiata gentili religione, Christianam probarunt. Issandii vero

mox idololatra', mox etiam Christiani fiunt arbitrio peregrinorum , ut Zieglerus ac Munsterus tradunt. Bohemi & Saxones Romanos ritus primi deser uerunt. quam sapienter non disputo, neque est hujus loci. tametsi enim viros graves inprimis & eruditos habuerunt,qui capitales Pontificum fraudes detexerunt: si tamen proposito consilio, ac re diu multumque deliberata , rem omnium dissicillimam susceperunt.

sed de plebeis loquor re agricolis , qui repente

in eorum sententiam re non intellecta convolarunt. nam statim Saxonia tota, Balticae urbes,

Dania, Norvegia , Suecta Gothorum , dc qui a Suecis Gothis originem traxerunt, Helvetii, mox etiam Britannia & Scotia desecerunt. diu restitit Germania superior, quae minus Septe trionalis est, nec dum planis ritus veteres improbavit , Gallia multd dissicilius. dc quidem

Steidanus , qui ex aliorum ratione Gallicam a cusat levitarem , confitetur se novem annos,

quibus in Gallia vixit, crudelissimas Gallorum istiqnes spectasse , quas annos quadraginta miserrim d intulimus ac pertulimus alteri quidem, quod religione ducti, seu obsequium Dco praestare arbitrarentur r alteri quod unius Dei cultum omnibus deliciis , opibus , honoribus , vitae denique anteferrent. nullae ultiones in Germania factae memorantur . praeterquam Caesaris Leonis natione Bavari. Italia vero a veteri

opinione aegrE divelli potest. ac si . Germani in suscepta religione constanter acquievissent,

F 3 multo

143쪽

4 16 IOANNIS BO DIMImulto facilius reliquos in suam sententiam pe traxissent: sed paulQ momento huc illuc distra-ehi, infinita opinionum varietatem susceperunt. neque enim Hussi tantiindi, vel Martini; sed mox etiam Anabaptistarum , Leidani, Zuinglii, Car- tostadii, Osiandri, Welphali, Davidis, Stancari, Adamitarum, Waldensium, Interimistarum, Maliorum pene innumerabilium sectas subinde combiberunt. At Australes, Asiatici & Asri. non nisi miraculis, & quidem caelestibus, aut arm rum vi, a religione suscepta defecerunt. Atque haec admirabilis constantia , non in viris modo, sed etiam in seminis ac pueris regem Antiochum proph ad insaniam perduxit,cum pueros septem Hebraeos omni suppliciorum genere crudelissi-

md torqueret, nec tamen essicere posset ut sui Iam carnem gustarent. quin etiam mater ipsa,filios ad mortem pulcerrimam ultra invitabat. Sccerte gens illa nullis unquam praemiis aut poenis a uia secta potuit avocari, dc sela toto te rarum orbe diffusa , suam regionem ante annoster mille susceptam , acerrim h tuetur. Ipse vero Muhamedes , cum suam disciplinam nec miraculis potuisset, nec oratione nersuadere , ad

arma conversus , dc libertate servis proposita, summa vi perfecit, quod nulla ratione potuis set. Quemadmodum igitur Angli de sua sortuna queruntur, qudd cum viribus , ut est apud Cominium, superiores sint Gallis , consilio tamen longh inferiores : Itali vero Gallos ac Ge

manos veluti barbaros, ut Cardanus scribit, facillimh in fraudem impellunt: rursus Itali Graecorum, Graeci Cretensium, hi AEgyptiorum ac Postinorum calliditatem insectantur : ita quoque

Hebraei fc AEgyptii Graecos , Itali Gallos, Galli

Germanos leves esse queruntur. Ego vero sic

existimo , esse in hominum dictas dc factis , ut

in rebus omnibus,auream quandam mediocrit

tem, 'uae constantia dicitur, qu que inter levitatem x pertinaciam medium tuetur r nec sapientibus unquam laudata est in una sententia perpetua permansio; sed ut in navigando tempestati

144쪽

M E T Η o D v S II I s et o R. I 27 stati obsequi artis est,etiamsi portum tenere nequeas, tum vero gubernaculum ad omnem caeli faciem torquere , ac saepius velificationem mutare , summae prudentiae judicatur: sic in rebus. humanis s divinas excipio in quae variae sunt ac sui disssimiles, sententiam mutare honestum putat sapientiae magister; Tantum inquit, in Rep blica contende , quantum probare tuis civibus possis. qui vero suas opiniones adeo pertinaciter defendunt, ut revelli turpe, vinci nefas esse Putent': aut qui de vita, quam de proposita susceptaque opinione decedere malunt, ii neque sibi sunt ,neque suis civibus utiles,re perniciem Reipublicae afferre selent. itaq; viri omnium opinione sapientissimi ,Plato,Xenophon, magistratibus Reipublicae causa mentiri permittunt. Cum igitur haec vitia sint a natura cuique genti quodam modo insita ; prius est historia moribus & natura cujusque populi judicanda , quam maledictis

utendum. neque enim laudabilis est Australium

sebrietas; nec ebrietas qcythasum quam illi tan-'topere accusant , admodum vituperanda , cum

Australes propter caloris inopiam , cibo ac potustatim obruantur : Scythae vero si velint, se cohibere non facile Possint, chira urgeantur ab interiori calore, dc ingenii viribus deserantur, sed Australium mollis victus magis vituperandus est, quam Scytharum sordes in conviviis , quae parum admodum differebant a pastu bestiarum: Tacitus de veteribus Germanis Sine apparatu , inquit, ac sine blanditientis expellunt mmem. & paulo post : in omni dorno nudi ac se

didi,in hos artus,in haec membra quae miramur, excreseunt inter eadem hecora, in eadem domo degunt. Scythae vero ubi fames ingruit, equorum secta vena sub auriculis sanguinem suguntre carnibus equorum epulantur, ut de Tamertanis exercitu proditum est. At Australes mundi sunt ac nitidi, nec sordes sene pόssunt, idque facile intelligitur ex illis , quibus utuntur lavacris ac balneis, non tantum in sacris , sed etiam in privatis rebus. neque solum ex veteribus d F 4 Xeno

145쪽

Xenophonte, verumetiam ex Alpharesioiplanum sit,quorum alter apud Persas quoquomodo spuere turpe: alter apud Abyssinos , vel mu rem vel sputum excreare in templis, pro insigninagitio haberi scribit: Athenaeus vero Asiatic rum dc AEgyptiorum delicias incredibiles tr dit : in quo genere clim Marcus Antonius nobialis decoctor 1 Cleopatra facile vinceretur . Romanos velut ineptos ac barbaros , seque ipsum . irrisit. omitto Persarum praemia lege tributa, iis qui novas voluptates invenissent,ut lcribit The phrastus. eadem est in gestu & actione morum. edepantia : suaves etiam . eoncentus re Lydios modus fidibus consectantur. Scythae suavitatem orationis ac veneres dicendi re uiat, ut ex e rum sermone dc literis sine vocalibus asperrime cullisis intelligitur , nec Lydium modum ferre possunt: sed vocis a peritatem assectant, ut scribit Tacitus,barrituque accendunt animos fracto murmure objectis ad os scutis, quo vox plenior& gravior intumescat. tubas &. tympana libenter audiunt, fides negligunt. Amant etiam scythae mirum in modum tetates , & coetus hominum inter ipsos: hinc Nomades a veterious dicti, o iis quoque temporibus Hordae, ut Tartari vocant,cum infinita multitudine vagantur in

agris. Australes solitudinem quaerunt,& in silvis delitescere, quam in luce populi versari malunt. Mediae regionis homines describere nihil opus est, si quis extrema perceperit; ex iis enim media facile intelliguntur, verbi gratia: Scythae Phrygio modo saepius utuntur, Australes Lydio, Medii Dorio quidem ferociores fiunt, & Martem, ut ait ille, cantu accendunt,Lydius Austra-Ies etiam molliores reddit. Dorius naturae coii-gruens , motus animorum ad virtutem dc hone-1tatem dirigit. hic igitur L Platone laudatur.ab. Aristotele in libris de Republica vehementer probatur, dc suscepta religione Christianorum ALatinis tanto studio susceptus, ut cautum sit, nequis alio modo quam Dorio in. sacris uteretur .at

Lacedaemonii tibia, Cretenses cithara utebantur

146쪽

METHODUS HISTOR. I 29 in bellis di non ad cohibendam iram , ut Thucydides re Plutarchus scripserunt: est enim judicio Platonis re Aristotelis , utiliter hominibus ad ultionem tributa: sed clim nulli sint Cretensibus ec Lacedaemoniis Australiores in Europa , suae

naturae inserviebant. Atque hoc universum de moribus populorum ex ipsa natura Septentrionis, Austri, mediaeque regionis dicta sint.De ortu

vero dc occasu in locis planis 3c aequalibus Ide his enim agimus: judicare difficile est : chin revera nihil oriatur, nihil occidati sed in locis inaequalibus magnum utriusque discrimen esse, non modo medici, sed etiam rustici & architecti maximis argumentis deprehenderunt. ut ager Taurinus orientalis est, quod Alpes ad occasum Positos habet,Palaestinus occidentalis,quod Hermon 3c Libanum spectat ab ortu : tametsi sol ita AEquatore citius oritur Palaestinis quam Taurinis, hora sere ac dimidia: at clim lux oriens maleficam dc crassam aeris obscuritatem moderato calore perpurgat , essicit regionem multo

temperatiorem. cum autem maximis ardoribus flagrat sol, id est post meridiem , otientali

regioni occidit, εc oritur occidentali: hinc magnum discrimen inter Allobroges dc Taurinos, qui sent in eadem latitudine ac longitudine caeli. hoc quidem rationi congruit: sed in locis

aequalibus certa ratio nulla videtur , cur Galatia minoris Asiae, ab Italiae Campania disserat, cum in eadem latitudine sint. est tamen Hebraeorum , Graecorum , dc Latinorum summo consensu, quem experientia diuturna comprobavit , temperatior ac melior situs orientis,

quam obitus. hinc EZechiel de electis secies ad orientem conversas adorasse scribit, dc Iesaias justitiam ab oriente proficisci. item alius ; Respice ad orientem , oc intuere laetitiam a Deo tibi venientem. his ego testibus libenter utor, eoqtie libentius quod intelligo rerum natur lium ac divinarum verissimos interpretes fuisse inter Latinos. Plinius libro I. scribit, observatione diuturna compertum esse, pestem ab

147쪽

I3o IOANNIs Bon IN Iortu ad occasum serri r quod in Gallia Nar

nensi animadverti: ut si contra fiat, id quod ac- 'cidit anno Christi M D L v I I. pestem ubique grassaturam ominentur. Ammianus inter Graecos testatum reliquit, Seleucia direpta , aperto tetristi adyto quodam Chaldaeorum arcanis concium, labem exiluime incurabilium morborum, qui Marci ac Veri temporibus , ab ipsis Persarum finibus, adusque Rhenum & Gallias cuncta contagione ac multitudine morientium scedarunt non mnito pdst ab AEthiopia versus Septentriones pestis univcrsum pene terrarum orisbem populata dicitur. hujus quidem perspicua

ratio est , cum Auster humidas Septentrionis regiones amavit, calore putredinem aupente. est igitur causa proxima in ventorum varietate posita. nam venti ab Austro spirantes calidi humidi; a Septentrione frigidi sicci. sed quia venti a cardinibus & decumanis spirantes leniter stare consueverunt: non efiiciunt aliam aeris varietatem, quam qui a lateribus oriuntur : quia cum sel 1 cardinibus longissi md absit, exhalationes vehementes commovere nequit: in decumanis vero calor selis violentior ventum excitat, sed ejua vim cohibet. quae ratio facit, ut vere ac autumno, ventorum vis multo major sit, quam hiemeac aestate : omnium autem vehementissimi sunt

Africus re Corus; deinde his oppositi Vulturnus re Aquilo; Corus quidem Digidus re humidissimus;Vulturnus calidus &siccissimus;Asricus humidus calidus; Aquilo siccus frigidus. a cardinibus, frigidissimi 8c calidissimi percipiuntur. duo sunt in decumanis teimperatissimi; ab occasu recto Favonius, sed levissime ac raro spirat,nec sere nisi sele occidente i subsolanus ab ortu valde s Iutaris , re aliquanto vehementior Favonio,praesertim cum sel ab AEquatore discessit. Causa vord remotior dc occulta,cur oriens locus occidet te melior sit, clim nihil proprid oriatur & occidat, plane me latet. sed quae confectuuntur essectiones perspicuae sunt dc admirabiles. terminus autem orientis regionis milai videtur esse, antea

148쪽

M E T n o D v s H I s T o R. I 3rtea dixi,m insulis Molucarum,obitus vero in inlutis Hesperidum. est enim pars orbis univcrsicimidia. nam Meridiani harum insularum CLxxx. gractibus a se invicem absunt. restat altera pars orbas in qua sita est America , infinito maris spa- Cio ab utroque termino divisa , ut orientis Moccidentis rationem habere videatur. Omitto quam multa magi de natura daemonum utriusique regi mis disputatu. ea tantum nunc attingo, quae sub senium cadunt. nam gravissimi Graecoriam ac doctissimi viri, Aristoteles inquam, Hippocrates , Galenus , Ctesias, ubique confirmant propositis exemplis omnia pulcriora ac meliora In Aua quam in Europa nasci.ac tametsi propter agnotas regionum latitudines tape labuntur, ni-ilominus tamen iis nostra aetate plane cognitis compertum est, in codem caeli tractu populos qui ad occasum positi sunt, corporis viribus

longe praestare , orientales ingenio. nam Celtae innumerabiles supe copias in Italiam, Graecuam , Asiam duxerunt : Itali vero non prius in Galliam penetrare ausi sunt quam imperium ad

summum perduxissent, re quidem Caesare duce , belloque intestino stagrantibus Gallis. hinc laudes Ciceronis re Agrippae in Caesarem, quod ea gentes demuist, quarum impetus Romani iustinere vix possent; lacessere non auderent. At Itali Graecos ita subegerunt, ut nullas acceperint oflansiones. Graeci vero qui suis armis

intimos Asia ae recessus aperuerunt, vix unquam

in Italiam , praeterquam Pyrrho rege venerunt oui tamen viistus fuga turpi salutem stibi quae-Lit: non aliter quam Xerxes qui tantas copias an Graeciam duxerat, ut flumina pene exsiccarentur, nihilominus tamen 1 paucissimis Graecis fractus est , & maximo cum suo dedecore repulsus. itaque Cato Muraenae, Caesar Pompeii manibus objiciebat ea bella quae in Asia gesserant, contra mulierculas gesta fuisse. hinc illud stliani Augusti . Celtae dc Germani audaces :Graeci ac Romani trim bellicosi , tum urbani: , ill

AEgyptii magis industrii re sagacesi quamvis ci

149쪽

s 32 Ι o A N N I s B o D I N Iimbelles ac molles t Syri cum alacritate re sacilitate animi ad disciplinas apti. idem paulo post : Quid commemorem quam cupidi libertatis de servitutis impatientes sint Germani,quam tractabiles 3c quieti Syri, Persae, Parthi, ac denique populi omnes ad ortum dc Austrum positi haec ille in libris adversus Christianos , ubi

vim ortus dc occasus aperte demonstrat. Tacitus verb scribit, Batavos qui ad occasum extrema Germaniae tenent, omnius ferocissimos ac vi

tute praecipuos fuisse a quod Plutarchus in Mario confirmat. magnitudine quidem praestant, ut

omnes qui loca pilustria dc frigida incolunt. ita quoque bellicosissimi totius Galliae putantur, qui magis occidui sunt: quod Caesar ipse primum animadvertit: optimi seneris homines inquit,

ex Aquitanis re Ruthenis,omnium autem Europae populorum maxime occidui Britanni dc Hispani strenuissimi sunt. Habet igitur occasus cum Septentrione, ortus cum Austro magnam affinitatem; quod non solum videre est in animantium

naturis , verum etiam in stirpibus , lapidibus ac metallis. fama est aurum optimum ac gemmas pretiosissimas ad Oreum re meridiem nasci, caetera verd metalla optima versus Occasum dc Septentrionem. quod quidem Cardanus cum ex aliorum fama scripsisset,reprehensus est a Scalia gero , sed nulla ratione. id enim artis metallicae magister Agricola, gravissimo testimonio prius

comerobarat,quam Cardanus scripsisset. Aurum, inquit, totius Europae laudatissimum assert HL spania Baetica , quae totius Europae maxime Australis est : Asricae verd AEthiopia. idem paulo pdst ; Oriens , inquit, dc Africa tota caret miniore argento vivo : ferrum quoque rarissimum in Africa; frequens in Cantabria quae totius Hispaniae maxime Septentrionalis est,& Europae maxime occidua) m Gallia,in Germania frequens. Idem : Ferrum omnium praestantissimum apud Suecos re Ostrogothos , quod Osemulum appellant. quinetiam in Ligiis ad Sagam oppidum in pratis serrum erui scribit ad altitudinem duorum

150쪽

M Ε Υ n o D v S H I s T o R. 133rum pedum, re decennio renatum sedi, nec altius propter aquas penetrari. Sulphuris vero nusquam terrarum copia major quam in insula Thule, quae I standia dicitur, unde in universam Europam advehitur. Idem tradit nusquam in Ormania inveniri, praeter in Golde anacho re

Carpatho monte : qui cum metallis omnibus abundat , tum verb Germaniae terminus est ad ortum , α ad meridiem vergit. at ex Sider Capsa Turcae quotannis ducenta aureorum millia eruere dicuntur : ferrum tamen dissicilius invenitur. itaque Turcae in urbium direptionibus serrum multo magis expetunt, quam aes aut stannum. re quemadmodum ferrum ad Septentrionem pene in ipsa superficie terrae , ita aurum ad Meridiem in agris re arena pura reperitur. tradunr enim in regno Damuli juxta montes Bet, ultra Capricornum , adrum post imbrium copiam detegi: dc ut caetera metalla ignea vi coquuntur ad Septentrionem in montibus Pyrenaeis, Iurasso, Cemeno , Alpibus, O patho, Rhodope, Pangaeo, Laurio, Tmolo,Caucase, ita quoque ad Meridiem , aurum non igneo calore , sed siderum caelestium vi re a dore selis, velut in superficie terrae dc arena constatur . non aliter Australes dc Orientales homines caelesti calore ac siderum vi sustinentur: Occidui vero dc Septentrionales igneassamma intus concepta. Quare cum a singulis ad universa relabor, tum intelligo in Septentrionibus interiora calida humida , exteriora sti-gida sicca: Austri vero, tuteriora frigida sicca, exteriora calida humida. Ortum vero re Obitum temperatiora. patet hoc quidem in purioribus naturis & elementis , quo magis furit a.

Concretione libera. nam cum aer sursum ac deorsum aestate incaluit, tantum frigus in media regione cogitur , ut grandines quae hyeme non possunt, eo tempore maximo pondere concrescant. sic terra solis ardoribus usta frigus coercet : quae tamen cum omnia gelu obrigue-λ, intus calorem comprimit: idque videre est