장음표시 사용
31쪽
Abundat autem Asriea enem, ut affirmavit Plinius Iuperiori Capite relatus,& proinde puniceum, aut phoeniceum colorem fuisse oportuit rubicundum, immo ipsum e eineum . Aulus Gellius lib. II. cap. XXVI. Noct. Attie. Alam poenia ceus, quem tu Graece φοινικα dissi, noster est rutilus, m spadix phoenice. συνωνυ- , qui fabius Graece noster est . oe exuberantiam , splendoremque flan ferae ruboris, quales sunt fructus palmae arboris non admodum sole incocti , unde spadiaeis, GV pMenicei nomen est. Dad ea enim Dorici vocant avulsum e palma termi stem eum fructu. Plutarchus in Pompeii, & Bruti vita vocavit: puniceam tun iscam, gor Ἀουν χιτωνα, tunicam illam rubicundam, quam Romani Imperatores ante tabernaculum, uti pugnae signum, proponerent, quae ipsa 'unica ab eodem Plutarcho in Fabii vita χιτων κοκκινος, tunica eoeetaea vocata fuit. Isidorus. Russata, quam Graeci pMen ceam vocant, nos eaeeluam. Horatius Epodon ode IX. Terra, marique victus bosis punico Lugubre mutavit sagum . Et ad eum cem loeum Porphyrion. me es, ἀπο- t eoee neam chlam dem initonius, qtιa silicet Imperator utebatur, o aecep a lugubrem, ides nigram.
De Colore Blatteo, vel Blattae. Contra autem blatteus, vel blattae color coccineus non erat, cum Sc meetis neum, & blatteum colorem eodem loco antiqui scriptores, uti duos dis in .ctos colores, nominent. Lampridius in Elagabali vita. Paraverat laitur funes blatta, ferteo, m eoceo intoνtis, quibus, s necesse esset, laqueo vitam finiret. Venantius Fortunatus Poem. VII. lib. VII. non tantum eoteineum, & blatteum colorem, uti diversos, eodem loco nuncupat, sed etiam coccineum rubicundum,& blatteum violaceum, idest purpureum declarat.
ureus ordo crocis, violis blae blatteus ex i, Coee nus hiae rub eat, lacteus inde nivet. Immo idem Fortunatus lib. IX. Poem. X., uti purpureum conceptis Verbis colorem blatteum nuncupat.
Ibent purpureis ubi lactea I lia Θlatiis. Eutropius quoque blatteos, & Orosius purpureos lanes retium appellat, quibus Nero piscabatur. Ita Eutropius: Nero hamis aureis, argenteisque pistabatur, qui blatteis fundus extrahebantur. Ita Orosius. Nero rei bus aureis piscatatur, quae purpureis funibus extrahebantur. Sidonius Apollinaris Carm. V. purpuris celeberrimam Tyrum laudat, uti blattae genitricem.
Pontur Castorea, blattam Drus, aera Corinibus.
Idem Sidonius lib. IX. epist ulti m. blattiferum vocat Senatum, quem purpura,
non cocco ornatum eap. XXXIX. observabimus. Mari fer vel quam er Senatus.
Ipse Sidonius lib. IX. epist. XIII. Blattas vocat bis tinctas, nimirum elare purpuras, quae bis, uti cap. XXV. confirmabimus, tingebantur. Ruiἰlasque ferre Blartas ,
32쪽
xx opulentet ut meraco Bibulum estire vellux.
Blattas bis tinctas, sive purpuras nominat etiam Alcimus Avitus Poemat. lib. III.
Ipse coiburnatus gemmis, m fulgidus auro, Serica b is e iis mutant tegmina blattis . Denique elarissime Blattam esse purpuram, non coccineum eolorem, declarat L. I. lib. XL. in Codice Iustinianaeo . Fueandae, atque diserabendae purpurae vel in serico, vel in lana, quae blatta, veI Oxνblatta, vel brae nibina dicitur. Sed quaenam origo huiusce vocis Blattae, qua posteriores Latini , Graecique purpuram nuncupabantὶ Graeca antiqua Glossaria auctorem adferunt quemdam. Marium, qui adfirmat, Blattam tibi velle os nasi . sive rostri, quo coneavo ad exerendam linguam donari conchas purpuras cap. XXII. enarrabimus. Ita Gctuarius ipse a Glossis relatus. 8υζαντιον οντων της ρινει της ρψusας. Blatta Detant;a os nasi purpurae. Mattiolius, Lemerius, aliique Pharmaceutici quoddam celebre Blattion Byzantion describunt, ex quo nonnullae elapsis saeculis, uti ex cornu cervino, medicinae parabantur. Verum hoc Pharmacopolarum
Blattion Byzantion nihil aliud est prosecto, quam ipsum concharum, quas pur puras vocant, rostrum, uti cuilibet observare licet in Pharmacopolarum tabernis, & in tabulis ipsis incisis apud Mattiolium, aliosque huiusmodi Pharmaceu ticos, & confirmat etiam Rondeletius lib. II. cap. XV. de Testaceis. Veri igitur simile est, antiquos rostrum conchae purpurae primum, δc postea concham purpuram totam nomine Blattae donasse, & deinde nomen ipsum Blattae. 3c purpurae a conchis blattis, & purpuris ad purpureos ipsos colores, qui ex illis effngerentur, significandos transduxisse. Immo etiam coniectura probabili assequi possumus, cur Blattam rostrum conchae purpurae Graeci nuncupaverint. Audiemus Cap. XXII. conchas purpuras ceterarum concharum eortices, ut eas de
vorarent, solidissimo hoc suo rostro tundere, & effringere consuevisse. Vocavere igitur Graeci hoc rostrum Blattion a verbo ξ λαπτω, quod sibi vult laedere, &percutere, quasi rostrum reliquas eone has percutiens, Zc laedens significarent. Ab eadem voce βλαπτω selicius forsitan nostrum ipsum Italicum verbum battere,
quam a quovis alio longius petito, dc intorto etymo promanare videtur.
De diserta ne Coloris coecinet, purpureorum.' π Ale eoccineus color eum purpureis confundi consuevit. Omnes enim pur-J VI purei eolores a coccineo, & nomine , Sc materia, di colore ipso longissime distabant. Et primum color toce ineus, de purpureus, uti duo omnino distincticolores, nomine ipso ab antiquis seriptoribus distinguuntur. Plinius lib. XXXVI Lea P. VII. Unam, quae purpura rad et, alteram quae coeeo. Et lib. XIII. cap. XLVIII. Vinmus iam ρο υ ventium mellera purpura, cocta, eon: Iis infectata Suetonius in Neronis vita. P fatus es reti aurato, purpura, coccoque funibus rex
ris. Lampridius in Diadumeni vita. His ubi primum indumenta coecea, o prer purea, ceteraque casti ensia Imper i insignia acrepit. Martialis lib. V. epig. xx III. Non n F vel eoeeo madida, vel murice tineia recte nites, o te sic dare verba puras.
33쪽
Et te purpura delicata velet, Et cocco rubeat superbus index.
Secundo materia ipsa coccineus eoior, & purpurei longissime distabant. Nos cap. XXV. docebimus, colores purpureos conchis marinis confectos fuisse. Viis dimus vero cap. XVI. coccineum colorem ex galla terrestri, quae coccus appellabatur , esse profectum. Tertio, colore ipso differebant. Rubicundus erat eolor coccineus, uti ea XVI. vidimus. Colores autem purpurei in omnes alias eolorum partes ibant, quam in rubicundi partes. Aderat quidem, quam supra diximus, purpura rubi cunda, sed haec infrequens valde, utpote quae vigens tantum in Perside, vel Imdia, perraro in orbis Romani regiones transduceretur,& quae rubicunda purpura in orbis Romani regionibus aliquando eonficeretur ope maioAs succi huecinorum, quam purpurarum, unde etiam Buccini purpura vocabatur ) ita evanida erat, di obnoxia corruptioni, ut hoc nomine damnata ab omnibus vix ae ne vinquidem cognosceretur. Ut autem clarius intelligatur, quantum coccineus colora purpureis omnibus excepta Buecini rubieunda & inusitata purpura ) differ ret. liceat hie promere notissimam illam septem naturae colorum seriem, qui primi vocantur, & a quorum mixtura ceteri omnes proficisci putantur. En se rum ipsam. Candidus Purpura candida inusitata. Rubicundus. Coloe eoecimus. Inusitata purpura rubicunda.
Flavus. Purpura conchyliata flava. viridis. Caeruleus. Purpurae duae conchyliatae, caerulea saturatior, & eae. rulea dilutior. Rubidus. Purpura rubida.
Natura ipsa relatae seriei veritatem ope Prismatis, Ze Iridis eertissime demonstrat, uti Philosophi non ignorant. Series ipsa ita est disposita, ut a eoloribus vividiorisus prosccta, & praesertim a rubicundo colore, qui Omnium est vividinsimus, gradatim ad obscuriores colores descendat, praesertim ad violaceum , qui omnium est obscurissimus. Supra rubicundum color nullus est alter vividior, si eandidum excipias, qui eandidus omnium sere colorum coniunctio est, quemadmodum etiam infra violaceum nullus est alter obscurior color, si nigrum excipias , qui sere omnium colorum est privatio. Haec igitur verissima primorum naturae colorum est series, quam diximus. Iam vero coecineus eoior, iam Ver purpurei colores, iidem ipsi sunt naturae, Zc prismatis colores, aut succo Coc ci , aut succo concharum marinarum artificiose eonfecti. Ηine coicineus color rubicundo prismatis colori, flava purpura Ravo, purpura caerulea caeruleo, pur pura rubida rubido, purpura violacea violaceo, purpura livida, 8c nigra nigro prismatiς, & naturae colori adamussim eongruent. Idem de eonsensu, & aequalitate colorum purpureorum, quos mixtos nominavimus , & de consensu aequalitate mixtorum parium colorum prismalis dicendum, uti euilue iacile est intellectu
34쪽
lectu. Cum itaque verissimus si consensus, quem diximus, colorum naturae, &colorum factitiorum purpurae, & cocci, hinc sequetur artificiosos hosce colores eundem habuisse vivacitatis gradum, quem naturae, & prismatis colores oste dunt. Fiet secundo, colorem coccineum ceteris omnibus coloribus vividiorem sui Dis, purpuram conchyliatam flavam vividiorem duabus purpuris conchyliatis caeruleis, & hasce ambas purpura rubida vividiores, & hane vividiorem violacea,& violaceam denique livida, & nigra vividiorem fuisse, eademque simili ratione vivacitatis purpureos colores mixtos fuisse omnino dispostos. Fiet tertio, superiores tres purpuras conchyliatas caeruleam saturam, caeruleam dilutam, &flavam, vividiores quoque suisse, quam quatuor subiectas purpuras rubidam, violaceam, lividam, nigram. Fiet quarto, ipsam purpuram Tyriam rubidam, quae magis, quam ceteri purpurei smplices eo lores, cum rubicundo, aut coccineo colore confundi consuevit, ipsi nigro colori, aut ipsi nigrae purpurae, quam rubicundo colori, aut coccineo, magis affinem, & proximam suisse. Fiet quin isto , ipsum Hysginum colorem, qui prae ceteris purpurae coloribus mixtis, cum rubicundo, aut coccineo quoque confundi posset, quique medius quidam color in inter rubicundum, & rubidum suerat, tantum colori rubido vivacitate superiorem fuisse, quantum vivacitate ipsa colori rubicundo inferiorem. Nec vero haec colorum purpureorum series, & gradatio antiquos latuit. Quemadmodum enim color prismatis rubicundus ceterorum omnium prismatis ipsius eoiorum floridissimus erat, ita nos audivimus Plinium dicentem in lib.
XXI. cap. VIII., colorem coccineum aequo modo suisse ceterorum omnium coistorum factitiorum vividissimum. Unum eolorem ) in eoeco, qui in roses m eat. Gratius nihil traditur aspectu. Quemadmodum quoque color prismatis flavus ee interis prismatis ipsus inferioribus coloribus est floridior, ita vidimus a Plinio
eodem loco appellatam purpuram conchyliatam flavam , renebi orum vegetissimam,
idest omnium purpurae, & conchylii eolorum floridissimam . Uti quoque color prismatis ipsius eaeruleus inseriori rubido floridior est, ita audivimus Ovidium
Metamorphoseon lib. X. dicentem de flore hyacintho, Urioque nitorior Uro sar iur, nimirum florem hyacinthum, hyacinthinamque purpuram conchyliatam
caeruleam, omnino splendidiorem fuisse purpura Tyria, quae rubida erat, uti viis dimus. Denique quemadmodum colores ipsi prismatis caeruleus, & flavus subiectis coloribus rubido, & violaceo lucidiores erant . ita apud Plinium lib. XXI.
cap. VIII. observavimus floridiores purpuras conchyliatas, caeruleas, & flavas, austeriores vero purpuras rubidas, & violaceas antiquos existimasse. In eonebνlia. ta vesse .... glanitur laudatus ille pallor saturitate fraudata, tantoque Hlutior,
quanto magis vellera esuriunt .... Buccisum Pelagis admodum alligatur, nimiae. que esus nigritiae dat aucleritatem . . . . Ita fit amet sti color eximitis ille .... LM0ν us Pelagio primum satiatur .... Laus ei summa color sangu nis eonereti niis grieans aspectu . Si igitur numeris omnibus absolutus est consensus colorum prismatis nais
turalium ,& colorum purpurae factitiorum, liquido etiam eonstabit, illud discrimen inter coecineum , & purpureos colores intersuisse, quod in natura inter rubicundum inistereedit , qui splendidissimus est ,& inter flavum , ceterosque prismatis inseriores eolores , qui gradatim obscuriores videntur, usque dum pervenerimus ad nigrum ipsum , qui est omnium obseurissimus. Igitur colores omnes purpurei a mecineo, & appella. tione. & materia, & colore ipso, idest numeris omnibus differebant. Et hi
maximum hoc discrimen agnoicens I. C. Ulpianus bene definivit in L. s eui
35쪽
ana. Dig. de Legatis III., appellatione purpurae omne genus purpurae , sive omnes, quotquot descripsimus, purpureos colores intelligi posse, nunquam vero coce in eum colorem, qui ab illis, & nomine, & materia, & eolore ipso Iongi ssime differret. Purpurae appellatione omnis generis purpuram contineri puto,
Nee obstant testimonia Aristotelis, Vitruvii, Plinii, ceterorumque antiquorum, quae retulimus, quaeque videntur vocasse purpuras aliquot rubicundas, quas nullas rubicundas, sed obscuriores omnes nos ὸiximus. Primo enim obseris vandum, laudatos scriptores sorsitan de purpuris tantum rubicundis , sive acutis esse locutos, quae fere inusitatae essent, eo quod facile evanescentes, uti docui. mus. Deinde animadvectendum, appellationem rubicundi, aut rubri, aut rufi coloris illis omnibus coloribus solere generatim tribui , in quibus rubicundus eo. lor aliquo modo misceatur. Audiamus A. Gellium Nore Attie. lib. II. cap. XXVI. SimpIiere si rufus, υ ridis colores Fngula qu dem vocabula, multas autem species disserentes habent. . . . Quippe qui rufus color a rubore quidem appella. stis es. Sed eum aliter rubeat ignis, aliter sanguis, aliter ostrum , aliter erocus, has sim gulas rufi varietates Latina oratio fingulis , propriisque voeabulis non δε- moustrat, omniaque significat una ruboris. appellatione Fulvus en m, utis, O mbidus, oe phoeniceus, m rutilus, O luteus, oe spadiae, appellationes sunt si coloris , aut acuentes eum quasi incendentes, aut eum colore u Mi m centes, aut nigro infuscantes, aut virenti sensim albo illum nantes. Verum enimvero colores Omnes purpurei, quos retulimus , hujusmodi sunt, ut in ipsis rubi cundus color aliquo certe modo misceatur. Ita color violaceus videtur ex nigro , eaeruleo, & rubicundo mixtus, rubidus ex nigro, & rubicundo, caeruleus satur ex caeruleo, & violaceo, caeruleus dilutior ex caeruleo, & rubicundo, & flavus denique ex albo. & rubro mixtus, idemque de coloribus purpureis dieendum , quos mixtos appellavimus, quod nimirum ex vicinioribus coloribus componantur, &constent. Igitur eum audiuntur antiqui scriptores aliquando vocare purpuras rubicundas, aut rubras, ne statim huiusmodi nomen rubri, aut rubicundi ad peculiarem
vividissimi rubicundi coloris signifieationem traducatur, sed ad generalem fgnificationem eam, quae colores eos omnes continet, in quibus aliquo modo rubicundus effulget, quemque rubicundum colorem in purpureis coloribus sere omnibus ali. quo semper modo effulgere diximus. Ita Cornelium Nepotem apud Plinium in lib. I x. cap. XXXI. audivimus rubram vocantem purpuram Tarentinam: rubra purpura Tarentina, quam vocatam violaceam audivimus ab Horatio lib. II. epist. r.
Lana Tarentino violas imitata veneno.
Ita quoque crocum rubrum dixit Virgilius Georgicon lib. IV. eroeumque is heu tem , & Ovidius Fastorum lib. I. Nee fuerant rubri cogn ta fla emei rQuem nos omnes oculis croceum, aut flavum videmus. Denique Virgilius ipse e log. ILI. rubrum dixit hyacinthum sume rubens bacinιbus, quem serrugineum, aut lividum vocavit Columella lib. X. vers. CCCU. Sirpiculum ferrugineis eumvlate hoc ni bis. Quos ipsos flores caeruleos vocavit idem Columella eodem lib. X. vers. C.
Sc nigros vocavit ipse Virgilius, e log. X. Et nigrae violae sunt, , vaecinia n lara. Immo
36쪽
Immo ipse Virgilius Georgicorum lib. IV. violas eodem tempore purpureas, &nigras appellare non dubitavit hisce verbis, violae subtacet purpura n grae. Usuvenit profecto apud antiquos scriptores, quod in communibus sermonibus nostris usuvenire consuevit, quibus modo rubra, modo nigra :quaedam corpora appellamus, quae non minuS rubrum, quam nigrum colorem aperiunt. Ita nos dicere non dubitamus aliquando nigrum sanguinem, nigras uvas, mora nigra,& aliquanis do sanguinem rubrum, rubras uvas, mora rubra, eo quod non minus niger, quam ruber color in hisce corporibus interlucere videatur.
De prima Caussa tot colorum purpureo m. CAeli, 3c elimatum discrimen prima erat caussa huiusce varietatis , qua purpurei colores gaudebant. Marinae enim profecto conchae alios aliis regi nibus, & elimatibus succos edebant. Conchae Ponticae, Gallicae, & regionum similium, quae ad septemtrionem vergerent, duos tantum purpureos colores nigrum, Sc lividum reddebant. 'Iam enim audivimus Aristotelem cap. II. dicentem : Eτι δε εν μεν τοις ρυειοις ριελαιναι. Purpurae in locis ad sepremtrionem versis sunt nigrae. Nec non etiam Vitruvium: Itaque quod concblium ὶ legitur Ponto , er Gallia, quod hae regisnes sunt proximae ad septentrionem, es atrum e progredientibus inter septemtrionem O decidentem inven ιuν Ilvtatim. Conchae Italicae, & similium climatum violaceum colorem purpureum rein serebant. Idem Vitruvius cap. IV. relatus: suod autem legitur ad aequinoctialem orientem, oe Geidentem Vitruvius Italus erat, Zc de plagis orientalibus, &occidentalibus suae Italiae loquebatur ) ἰ enitur violaceo eolore. Huiusmodi coislore prosecto nitebat Italica purpura Tarentina teste ipso Horatio lib. II. epist. I,
Lana Tarentina violas tata veneno.
Hinc eodem violaceo colore etiam omnes alias Italicas purpuras splendere oporatuit , quarum celebriores memorantur Syracusana, Hydruntina, Cissensis, Anconiistana, & nostra Ariminenss. De purpura enim Syracusana in Sicilia, & Cissensi in Venetia, & Istria, s quae Cissa relata etiam a Plinio lib. III. cap. XXVI. est recens oppidum Humago in Istria ipsa, j mentionem iacit sc vocata Notitia Imperii, prout cap. LVI. observabimus, quemadmodum de Hydruntina loquitur Cassiodorus, uti cap. LVIII- declarabimus. Purpuram vero Anconita nam memo. rat Silius Italicus Punicorum lib. VIII. eam Sidoniis, & Asricis laudatissimis
vix postponens. Stat fucare talus nee Sidone v Iior Aheon Murice, nee Lybico. Ariminensem vero purpuram memorat etiam Festus in verbo Traehal : Traefati appellantur muricum , ac purpurae super ores partes, unde Hm ne es maritimi homines cognomen traxerunt Trachali. Immo Festo etiam quoad hoe Trachalorum agnomen, quo antiqui Ariminenses audiebant, sere concors est etiam Valerius Naximus lib. VII. cap. VII.: Sept tu quoque matre Traebolarum vis minensum filiis irata, in eontumeliam eorum, cum iam parere non posset , Publis feni admο- Eum nupsi, restamento ratam utroque praeteritor a quibus aditus Divus Uusus.
37쪽
nuptias mulieris, suprema udie a Mymboli. Nam haereditatem maternam fi os babere iussi: dotem , quia non creandorum ιiberorum caussa con ιιχ um inter.eeserat, virum retinere vetuit. Si ipsa aequitas hac de re cognoscere potis Het, tuis sit ne, aut gratius pronune aret 8 Praetereundum tandem hic non est. hoe Tracha. lorum, aut Tracholarum agnomen a Graeca voce Tραχηλος, qua colla animalium
Graeci indigitant, proficisci, & proinde forsan in Festo Traebes; di in Valerio
Traebesarum voces esse reponendas.
Conchae Laconicae, Tyriae, Asiati eae, Gaetuli eae, Africanae, omniumque regionum, quae ad meridiem vergunt, rubidum colorem purpureum prodebant. Plinius alibi relatus lib. IX. cap. XXXVI. .' Liquoris hie minimi es in candida vena , unde pretiosus ille bibitur nigrantis rosae color sublucens . . . Color Iangiainis conereti, nigricans aspectu, idemque suspectu refulgens rorem eum exe pientes 'rii. Praeeiptius hie ae, in Menive Africae, er Gaetulo Iistore Oeean; , in
Laconica Europae. Conchae Alexandrinae, Tyriae. Coae, earundemque omnium regionum ad meridiem vergentium etiam tres conchyliatos eolores caeruleum saturum, caeruleum dilutiorem, & flavum edebant. Plinius lib. V. cap. XXIX. : Nune omnis eius Uri ) nobstitas conebito, atque purpura constat. Plautus Pseudoli AEL Ι.
Scen. II.: Neque Auxanis na belluata eone Iiata tapetia. Iuvenalis Sat. VII.: Spartana ebla s, conchylia Coa. Conchae Rhodiae, S. earundem regionum ad meridiem vergentium aliquem colorem purpureum rubicundum cudebant. Aristoteles cap. IX. relatus: Eν δετοις νοτιρις ερυθραι. Purpurae in regionibus ad meridiem spectantibus sunt rubrae. Vitruvius quoque eodem eapite relatus' suod vero cones tum ) meridianis excipitur regionibus, rubra procreatur potestate, i ideo boe νωbrum Rbodo etiam inis fula ereatur, ceterisque huiusmodi regionibus, quae proximae sunt solis eursui. Conchae demum Persicae, & Indicae, ceterarumque huiusmodi regionum fere sub torrida zona degentium non tantum eundem rubicundum , sed & eandidum colorem purpureum effundebant. Iam enim audivimus Plutarchum in eap. X. reserentem Alexandrum magnum immensam vim purpurae rubrae, & candidae in Perside reperisse. Ad has quoque regiones pertinuere mirabiles purpurei eolores, quos Rex Persarum Aureliano muneri misit, quorum Orbis Romanus nunquam antea similes viderat, quibusque comparatae Aureliani, & matronarum purpurae, cineris instar decolorari videbantur. Vopiscus in Aureliani Vitar ram genus purpurae, quod postea nee ulla gens detulit, aeec Romanus orbis N dit, de quo saltem pavea libet disere. Memissis en m fuisse in templo Iovis O. M. CapitoIini pa lium breve purpureum lansire, ad quod eum matronae , atque ipse Aurelianus iungerent purpuras suas, cineris specie decolorari viderentur ecterae disinἰ eomparat onefulgoris. me munus Rex Persarum ab Indis inter oribus sumptum ureliano muneridia se perh/betur, feribens e Sume purpuram, qualis apua nos est. Sed Me falsum fuit. Nam postea diligentissime γ Aurelianus, oe Probus, prexIme Diocletianus in Isis diligentissimis confectoribus requi erunι rati genus purpurae, nec tamen in invenire Poruemur.
38쪽
- De fecunda Caussa tot colorum purpureorum.
ARtifieii diserimen erat seeunda, & proxima caussa varietatis tot eolorum
purpureorum. Et re quidem vera, ut hi diversi purpurei colores excuderentur, plurimi reserebat diversa praeparatio, & diversa tinctura, quamvis eadem conchylia adhiberentur. Seneca Natur. Quaest. lib. I. cap. III.: Sic enim ρο puris pura eodem emeblio non in unum modum exit. Interest, quamdiu macerata sit, crassus medicamentum , an aquatius traxerit, saepius mersa st , m excocta, an semel tincta. Verum eum Plinius lib. IX. eap, XXXVI. post relatas nonnullas eonchyliorum proprietates se tractaturum spondeat de diversis condendarum purpurarum artificiis e suod δε bactenus transurrat expositio, fraudatam profecto se luxuria eredat, nosque indulgentiae damnes. Quamobrem persequemur etiam in cinas i tanquam invita frugum nositur ratis, se omnes , qui sis gaudent, praemia vitae suae eaialeanto hine & nos huiusce diligentissimi observatoris vestigia legentes varia purpureorum colorum artificia disserere exordiemur, nullo tamen etiam antiquo seriptore praeterito, qui de hujusmodi artificiis verba fecerit.
Da cinebis purpurariis. UTebantur antiqui homines ad fingendos purpureos colores duobus eonchyli rum generibus turbinatis , quorum primum buecinum , alterum purpura , aut pelagia appellaretur . Buccinum , non iam maius , quo sonus tuoiae editur, sed minus, os habebat rotundum, & in margine incisuris aliquot notatum, dc prope petras, ae scopulos degebat. Purpurae ornabatur septem aeuinteis in orbem quemlibet, non minus ae longo,& cavo rostro, qua linguam suam longissimam exerebat, quae omnia buceino deerant. Utrumque genus tot habebat orbes, quot annos. Cito grandescebant, anno magnitudinem complebant, septem annis vivebant, aqua dulci interibant, eaptae quinquaginta dies saliva sua vivebant. Incipit Plinius lib. IX. eap. XXVI. Duo Iunt genera. Meeinum minore eba ad similitudinem esus p sis, quo sonus editur, unde m eanssa nomis, a r
tunditate oris in margἰne incise . Misera purpura vocatur cuniculat m procurrente reis siro, m eunteuli latere introrsus tubulato, qua efferatur lingua. Praeterea eLavatumes ad turbinem usque aeuola ἰn orbem septenis fere, qui non sunt in buee no, sed
39쪽
o ααν της ελικος. Operculum idem oris tam bula utrique generi huccinorum, &purpurarum ὶ adhaeret, quam ceteris turbinatis omnibus. Pasi quoque exserta singua appellata ob illo opereuis Iolent. Longior digito lingua haec purpuris es, qua pascitur, o tum conebulas, tum etiam sui generis testam perforare potest. Tempus vitendi m purpuris, buccinis longum . . nos enim sex purpurae vivunt, oes tilis annis incrementum earum patet per orbes, quos totidem, quot annos habem.
Eadem refert Athenaeus Deipnosoph. lib. III. cap. VI. VII. Plurimi nummi ad Tyrum pertinentes, quos reserunt valliantius de Coloniis, auctor Μusaei Theu poli, aliique, & aliquot etiam nummi pertinentes ad familiam Purpureonum gentis Furiae, quos refert Thesaurus Μorellianus inter gentis ipsus Furiae nummos, eleganter praeseserunt modo concham purpuram suis illis aculeis ornatam, modo Buccinum aculeis carens, iuxta ae Plinium, & Aristotelem descriptisse vidimus. Nos unum, Sc alterum ex hisce Tyriis nummis. tertium vero gentis Furiae familiae Purpureonum prima hujus libelli fronte ex .hibuimus ex ipso Va illantio, & Thesauro Morelliano depromptos, nobisque alummo amico & populari Cl. Viro Petro Burghesio in celebri suo Musi pluries patefactos. Conchae purpurae, aut potius buccina , quae in primis duobus nummis exohibentur, ad celebrem ossicinam Tyriae purpurae profecto adludunt, uti concha purpura, quae in secundo nummo exhibetur, ad cognomen familiae Purpureo num clarissime adludere videtur. Sed Aveream pium in didio Thesauro litorelliano disserentem audiamus: Ftiria gens Fusia primum dicta pronundiatione antiquiore, dein Fotiria, ex antiquissimis suis ... stuum m nus recte scorpionem pro concha Uria alii adidisent, ut Ursinus, Palinus, in illantius, Morellius docuit ratioue cognominis concham 'riam exprimi. .... Male Patinus in primo familiae Furiae nummo μνreposu ι pro litteris Pur, a3 Ursino ita recte datis, ae ni bit εliud. quam initiales cognomisis Purpureo exponentibus, cuius certissimum indie tim in ipso nummo deprehendimus, eonebam scilicet seriam . purpuram ex se generantem , minime vero scor pionem , quem insculpserunt ...... De animalculo vero falli Peritonium, qui spinas conchae pedes animalculi putasse videtur, ostendit Morellius: In primo Furiae genistis nummo inter capita equorum , . aurigam non an malculum est , sed eertissime cone blium , ex cuius cruore fiebat purpureus color, qua adluditur ad cognomen huius
gentis Purpureo. Coneb Ilum diud alias saepissime exhibetur in Tyriorum nummis , ceu patet ex miliantii Coloniis, ubi figura illitis recte omnino exhibetuν . Addimus nos in Tyri nummis, quos exhibuimus, argumentum maius conchae purpurae, sive buccini videri modo Herculem leonina pelle, & elava ornatum, modo canem, quos purpurae inventores fuisse sabellae Tyriae reserunt, uti eap. LI. erit narrandum. Addimus quoque, nos animadvertisse, peccari ab omnibus sereret antiquae nummariae recentibus scriptoribus, qui Tyri, aut Purpureonum nummos exprimentes, animalculum , aut aliud ignotum signum loco conchae purpurae, quam debuerant, obtrudunt. Plures vero erant harum concharum species. Plinius eodem Ioeo : Earum
s purpurarum genera plura pabulo, ac solo discreta. Lutense putri limo, o algense enutritum alga, vilissimum e uir sque melius Ten ense in Tenei maris ora eoI- lectum. Hoc quoque tamen etiamnum Iemius, atque dilutius e calculosae appellantur
40쪽
a ealculo maris mire apto conebitis, longe Ut mum purpuris Halutense, idessiaris sol; genere passum. Aristoteles eodem loco: Eινι δε των πορφυρων γενη πολ-λα Κxi ενιαι μιεν μεγαλαι, οιθ' αι περι τον Σιγειον καt Λεκτο ' Αιδε κραι,οιθ' εν του Eυρrarts, και περι την Καριαν ' Και αι ρον εν τοις κολπο is μεγαλαι , και τραχειαι .... Γινονται δ' ενιαι των ρογαλων, και μναιαι. Ai δ' εν τοις αι αγιαλοδ, και περ ι τας ακτας το ρον μεγεθος γινονται μικραι ' Genera piarpurarum plura, oe nonnullae magnitudine augentur ingenti, ut quae ad Sigeum, Le-
Idae promontoria ) gignuntur. ciniae parvae, ut quas Euripus fert , m Caria . Quae in pelago degunt, magnae, scabraeque sunt . Nonnullas ex maguis
vel ad pondus minae eυadere nom mus. Pareae ad littora, ct oras reperἰuntur.
Adeo autem numerosa erat quondam huiusmodi buccinorum, & purpurarum familia, ut maria, & littora omnia hisce conchyliis reserta viderentur. Plinius loco eodem.' ConchFlia, o purpuras omnis ora arterit. Anonymus sere aetate Cain roti magni vivens relatus a Cl. Μuratorio in Dissert. XXIV. to m. II. Antiq. medii aevi: Conqiι ilium nascitur in omne mare, plusquam in infula, is his Iaeis: eonebula habet in se loeum sanguinis, m sanguis rubeus porsirietontas, ex quo por- fra tinguitur. Utebantur vero veteres hisce conchyliis etiam in cibum, eaque inter delicatiores epulas statuebant. Μacrobius Saturnal. lib. II. cap. IX. seriem eduliorum referens, quae apposita fuerunt in adiiciali eoena, quam Μetellus Flamen instruxerat eeteris Flaminibus, virginibusque Vestalibus, inter cetera edulia etiam murices , o purpuras commemorat. Apuleius in Apologia fragmentum Ennii re. eitat ex libro, qui inscribebatur Phageticon, sive de eduliis, in quo loca enumerantur delicatioribus piscibus celebriora, & in quo regio Atarna, uti sapidiorum buccinorum , & purpurarum serax ita describitur: Calvaria pinguia instarnae, Purpura, muriculi, mures, dulces quoque ecbsni. Ita quoque Lucilius apud Nonium in verbo ostrea: Ostrea nulla fuit, non purpura nulla Pelorἰ. Horatius lib. II. Sat. IU.
Murice Baiano melior Lucrina Peloris.
Μartialis lib. XIII. epigr. LXXXVII.
Mur cessangulae de nostro tinctas ingrata Deernas
Induis, oe, non est Me sarἰs, esca sumus. Columella designat etiam piscinarum locum in maritimis landis ad nutriendos cibi gratia murices, purpurasque. Ita ille lib. VIII. cap. XVI. Limosa regio planum educat piscem , velut soleam, rombum , passerem e eadem quoqDe maxia me idonea est eone bHiis, muricibus, oe inreis purpurisque. Idem affirmant etiam Iulius Pollux Onomasti ei lib. VI. cap. IX. segm. XLVII., & Athenaeus Deipno. soph. lib. III. eap. VI. VII. Utebantur etiam veteres hisce eonchyliis ad medicinam, uti tradidere Pli. nius lib. XXXII. cap. IX. X., Dioscorides lib. II. eap. IV. V. v I., & Serenus Santonicus Cama. XLIV.CΑ