장음표시 사용
232쪽
Ex IV vi,luminis praefatione excerpta .
LvnvΜ DE MORTE CLAvn I CΛEsAnis L. A. Senecae et codd. nass. et omnes editores atque reliqui viri docti, qui huius opusculi metitioncm secerunt, tribuere. Iam si sorte Erasmo Αdag. 13oi et Fabricio Biblioth. Lat. lib. II. c. XI, p. IO9, t. II, edit. Ernest. fidem habeamus, hic ludus primum a Beato Rhenano in Germania repertus in lucem emersit. Sed non usquequaque verum hoc esse iacile est ad docendum. In Germania a Beato Rheuano primo hunc ludum editum scholiisque illustratum inter Senecae opera ab Erasmo recensita Basileae a. ibi S, sol. , et deinde a. i5a9, quum editio Erasmica secunda iam non procul a fine abesset. notis criticis adiutum, posteaquam Beatus codicem einssenburgensem non magis lacerum quam ceteri sunt, nactus esset, in dubium vocari nequit. Ipsa Beatus Rhenanus hoc nobis ibi tradit. Codex ille ubi nunc delitescat, dicere non possum e parvi tamen suisse pretii Beatus ipse innuit. Fuit enim, ut eius verbis utar, scripturae plane miserabilis, vestigiis tamen uti quibus verborum graecoruui exstantibus. Enimvero et Erasmum et Fabricium, quem nec Εmusti in rectum tramitem deduxit, salsos esse, ex Beati Bh. narratione clarum est. Ad initium enim cap. VI, p. 67o ed. Erasm. II: Et imposuerat Herculi minimo discrimine fabulam etc. addit ille haec verba: is Manu scriptus codex non fabulavι habet, sed fabros. Eam dictionem doctus aliquis mutarat in fabulam in editione roniana, quam uos primum secuti sumus. n Ex quo
233쪽
loco utrumque lueramur, quum veritatem, in Germania hune ludunt non repertum primum in lucem emersisse, tum notitiam prorsus incognitam, Romae iam ante annum Chr. 15 i5 pr diisse vel omnium Senecae operum vel huius, quod tractamus, opusculi editionem, cuius neque Fabricius, ab Ernestio non correctus, neque quisquam editorum sinuentium mentisnem iniecit. Quum remotior sim a lautioribus bibliothecis, quam ut ob hane editionem romanam Audigredii Pa erique libros eonsulere et inquirere possim, hanc operam aliis literatoribus relinquam, contentus docuisse, eam exstare, et ex ea nostri ludi
Primam in Germania editionem emanasse. Ex hac editione deinceps ita seeutas edd. transiit ludus de morte Claudii Caesaria sine ulla sere mutatione propter inopiam et mancam eodd. mss.conditionem. Omnes enim codd. mss. quos ab aditoribus aliisque collatos comperi, tu iisdem lacunis consentiunt: praesertim miserrimi habiti sunt in omnibus locis, ubi graeca occurrunt. Quae observatio in libro Literaturae romanae unico, quippe quae libellis orationis solutae satyricis praeter hune sere earet, quum me diu male haberet, nee unde opem laboranti opusaulo haud spernendo quaererem indagare possem, nec opinato se obtulit mihi occasio optima, qua illius voti compotem me fieri Posse sperabam. mose enim Februario anni praeterlapsi ineunt me in Vir elariss., Prosessor Histori in Aeademia Helmsis-diensi, urbem nostram in itinere Parisios, ubi Geographis Grae-
eis. Latinis, et Aradu eis edendis subsidia petiturus erat, inatituto attigit meque convenit. Cui quum mox, ut fit, curam meam aperuissem, tam amice in societatem eius rei devenit, tantamque mihi comitatem ostendit, ut adeo quae posset libenter se effecturum promitteret, ne libellus hicis, si per se staret, amplius tot laeunis Materet. Quid multa ῖ promissi mihi saeti fidem praestitit, et undecim Codicum mss. Parisinorum a se maximam partem collatorum Lectionem variantem perhumaue
mihi misit: quid, quod, quum animadvertisset, doctissimum olim praesulem Petr. Dau. metum , euius hibliotheeam le- initis donatam, deinde ia Bibliothecam Regiam migrasse constat, editionis parisiensis anni assis, sol. margini observationes
inter legendum exortas suas quum exegeticas tum criticas ad
234쪽
scripsisse, non cunctatus Vir amieissimus, et harum partem eximiam descriptam in meam gratiam adiungendam statuit. Qua benignitate nihil mihi gratius ac iucundius accidere potuit, nee Possum quin publice maximas quas possim gratias Viro de me ac Seneca promerito agam habeamque, cuius beneficium eo maioris mihi aestimandum fuit, quo brevius temporis spatium Parisiis ei commorari liceret, tot tantisque thesauris ut omnium literarum undique eonvectis, ita praesertim Geographiae cuiuscumque ibi eoacervatis in usum suum convertendis occupatissimo. Contulit autem Vir amiciss. codices mss. hosce: α. Codd. mss. Lati Paris. Biblioth. Reg. no. 663o: membranae. saec. XIII scliptus.
β 8717. membranaceus, saec. XIV scriptus. Fuit Iae. Aug. Thuani, postea Cotherii, cum epigrapher Annei Lucii Seneee de morte Claudii, qui dicitur ludus Senecae, liber incipit. S quitur ' Epigramma Martialis V , 4a, nescio quare adscriptum. Bredo. amic. monuit: α omnem varietatem huius auro et coloribus ornatissimi codieis excerpere gravior esset labor, quam Augiae stabulum purgare. Nonnulla tantum, quae memoratu digna esse videntur, adseritiam. Versus illi,
ni fallor, Martialis sunt: non video, quid hoc loco aibi
C. no. I936, membranaceus, olim Ducia de Bethune, saee. xiv seriptus. d. no. 6389 , membranamus, saee. XIV acriptus. e. no. SOSS, chartaceus, olim Coiberti, saee. XIV, aut XV
s. no. 6395, membranaceus, eodem tempore seriptus. g. no. 85M, membranamus, anno Chr. 1389 scriptus. h. no. 8Sέa, membranaceus, primum Thuani, postea Col-berti, saec. xlv, aut XV ineunte scriptus. Reliquos eodd. mss. ab amie. Viro non Ρ'aerius descriptos, si
sorte eorum mentio saeta est, literis signavi. Sunt Codd. 85oi, 8544, et 86αέ, qui tamen nihil nisi opusculi initium continent. Accuratissime scriptus est Codex mss. R, sive n. 663o, qui to-Djustiaco by Corale
235쪽
tus collutus est, reliqui tua xii tinni patient: s ad Tisia unam Iamilia ita otii ues undecim perii ucre clarum est. Uinues Lubent Easdem lacunas, ut Easdem sui e corruptelas, quippe e codice quam maxime lacero descripti: proinde, quum codd. nou nu ineraudi sed ponderandi sint, pro iano codeuique habendi sunt. Lucrum, quod ex hac undecim codd. iuss. collatione capere licet, exigui est ui omenti ad hod opusculum emendatius, quam fieri ad hunc diem potuit, exhibendum. et Observationem Viri amicissimi eandem mecum commu uicatam vidi confirmatam. Ouidquid tameti pracstiteritit, ad n ita re non DPglexi, ut qui, is oculis suis videre, et iudicium ieri e vvlecet. Hoc certe ad liquidum deductum esse nunc apparet, Parisiis nullam huic opusculo lacero salutem petendam esSe.
Qua quidem spe quum ita excidissem, lentior factus sum ad ni iam concipiendam ct alendam, quae ex epistolis humanissimis iri doctrina et meritis de literis venerabilis Iuc. Morellia , prae uti Bibliothecae Marcianae, quae Xenetiis tanto decori est, tueritissilui, ad Fessieruin S. V. datis, euasci alloilui potuisset et quamquam illo codex vim. Morellio monetite, no. 267, in-έ, saeculo XII scr plus sit ab indocto librario et totus mendis scaleat. Ne tameti quidquid ossietorum tu editorem impigrum cadentium praetermisisse incuser, precibus adii Πσntam V. Ill.
inde a triginta sere ἐinnis de me multis nominibus meritissimum, ut MOrellium, illi oculia ct litorui vin commercio, et amicitiae vi aculo es,e ivlictum conaster eram, opusculo huic cum illo codice conserendo conciliaret, utque adco Eaudem Senecae ope--Γ.tlII picii staret, is ualii Morcilio adiuvante ibi Blessiugium, Ap-Piuno praestitisse laudat Sch eighaeuser in praefat. ad Appiarium, Praesertim quum paucis tantum soliis constare possit ille codex Venetus. Su Dinopere gaudeo, quod Ileyuius meus pre- Cibus hisce motus ouincin suum operam impensurum benigno milii pollicitus sit, ut voto meo potirer. Alia sivrs eodem scie tempore mihi uisulsit e literis Abb. . an totonii ad Fessi eruiti S. V. datis, exstavo, nutili uiatibus, tu ili-hlioth. vatic. Romae quatuor codd. russ. nondum, ut ille asseve- ulrat, u quoquam collatos, Cuius tamen asserti iidem equidem prue,tarc uon alibi in . Nulli Ialaori ine Parsuruin esse, ut tu usum
236쪽
nostrum Lectionetia varianteni ex istis codd. mss. excerptam Convertaui, iatu supra indicavi. Sunt autem hiee: ur. aaO , Constaus pagg. rit, membranaceus in solio, eleganter et emendate exaratus saec. XIII, adiectis e regione Lectionibus variis. nr. aa Ia, constans pagg. a8έ, membran. in sol. magno, apicibus ag gothicum stilum vergentibus, in Germania, ut videtur, exaratus initio saeculi XV, initialibus literis auro
minioque affabre depictis a summo ad calcem exornatus.'nr. aaI6, Constans pagg. ii 8, membranaceus in solio, nitide et eleganter Exaratus saec. XIV. Dr. 4 98, constans pagg. Ii4, membranaceus in ή, exaratus saec. XU.
Omnes autem hi codices tum collati tum nondum collati, quantum comperi, titulum opusculi seruui : Ludus de morte
Claudii Caesaris, nullus, quod sciam, Arrοκολοκυ--Πως inscriptionem exhibet: quare nec mihi committendum ratus, ut hoc ti tuto opusculum insignirem , eam , in omni hus edd. receritioribus
obviam, delendam iussi , codicibus quippe magis quam contemcturae vel haud improbabili obtemperaturos: quippe quae ob Adr. Iunio prosecta est. Qui quum apud Dionem Cass. LX, 35 ex tr. legisset, Senecam nostrum iu Claudii mortem libellum
edidisse sub titulo Arroκολοκυγωσεως i. e. mutationis in cucurbitam, quo verbo ab eo ad analogiam verbi pervulgati απαθανατισεως i. e. mutationis in deum invento emeae iter stupiditatem Claudii insignem designare volustrit, nec dubitasset, hunc libellum esse Eumdem ipsum, quem etiamnunc tractamus; titulum eius hunc in posterum quasi iure postliminii revocandum et ex exilio, quo tamdiu delituisset, in iitra male perdita restituendum esse pronuntiavit. Sed non satis erat, innuisse, a Seneca ideo Λποκολοκυντ σιv Ludum esse appellatum , quod Claudius medicato boleto,
quasi pharmaco purgatorio ceuius tameti in Ludo nulla fit mentio, nee prudenter fieri poterat quod oliin frequens e eolo
237쪽
cynthide eoncinnaretur quam agrestem eueurhἰtam vocare licet perierit; sed ex ipso hoc libello docendum erat, inscriptionem ei convenire. Quod factum non est a Iunio, neque a Dun. leinsio in Diss. de hoe Senecae libello. Defendi forsan potest eo, ut dieatur, mutationem stupidi innui. Neminem tamen adhuc vidi, qui Iunii sententiam reiecisset. Omnes eum insecuti viri docti et editores titulum hune ab eo exbibitum pro vero et a Seneca profecto habere non dubitaverunt. Vnus Xylander alicubi opinionem quidem promsit, non eme Senecae foetum, sed inscriptionem in dubitationem vocare non
conatus est. Neque Graius pros. olim Lips. qui in libro sub titulor Satyrae Menippeae tres, Senecae Apocolocyntosis, Lipsit somnium, et Cunaei Sardes Venales, Lipsiae trao, 8, edidit notisque illustravit perpetuis et iis viro doctiss. parum dignis, neque Frid. Clitisiph. Neubur, qui germanice vertit et illustravit Lips. 17a9, 8, ap. Bern h. Christ ph. BeeitLops, hanc inscriptionem repudiaverunt. Eamdem opinionem et Viris doetis Callis, Anglis et Cermanis , qui ludum converterint in patrium quisque
sermonem , se probasse intellexi. x Haec tituli λποκο-υν- ως omissio, quam codd. testantur,
Xylandro haud dubie dubitationem, quam modo memoravi, movisse videtur. Sed enim quum librarii graeea non callentes in contextu ipso graece scripta praetermiserint, quidni et inscriptionem graece scriptam quasi obelo praenotatam praeterierint' Nec
silentium veterum sive neglectus ludi inemorandi argumento sit, a Seneca non esse prosectum, siquidem alioquin numerus librorum tanta veneratione dignorum mirum quantum diminutus
a. Adieeta haee est El. Orationibus, Lugd. Bat. Is I, II, p. 683-7o8. quod me humanissime monuit Restertis, Prae eius Bibliotheeae reg. Berotini, Vie doetiana eleganti et meritis de bonis literis sineeraque philos phia clarissimus. Eidem viro amieiss. debeo etiam epitomis D. Sinesseri elion. Madem. Ilamb. et Amstelod. iεο S, 8ὶ tibi p. 279-336. notae in Ludum hunc leguntur, exigui momenti. Criticia, quae Paucae fiunt,
a. Praeter alias notas interpretationes memoro Russarii comνres N.
238쪽
rel. Fortasse tamen sermo latiuus, quo hie ludus compositus est, abhorret a Senecae usu et consuetudine' At primum in libello tam lacero versamur, ut ea ipsa loca, quae dubium movent, suspicione eorruptelae non careant: deinde saepius ad sensum quemdam nee prorsus eertum nec demonstrandum tota dubitatio rediti iam vero quum colorem vere romanum et oratione et argumento prodi quivis confirmaverit, nec statim naevi
sint, qui tibi dubitanti esse videantur ι disseile inde suerit demonstrare, a Senem librum non esse prosectum. Parum tamen
aberat G. D. Me mis D. Phil. qui quummaxime Gymnasium quod De oldi in vieinia mea floret eum laude moderatur, Vir doctrina et ingenio clarus atque intima mecum amicitia coniunctus, quia de Seuem huius ludi auctore subdubitans et ita orationem auctoris inquirens Senem eam non satis dignam opinaretur, loquendi quippe maxime motus formesia hisce et c. 1 ,-lo memoriae tradere; e. 3, yeregrinos in semen relinqui; c. cMae me ἔ c. 6, collum praecidi, et quod tibi narro, quod gallicum quid referre videbatur, ee que se Ooua dis, en Minud; Mirum Dalentem , P homme Mailiaraia , et similibus: quae ipsi a picionem
movebant, recentioris oviusdam auctoris foetum esse, qui Petroniastrorum c venia sit verhol recentiorum instar personam Senecae ad maiorem sibi suaeque satyrae in coronatum quemdam stupidum securitatem parandam sibi accommodavisset. Quae etsi docte observata sunt, tamen id mihi oon persuadent quod vir amicim. voluit: partim enim ab usu Sene e non abhorrent, partim in notis nisi usum, tamen analogiam harum phrasium monstrare conatus sum. Sic, ut hoe obiter moneam, Seneca de
Benes. VII, 4, i , habet: vivolo videre; . VII, 8, t : a volo sub
Conspectu meo povere. . c. Io, I r ω nunc volo tuas opes recogn.
seere, is etc. Non magis mihi Viri amicissimi , quod eius pace dictum sit, argumenta alia persuadent, quum propter iuris Peritiam nou vulgarem, quae in libello eluerat, et dictionis similitudinem Senecam patrem Ludi auctorem esse, nou filium,
nostrum Lucium Annaeum, tum severitate atque gravitate L. Atinaei satyrieam hanc et frivolam et sordidam scribendi rationem non dignam esse. Senecam tame a patiem tunc temporἰs non amplius in vivis suisse, demonstrare fortasse valerem, si
239쪽
sorte opus esset: sed non video, cur iurisperitiae lans non in nostrum quoque Senecam, quem saepe caussas orasse conflat e s. e. c. Dio Cass. LIX, i 9 , casura sit. Nec satyrica nostrum vena caruisse, e scriptis his, quae nobis terere contigit, satis clar apparet: confirmant quoque iudicia a Tacito et Quintiliano satis nota de eo lata, virum amoenissimi ingenii, qui omuem serestudiorum materiam tractaverit, talem ludum scribere potuisse :nedum Dionis Casqii testimonium amplius urgeam, qui operto eum ait satyram in ' Claudium composuisse. Denique de obscoetiis non idem ac nos sensisse veteres, docet locus Quintiliani VI, 3, I9. Sed non tacendum est, virum amiciss. haec per literas mecum communicantem egregie simul monuisse, se probe intelligere, ingenium L. Annaei Seuerae tam copiosum et varium tum varia prodero, tum variam suis scriptis formam induere potuisse, iec nos satis caute a scriptis eius, quae terimus, colligere, ludicrum et sacetum scribendi genus ei non successisse, praesertim quum et diversi aetatis anni et vivendi agendique rationes ad alia omnia talem virum discedere n se cogere POS- sitit, ot inconstantiam quamdam creare valeant. Multus suit Dionysiits Diderotus , t quum magis optandum quam docendum pronuntiasset, Ludum hunc a Seneca non esse compositum , in causa Senecae oranda , atque in crimine adulationis et ingrati animi diluendo. Qua re non solum hunc Ludum et Consolationcm ad Polybium satyras esse posuit, sed consilium etiam Seue E in Ludo componendo fuisse statuit, ut Claudium risui publico exponens, Neronem aluinnum suum ad ossicia impera loris sapientius et humanius quam Claudius fecisset xsequenda optime adhortaretur. Sed quod primo loco positum est, egregie redarguit balingius Vir Cl. r et alterum refutatur tota satyrao quamvis lacerae indole. Caeterum de crimine illo ,
in quod Philosophus incurrisse dicitur, dispiciendum est, quo equidem, si quis alius, eum libentissime liberatum cupiam,
i. CL eius Essai stir Ies Regnes de Claude et Neron, etc. To. I.
240쪽
quoad eius quideui fiet i possit. Ac primum, ut illud diluamus
ludum ei abiudicaudo, dubitalionem movere hoc potest, quod Senecum, oratione, quum Nero die sun eris Claudii Caesaris haberet, in eius laudem modo elaboratu, continuo pessimis eumdem Cladium conviciis credunt hoc ludo consectatum esse. Quod nostro certe sensui ab aulis remotorum vel maxime repugnat : siquidem ingratum ita Claudium , qui exsulem revo- . 'casset et multis magnisque beneficiis et honoribus exornasset, citii uiuin, philosoplioque stoico indignissimum non possumus qui cireprehendamus. Quamvis haec negari non possunt, tamen non impediunt, quominus quum locus, quem apud Neronem Seneca tenebat, summus, Eius Iu e studium insigne, Claudii stultitia augenda atque risui publico exponenda, alumni sui extollendi, ut vi oppositi populo commendandi, tum laxior philosophia,toica, recentiorem eanI merito vocaveris concedamus EDim ,
iam tum huic philosophiasi unice fuisse deditum qua inde a Panaetio Stoae auctorum asperitas temperata fuit, Senecae huius ludi scriptionem permiserint. At sic duplici persona eum induimus t Nee hoc negandum est. At etiamsi nemini alii facile hoc concedamus, tamen homini in aula et in gravissimis honoribus, quos aula dat, quummaxime versanti haec venia et petenda et danda interdum esse videtur, ut duplicem capiat persoriam. Quod si ponamus , haud distici lis est Senecae excusatio , quem partes Neronis ita defendere deeebat, ut, quum de homine pu-hlice idque merito damnato atque ii deci ni hi trio cuius is libero
Condonato ageretur, eo utcunque describendo ac tractarido, tanquam materia loco su communi uti non dubitandiam esset. Minuitur etiam culpa, si statum Senecae Pstputemus. Qui l cui iii
homini aulico amoenissimi ingenii ut comitatis magnae Tacit. Ann. XlII, α iacere licuit rogato tonsati ni, Agrippina Neronis matre, ut contem tui publico, cui Claudius iamdiu tradi luserat, augendo atque comprol, ando et ipse suo ingenio deesse uolt et 8 Num refragandi copia sueriis Minimct genitum. Talia autem pro certis ponere et historiae male luce uti extorquere licet historico homines reputanti ubique in rebus similibus similes sibi es se, rerumque usum consulenti. Et uilaeti alii gratia homini persol i delaebat, qui luilicio in Oxilium nil licte, et inde itidi ita