장음표시 사용
381쪽
ANIMALIUM LIB. IX. ΠολA albae,quae bis in mense mella faciunt. Apud Themiscirain circa Thermo
doontem amnem apes tam in terra quam in alueis faciunt fauos , qui parii admodum cerae contineant, S: mel crassius reddant. Fatius ipse leuis atque aequabilis est,quem non semper,sed hybernis teporibus tantii construunt: copia enim in eo tractu est hederae, quae hyeme floreat, undc apes mel capiant. Ad Amysum urbem convehitur a locis siti perioribus mel cadidum, candita. crassimque maiorem in modum, quod apes facilit in arboribus sine fauo, quale etiam fieri in Ponto cognitum est.Sunt etiam apes quae fauos sub terra triplici ordine faciant,in quibus mel est, uermis nu)lus: uerum nec faui
omnes eiusmodi sunt,nec apcs ita omnes confingunt.
I Nanque duae,&c. Ex Vergilio haec: quanquam uidetur hie Columella nonnulv las notas attribuere regibus apum, quas Vergilius apibus ipsis. 2 Quasi combustae, Theodorus dorsum repandum legit: sed nos hunc locum ita reddidimus tum ex
Graeca lectione,tum ex ueteri interprete consentientibus.
Ratio operis &uita apum. Cap. CCIII. Q Ed perquam uaria in earum operatione 5 uita,ratio est:apes enim sereo cum alueum receperint muncium,primum fauos c5struunt,ceram fingunt,hoc est,domos cellasque faciunt: deinde sobolem, postra mella. Primum itaque construcre incipiunt fauos,deseretes ex floribus, atque etiam ex arboribus lachrymas,salice & ulmo,& aliis quae glutinum pariunt. HίDC que pauimentum & alueu in ipsum intus totum,ut quoda te horio illi nudine bestiolae nocuae subeat.Vocant hoc opus apiari j vi ruinν,id est tectorium: aditus etiam si ampliores sint quam pro fabricae ratione,obstruentes coara etant.Fauos deinde efingunt multi cauatos e cera. primum in quibus ipsae
gignantur:deinde in quibus reses dicti de suci quasiquam sunt qui sucos,
ut dictum est:&per se fingere fauos in eodem aluco, & cum apibus negotium conficiendi faui partiri dicant suos certe semper componu t apes: sed regum cum scelus largior est,sucorum autem cum copia mellis sporatur. Fauos regum suis similes faciunt,qui parui sunt: sucorum autem minores quam suos:& qu.andoque finguntur seorsum per se salii fucorum: sed ma--gna ex parte inter fauos apum inserutur.In fauis cellae omnes quae de loculamenta dixeris &loculosὶ tam mellariae quam sobolariae gemino sunt o- D stio:uno enim eodemque intersepto,& bas duae sibi iunguntur cellae modo poculi gemini,altera intus,altera foris. Sutq; loculi ipsi sucorii amplio-3 res. Cellam facit apis ex angulis totidem,quot habet ipsia pedes quot geometrae l, αιον fieri in orbe rotundo ostendunt ut plurimum loci includat. Cellae quς parietibus principiisve fauoru proximae sunt, arctiores & melle uacuae gemino aut triplici uersu:pleniores autem sunt saui, quibus plus cc-rae obducitur. Ad ostium ipsum aluei,prima aditus pars illita est ex mityri
quod uelut excremetum purgamentumue cerae est, bene nigrum acriuque odoris:medetur hoc plagis,& huiuscemodi suppurationibus. Proximu ab eo te reii crustatae pisseceretis: leuius hoc quam mitys, miniisq; medicamentosum.Hqc Aristoteles.Plinius uero sores,inquit,latiores circustruiit.
382쪽
Mit in Prima sundamenta operis mityn uocant periti: secunda pitaceron, tertia Eriopolin inter coria cerasque,magni ad medicamina usus: mitys crusta est P sem,. prima saporis amari: pistaceros super eam uenit picantium modo ccu ditu ueP potu. tior,ccrae initium picruraquc c mitiori gummi:propolis crassioris iam ma-M teriae additis floribus, nondum tamen cera, sed fauorum stabilimentum qua omnes frigoris aut iniuriae aditus obstruutur,odore etiamnum graui, ut qua plerique pro galbano utantur.Propolin uocant,inquit Varro,e quo sfaciunt ad foramen introitus protectum in aluum maxime aestate: quam rem etiam nomine codem mcdici utuntur in cmplastris: propter quam rem etiam carius in sacra uia quam mel uenit.De propoli Dioscorides haec prodidit, In alueorum soribus inuenitur propolis, sua natura cerς aspectu Tilmilis. Eligenda est flaua,odorata, de styracem referens,in uehementi ari- Fditate mollis,&mastiches in modum ductilis. Fauos itaque primum ii tus,ut dictum iam est,conficiunt apes:mox collocant foetum ore emittentes suo, uti iis placet qui censent aliunde prolis primordia convehi de ge-' neratione nanque earum uaria sententia est.ὶ Deinde cibi causa mellificant, ore evomentes in cellas: mel cnim apibus tum aestate tum hyeme in cibo est: sed praeter hoc convehunt reconduntque alterum quoque ciba-rh genus, cui durities cerae proxima, quod Sandaracan nonnulli appel- 8 Epithaeri lant:alth Erithaccn, alij Cerinthum. Hic erit apum, dum operantur,cibus, L Ρ ,vel qui saepe inuenitur in fauorum inanitatibus sepositus, & ipse amari s poris, ut Plinius docuit. Gignitur aulcm rore uerno, & arborii in succo Gκ hi,1 gummi modo: Asrici minor, Austri flatu nigrior, Aquilonibus melior de
Erithacri rubens. Erithacen uocant, inquit Varro,quos fauos extremos inter se conglutinant:quod est aliud melius propoli,itaque in hoc uim csse illiciendi.
Quocirca examen ubi uolunt considere,cum ramum aliamve quam rem
Cerimbis. oblinunt ho Gadmisto apiastro.Ccrinthum Aristoteles melle quidem deteriorem esse scribit, at dulcedine prope ficus.Congerunt hoc apes suis cruribus,tat&ceram.Carnem nullius animalis tangunt apes,nec opsentu appetunt:mortuis ne floribus quidem, non modo corporibus insidunt. Apis insectorii una nullis putidis assidet:nec utitur alio cibo quam dulci: aqua etiam libentissime haurit,qua sinceri clarissitisque sontes scaturiunt. Gaudere plausu atque sonitu apes uidentur, c apropter tinnitu aeris aut fictilis conuocari cas in alucum aiunt:quanquam incertum est an audiant: 52 uo- Hluptatene, an formidine ita faciant. Hyeme conduntur, eo ut nec cibum sibi appositum gustare uideantur. Et siqua erepserit,iciuna spectatuructre ta translucente,nullόquc penitus contento quoa manissestum sit. Coduntur a Uergiliarum occasu usquc ad uer inquit Aristotcles: Plinius autem,lateo ultra exortum, ait,adeo no ad ueris initium, nec ut quisque in Italia de alueis existimat: ante fabas florentes non cxcunt ad opcra de labores. Columella,post consectam, inquit,brumam dicbus scrc quadraginta,quicquid est repositi mellis his liberalius a curatore relictum sit)consumunt apes:& saepe etiam uacuatis ceris usq; in ortu Arcturi, qui est ab idibus Februariis,iciunae fauis accubantes torpent more serpentu,& quiete sua seiritum
383쪽
A conseruant.Post hoc lepus cum diei permittit hillaritas,procedere audent in pascua:nam abςquilaoctio uerno sine cunctatione tarri passim uag atur,& idoneos ad foetum decerpunt flores atque intra tecta comportant. Duo dequinquagesimo die ab aequinoctio uerno,cum sit vergiliarum exortus, circa v. idus Maij incipiunt examina uiribus& num cro augeri. Singulis deinde muneribus se distribuunt apes, ut aliae cx floribus convehant:aliae met,aliae erithacen,aliae extruant & poliant fauos:aliae aquam importet ad cellas, & cum mclle temperent. Gerulae secundos status captant: iuxta uero terram uolant in aduerso statu uepribus hebetato. Nullum his tempus certum consucisimque est quo operari incipiant:sed si rebus abundent necessiri is,bcnόque degunt,aestiuo potissimum tempore opus aggrediuntur, B &quandiu serenum sit assidue operantur: nullusque cum per caelu licuit, otio perit dies. Socias quoque otiosas & desides ac minus parcas pellere, in more apibus cst. Apum seniores intus operantur: hirtioresque morae do mesticae ratione sunt: adolescentes soris ne tium exercent, & ca quae res exigit portant, leuioresque sunt,labore hirsutie detrita. Praesagiuntque apes & nyemem & imbres: cuius rei indicium est,qubd non uolant: sed sereno adhuc, in altico uolutatur: quo apiari j hyemem cxpectant. Tempore matutino omnes silent, donec una gemino aut triplici bombo cxcitet omnes: tum uniuersae ad opus prouolant. Cumque redierint, primum item tumultuant, paulatsinque minus subinde strepunt, dum una circuliolitan-C do susurret,quasi dormiendii praecipiat: tum repente Omncs conticescunt. Dignoscitur examcn ualerc susurri si equentia,& exeundi ingredientesque agilitate:hilaritate praetcrea & nitore sanitas aestimatur.Cum migrandum est,uox selitaria & peculiaris quaedam aliquot ante diebus intus mittitur:& biduo aut triduo paucς circa alucum uolant. Ab exortu autem vergilia- rum ad solstitium,quod fit ultimo mense Iunio, ut tradit Columella, sere examinatiar alvi:quo tempore lichementius custodiri debet,ne nouae soboles diffugiant.Vita apum anni sex: nonullae etiam septem possunt comple-plere. d si examenouem aut decem annos duraucrit, prospere aetii messe existimatur. Efferunt foras uita in alveo desunctos: S caetera mundissimum omnium hoc animal est. Amolitatur omnia e medio, nullaeque inter opera spurcitiae iacent.quin & excrementa operantiu intus, ne longius re-D cedant,unum congcsta in locum, turbidis diebus, & operis otio egerunt. Saepenumero&cum alui necessitas cst, avolat: & in secessu reddunt excrementum,quoniam male oleat. Oderut aute non solum foedos odores,sed etiam unguentoru delitias: ex quo fit ut homines his delibutos percutiat.
I K n cirian M. νειαν potius)Melliginem, ni fallor, hoc uocat Plinius. 1 Fauos Me lis. deinde,&c. Fauuς,inquit Varro,est que fingunt multi cauatum e cera. 3 Cella facit apis. Plinius, Hae, inquit, cellarum minimς sed ipsi suci sciliceo maiores apibus. Αnfortasse fauos intelligit, non loculameta ipsa Mytin alias comm Osin, atque Commoss. ita uertit Theodorus pro mitye, inter coria cerasque,ideis, inter priores illas crustas&fauos. s Prima ,alias, nigra. uaria hic notatur lectio ptiniana. Populi, inquit Plinius,serunt in foliis guttam ex qua apes propolim faciut. 6 Propolim uocat. Videtur vano hoc nomine duplicia illa Aristotelis, aut triplicia Plinu fundamenta ciu
384쪽
plecti.Haec Claymond. 7 M--ροane,id est ut equidem arbitro ubstant lace-Erae simili, uel aspectu similis cerc. 8 quandoque uocatur,nisi mendosa sunt Aristotelica exemplaria.
ta generatione apum uaria sententia est: magnaque inter eruditos & isubtilis quaestio fuit: alij enim eas parere & coire negant: apum e nim coitus uisus est nunc am sed ex floribus quibusdam deportare foeturam existimant. Sut qui lucorum quidem steturam comportari e floribus i illis arbitrentur, sed apum generi ortum praestari a ducibus hoc argumetorcserunt,quod sucorum foetus editur etiam sine duce,apum nunquam. Aliqui per coitum agi opinantur,maresque esse sucos, foeminas uero apes es, sic contendunt:alij contra,apes marcs esse,fucos sceminas opinantur. In tata rei huiusce ambiguitate,cum non satis adhuc explorata, quae in earu seneratione eueniant,habeamus,rationi interim fides adhibenda est:praesertim cum quae asseruntur,conueniant cum iis quae sensu percipiuntur. Duces uel absque coitu generat & seipsos & apes: apes deinde sucos procreat, ipsi uero fuci nihil insuper generant: scd in ternario nu mero finem gen ratio recipit.Et cum caeterae in concauis imίsque fauorum proueniant,duces subter ad favum pendentes oriuntur. Fiunt autem schadones optimae sobolem dico) cum mellificatur:tatu posito, apes incubant auium more. Foetus apum & sucorum,ex quo uermiculi fiunt qui in apes sucόsque traf- Geunt, candidus est:primordium regum colore cernitur futuo, corpulentia mellis crassioris,magnitudine ilico proxima suae suturae soboli: nec primu ex eo uermiculus gignitur, sed statim apis, ut aiunt. Vermiculus dum paruus est, iacet in fauo obliquus: post deinde,sua ipse facultate se crigit, cibumque capit,& fauo ita adhaeret,ut retineri uideatur. Schadonibus dum membrana inuoluuntur, Zc pedes & alae innascuntur: atque sub ea specie, cum scilicet sormae liniamenta receperint, nymphae appellantur: iam neq; cibum praeterea capiunt, neque ullum alui reddunt excrementum: sed coerciti & contracti quiescunt,nec ullo pacto se mouet, usque dum species destinata perficiatur. Et cum iam ad finem generationis uenerunt, rupta qua cinguntur membrana, evolant. Peragitur autem scelus intra XL v diem: non apum tantum,sed & crabronu & vesparum scelus cum iam sorinae lia Finiamenta coeperin eodem modo nymphae dicuntur. Stercus quandiu sit, uermis emittit:postmodum non nisi perfectae, ut modo dixi prodierint. Novellae istae tertio quam prodierint die, statim negotium incunt, si cibus suppstat. Humido uere melior foetus,ut sicco mel copiosius.1 Varia sententia est, &c. Ambiguitatem hanc quaestionόmque pluribus uerbis
explicat Aristot .lib.3 degenerat. animalium. 2 Sunt qui fitcoru,&e. Plinius,Sunt qui apes in totum amissas reparari putent,uentribus bubulis recentibus cum fimo obrutis: Vergilius,iuuencorum corpore exanimato:sicut equorum vespas atque crabrones,sicut asinorum scarabeos. De mo
385쪽
A De morbis apum, & iis quae alias inimica sunt apibus. Cap. C C V. IJ Ereunt ares tum aliis casibus, tum uero cum multi principes orti parte
I quisque secum quo libuit,abducati nascuntur aliquando in extremis fauis apes grandiores,quae caeteras fugant, oestrus uocatur hoc malum,ab coquod exagitet,neque patiatur examina conquiessecro.Quin & morbos suapte natura sentiunt: index eorum tristitia torpes,sicuti hilaritate & nitore sanitas aestimatur,ut modo diximus: aegrotant potissimum cum sylva fi res aeruginosos tulerit, atque etiam temporibus siccis. Aliud morbi genus quali otium quoddam & ueternatas aeum incidit, cum foedo aluei Odore. Iulieripis is Vitiari fauos aiunt ex aranea,nisi suis fauis iucubent apes & concoquant: iaculinterib quod si ita se cotinere potuerint,ut incubitu perseuerent, efficietur aranea illis ueluti alimentum :sin minus, pereunt toti favi. Gignuntur in iis quς uitiantur uermiculi,qui mox pennis subnatis euolant. Apibus etiam besti lae quaedam in alueis innascuntur,quae fauis ossiciant: ut uermiculus, quem' alij clcrum,alij pyrautam uocant:hic ueluti araneam facit in fauo. Nascuntur hi in pauimento,e quibus crescentibus,uelut aranea alueo toti obducitur,& faui carie percunt. Obest & alia quaedam bestiola similis hepiolo, ubi isti,
qui lucernarum luminibus aduolat. Haec lanuginosum quiddam parit, nec aculeo ab apibus stimulatur, sed tantum sumo abigitur. Erucae quoque nascuntur in iueis teredines dictae, quas apes non insectantur. Papilio etiam C isnatius,inquit Plinius, & inhonoratus luminibus acccsis aduolans, pesti .
remnec uno modo. nam de ipse ceras depascitur, & relinquit excrementa, quibus teredines gignuntur. Et Columella, Papiliones enecentur, inquit, Tm ui plerunque inter aluos morantes, apibus exitio sunt: nam & ceras ero unt,& stercore suo uermcs progenera quos aluorum tineas appellamus. Tineae. Inter caniculae&arcturi exortum cauendum erit, ne aris intercipiantur uiolentia crabronum,qui ante alvearia plerunque obsidiantur prodeunti- :bus. Cum cximuntur mella, apes abigi fumo utilis limum, ne irascantur, aut ipsae auidae vorent.1 Quem althclerum, &c. De clero ita habetur apud Plinium, Est in fauisquibusdam qui uocatur clerus amarae duritia cerae, cum foetum inde non eduxere morbo aut ignauia aut infoecunditate naturali,hic est abortus apum : iterum, Sunt Scoperis morbi cum fauos non explent,cleron uocant.Verum aliter utrunque locu legit Clatia mondus ex uetustis exemplaribus consentientibus: in priore loco, clauum: in poste
De melle. Cap. C C V l. EX ssoribus ceras fieri prodidere Aristoteles atque Celsus, ex matutino
rore mella.Quae ubi collegcre apes,ore evomunt in cellas: & mclle, uin alterove ad summum diecellas replent: omnino ante vergiliarum ex ortum,mel non fit. Cras scit autem mei,concoctum iam tempore. initio
enim ut aqua dilutum est, & primis dictus sine crassitudine cernitur, & inruet ut mustum seque purgat:qubd si exemptum eo tempore sit, crassitul a Hii
386쪽
dine caret: turn uicesimo maxime die spissatur,mox obducitur tenui mem Ebrana, quae seruoris ipsius spuma concrescit. Indicium persectionis in f, pore potissimum est .dulcius enim quod crassius. Porro inuenitur in plantarum soliis floribusque,quod neque succus eorum, neque fructus, neque par sed eiusdem si naturae cum rore. Non tame assidue hoc nec copiose, ut ille,prouenit: sed maxime syderum ortu, praecipueque in ipso syrio c. plendescente fit: nec omnino prius vergiliarum exortu ut Iximus) sublucanis temporibus. Itaque tum prima aurora, solia arborum melle roscida inueniuntur: ac si qui matutino sub diuo suere,unctas liquore uestes,capiuia itimque concretum sentiunt. E fronde ac pabulis potus hic liquor, & in uterculos congestus apum: ore enim uomunt,ut diximus ad haec succo fio F
rum corruptus,& alucis maceratus,totiesque mutatus,magnam tamen cae
lestis naturae uoluptatem affert. De apibus, inquit Seneca, non satis constat,utrum succum ex floribus ducant, qui protinus mel sit: an quae collegerunt in hunc saporem mixtura quada & proprietate seiritus sui mutent. ut quibusdam enim placet, non faciendi mellis scientia illis est, sed collige- .di. Hoc uero nobis costat, materiam ex 'ua mel gignitur, eiusdem cum rore generis esse: uidetur autem ex plantis e quibus colligitur, nonnihil ad. cius probitatem uitissimve accedere:tato quoque meliore qualitatem cape-- - re mel,quanto iucundiore sit materia cera consecta. In quodam Ponti tr
diu,& in Sardinia,ubi ex absinthio apes mel colligunt, amarum gignitur. Tantumque pabulum rescri,ut quibusdam in locis mella quoque uenen, Gla fiant. Heracleae in Ponto, quibusdam annis, perniciosimina existui: nec dixere authores e quibus floribus ea serent. Nos tradcinus,inquit Plinius, quae comperimus.Herba est ab exitio & iumentorum quidem, sed praecipue caprarum appellata .HFlethron: huius flores concipiunt noxium ui- ' rus aquoso ucre marccscentes: ita fit, ut non omnibus annis sentiatur hoc
malum. Aliud genus in eodem Ponto, gente Samnorum mellis, quod ab M ρ ον insania quam gignit maenomenon uocant: id existimatur contrahi sore rhododendri,quo scatent sylvae. Et in Perside, Zc in Mauritaniae Caesariensis Getulia,contermina Masscsulis uenenati faui gignuntur. Praestantissimum gignitur mel, ubi thymi copia est, aliarumque tum herbarum tu seu iticum,quae natura calida siccaque constent. Quod ex huiusce generis colligitur plantis,tenuioribus partibus constat: quo fit,ut & facile in bilem uer- Hiatur, in calidis saltem corporibus, dc acrimoni quiddam in se habeat,quet aluum citet.Summa quidem bonitatis,natione costat:optimum lubicum Σcx Sicilia, Thasium aut certe Atticum mox quod e Cycladibus assertur 5c Isthmo. Mel quoque & in aliis regionibus optimum conficitur: sed quod,
cum ab incolis ob eius exiguitatem absumatur totum, in alia loca no pcr- sertur:eόque fit,ut minus celebre scriptoribus habeatur. In quocunque ta- IudaHisu. men tractu terna sunt mellis genera: uernum, ex floribus constructo fauo, quod ideo uocatur anthinum. Alterum genus est mellis aestiui, quod ideo Horaeum mel. uocatur horaeum a tem stiuitate prςcipua ipse syrio explendescent postr solstitium diebus triginta seremam ab exortu syderis cuiuscunque,sed nobilium
387쪽
A bilium maxime,aut caelestis arcus si no sequantur imbres, sed ros tepescat solis radiis, medicamenta non mella gignuntur, oculis, ulceribus, interns . que uisceribus,dona caelestia. Quod si seruetur hoc syrio oriente, casuque congruat in eundem diem, su i s pe) Vencris aut Iovis Mercurii ue exortus: non alia suauitas uigique mortalium malis a morte uocandis, quam diuini nectaris fiat. Tertium genus mellis minime probatum, sylii est re, quod M ω-estre ericeum uocant: convehitur post primos autumni imbres, cum erica ' la floret in sylvis, ob id arenoso simile . Gignitur id maxime arcturi exortu, a pridie idus Sepembris. Haec Plinius. Varro quoque, Eximendorum,inquit, fauorum primum tempus escputant, vergiliarum exortum. Secudum aestate exacta antequam totus cxoriatur arctii rus. Tertium post vergiliarum occasum. Praestantissimum,ut ait Dioscorides,uernum, dein-B de aestiuum:hybernum uero deterrimum est: ut quod iusto crassius est. Aristoteles uero mellis coficiendi duo tempora prodit,ucr atque autumnum. 3 Sed uernum,inquit,suauius, candidius & omnino praestantius autumnali est. Rusum deformius faui uicio redditur: quippe quod perinde ut uinianaa uase uicietur: probatur mei,cui est color aureus.Qu'd autem albicat,nosyncero thymo confectum est:scd id oculis atque ulceribus comodius applicatur.Mellis natura,inquit Galenus,acrimoniam dulcedini c5iunctam habet. ut praestatissimum id iudicetur, quod notis hisce duabus insigne sit. Colligitur enim S: mel tum cx plantis aliis, tum etiam ex Cytiso,quod dulcedine uel cum Attico certet,aut etiam superci, acrimonia tamcn careat,
statimque gustates auertat:atque s paulo liberalius capiatur, nauseam co-C citet:praecipua igitur bonitatis argumenta hinc sumuntur. Seques probatio a colore, subflantia & odore. Dod enim colore fulvo est, de odoro sua- notae. ui,tum purum adeo ut totum pellucca ac gustanti subacre, tum substatia nec plane crassa nec liquida: praeterea tam sibi cohaeres, ut si digito attollatur,continuum sibi nec intercisum ad humum defluat longissima quasi linea sibi continuatum, id omnium cst optimum . Si uero abrumpitur, nec demissum ad terram usque continuitate scruat,id crassius iusto est, aut te- .a . . rnuius, aut partes habet non usquequaque similes: deprehendas autem id si diligentius inspicias,aut crassitudincs aut humiditates habere innatanteis, quae nec inter se sint simile nec etiam toti. Itaque ad cerae natura propius D accedit mel quod & crastius est,& cui tales quaedam partes innatant crassiores .Excrementosum uero ac persci concoquique dissicilius, tum quod totum humidum est,tum in quo multae in partibus sparsae apparet hum ris guttae Porro in quo uel cerae qualitas uci propolis, uel id genus alia gustu depreheditur,adeo non est optimum,ut etiam malum sit. Quippe nullam penitus alterius cuiusquam rei insignem in sic continere qualitate deis t. Quocirca quod thymum planc redolet, non probo, inquit Galenus: quanquam non ignoro a quibusdam id laudari: edque fieri ut nonnulli ue-gitores incisa thyma post illi iniiciant,quo id redoleat, uideat hirq; optimis. Ipse tamen quod tam improbe thymum olet,non laudo: ultoque minus si iniectum thymum sit:quod tamen exiguam quandam qualitatem
388쪽
re gustuue praeseri,id no uitupero. Malum item mel iudicatur, quod inter Ecoquendum multam egerit spumam:quo etia diutius coqui debebit optimum uero, ut breuissimo tempore coquitur, ita minimu spumae evomit. Non omnibus similiter hominibus,aequalis ex melle gignitur bilis copia: siquidem qui iam in flore sunt, potissimu si calidiore natura sint, ac uitam degant laboriosam,in iis totum mel uertitur in flauam bilem:senibus uero&quibuscunque pituitosam naturam habentibus, admodum est accommodumnitpote quibus non in bilem,sed in sanguinem conuertatur.Postulat naque quo in languinis naturam mulctur,naturam hominis frigidam, a latenulue frigidam: sicuti in iis qui calida natura sunt, & aetate storetibus prompte in bilcm uertitur: no ab re igitur censuit Hippocrates mel bili sis naturis non csse ex usu,ut pote qui calidiore sint temperie. Ad eundem Fmodum morbis quoque quos amara excitauit bilis, mel inimicum cste,no solum Hippocrates,sed etiam omnes medici affirmant: sicuti de iis qui ex pituita nascuntur amicum unόque uerbo,calidis quidem corporibus, siue
ca naturae ratione,siue morbi,sue aetatis,sue temporis anni, siue regionis,
siue conditionis uitae talia sint,bili generandae causam praebere. Abstinendum itaque quoad fieri potest in thecticis febribus a melle est atque idcirco etiam a mulsesquippe protinus uertitur in bilem, & sicciores acriorisq; caloris febres reddit. Alias uero,ubi uenter siccus frigidiisque sit, landum uberius una cum lacte mel est,sed detracta prius spuma, quo te minus sita excre inelitosum,& magis nutriat. Quinctiam me) ipsum despumatu pc coctuinue perse,optimum nutrimentu frigido ucntriculo est,ita ut calido Gaduersiissimum adeo ut nihil frigido corpori melle potius ex tere, neque ad calidum magis respuere oporteat. Ergo plurimum huic ataetiti,uentriculo inquam frigido,pro nutrimento mel optimum est:sed quod prius super prunas ex quercu uilesie ad summum candetes, aut ligna omnino ari-q-i ob imit da quae etiam acapua Graeci uocantὶ fuerit decoctum, & accurate despumatum:quod ipsum tamen quod omnium dulcissimum est si plurimum a b:. A.' per quere uelis,ex dulcissimo reddideris amarissimum:coctione nanque amarescit mel, sicuti & uetustate: na inueteratum mel amarius redditur. Proinde quod bimum est uetustiori praesertur, sicuti & recutiori . Exsiccat mel calfacstque secundo ordine: insignem habet abstergendi vim, aluum
cie ora uenarum aperit,in sordida ulcera sinusque utiliter infunditur. Co Hetum minus acre mordaxque efficitur: minus altium mouet, carnem glutinat Et mellis praeterea natura talis est,ut putrescere corpora no sinat: faucibus,tonsillis,anginis,omnibusque oris desideriis, liuiu gargari ratiJmue utilissimum. Iam uero peripneumonicis, picureticis,decoctum:auxili tur tussi,urinam ciet,a scrrente percussis medetur:& contra uenena fungorum, S rabiosi canis morsus linctum aut potum proficit. Crudum tamcnaluum instat, tussim lacessi, fastidium creatiquamobrem desipumatiustus aptior est. Mel auribus instillatum,cum rosacco,u i inquit Plinius, ut uero Dioscorides cum fossii sale trito, aurium sonitui & dolori prodest. Lendes& sceda capitis animalia necat: & oculis per se mutile aliqui arbitrantur:
389쪽
A riirsus quida angulos exulceratos melle tangi suadent. Diximus mellis uenenati genera:contra quod utuntur melle in quo apes fiat mortuae.Ide po- tum in uino remedio cst uitioru, quae cibo piscium gignuntur. Mel item utilissimum oculis&auribus,in quo sint apes mortuae . Est in iis quae circa Hircaniam sunt regionibus bestiola quaedam uolucris sanit, redone appellandape paulo mino caetera multum similis,quae in montanis plurimum
uictitat,floribusque omnis generis alitur.Incauis autem faxis,aut arborulatebris fauos sibi construit succumque nobilissimum ibi cogit:qui dulcedine melli nostro haud multum cedat.1 Aliarumque tum herbarum tum fruticum, &c.Qirae herbae,qui frutices,quaeq; arbores in apiariis conserendae sint,lit mel fiat quam probatissimum,docet rei rusticae scriptores,ac in primis Palladius. α Optimum hybicum, Sc. Plinius:Attic regionis hic.& Siculae, Hymetto,& Hybla ab locis,mox Calydne. Mel corsicu, inquit Pli-M nius, asperrimum habetur. 3 Aliter lib. s histor. animalium habetur: melius mel autumnale est,nisi forte mendosa sint exemplaria. iDe cera & propoli. Cap. CCVII. MEllis naturae adnexa cera est Fit exprestis sauis sed ante puriscatis aqua.Omnis cera mollit,calfacit, modiceque explet corpora, recens melior. Ut vero Galenus doce mediam habet temperatura calfacietium, refrigerantium,humectantium &exsiccantium:cstque alioru medicami- lib. u.
num calidorum frigidorumque ueluti materia: cralliorum est partium, atque emplastica,sorsique imposita concoquendi uim habet exigua quai . dam atque imbecille &calidam .Et ut Paulus tradit,uim habet abstergen C di. Datur in sorbitionc dysentericis fauique ipsi in pulte alicae prius tostae. Adversatur lactis naturae:ac milis magnitudinc x. grana cerae hausta lac innutricibus non patiuntur coagulari,uti tradit Dioscoridcs: ut uero Plinius, non patiuntur coagulari lac in stomacho.Cera optima Dioscoridi)est subsulua, subpinguis,odorata,& halitum quendam melleum reserens S pura: natione Potica aut Cretica. Secunda bonitas c. ididae,& quae sua natura piniguis est .Haec Dioscoridcf.Plinio uero author optima cst quae punicatio catur,& medicinis utilissima: proxima quae sutua, odorisque melici pura,
nationeque Pontica:deinde Cretica splurimu enim ex propoli habed post
has Corsica: quoniam ex buxo fit,& habere aliquantum uim medicaminis D putatur.Nigrescit ccra addito chartarum cinere: sicut anchusa admixta rubet:uariosque in colorcs pigmentis trahitur,ad reddendas similitudines de innumeros mortalium usus. De propoli diximus in natura apum: calfacit secundo ordine,aut inchoante tertio, leuiter abstergit, euocat aculeos, de omnia infixa corpori cxtrahit. In ueteri iusti sussita iuuat, lichenas admota tollit, dura concoquit, lolores neruorum mulce ulceraque desperatia cita catrice includit. Dcligenda propolis,uti modo diximus,flaua,odoram,si racem reserens, S in uehcmenti ariditate mollis ac quae mastiches in in
rem ductilis sit.: i Candida,etia υζ.Ceta candida quomodo fieri debeat, docet Dioscorides: Mquomodo Pontica,Plinius. a
390쪽
De uespis,crabronibus dctenti redone. Cap. CCVIII. E Ognatorum apibus animalium, ut vesparia crabronumque, quod ad
generationem pertinet,similis quodamodo ratio est: generatione uero cocundo inter se sunguntur matriccs:uisus cst enim saepe eorum coitus.
Crabrones & uespς si duce amita aberrauerint,fauos suae proli constitutit, icrabrones in sublimi, vespae in cauernis:sed si habeat duce, sub terra nidificant .cillis sexangulis fauos extruunt omnes,ut apes mo ex cera, sed ex materia corticea quada & areneosa,longe tamen magis politus fatius crabronum quam vesparum est. Non in omnibus cellis simul inest & aequabilis scelus, sed inaequalis & barbarus inquit Plinius & in aliis iam grandiusculus, ut uel queat uolare,aliis in nympha est,aliis adhuc in uermiculo. Excrementum uermiculis tantum, ut & in apum genere est:& manet foetus im- Fmobilis cum in nympha est,& mebrana uelatur:apes unicolores sunt in sis quam crabrones & vespae. Porro vesparum duo sunt genera, alterum ierum,alterum placidius.Ferum illud genus raru est,nascens in montibus, a& pariens non sub terra,sed in quercu,graditis,porrectius,nigrius, uarium etia aculeati linque est:aculeo enim maiore quam ex portione sui corporis spiculatur.Viuit hoc genus toto anno:& qui de tepore hyberno,quercu cς- ssa euolare spectatur. Exigit hyemem in latebra, & semper in materie arboribit sue uersatur.Sunt eius aliae matrices,siae operariae,ut & in altero genore quod placidius est. Sunt enim huius quoque duo generaralterum duces,
quas matrices appellant,alterum operariae,maiores mitioresq; duces sunt.' AEtas operariarum annum non coplat,sed omnes hyeme inualescente ino Griuntur:quod ea re constat, quia hyeme incipiente stupescat: bruma autem nullae omnino appareat: duces uero qui matrices uocantur,tota hyeme uisuntur,atque sub terra latitant.Plerique enim cum per hyemem araret aut foderent,inatrices uiderunt,operarias nemo. Est autem matrix latior, ponderosior, crassor& maior quam vespa: uolatuque haud plurimum ualet: prae pondere enim sui corporis,uolare longius nequiti quo fit,ut semper in vespari)s sedeant estingentes fauos, & munere fungentes cellario. Insunt
porro matrices nuncupatae in vespariis plurimis: sed aculeatae sint,necne ambigitur.Videntur tamen & ipsae, ut apum duces, rere quide aculeum, sed non extringere aut ferire.Vesparum autem aliae carent aculeo,ut suci, aliae habent: minores imbecillioresque sunt quae carent,ncque se uindicat Hrepugnantve. Contra,quae habent maiores, robustae atque pugnaces,quas nonnulli mares appellant: sceminas uero eas quae caret .Pleraeque ex iis quς aculeum gerunt,amittere eum putantur hyeme instante: sed nobis hactenus uidere non contigit. Si uel pam ex pedibus coeperis, bombilareque si ueris, aduolant quae aculeo carent: quod non faciunt quae aculeatae sunt. Itaque arsumento quidam hoc utuntur, ut alterae mares sint,alterae RP- minae. Et ferarum nonnulli coire uisae sunt:& alteram gerere aculeum c stitit: sed de altera incertum est. Et ex caeteris quoque coire nonnullae ui sae sunt: sed an ambae aculeo careant, an habeant: uel altera habeat, altera carea nondum exploratum est.Sed scelus tamen non partu prouenire uidetur: