M. Tullij Ciceronis Orationum pars 1.3.. Cum correctionibus P. Manutij , et annotationib. D. Lambini

101쪽

se facite tuentur integritate' innocentia, des in ue -

deustibi de eo,quod coierit , aut consiensierit, caussam esse taeniam utros fortes es iter R. qui homini durissimo ac

102쪽

PRO. A. CLUENTIO. Fo

psis, fid ordine βο patrum s suorum contentos fuisse, et

intum illum tranquillum, O quietam, remossim a pro cellis inuidiarum , er huiusne modi rudiciorum anfra it esu, sequi maluisse:aκt sibi ad honores petendos aditem in . tegram rest lini oportere, aut quoesum id non pol et, ea it, condicionem uita quam secuti, petitionem reliquissent, mare nere. iniquis esse eos, qui honoram ornamenta propter , periculorum multitudinwm praetermisi Fnt, populi ben st 1iciis esse priuatos, laiciorum nouorκm periculis non in ore resenatorem hoc queri non posse; propterea qκοd esu, dictove proposita petere coepis=et, ii permulae essenti. Ornamensa, quibus eam mitigare molestiam posset, locus, ῆ: Quctori G, domistiendor, apud interas nationes nome , iι gratia, toga praetextae,silla curulis Misigma ces xerili ritus,imperia, prouinciae: qκibus in rebus cum sum- recte faciis maiores nostri praemium,tam plura pec t cutis periciaa proposita esst nolκerunt. illi non hoc reca

u , ea ne lege accusarentκr, qua nunc Habitus accu-

ι satur,qκα twnc erat Sempronia, nune est Cornelia: istelli, gebant enim ea lege equestrem ordinem non teneri: sed i ne noua lege alligarentκν , laborabunt. Habitiu ne ιοe c. qκidem umquam rec init, qκο minus uel ea lege ratioisi nem κitae sere redderet, qua non teneretur. qκae si uobis ιl ι isndicio pluet, omnes id agamus, ut haec qκam pri-

αι- mum in omnes ordines quae lis perferatur. interea qκij v d ,per deos immormies, quoniam omnia commoda no

ii j I p r libertutem alute denique legibus obtinemus, a litui gibus no recedamussimul cr illud qκam sit indigirum co- iiii Iu si,populu R aliud nuc agere uobis remp. Gr fortuo AG compse, sum sine cara esse non metriere ne lege

103쪽

ea , quam numquam ipsi iusserit, cν quaestione, qui sesio

lutum liberκms esse arbitretur,per psacos iudices ad iringatur. agit enim sic mussam T. Atius, adolescenς bonus, disierius, omnes haes legibim teneri omnibus: Eos attenditis, auditissidentio, sicut facere debetis. A. ClκensiM, eques R. mussam dicit ea lege, qua lege, sinatores , σ iij, qui magistrat in hasκerans, Foli tenentκr. mihi per eum τecusere, σ in ara legis praesidia constitκere defensionis meae non licet. si obtinuerit massam Cluentius, sicuti ne stra aequitate nixi confidimus: Omnes existimabunt id , quod erit, obtinκisse propter innocentiam, qκoniam ita elenses sita; m lege autem , quam attingere noluerit, prasidij nihil fvisse. Hic nunc est quiddam, quod ad me per

tineat , de quo ante dixi, qκod ego populo R. prae lare debeam; quonιam is meae uitae status est, ut omnis mihi cinae, atque opera posita sit in omni rum periculis defendendi .Video , q ansa , quim periculosi, quam mi nitaqucilio tectetur ab accusatoribus , cum eam legem, quae in no strum ordinem scriptasiit, in populwm R. transfer' re conemκr. qua in lege est: QVI. COIERIT.*Quod

quam latea pateat, Ridetis. CONUENERIT. AePem simiam, G incertum est. CONSENς ERIT. Hoc Merocum incertum, cur infinitam,tam obsecrarum, occultum est. FALSUM V E. TESTIMONIUM. DIXE R IT. QMili de plebe Romana testimonium dixit umquam, cui non hoc periculam, T. Atio auctore, paratκm esse ui

deatis t nam dicturum quidem certe, si hoc iudicium plebi

Romanae propositum sit,ueminem umquam esse confirmo.

sed hoc polliseor omnibus,si cui forte hac lege negotium stcripturilia lege non teneatur i is uri me deben bre uolae

104쪽

PRO. A. CLUEN et Ι o. Irii, me eius cntussam legis praesidio delenArum , uel his iudicibur, uel eorum bimilibus facile probat κrum : cr omni me defensione usurum esse legis: qua nunc ut utar, ab eo, cum uoluntati mihi obtemperandum est, non conceditnr, non enim debeo dubitare, iudices, quin, si qκa ad lioserius a bulas modi delata sit eius, qui lege non teneat Ar, etiam si is 1 naidiosus, aut multis ossin us esse uideatur, etiam si eum oderitis, etiam si inuiti absoluturi sitis,tamen ab*luatis , religioni potius vel irae , quam odio , pareatis . est enim sipiensis iudicis, numinisse se hominem ' cogitare, tangum sibi a popκL R . esse permissum , quantum commi*lim, creditam sit; , non solκm sibi potestatem datam , uerum etiam fidem habitam esse meminisse; posse, quem oderit, ab olnere; quem non oderit, condemnare ; semper , non quid ipse uelit, sed

quid lex, religio cogat, cogitare; animaduertere, qua lege reus citetur , de quo reo cognoscπt, qliae res in qκα-piora uersetur. cum haec sisnt Midenda, tum uero illud est hominus maghi, iudices, atque sepiensis, cum illam tu'

diiundi caussi tabellam sumpseris, non se putare esse μ' tu , neqκe sibi, quodcumque concupierit; licere, sed babere in consilio legem, religionem , aequitatem, fidem; libidinem autem, odium, inuidiam, natum, cupiditate, cycmues a monere ' Vlaximis aestimare conscientiam mineis

suae, quam ab diis immortalibus acoepimus, qliae a nobis diuelli non potest quae si optimornm consillarum,sq, factorum testis in omni uita nobis er', sine ullo nutu, summa cum honestate niκemus . haec si T. Atius ant cognouisset, dκt cogitasset profecto ne conatus qκidem esset dioera id, qκρd multis aer bu es t iactam , quod ei videatur,

105쪽

G essi mortuum,pos iovemq; eius bonorum praeforis egi Elo huic, illiis sororis illo,adolescetui pudentissimo , ira ,

primis bonesto, equiti R. datam, Numerio Clκentio,quem Midetis. Alterum uenoch crimen, Oppianico huic adolescenti cum eius in nuptiis more Larinatium multitudo hominum pranderet, ueneniam Habiti consilio paratum:

id cum daretur in imisio , Baebutium quendam , eius se miliarem , ntercepisse, bibisse, fiat; nis esse mortuum. Haec ego si sic agerem,tam quam nubi crimen esset dii endum; haec pluribus uerbis dicerem, qκα -nc paucli percurrit oratio mea. Quid umquam Habitim in se admisit ut hoc tantum ab eo facinus non abhorrere uideatur' Quid

autem magnopere Oppianicum metuebat ' cum ille ver

bum omnino in hac ipsa mussa ncillum facere potueris, huic autem accusatores matre uiua , deesse non possent: quod iam intelligetis . , ut de caussa eius periculi rubii decederet, ad caussam nοκκm crimen accederet i Quod autem tempus ueneni dandi illo die in illa frequentlasper quem porro datum ' unde sumptκm ' quae deinde interceptio poculi t cur non de integro autem datum ρ multa sint,qκα dici possuntsed non committam,tit uidear non dicendo uoluisse dicere: res enim iam se ipsa defendat. Nego illκm adolescentem, quem statim, epoto pocliti, riuu esse distis,omnino illo die esse mortuum. magnum, imis

pudens mendacium . per icite cetera. Dico illum, cum

ad illud prandium crudior Meuisset,' , At aetra illa fert , sibi tam non pepercist, aliqκot dies regrotas, ita es mortunum. quis huic rei test is ' i' idem quisi i lactim, pater, pater, ingliam,illisis adolescentii: quem

106쪽

PRO. Α. CLUENTIO.lo loco testem in A. Cinentium constituere, is hune suo testimonio subleuar. qaod recitata aκtem, nisi molestum est, pandister o Arge, er perfer hunc dolorem commemora

tionis necessariae : in qua ego diutim non morabor ; quo niam , quod 'it uiri optimi , fecisti, ut ne cui nano centi maeror tuus calam talem sum crimen assereret. TESTIMONIUM.

V num etiam mihi reliquum eius nodi crimen est , iudices,ex quo illud persticere posiit is, quod a me initio orationis meae dictum est; quidquid mali per hos annos A. Cluentius uiderit, quidquid hoc tempore habeat silicitudinis,ac negotii, id omne a natre esse conflatum. Oppianicum ueneno necatum esse,quod ei datum sit in pane per M. Asellium quendam, familiarem illius idq; Hibiti cosilio factum esse, dicitis. in quo primum illud quaero, qliae caussa subito fκerit, cur intersicere Oppianicum uellet. inimicitia3 enim inter ino, fuisse conpleo sed homines inimicos suos morte assici uolui uel quod meta ut,uel quod oderunt. quo tandem igitur Habitivi metti adductus tantum in se facinus si cipere conatuς est quid erat, quod iam Oppiani cκm, poena 'sectam pro malui cijs, eiectum e ciuitate , qarsqκam timeret quid meinebat 8 Et oppugnaretura perdito J anne accusaretur a 'condemnam, anne ex

sulis testimonio laederetur isin autem, quod oderat, Habi tus iccirco illum uita brni noluit: adeo ne erat stultus,ut illa quam tum ille uiuebat, uitam e se arbitraretur,da neutri exsulis, deserti ab omnibus, quem propter animi imporinnitatem ne ma recipera tecto nono adire, nemo all

108쪽

PRo. A. CLUENDO.ysum agit, Mise cerni vulgo modo p et ' Ae repen tina morte periit. quod si eget iisfactnm, timen ea res, pro pter multorum eiusmodi mortem , sitis strinam ueneni*

hicionem non baberet: si eget siuiticiosum, timen ad alioς

potius, qMm σd Habitum, perimeret. uernm in eo ipμ. homines imp dentigime mensi tur. ii at intelligatis, mortem eius, er qκ admot m post mortem in Hs- bitum sit crimen a matre quaesit m, cognoscite. Cum uagus, cr ex ni erraret, atque undique exclusus Oppiania

. cus in D ler m si ad C. Quinctilium conruli siet, ibi pri in morbum incuit, ac satis uehementer, dius aegro, citin suma SUM; statio Albio, qκodam eo loreo, homine καle me, qui simul se βοlebat, familiariis, titeretur, quσm κir dipolutis imin incolnmi serturia patri ρ tus illud matrim.nq,αβψm atqκe legitimum, damnatione uiri 'blatum arbitraretκr: Nicostratuι qia dam, sials Oppianici stern tus, percnriosus, ermini nae mendax, multae dicitur renunciare domino lolitus es. f. interea oppianicus cκm iam conualesieret, neque in Falerno improbitatem coloni diutius ferre posset, er bue, α κrbem profectasset,s 'lebat enm extra portam au. quid habere rondueti) cecidisse ex eqκο dicit κ6 er homo. forma ualetudine lari ossendisse uehementer, C , pin flea quam ad Arbem cum 'febri uenerit, paucis diebus esse' mortκus. morti ratio,' indisi, eiusmodi est, ut aut nihil, habe issicionis, αμt, si q id habet, id intra parietes ius domestico elere uersit r. post mortem eius risiis statimi moliri nefatia mulier coepit insidias fila questionem habe, re de uirimorte constit ita.emit de A. RVitio, quo erat u-

109쪽

ORATIO saceret, quod Habitus in emendo Diogene fecerdi. de hoc Stratone,o de Asiecta quodam, seruo Lo, qMasitκram esse dixit. praeterea seruum illum Nicostratum, quem nimi m loquacem fuisse, ac nimium domino fidelem arbitrabatur, ab hoc adobscente Oppianico in quastionem postu Luit. hic cum esset illo tempore puer, cri illa quaestio de patris sui morte constitκi dioer tur etsi illum seruum sibi beneuolum esse, patri fui sie arbitrabatur,.nihil tamen est a Uus recusere. aduocansar amici hostiles Oppianici , ipsius mulier is, multi ho mes honesti, atque

omnibuι rebus ornati: tormensis omniblis aehemensi i trus qwarisAr. cum e gens animi seruorum tu tensati, ut aliquid in quaestione dioerene, tamaen, lit arbitror, auctoritate aduocatorum, e T :u turmeneorum adda est , in ueritate mansierunt, neque si quidquam scire diocerunt. quaestio illo die de amicorum sententia dimi la est satis longo interuallo institerum aduocantur. habetκr de

integro quaestio: ntillatias tormentorum acoerrimorum praeter vittitur: auersuri aduoarti, Cr iam uix ferre pose' 'vere crudelis, atqκe importuκα mulier, sibi uequaquam, tit istera siet, ea, qκα cogita Iet, procedere. cam iam turistor, atqκe egens tormenta ipse defesia, M. t tamen illa finem facere uellet: quidam ex aduomtis, homo, honoribus populi ornatus, C summa uirilite praeditim, intelligere se dixit , non id agi , tit uerκm in Gniretur, Iid ut aliquid falsi direre cogerentur. hoc postquam ceteri comprobarunt , ex omnium sensentia con litκtum cli, sitis Rideri ege quaesitum. redditκr Op axica Nicostrata; . 'Larinum ipse profi citur cum suis ; maerens, qxod iam certe incolumem siliam fore pntabat . ad ellem non modo Met

110쪽

PRO. A. CL VENTIO. Is ram crimaen, sed ne feta quidem 'sticio perueniret, e

cui non modo aperta inimicorum oppregnario, sed ne occultae qκidem matris insidiae mare potui sient . Larinum postqκam uenit , qnae, a stratone illo uenenum an ea vi

νομο datκm, sibi persu 'm se simul et, instructam

ei continuo, ornatam Larini medicinae exercendae crussa tubernam dedit. Ariam, alteram, tertiκm anniam Sassa qκiscebat, ut udae, optare aliquid mlamitatis silio potitas quam id struere , moliri uideretκr. cum inter , Horten o Metello cos. κt hunc Oppianicκm,aliud

agentem, ac nihil erre nodi cogitansem, ad hanc accusitionem detraheret; inuito des ondit ei siliam suam, illam , quam ex genero subor per at ut eum, nuptiis adigatum, si l γ t iam riste deuinctum posiet habere in potesta

re. hoc ipso Irre tempore Stram ille medicus domi furtum Iecit, cr caedem eiusmodi. cum eget in aedibus armariam, in quo sciret eget nam morum ali Iκautum, π ακri, no rin duos conseruos dormientes occidit, in piscurramq; deiecit,'pse armarii fundam exsecκit, S 'auri quinque pondo ab alit, urio exseruis, plaero non grandi conscio. furto postridie cognito, omnis Histicia in eos strum, qai non compareἴ ne, com mouebarar. clim exsiectio illa fodi in armario animaduerteretur, ouaerebant homines,qnonam modo feri potui et . quidam ex amicis vapiae recordatus est , se tui per in auditone qκadam uid e in rebus minretis adim crim ex omni parte densium, π tortuosam u&ure serrulam , qua id Ad potuisse ita circκm sicuri uideretur. Ne Im,a, perqκiritur acoHioriblis. intiem- turea seruula ad Strato rem peruenit r. hoc initio sisticio nis Orm, Or Uerte insi lato S rarus pκςr ide consitus