장음표시 사용
251쪽
o RATIO VIII. D de iure laudanturi, atque etiam viro forti, collega meo , lusu impertitur , quod eos, qui huiuι coniurationis participes fuissens, asilis reip. consiliijs remouisset. aseque iis rensiuerunt, ut P. Lentulus, cum se praetura ab dirasset , tum in instodiam traderetur ; items in C. thegus, L. Statilius, P. Gabinius , qui omnes praestentes erant, in instodiam traderentur : atque idem hoc deeratum est in L. Casii- , qui sibi procurationem in denda urbis depoposcerum, in M. Ceparium , cui ad stheirundos pastores Apuliam esse attributum erat indicestum; in P. Furium, q i est ex ijs cntinis, quos Faesulas L. sγlla deduxit; in in Magium Chilonem, qui una cum hoe Furio semper erat in hac Allobrogum solici tutione versatus ; in P. Umbremm , libertinum homicem, a quo primum Gallos ad Gabinium perductos esse constabat. atque ea lenidiae sinatus est usuc, Quirites, ut ex taeniam niuratione , tunsas ur ae multitudine domesticorum hostium nouem hominum perditissimoris poena rep. conster uritu: reliqworum menses sanari posse arbitraretur.
atque etiam silpplicutio diijs immortutibus pro singulari
eor- mexim , meo nomine decreta est, Quirites: quod
mihi primum post hane urbem coditam tuaru contigit: iis decreta uerbis, quod urbem incendi js, caede anes, Italiam bello liberassem . quae Applicruio, si cum ceteris constratur, Quirites, hoc intersit, quod retera bene gesta hac una construiata rep. constitum est . atque illud, q-dfEmdκm primum fuitorium,atque transactum est. nam P. Lemulus , quamquam, praesectuι mdicijs,'eonsissionibus sitis, i dicio sinatis non modo praetoris tu uersiciuam ciuis amistrat, umen magistratust diraiiat. - ,
252쪽
IN. L. CATILINAM. II religio C. Mario, clarissimo uiro: non fuerat, quo
nus C. Claucium,de quo nihil nemiruti m erat decretum, praetorem occideret, ea nos religione is priuiam P. Lentulo puniendo liberaremar. Nimc,quoniam, Quirites, ali-ransiimu periculosissii s belli nefarios duces raptos iam, er comprehe os temtis; existimare debetis, omn/s Catilinae copias,omnes stes,opess bis depulsi urbis pericu lis,concidisse. quem quidem ego nim ex urbe pellebam, hoc prouidebam arunno, Quirites, remoto Catilina , nec mihi esse P. Lentuli somnum,nec L. Cassi adipem, nec C.cethegi furiosim temeritatem pertimesandam. ille erat unus timendus ex bis omnibus, sed tantu, dum moenibus urbis conlinebaturKomnia norat: omniwm aditus tenebat:appetiare, rentare, bolicitare poterat, audebat: erat ei consilium ad facinus aptum: consilio autem neque lingua, neque munus deerat, iam ad certra res conficiendas certos homines delectos, ac descriptos habebat: neque uero, cum aliquid mlandauerat, confictum pκtabat ; nihil erat , quod non ipse
obmhocmrreret,uigilaret,i oraretv frigus itis,famem ferre poterat. hunc ego hominem tam acrem, tam para tum,tam audacem, tam milidum, tam in 'lere vigilantem, tam in perditis rebvi diligentem nisi ex domesticis insidiij, in instrensi latrocinium compulissem; dicam id, quod sentio, Quirites non facile hanc tantum molem muli acer Alcibis uestris depulissem. non ille uobis saturnalia constituisset,neqκe tavio ante exiiij,acfati diem reip.denunciaρset, que commisisset,ut signum,ut literae Rae,restes denique manifesti saliris deprehenderentur. quae nunc illo al-sime sic gesta sunt,ut nussu in priuata domo furitu umquao tum parum inκ κm, qκam bac tunsa in rep. conin
253쪽
ORATIO III. rario manifesto inuenta, atque deprehensa est. εκοd si Getilina in urbe ad hanc diem remansisset: quamqκam, qMoad fuit, omnibus eius consiliis occurri, atque oum; tam ut leuisime dicam, dimicundum uobis cum illo fuisset, que nos umqκam, dum ille in urbe hostis fuisset, mimis
periculis rem p. tanα pace , tunso otio, tanso silerula, liberagemus. quamqκam haec omnia, Quirites,itali ne a nae ad mistrata, ut deorum immortalium nutu,Gqκe consifilio et gesta, σ prouisi esse uideantur. idoli cum comesura costqui possκ-,quod uix uidetur bumani cosilii tatavum rerum gκbernatio esse potu st: tum uero ita praesensenses bis temporibus opem σ auxilium nobis tulerurit, ut eos paene oculis uidere possema .ram,ut illa omittam,uis noctarno tempore ab occidente seces, ardorems caeli,ut fulminum iacius, ut terrae motuS , ateraqwe, qu
ta multa nobis cosilibus facta sunt, ut haec,quae nunc ν sit,
cunere dij immortales uideretur: hoc certe, Quirites,qηod sum dieiurus, qκe praetermittendκm, neque relinquendum est. nam profecto memoria tenetis, Cotta, o Tor quam cos. complures in Capitolio turres de caelo esse per
cvsses, cum c simulacra deorum immortalium depulsa
statuae ueterum hominum deiectae,er legum aera liquerula. tactus est etiam ille,qui hanc urbem codidit, mulus,qκem inauratum in Capitolio,paruum, atqκe la' ciemem,uberibus lupinis inhiatem,s isse memini ita ..qMqκidem tempore,cum harustices ex tota Etruria Gnuerus sint, des,atque incendia, er legum interitum bel-ι- cinite ac domesticum, em totius urbis ac impexij oc' insiim appropinquare dixernnt,nisi dii immortale3,Omni
254쪽
IN. L. CATILINAM. r Isistorum reJonsis tunc er ludi decem per diei facti set,naeque res ulla, quae ad plactandis deos pertineret praeirrimi ssa est: ijdem iusserunt simulacrum Iom facere maius, er in excelso collocare, σ , contra atque ante fuerat, ad orientem opinertere:ac se sterare dixerunt, si illud signu, quod uidetis ἰ βolis ortum, o Iorum curiamque oensti cerer ore,ut ea consilia,quae clam essent inita oontra sal rem urbis,atque imperiis Austrarentur,ut asinam,popa loq; R. perstici possent . atque illud ita collocandum eon-Files illi statuerunt: sed tanta fuit operis tardita3, ut neque a superioribuι cosῖlibus,neque a nobis ante hodiernam die collocaretur. Hic quis potest esse, Quirites, tam auersus a
Nero, ta praeceps,tam mente creptus, qui neget haec omnia, quae videmus, praecipue s hanc urbem deorum immortalium nutu, atque potestate administrari s etenim, cum ese set ita restonsum, caedes, incendis , interitum φ rep.comparari,inea per ciues: quae tum propter magnitudinem scelerum nonnullis incredibilia uidebamur , ea non modo
cogitata a ne Srηs ciuibus,uerum etiam subcepta esse sin- pilis. Illud uero non ne ita praesens est, ut nutu Iouis Optimi Maximi factum esse uideatur ut , cum hodierno die mane per Ioram meo iussu'coniurati, eorum indices in aedem Concordiae ducerentur , eo ipsso tempore sigraum statueretur: quo collocam, atque ad uos, senatumscn er ὸ ζ omnia oesinatus, ctuos, quae erant contra salutem omnium cogitata,illustrata re patefacta uidistis.
quo etiam maiore sunt illi odio supplicios digni , qui non
solumi uestris domicilis atque tectissed etiam deorum tem,lis, isque delubris si is estos ac nefarios igues inferre conati. quibus Cosme rellitisse dic/ vi nisi mrbi summλ
255쪽
ORATIO III. O non sim ferendus: ille,ille Iuppiter restith:isse castuliκm,ille haec templa de hanc urbem ,ille uos omnes saluos esse κoluit. dque ego immortalibuι ducibuι hanc mensem , Ωκirites,uoluntatemque Fasceri, atque ad hae tunsa sedicia perMni. Ia uero illa Allobrogum solicitatio,iam a Lentulo, ceteriss domesticis hostibus tanta res tam dementer credita ignotis, ' barbaris, comisscs literae nuqwam essens profecto, nisi a dijs immortalibus huic tantae aκ-daciae consiliκm esset ereptu. Quid uero,ut bomimes Galli, ax ciuitate male parata, quae gens una restat, quae pop lo
R. bellum facere re posse, non nolle uideatur,si e imperis,σ rerκm amplissimarum,ultro sibi a patricijs hominibus oblatam, negligerens, uestramq; salutem sῖiue opibus ante poneren id non ne diuinitus factum se putatis' praesertis qui nos non pugnando, sid tacendo sopirare potur
mit. Quamobrem, Quirites, quoniam ad ominia pnini' nuria Applicatio decreta est; celebratote illos dies cu conitagibus,ac liberis uestris.na multi saepe honores is mortalibus iusti habiti ici,ac debiti, sed profecto tWtiores nutu
erepti enim ex crκdelissimo ac miserrimo interit , er ereptusine caede, sine sanguine me exercita, sime di cretione, regati me uno togam duce imperatore uicistis. etenimn rdamini, Quirites,omnes ciuiles dissensione neque μι- eas, quas audistis, sed σ bas, quas uomet ipsi meministis, ' uidistis. L. Sylla P. Sulpicium oppressit: C. Marisi, eustode huius urbis , ouillos fortes uiros partim eiecit ex
riuitare, partim lateremit. Cn. Octaκius consul armis ex urbe collega suu expulit. omnis hic locus aceruis corpor si,
O ciuiam sanguine redundauit. superauit postea cistis clim Mario inm ino clarisimis uiris intersectis, in na
256쪽
IN. L. CATILINAM. II 6 Huitatis instincta se .utas est huius uictoria crudelita tem postea Sylla,ne dici quidem opus est: quanta deminutione ciuiκm, quama mlamitate re .dissensit M. Lepidus a clarigmo,re fortis o uiro, Gatκυ.attula non
tam ipsiusi interitus resp. luctum, quam ceterorum.atque
ille dispensiones eram huiusmodi, Quiriter , qκα non ad delendam, sed ad comutandam remp. pertinerem. illi nulla esse remp.sed in ea, quae essit se esse principer,nt Mhanc urbem coniurare , sid sim bac urbe forare κο-
luerunt. atque illae tamen omnes dissensiones,quaru nulla itiμm re . quasiluit,ei modi fuerunt, ut non reconciliatione concordiased internecione ciuium dijudicatae simi. ira hoc autem uno post hominum memoriam maximo, crudelisim b sto, quale bellum nulla umquam barbaria cum sed gemere Ii quo in bello lex hac fuit a Lentκlo,cutili na, Cassio, ethego constituta,in omnes, qui sal turbe salvi esse possem, in hostium 1 mero dureremur, ita me gessi, Quirite ut omnes salui conseruaremini. σ cum hostes uestra taxκu ciuium si perfui rum putassent, quantum in sinita caedi restitissῖhtalmum autem urbis , quantum pamma obire non potuisset:O' urbe, O' ciues integros incolumes s strua l. Quibus pro tantis ribus, Quirites, nullum ego a uobis praemium κirtutis,nussu insigne honoris, nκllum monumentum laudis postulo,praeterquam huiμι diei
memoriam si piternam. in animis ego uestris omnes triu-phos meos,omnia ornameta bonoru, monumera gloriae, landis insignia eἴdho' collocari uolo. nihil me mutu potest de Lesare, nihil tacitu,nihil detus huiusmodi, ' etia minuta digni assequi possinu. memoria uestra, Quirites,nostrae res aditur ermonibuι crebant literaru monum his inueterat
257쪽
ORATIO 1 I I. scene, re corroborabuntnr : eandemq; diem intelligo, quam stero aeternam fore,'ad salutem urbis,stadmemoriam consulatus mei propagatam; unos tempore ira bdc rep. duos ciues exstitisse, quorum alter sines uestri perii non terrae, sed caeli regionibus terminaret, alter eiusdem imperii domicilium, sedeis struaret. sed, quoniam earum rerum, quis ego gegi, non est eadem fortuna: atque condicio, quae illorum, qui externa bellagesserunt; quod mihi uiuendκm est cum illis, quos uici, ac subegi ; illi hostes aut inter edios, aut oppressos relique runt : κestrum est, Quirites, si ceteris sua recte facta prasiunt, mihi mea ne quando obsint, prouidere. mentes enim hominum audacisiimorum sceleratae, ac nefariae ne scobis nocere possent, ego prouidi; ne mihi noceant, uestrum est proκidere. quamquam, Quirites, mihi qκidem nihil iam ab illis noceri potest . magnum enim est xn uobis praesidium, quod mihi in perpetuum comparatum est; magna is rep. dignitis, quae me semper tacita defendet; magna uis est conscientiae; quam qui negligent, eum me uiolare uolens, se ipsi indicabunt . est etiam in nobis is animus, Quirites, tit non modo nullius aud diae cedamus, sed etiam omnes improbos ultro semper lacessamus. quod si omnis impetus domesticorum hostium, depulsius a uobis, si ira me unum conuerterit: uobis erit prouidendum, QSirites, qua condicione posthac eos esse M litis, qui se pro salute uestra obtulerint inuidis,pericuti s omnibus: mihi quidem ipsi,qκid est,quod tum M ui tae fructum possit acquiris praesertim cum neque in honore uestro, neque ingloria uirtutis quidquam uideam aleas , quo quidem bi libeat ascendere. illud perflatam
258쪽
IN. L. CATIL IN A M. III profecto, Quirites,ut ea, quae gessi in con subitu, priuatus tuear, atque ornem : ut, siqua est inuidia in construanda re . 'sicepta, sedat invidos, mihi ualeat ad gloriam. denique ita me in rep. tractabo, ut meminerim sim per quae gesserim, curem , ut ea uirtate, non casu gesta esse uideantur. Vos, Quirites, qκoniam iam nox est,ueneranum illum Iouem, custodem huiκs Arbis, ac uestru, atque in uestra tecta discedite, O ea, quamquam iam periculum est depulsum amen aeqκe,
priori nocte jecistis, custodiis, uigi lis,q; defendite. id ne uobis diu tius faciundum sit, u-
259쪽
IDEO, P. C. in me omnium uestrum' ora , atque oculos esse conuersos: uideos Mos non solum de uestra, aere . uerum
etiam, si id depulpam , de diuo periculo esse solicitos. Ut mihi iucunda in malis , gratu is dolore uestra erga me uolunta/: sid eam per
deos immortales, Raso,deponite; atqκe obliti silutis me de uobis,ac de liberis uestris cogitate. mihi quide si haec condicio cosidatus data est: ut OA acerbitatis,oes dolores,cruciarvis perferre; feram non solum fortite sed etia libenter, dummodo meis laboribus uobis, populos R. dignitis, μ' liu s pariat r. ego Am ille conAl, P. C. cui non forum , in quo omnis aequitas continetur; non crempu3 , confinia' ribus aulichs consecratra ; non curia' summum auxilium omnium gentium; non domus, commune perfugium; non lectus, ad quietem datvi; non denique hae fides horaris , stilla curulis, umquam uacua mortis periculo, atque insidiijs fuit . ego multu tacui, multa pertuli, ita concessi, multa meo quodam dolore in uestro timo-Υesinani. nunc, si hunc exitum consulatus mei dij -- mortales esse uoluerunt, ut uos, P. c. poplitκms R. ex caede misera , coniuges, liberoi s uestros, uirginesse Vestales ex acerbi sitima uexatione, templa, atqae delubra, hanc pulcherrimam patriam omnium nostrum m
sedissima summo i totam Italum ex bello, ω' vastitate
260쪽
IN L. CATILINAM. II 8 eriperem: quaecumque nubi uni proponetur sertuna, subeatur. etenim si P. Lentuluι Asini nomen inductus a Matibus fuli ad perniciem re .fre predi uit: cur ego nondaeter meum consititum ad salκtem ri . prope faelem ev-pitisse t qsare, P. C. oon lite nobis, prostici te patriae tanseruare uos , mri es, liberos, 'rtuna s uestras; popia R. nomen, salutemque defindite; mihi parcere, ac de me mgitare desinite . nam primam debeo sterare omnes deos,qκlbate urbi praesident, pro eo mihi , ac mereor, relaturos gratiam esse: deinde, si quid obtigerit, aequo animo, paratos moriar. 3κe enim turpis mors serti uiro potest aeddere, neque i mritura restiri, nec misera sapiensi. emmen ego Am ille sirreus qui fratris cari si mi adip amnosiimi praesentis maerore non moκear, horumq; omni lacrymis, a quibus me circam fio m κMais: neque meam
mentem non domum saepe reuocat exanimata uxor, abie
cla metu filia, paruulus flus, quem mihi uidetur am, plecti rest. tamquam Obsidem consulatus mei; neque ille , qui electans huius exitum diei adstat in constectu meo, gener. moneor bis rebus omnibus sed in eam partem,ut Mui si vi nobisio m omnes, etiam si uis aliqua me opprespris ,
ponus,qnam ut illi,er nos una re .peste pereamus. quare, P. C. incumbite ad reip. salinem, circumsticite omnes processas, qua isnpedent,nisi prouidetis. no TLGracchus, qui iterκm tribun κιρι feri uolnit; non C. Gracchus, M
Memmium occidit, in discrimen aliquod, atque in uestra seueritatis iudicium addκcitur : sed tenentur ij, qui ad urbis imandium , ad uestrum omniκm caedem, ad Cantivum acEliend m Roma repuerunt: tenemur litora ,