Desiderii Erasmi Roterodami Colloquia familiaria nunc emendatiora, quibus accedunt notae recognitae et auctae a Davide Constantio

61쪽

strum sua peregrinatio , quod dulcior erit posthac domus. C o. Nescio: nam video quosdam septies illo recurrere. Adeo scabies illa sine fine solet prurire, si quem semel invaserit.

Alia. Militaria. HI. N No , THRAsYMACHus. HA. TNde redis nobis Vulcanus,qui Mercurius. V hinc abieras nobis 3 T H. Quos Vulcanos aut quos Mercurios mihi narras 3 H A . inia alliuς Videbare quum abires , nunc claudicas. T H. Sic Ibello rediri solet. H A . Quid tibi cum bello, homo quovis dama lagacior 3 T H. Spes praedae reddiderat

hortem. H A . Multum igitur refers 1 manubiarum T H. Imo 6 zonam inanem. H A . Tanto minus gravare sarcina. TH. Atqui sceleribus onustus redeo.

H A. Gravis profecto sarcina , si verum dicit Propheta , qui peccatum appellat plumbum. T H. Plus 1llic scelerum & vidi,& patravi, quam unquam antehac in omni vita. H A . Ecquia igitur arridet vitri militaris 3 T H . Nihil neque scelestius, neque calamitosius. H A. Quid igitur in mentem venit istis, qua

nummo conducti , nonnulli gratis, currunt ad bellum , non aliter quam ad convivium Z T H. Ego ni

hil aliud conjectate possim , quam illos agi mali τ

ε Mercurius Deorum nuntius ac interpres , alatis pedibus : fingitur. Vulcanus autem fuit Deus ignis sed ignis fabrilis, ideo Claudus fingitur, ut hae claudicationi denotetur ignis nostri imperfectio, prae igne celesti, quem Iovem esse dixerunt Graecis 1 -bi ειν servere s Manubia J pecunia e spoliis collecta.

62쪽

a serus, seseque totos malo daemoni, ac miseriae ge- vovisse , nec aliud quam hie manes suos anticipare. HA. Ita quidem videtur. Nam ad res honestas cesto pretio conduci queant. Sed expone nobis, qu modo gestum sit praelium , & utro sese inclinarit victoria. T H . Tantus erat strepitus, tumultus, tub Tum bombi. cornuum tonitrua, hinnitus equorum, clamor virorum, ut neque videre potuerim quid gereretur, adeo ut vix scirem ubi essem ipso. H 4 . Ut de igitur ceteri, qui ex bello veniunt, sic depingunt

singuIa , quid quisque dixerit aut gesserit , quasi

pulquam non ad inent otiosi spectatores Θ 1 H. Ego credo, istos mentiri splendia .. In tentorio meo

quid gestum sit, scio: quid in praelio,prorsus ignoro-HA. Anne hoc quidem scis, unde tibi venerit cla dicatio 3 T H. Vix, ita me x Mavors posthac male amet: suspicor, aut saxo,aut equi calce laesum genu-H A. At ego scio. T H. Scis3 an tibi narravit aliquis N L. Non sed divino. T Η . Dic ipitur. H A . Quum segeres pavidus , collapsus humi offendisti in silicem. TH. Dispeream, nisi rem acu tetigisti. Adeo verisimile est quod divinasti. HA. Abi domum , Auxori narra tuas victollas. ΤΗ. Illa mihi occinet haud suave 3 encomtum , qui nudus redeam. H A . Sed unde restitues, quod rapuisti ZTH. Iam pridem restitui. HA. Cui 3T. H. Mortis, oenopolis,dciis

x Furiae. furori, Deae,Noctis & Acherontis filiae. Alecto Megem 3c Tisiphone: numen autem earum praecipue in staterum vindicta: hinc virg. 3. A n. scelerum furiis agita tus Orestes Trium autem furiarum numerus denotatui Plicem animi affectum..iram cupiditatem & libidinem. a Mavors , idem ac Mars, quod vertat omnia. Ouinet encomtum J solent encomio laudari, qui sorti. aer se gessissent in bello.' id est. vinorum venditoribus, cauponis.

63쪽

me vIcerunt alea. H A . Satis militariter o Par est, ut quod male partum est, pejus dispereat. Verum a sacrilegiis, opinor , temperatum est. T H. Imo illic erat s sacrum nihil. Nec pro Anis parcitum est cnec Ianis. H A. Quo pacto sarcies Z T H . Negant oportere sarciri , quod in bello comimistum sit: jure fit,quod illic fit. H Λ . Iure belli sertassis. T H . Tenes. H A. At istud jus summa est injuria. Te non patrix pietas , sed praedae spes pertraxit in bellum. TH Eateor, & arbitror, paucos illuc ire sanctiore proposito. HA. Est aliquid insanire cum multis. TH. Concionator E suggesto pronuntiavit, bellum esse iustum. HA. Suggestum ill id non solci mentiri-Sed ut justum fit Psincipi , non continuo iustum est tibi. TH Audivi ex V Rabbinis , quod licet sua

cuique arte vivereia H A . Praeclara ars. , incendere

domos, diripere templa, violare sacras virgines,spoliare miseros , occidere innoxios. TH. Lanii conis ducuntur ad mactandum bovem , cur nostra ars Teprehenditur , quod conducimur iad mactandos homines. HA. Non eras solicitus , quonam esset migratura anima tua , si contigisset in bello cadere 3 TH. Non admodum. Bona spes habebat animum meum. Nam divae Barbarae me com s Nihil sacrum , ωδ, , .s,: sermo est contemnentis: sic Hercules conspecta Adon dis imagine his verbis contem. psit iis', a : n: hil es sacri: sed hic alio usillatur

sensu.

6 Fanis, templis i hine profanus quaΦ procul fano.

τ Rabbini: Hebraeorum Doctores , quos sic vocabant ut nos Magistrox: illi tamen eo se distinguunt. Rab, Ra hi, Rabban. Rab denotat Rabbinum habitantem extra terram Sanctam : Rabbi de Ribbi in terra sancta habitan

tem. Rabba n. non tantum denotat Doctoiem, verum

64쪽

mendaram. H Α . Receperat illa tutelam iiii 3 TSic mihi visa est annuere capite aliquantulum. HA. Quando isthuc tibi 'isum est 3 mane Z TH. Non, sed a coena. H A . Sed tum, ut arbitror, etiam arb res tibi visae sunt ambulare. TH. Ut hic divinat omnia i sed praecipua spes erat 1 in divo Christophoro , cujas imaginem quotidie contemplabar. HA. Intentoriis 3 Unde illic divi 3 TH. Carbone Pinxeramus illum in velo. ΗΑ. Nimirum haudquaquam 3 ficulnum,ut aiunt , praesidium erat carbonarius ille Christophorus. Sed extra jo eum; non video qui possis expiari a tantis flagitiis , nisi te conseras Romam. T H. Imo novi viam breviorem. H A. Quam 3 T H . Ibo ad Dominicales ; illic paulo transigam cum commissariis. HA. Etiam de

sicrilegiis 3 TN. Etiamsi Christum ipsum spolias

sem , ac d ecollassem etiam ; tam largas habent i dulgentiis , & auctoritatem componendi. HA. Bene habet , si vestram compositionem Deus ratam habuerit. T Η . Imo magis metuo ne diabolus non habeat ratam. Nam Deus natura placabilis est. HA. Quem tibi sacerdotem deliges TH. Cui cognovero quam minimum esse frontis ac bonae

mentis. HA. Ne non habeant similes labra lactucas. Ab illo purus abibis ad corpus Domini-2 In D. chris phονο J Allusum est vulgi opinioni, unde plerumque Christophoros eum hoc disticho pictos videas: Christophori sancti faciem quicunque tuerur, Illo nempe

die non morte mala morietur.

3 Id est, parum utile dc validum. vide chiliades. similes labra dce. ubi similia similibus eontingunt:

Crassiis cognomine Asi hi e authot Proverbii huius habe. tur: clim videret Asinum carduos eomedentem, tunc risis

is seritu de dixisse similes habeat dcc. cum

65쪽

HER ILIA. Icnma TH. Quidni 3 Posteaquam semel effudero

L sectinam in illius cucullam ego me exone vero sarcina: ipse viderit, qui absolvit H A . Qui scis, an absolvat Z T H. S cio. H A . Quonam indicioὶ T Η . Quia manus imponit capiti', Ωmurmurans nescio quid. HA. Quid si reddat tibi omnia peccata tua, quum manum imponit , haec admurmurans : A solvo te ab omnibus benefactis , nulla in te mperio': &restituo te tuis moribus , talemque dimitto, qualem accepi 3 T Η . Viderit ille quid dicat: mihi satis est, quod me credo absolutum. H A . Sed isthuc tuo periculo credis. Fortasse non fuerit satis Deo , cui debes. T H. Unde tu mihi obvius, qui mihi conscientiam E serena nubilam. redderes 3 H A. Felix occursus : Bona avis est obvius ami .cus, qui bene moneat. T H. Nestio quam bona, celaete parum suavia.

R A.TIEus heus furciser , jam dudum raucesco

l clamore, nec tu tamen eXpergisceris; videre mihi vel cum 3 gliribus certare poste. Aut ocius suro e. aut ego tibi fuste somnum istum excutiam. Quando crapulam hesternam edormieris Non te pudet , somnium hominis , in multam i cem stertere 3 Qui fiugi sunt famuli, solem exo , tum solis antevertere , curareque ut herus turgens

et Para navis inserim in quam omnes confluunt Prdes: sentinae vitiis conflictati apud Caesar. 3. de bel. civ. per Metapb omnis locus , qui receptaculum impiorum est. 3 Ista enim animalia maximam anni partem 1omno ase

66쪽

' IUSSA.

veperiat omnIa parata. Ut aegre divellItur a tepetacto cuculast Dum scalpit caput, dum diste dit nervos, dum oscitat,tota abit bora. S Y. Vixdum diluxit , R A. Credo, tibi. Nam tuis oculis adhuc multa nox est. Tibi nox adhuc ' est concubia. SY.Quid me jubes facere Θ R A. Fac ut luceat seculum verre pileum ac pallium : exterge calceos & crepiadas. Inversas caligas primum intus pur a se pis, mox soris. Deinde sumtum aliquem facito pur Diado acri. Accende lucernam. Muta mihi lineum indusium,ac ad ignem firmi expertem sicca lotum-SY. Fiet. R A. Atqui move te ocius. Iam haec secisse oportuit. SY. Moveo. R A. Video ; sed nihil promoves. et Ut incedit testudo i SY. Non pos. sum simul Morbere & flare. R A . Etiam sententias loqueris, carnifex Θ Tolle matulam. Compone lom stra sulas, revolve 3 cortinas, Verre pavimentum. Verre solum cubiculi. Adser .aquam lavandis ma-inibus. Quid cessas , asine 3 Annus est priusquarnaccendas candelam. SY. Vix reperio scintillam

ignis. R A. Sic heri condidisti. λ. Nee sollem habeo. R A. Ut responsat nebulo, quasi qui te habeat , careat solle. SY. Quam impexiosum habeo dominum i vix hujus jussis decem expediti semuli secerint satis. R A . Quid ais, eestator Z S Y . Nihili

Concubium prima pars Noctis ra Id est tarde ac lentis gressibus . hine incessus testudis neus , testudine enim nihil tardius: hinc prov. prius tina.do leporem praeverterit, de re ferine impossibili: α Non possumus variis rebus intentos esse. Plauti in Mostest. Cortina varias senificationes habet, sed hie loci , pro velo simitur. hine I ut in Theatris locus ex quo egre diuntur actores cortina dicitur. Virg. magni cottana thea-

omnia

67쪽

ΠERILIA IUSSA. 4

omn3a recte. R. A. Non ego te audio murmura tem Z SY. Equidem precor. R A. Credo , Pater noster inversum. Precationem , opinor , Dominiacam praepostere. Quid gannis de imperio 3 S v . Pr cor tibi ut fias Imperator. Ra. Et ego tibi, ut fias

homo ex caudice. Sequere me ad templum usque. Mox dom)am recurrito , lectos concinnato. Haec

confusa , suo quaeque loco digerito. Fac ut niteat tota domus. Matutam defricato. Haec sordida submoveto ab oculis. sortassis invisent me quidam a lici. Si quid sensero praetermissum, vapulabis la giter. SY. Hic sane novi benignitatem tuam. R A. Proinde cave, si sapis. SY . At interimi de prandio nulla mentio. RA. Vah , ut hic mentem habet furcifer i Non prandeo domi. Itaque sub horam decimam ad me transcurrito , adducturus me

eo , ubi sum pransurus. S Y . Tibi quidem prospectum, sed hic interim nihil est quod edam. R A. Sinon est quod edas , est quod esurias. SY. Nemo fit esuriendo satur. RA. Est panis. SY. Est, sed atredi furfuraceus. R A. Delicias hominis i Te quiadem scenum esse oportuit, si pabulum detur te diu gnum. An postulas ut te asinum tantum placentis saginem 3 si sistidis panem citra opsenium, addo porrum, aut, si mavis, cepe. R . Est tibi abeungum in forum. SY. Tam procul 3 R ix. Non sint nis sex passus:tibi pigro sunt bis mille. Consulam autem tua; pigritiae. E

68쪽

3 . HERILIA IUSSA.

idem legatione multa conficies negotia : tu supputa in digitos , ut memineris. Primum deflectes ad vestiarium , ac thoracem i undulatum, si jam perfectus est , ab eo recipies. Hic quaeres Cornelium. a veredarium. Is plerumque est in Cervo ; ibi po- titat. Rogabis, si quid habet literarum ad me, & ad quem diem sit prosecturus. Deinde convenies irae catorem pannarium: rogabis meis verbis , ne quid solicitus sit quod pecuniam non miserim ad diem Iraescriptum; numerabitur propediem. SY. Qua do3 3 ad calendas Graecasὶ R A . Rides,ganeoZimo a te calendas Martias. In reditu deflectes ad laevam , Mex bibliopolis disces , si quid adve rum sit novellorum libellorum e Germania. Cognosce qui sint, de quanti venales. Post haec rogabis Goclenium , ut mihi dignetur esse conviva , alioqui coenaturo soli S x . Etiam convivas vocas Θ non habes domi unde vel murem pascas. R A. Proinde tu, consectis cete ris, abi ad macellum, & eme nobis armum ovillum: cum curabis eleganter assuri . Audin' haec 3 S Y . Plura quam vellem. R A . At vide,ut memineris.S Y .V potero dimidium. RA. Etiam hic stas , cessatorΘJam rediisse oportuit. SY. Quis possit unus tot rebus obeundis ruisicere Θ Deduco, ac reduco. Sum illi a scopis, a matula, a pedibus, a manibus, a poculis, alibellis , a rationibus, a jurgiis, a legationibus : p

stremo non videor illi sat occupatus , nisi sim &coquus. et V ndutitum J vulgo de eametit. χ radariin J Quem vulgo curarem aut postam voca,

mus.

3 Id est. Nunquam, Graeci enim nullas habuerunt Ca

lendas sed per νμαννι idi numerabant: per contrarium ele

onter possumus dicere ad Neomenta4 Latinas,

69쪽

R A. Proser ocreas: nam equitandum est. S Y . Ea adsunt. RA. Probe quidem abs te curatae: totae rubent situ. Opinor nec extersas, nec unctas hoc ar

no , adeo rigent prae siccitate. Exterge si uvido panno: mox unge ad ignem diligenter, ac I macera, donec mollescant. SY. Curabitur. R A. Vbi calcaria 3 S Y. Adsunt. R A . Verum, sed obducta rubigine. Vbi fraenum & ephippia Z S Y . Sunt in promptu. R A. Vide e quid dent, aut ne quid ruptum, aut mox rumpendum, ne quid nobis sit in mora. cum erimus in cursu. Propera ad sellarium, & hoc Iorum cura sarciendum. Reversus inspice soleas, sive calceos equorum , num qui clavi desint, aut vacillent. Quam macilenti uini equi, quamque strigosit Quocles absterges, aut pectis illos in anno3 S Y. Imo quotidie. R A . Nimirum res ipsa loquitur. Jejunant, opinor, nonnunquam totum triduum. SY. Minime.R A.Negas tu quidem, sed Iiud dicturi sint equi, si loqui liceat : quamqvana satis loquuntur ipsa macie. S Y . Curo sectulo. R A . Cur igitur tu habitior equisὰ S Y . Quia non pascor sceno. R A Hoc igitur restat. Adorna manticam ce- Ieriter. SY. Fiet.

P mihi videre non in aula natus, sed lui. caula,adeo moribus es agrestibus. Puerum . a Varia est huius verbi, macero. significatio, si ero ad

corpus refertur sumitur pro attenuare: aput Hormeniis maceror ignibus: si ad animum, affigere lic Plaut. Adhόe facinus me miserum macerat. at cor cruciat: si ad res inanimatas, madefacece aut mollificare: ut hic loci.

C ingenuum

70쪽

so MONITA PAEDAGOGICA.

ingenuum decent ingenui mores. Quoties alloquutur te quispiam , eui debes honorem, compone te in rectum corporis statum , aperi caput. Vultus sit

nee tristis , nec torvus, nec impudens, nec protervus, nec instabilis, sed hilari modestia temperatus : oculi verecundi, semper intenti in eum, cui loqueris: juncti pedes, quietae manus. Nec vacilles alternis tibiis , nec sint gesticulosae manus, nec mordeto labrum, nec scabito caput, nec fodito aures. vestis item ad decorum componatur, ut imius cultus, vultus, gestus, & habitus corporis ingenuam modestiam, & verecundam indolem prae se serat. Pu. Quid si mediter3 P AE . Fac. Pu. Siccine satis3 PAE. Nondum. Pu. Quid si sicὶ P E. Propem dum. Pu. Quid si fic3 P AE . Hem satis est; isthuc tene, ne sis inepte loquax,aut praeceps. Nec Vagetur antianus interim,sed sis attentus quid ille dicat. Si quiderit respondendum id facito paucis, ae prudenter , subinde praefatus honorem, nonnunquam & addito cognomento honoris gratia: atque identidem mmdice flectas alterum genu, praesertim ubi respo sum absolveris. Nec abeas, nisi praefatus emam, aut ab ipso dimissus. Nunc age, specimen aliquod hujus rei nobis praebe Quantum temporis abruistia maternis sedibus ξ Pu. Iam sex ferme menses. P AE. . Addendum erat , domine. Pu. Jam sex se

n Ie menses. domine. P AE . Non tangeris desiderio matrisλPu. Nonnunquam sane. PAE. Cupis eam

revisere Z Pii. Cupio , domine, si id pace liceat

tua. Ρ bE . Nunc flectendum erat genu. Bene habet. Sic pergito. Cum loqueris, cave ne praecipites se monem, aut haesites lingua, aut palato immurm res, sed distincte, clare, articulate consuescito pr

serre verba tua. Si quem praeteribis natu grandem , . magistratum,