장음표시 사용
351쪽
348 Coi. v MEM. AE I, in. I, Ch P. I M. Catonem Censorium illum memoremus, qui eam L lino loqui primus instituit. Post hunc duos Sasernas patrem et silium, qui eam diligentius crudierunt; a deinde Scrofam Tremelli iun, qui etiam 'eloquentem reddidit; et M. Terentium, qui expolixit; mox Virgilium .' qui carminum fi quoquc potentem iacit. ' Nec postremo quasi pacilagogi cius mominisse dedignemur, Iulii Hygini : veruntamen ut Cartha
ginensem Magonem rusticationis parentem maxime V n remur. nam huius octo et viginti momoerabilia illa volumina cx senatusconsulto in Latinum
Sermonem Conversa sunt. Non minorem tamen laudem meruerunt nostrorum temporum viri, Cornelius
Celsus et Iulius Atticus. quippe Cornelius totum corpus disciplinae quinque libris comploxus ' est. hic do una SpeCie culturae pertincntis ad vites singularem
prorum aetate non eonstat. Ante
Magonis litiros. ex pun eo sermone tu latinum iranslatos, deleta Carthagine. scripsἰsse ii trumque suspἰeor ex Ioei, laudatia in his nostrIs Seripioribus. Agrum Sasernae Gallicum memorat Varro I, e. 8, s. 6. Ceterum Sang. silium et Parrem.
punieci sermone translatis, rastis erat,
teste nostro ab initio rapit;s his iis. Varronis trietis de scriptoribus latinis intepet dii; igitur dubitari potest, ans l Cn. Tremollius is, quem Varro II. 4 , s. 2 . ei alibi disputantem de agri custiara introduxit, et ut peritum agri-eolam lauda ii. Ante Varronem scripsisse argu i ordo a Columella Insiἰ-
Oeto et Nixinli) Male ex h. l. XVIII, pomit Isidorus VI, 4. Celitis) Gixum a Graee no trans seriplum sui se . ait Plinius 3 1, Mel. 4, no. 5 , quem locum ad unum de ite hel cenaea loetim Graecini reserve malebat Morgagni Epis I. de Celso p. IX ed. Patavinae. Celsi libros de re rustiea quin irae sequebantiarol in in Codieibus seriplis octo de re medieci ; unde in libris script Is quartus de medietna numeratur Arrium
352쪽
Iibim in odidit. Cuius vellit discipulus duo volumina similium praeceptorum de vineis Iulius Graecinus composita sacetius et e Puditius posteritati tradenda curavit. Hos igitur, Publi Silvine, prius quam cum is
agricolatione contrahas , advocato in Consilium : nec tamen sic mente dispositus, velut summum totius rei Sententiis eorum consecuturus e quippe eiusmodi scriptorum monumenta' magis instruunt, quam iaciunt, artificem. Vsus Et expectetitia dominantur in artibus: is
neque est ulla disciplina, in qua non peccando disca- tui .' nam ubi quid perperam administratum cessit improspere, vitatur quod sesellerat: illuminatque
rectam viam docentis mugisterium. Quare nOStra Prae- reepta non donsummare scientiam, Sed adiuvare promittunt. nec stati in quisquam compos agricolationis
erit his perlectis rationibus, nisi et obire eas voluerit, et per sucultates potuerit. Ideoque haec velut adminicula studiosis promittimus, non prostitui a per Se Sola, sed cum aliis. Λc ne ista quidem praesidia,' ut ιη diximus, non assiduus labor et experientia villici, non culinies ac voluntas impendendi tantum pollent, quantum vel una praesentia domini: quae nisi frequens operibus intervenerit, ut in exercitu quum aruest imperator, cuncta cessant Officia. maximeque reor hoc signis cantem Poenum Magonem, suorum Scriptorum primordium talibus auspicatum sententiis: Qui agrum paravit,' domum vendat, ne mulit urba
cesserie correxi. Brusci . cessu inprospere. Postea consumare d. primae. ω
prae liu Spli. M lia pro ρiarialia Commel. Goes. Sang. Paulo antea signi. lesto eodein Morgagni Epistola II, p. 577. Cotili tilatis Cicero Tusc. V. 36, cum postilo tithil couirahe ait, iminullos honores ab eo petunt. Pur u Plinius 38 . seel. 7 ι Agro
imm domiam νε tidendam inclementer in me νιοι ea titiluale patiet atri ua
353쪽
nMIn, quam rusticum Iarem colere. Cui magis cordi fuerit urbanum domicilium, rustico praedio non eritis, opus. Quod ego Praeceptum, Si possct his temporibus observari, non immutarem. Nunc quoniam plerosque nostrum civilis ambitio saepe evocat, ac saepius detinet evocatos, sequitur ut suburbanum praedium commodissimum esse putem, quo vel ' occupato quotidianus excursus iacile post negotia sori contingat diu Nam qui longinqua ne dicam tranSmarina rura mercantu P, velut haeredibus patrimonio suo, vel ' quod gravius est, vivi cedunt servis suis: quoniam quidem et illi tam longa dominorum distantia corrumpuntur, et corrupti' post flagitia, quae commiserunt, sub expectatione successorum, rapinis magis quam culturis ' student.
II. Censeo igituo in ' Propinquo agrum mercari, quo
et frequenter dominus veniat et frequentius Se venturum,' quam Sit venturus, denunciet. sub hoc enim
metu cum familia villicus erit in ossicio.' Quicquid
vero dabitur occasionis, ruri moretur. quae non Sit mora segnis, nec iambratilis. nam diligentem patrem familias decet agni sui particulas omnes et Omni tempore anni frequentius circumire, quo prudentius
naturum' soli sive in frondibus et herbis, sive laici maturis frugibus contempletur : nec ignoret quidquid in eo recte sieri pote Pit. Nam illud vetus ost sol J
354쪽
Catonis. Agruin pessim multari. cuius dominus quid in eo iaciundum sit, non docet, scd audit villicum. Quapropte P vel a maioribus tradituiti. possidenti volempturo fundum Praecipua cura sit scire, quod maxime regionis genus probetur: ut vel careat inutili, vel mercetur laudabilem. Quod si volo sortuna Sub- ascripserit,' agrum habebimus salubri caelo, uberi glaeba, parte Campestri, parte ulla collibus vel ad Orientem vel ad inccidiem molliter devexis; terrenisque' aliis ae cultis,' atque aliis sylvestribas et aspexis, nec procul a mari aut navigabili flumine, quo deportari fructus, et per quod merces invehi possint.
Campus, in prata et arva fulictaque ut arundineta digestus, aedissicio subiacent. Colles alii vacui arbori- . bus, ut solis segetibus serviunt; quae tamen modico
siccis ac pinguibus campis melius quam Praecipitibus locis proveniunt. ideoque etiarn celsiores agri Dumcntarii planicies' habere, et quam mollissime deveri, ac simillimie debent esse campostri positioni.' Alii
garm. tuta et deineeps es deesse se paratim testatus est Gronovius; uin rurn sae vocabulum abesse et ipse malim.
Graiii, ei Plinii V, Ep. 6r pin ea
terreni a aiatis; neque onim Deil inquam saxum , etiamsi oreriarur , --Wril. planissimis eampis fertilitate
Minioni Minera tenerri et ianthrosa, --
disque etiam pedibus mollia et cedens ;ubi malim similiter terrenia legI. Ea Sangerm. laudavii si novitis r terre nis e vilis atque Vlυ. His asperia. - Ctitiis omissum ab Edd. pr. Pol. Tromb. et suo Pontedera in Cur. post.
damnat. Mihi non displieel, quamvis nune de auctoritate Sang. libri dubi
Positioni positione es Edd. pr. Cod.
355쪽
35a COL MELLAE LIB. I, CAP. 2 deinde colles olivetis vinetisque ut earum suturis P
cessitas aedili candi coegerit, nec minus pecudibus 5 pascua praebere possint. Tum rivos decurrentes in prata et hortos et Salicta, villaeque' aquas salientes
demittant , nec absint greges armoniorum, Caeter ruinque quadrupedum Culta et dumeta pascentium.
Sed haec positio, quam desideramus, disti cilis et rara paucis contingit. Proxima est huic, quae plurima ex his habet: tolerabilis, quae non pauciSSima. III. Porcius quidem Cato censebat in emendo inspiciendoque agro praecipue duo eSse consideranda, salubritatem caeli et ubertatem loci: quorum si ulterum deesset, ac nillilo minus quis vellet Incolere , mente esse Captum, atque eum ad agnatos et gentiIesa deducendum. Neminem enim sanum debere sacero sumptus in cultura sterilis soli: nec rursus pestilenti
.idetur. ιιι 1i Nue Antig. inneisque. Dei tops ante materiam excidisse quaedam vertia velut tali sinet qui . recie m nuit Cestier. Pro υ riaticis propter sequentia malim sevitii.
miliae e viuum Vulgatam visae inruae recte damnavit PODiedera; n aliam ieetionem res ipsa flagitat. Colles aquam praebent primum eam, quae derivatur in prata, hortos et licia; deinde ipsi x illae, quae cana. libus deducia et expressa fistulis salir emitur. p. III. cisto Debebat Varronem nominare, in euius libro I, e. I, P8 . exstant verba haec; sed ibi prodo rari est de Ilus. Ilecie hoe aditi titili Schoeligeti. In Calone e. I, s. I,
Ineia re In Varronis loeo est simplex eolere, et deinde Mauriam, sed ei Ibi Edd. primae etiamria habent. Deinceps vulgalum sumitia ea Br. et Ald. correxi .
356쪽
quamvis seracissimo pinguique agro ' dominum ad Ductus pervenire. Nam ubi sit Cum Orco ratio ponenda, ibi non modo perceptionem fructuum, sed et vitam colonorum esse dubiam, vel potius mortem quaestu cortiorem. Post ' haec duo principalia subiungebat aitIa non minus intuenda e viam et aquam et vicinum. Multum conferre agris iter commodum: primum, quod est maximum, ipsam praesentiam domini, qui libentius commeaturus sit, Si vexationem viae non re r-midet. deinde ad invehenda et exportanda utensilia; quae res frugibus conditis 'utiget pretium t et minuit impensas rerum invectarum: qui minoris apportentur eo, quo facili nisu perveniatur. Nec nihil esse εetium parvo vehi, si conductis iumentis iter facias,
tiam Oicitiam I. B. Br. Diam asstin, Micinam L. Miam, aquam, Micinum lunt.
pares, unde prosecta ait leetio rad. I. I. quam vide in varietate. Ceterum in Varrone Edd. primae noreo ha-hetat , quod ex ore-ortiun esse do. eui ibi in annotatione. Sie Orriniosatia aetate dieios fuisse, qui antea Orchinii erant, narrat Cicero ἱn Or. e. 18 , ubi editur Getatos. Sed in Cluentiana e. 34, est C. O ehinitis. Idem de Petit. Cons. r. 5, voratur C. Geinitis; tibi Cod. Palat. Core hi initia habet. 2 e stiratis iussi lenti ele. Noe rursus ei ultimi , qui quam a feraeissimis .iu, hoe etiarn in Tromb. domintimiad furitis μου ire non sinit ex suo Codice probat Ponte tera. II illi la.
quam e Catone: agrum P ratur a cint omnia initieri ovortet a rim, Diram ,
et υitaritima ubi Vitae lius habet a virum tam es incinum cum d. plerisque, uhi est: a iam tam vel
Ad inoo nia) Beevἱter haee eadem tradii Varro I, 4 6, 6. In Catone nihil horum exstat, quae a Meti ne inde a resori ex eo Columella ψ nee hie respexit Varronem, cuius iameia libri hae in parte sunt valde viliosἰ.2 e noti nihil) Modiam negatio. nem monente Ursino inelusii Gesner. in s sententiam liue perl;nentem posuit Cicero pro Flaceo e. 29 r G. tonis est dictum, Pedilvis eo erasaa
357쪽
COLUMELLAE UR. 1 , CAP. 2 quod magis expedit, quam tueri Propria. Servos quoque qui secuturi patremfamilias ' sint, non aegre iter pedibus ingredi. De bonitate aquae ita omnibus clas, rum est, ut pluribus non sit disserendum. Quis enim dubitet, eam maxime probatam haberi, sine qua nemo nostrum vel prosperae vel adversae valetudinis vitam prorogat 7 De vicini commodo non est quidem
Certum, quem nonnunquam mors aliaeque nobiscum
diversae causae mutant. Et ideo quidam respuunt
Catonis sententiam: qui tamen multum videntur erraro. nam quemadmodum sapientis est, fortuitos casus
magno animo sustinere, ita dementis est ipsum sibi malam facere fortunam: quod sucit, qui nequam vicinum suis numis Parat, quum a primis cunabulis, si modo liberis paventibus est oriundus, audisse PO-6 tuerit , Ουδ' ἀν- σ: ure ci μ η γεπων κακογεχ. quod non solum de bove dicitur . sed etiam de omnibus partibus rei nostrae ' familiaris: adeo quidem, ut muli; praetulerint carero penatibus, et proptet iniurias' vicinorum sedes suas profugerint. nisi aliter existima-
i expedit. φι- tueri propria eorrigit Poniedera iii Ciar. post. transplasilis nihil; quom sequar. AlIas verba uiuam Meri propris sensu commodo carent. Diseriise Beere omiliti Sangerm. liber. Beoti vhusius malebal legi nosis,
Λ dioeritie eati P. Credo etiam voluisse scribere nobis cet diDersiae cutisue
libro seu fragmento , nondum edi lolii e . Victorius posuit narrationem de Cumae;s. Aeolidem ine lentibus, qui eommuni eo silici eotiira lares laircinesquo arma eciperent et eΨpilatis suceurrerent. Ilitie sieri est Heraclides, ut pauca amittant. Hune Igiliae Cumaniam morem respexisse Me,itidum, quum ista caneret; Cumis enim fuisse
358쪽
mus diversum orbem gentes universat petiisse relicto patrio solo, Achaeos dico et Hiberos. Albanos quoque , nec minus Siculos, et e ut primordia nostra contingam, Pelasgos, Aborigines, ' Arcadas, quam
quia malos vicinos serre non potuerant. Ac ne tantum 7
de publicis calamitatibus loquar, privatos quoque
memoria tradidit et in regionibus Graeciae et in hac ipsa Ilesperia detestabiles fuisse vicinos; nisi si Autolycus ille cuiquain potuit tolerabilis esse conterminus aut Aventini montis incola Palatinis ullum gaudium sinitimis suis Cacus attulit. Malo enim praeteritorum , quam Praesentium meminisse, ne vicinum meum nominem, qui nee arborem prolixiorem stare nostrae regionis, nec inviolatum seminarium, nec pedamentum' adnexum vineae, neC etiam pecudes ne
gligentius pasci sinit. Iure igitur, quantum mea fert
Opinio, M. Porcius talem pestem vitare Censuit, et in primis suturum agricolam praemonuit, ne Sua Sponte
nd eam perveniret. Nos ad caetera praecepta illud sadiicimus, quod sapiens unus de soptem in Perpetuum posteritati pronunciavit, adhibendum modum
Sang. teste G nov. Deinceps Are aias Br. o si a dii di ex Lip . Autrilieti, Br. postea Palistia Sang. s) Ita pro pia et Ii quid imi I. u. De. R. pol . D. mestici Mnerim Lips. Sang. i peetidis neglegi P. neglig. etiam Sang. v Poritas I. B. R . G. Cr. Si. κ proram, Die I. B. n. iiiiii. II. Deinceps raberos ) Centem Ponii Meodam eum Persis, Phoenicibus, Celiis ae Poenis in Hispaniam venisse, Varro tradit apud Plinἱum Ill, s. 3. Iline Iliaria ei Celtiberia dieta, monente Ges ero. Hine urbs Ponti IIηρα, alii, Ibora dicta. de qua Valesius ad Elimen. VI . 30. De Achaeis et Al. sanis Ponti eonferre iussit Gesnee asitim ad Mylaeem p. 30, et Pli
nium ill . secti 4, no. 4, ei Vt, s. i.
Pron Itaυil Post hoe veri nni inserta vulgo legebantur haee: μετιουαρι ou , quae quum I ictorius in ii. hris suis non reperta deleri iussἰsset, ineluserat Cestier. Equidem plane omi,i, libris etiam reliquia eo setilientibus. sunt enim a lii rariti seiota addita , qui , quae latinis verbis ex
359쪽
COLUMELL E Lin. l, CAP. 2 mensuram Ine rebus; idque, Ut non solum aliud actu- vis. sed et agrum paraturis dictum intelligatur, ne
maior in quam ratio Calculorum Patiatur, emere velint.Υ nam huc pertinet praeclara nostri poetae sens tentia, laudato ingentia rura, exiguum, colito. Quod vir eruditissimus, ut mea fert opinio, traditum vetus praeceptum numecis signavit. quippe acutissimam genium Poenos dixisse Convenit, imbecilliorem agrum , quam agricolam esse debere: quoniam, quum sit Cobluctandum cum eo , si standus praevaleat, allidi dominum. nec dubium quin minus reddat Iaxus ageris non recte cultus, quam angustuS eximie. Ideoque post reges exactos Luciniana ' illa septena iugera, quae plobi h tribunus viritim diviserat, maiores qua Stus antiquis retulere, quum nunc nobis Praebent ampli sima vetercta.' Tantaq quidem Curius Dentatus, quem paullo ante retulimus, prospero ductu parta victoria,
per tempus aliquod ararὲ omissum, eique opponi novale, qui aratus et
cultus est ager. vervactum autem est
vere aratus ager. Addit loeuiti, ubi Columella aἰt, Rhatii optime ser; Invetereto; idem tamen libro Xl praeeipilr nn e ratis Nooem es o vitam habeas quam pinguissimo et no- loco. Acilicti veter etiam , postquam aratume, . diei novum loeutri seu novale.
ail, mulium interesse, titrum in ruditerra , an in ea seras, quae quoiatitati Di sita sὶ i, quae voeatur restiti lis. citi tu ver acio, quae inierdum requievit. N
360쪽
I E RE RUSTiCAob eximiam virtutem deserente populo praemii nomine quinquaginta Soli iugera, supra consularem triumphalemque fortunam putavit satis So: repudiatoque publico munere populari aes plebeia mensura Contentus fuit. Mox etiam quum agrovum Va Stitatem Vi- ιιctoriae nostrae et interniciones' hostium fecissent, criminosum tamen senatori suit supra quingenta' iugera possedisse. suaque lege C. Licinius damnatus crquod agri modum. quem in magistratu rogatione tui-buni cru Promulgaverat . immodica possidendi libidino transcendisset: nec magis quia superbum videbatur tantum loci do tinere , quam quia flagitiosum quos hostis profugiendo desolasset tigros . novo more Civem Romaniam supra viros patrimonii possidendo do- serere. Modus ergo, i dii in omnibus robus, etiam ' fa
victorem c. 33, legitur quine a detin Sopietia ex agro eaptivo accepisse Curitim . Noster supra i Praes. 44; Plinitis VIIl. e. 3, et Valerius Maximus IV. 3, 5, asirmaiii. Hae ruensura sitit conlisitis, eis; populus quinquagenia ei iugera obtulisset. IIaee est liti ius Ioci sententia, hiilo lectionis et interpunctionis obscurata antea; quam re-,iiiiii ex Cod es. inseria v ce stitis. Deinde eomma piast nomine sustuli. Non opus igitur habet in viri emendatione, nee cum Gestiero ad victorium, sed ad iugera septena reserendum est.
Plinius s. c. muli quidem Curii
vivi concio est pernieiosum inrelligieliaem. etii septena iugera non essent Uris. mee amum menstima plebi post auctos reges a signalia est. Curii iugera
fuisse in Sabinis , doco locus C cero. nis apud Nonium p. 522 rdit. iee. Nerceri; .
l. e. decreris . nim a serinlti WPuttis
taxerunη aetri nilo. ώιi titilem uian- qimgintia , po tiliaris assigunt On s n. n. dum rum eueriail. Eadem ex Juliis Itygino narrat Gellius I, M. Forte ali Hygino sumsit etiam Columella. Ceterum alterum vocabulum abundare videtur. hitae Aldina iti Core gendis emenda it Me pii Mia menstir Ex altera tamen Aldina viis plebeia lauda ii Cesuer.
.rinque lege C. Lotiatis ) Est C. Lieinius Stolo. qui cum L. Sextio liἱ-bunus plebis et deinceps pluribus arani, eontinuis suit, teste Livio VI. 35 et seqq. idem deinde a M. Popilio Laenate sua lege damna tis decem millibus aeris, quod mille iugi rum