장음표시 사용
361쪽
parandis agris adhibebitur.' tantum enim obtinendum est, quanto eSt oPus, ut emisse Videamur, quo poti-TOmur, non quo '' oneraremur ipsi, utque aliis fruendum eriperemus; more praepotentium, qui possident fines gentium , quos ne circumire ' equis quidlim valent; sed proculcandos ' pecudibus, et vastandos ac 'populandos) seris derelinquunt, aut Occupatos neXusvium ' et ergastulis tenent. Modus autem erit sua Q unicuique voluntas facultasque. Neque enim satis est, ut iam prius dixi, possidere ' velle, si colere non possis. IV. Sequitur deinceps Caesonianum ' praeceptum, quo sertur usus elium Cato Marcus , agrum esse re
Lips. o P c. et me. Maset. ae II. p) ae p. om. I. B. Br. B. G es. Sang. q) embum eorrexit Ald. crinium ex Ald. Me Iunt. N. laudavit Gesner. r Ita I. B. Br. g. et Sang. teste Cronovio; si iam ex Sang. posuit Ernesti. Vulgo etiique. n Vulgo addiar moderata, quod abest ab Edd. pr. Lips. Sang. Anabr. Troiiab. Ponted. Leetionem Dostram probani Poni. et Selin. T. i) possidere om. P. Sang. Cap. IV. a) Censolem LIps. h Ita pro Cisto mereri ria I. B. Br R. agri eum silio possideret, mancipandoqtie filium fraudem legi seeἱsset, eodem lesie VII, 36, Plinio 38, 3. et Valerio VIII ,3, 6. Reliqua vide ad Varronem I, 2, s. Cir mire Facile assentior Ponte
derae, viliosam esse vulgatam nunc leotionem i sed nec illa, quam vir doeius probabat, eis mire quoque, mihi ad nitidum placet. Formula enim ne -m tiae ita positam reperire non memini. Alii sorte praesereni quoquo eum libi ci Sangorm Deinceps vecta stipervacua ae Poptiliandos monerile etiam Pontedera inctu,;. Proverbiali locutione dieebant ol ni fundos habes, qviantum milMtis non volui. Petronius ita e. 33, Persius IV, 25 , ni vi Gri-δtis, Ma tram non mititia otis rel. Iu- enalis IX, tot miLos intra tua pias a
Noti eisium) I. e. eivibus ob aes alienum nexis, qtii ad operas manu R-rias adigi poterant. Ita recte Bariti. Advers. 16, 43 , et G nov. Observ. l, 8, p. 76. Male igitur Ursinus ne crurum. Varro I, 37, 2, Obaeratos
Caesonianum) Suspirer, Pisonem aliquem intelligi; Pisones eni in ante quam frugi cognominari coeperunt, Caesoniorum habebant cognomen. Core ΜΛ tis Inepte vulgo Cruo,
mereati ris. Ita verbi in mereari repe
titur nulla eum signilitatione. De Iniaeops dedi tritis ex Edd. optimis; malim tamen tintinnis. Catonis sententia exstat cap. 7. Leelionem Gio Mi s
362쪽
visendum sacpius eum, quem velis' mercari. Nam prima inspectione neque vitia neque virtute, abditas Ostendit, quae mox retractantibus sacilius apparent. Inspectionis quoque velut formula nobis a maioribus tyadita est A agri pinguis ac laeti: de cuius qualitato dicemus suo loco, quum de generibus terrae disse Po-mus. In universum tamen quasi testificandum at suo a
Saepius praedicandum habeo, quod primo iam Punico bello dux inclutissimus MI Attilius Regulus dixisse
memoratur, laudum sicuti ne soccundissimi qu. Jem soli, quum sit insul ubris; ita nec est oeti e si vel saluberrimus sit, perandum: quod Attilius aetatis sua oagricolis maiore cum auctoritate suadebat ' peritiis usu. nam Pupiniae pestilo is simul texilis agri ' cul-atorcin suisse eum loquuntur historiae. Quapropter quum sit sapientis non ubique emere, nec aut ubi v-tatis illecebris aut deliciarum' concinnitate docipi: sic vere' industrii patrisfamilias est, quicquid ait L emerit aut acceperit, sapore fructuosum utque ' Hlilo: quoniam et g Vioris caeli multa rimedia priores tri
Pultitiae γ Vide varronem I, 9, 5.
probavit etiam Draventioreh. ad Livii in T. I, p. 532. Brusci lana etimavi ius , quem. M. At illim Sang. cum Polii. i-titis, cimisso Mareo. Plinius 8 . s. s:
consul aia et neque se adissimis lo- eis in ULMem agrum pararidum , -- quae essetis anta crimiam; . tibi vincen
tius similiter habet e seriis, ut b. l. ii e Politiam.
363쪽
COLUMELLAE L B. I CAP. 4diderunt, quibus mitigetur pestifera lues; et in exiliterra cultoris prudentia ac diligentia maciem soli
4 vincere potest. Haec autem Consequemur, si verissimo vati velut oracido crediderimus dicenti, Ventos et Proprium' caedi Praediscere morem Cum sit ac Patrios cuiliusques habitusque locorum, Et quid quaequo ferat regio et quid quaeque recuset: nec contenti tamen auctoritate vel priorum vel praesentium Colonorum , nostra praetermi Serimus' exempla, novaque sue tentaverimus experimenta. Quod etsi per partes nonnunquam damnosum est; in summa tamen sit compendiosum, quia nullus ager sine . prosectu colitur, simul ac tentando' possessor esscit, ut in id formetur, quod maxime Praestari' possit. ea res etiam se-xacissimos agros utiliores reddit. Itaque nusquam e3perimentorum varietas omittenda' est; longeque etiam in pingui solo magis audendum, quoniam nee
o Ila pro Minium I. B. B. Br. L. Coes. Sang. p promiserinvas Sang. plBe. o Vulgo inters luna quae om. I. B. B. Sang. Br. o tempeti crinitis Be. I. I. II. A. s Vtilin aliouando. I. B. B. Br. a trando paulo atitea quia pro quod ex Sang. dedi. t) Ita pro praestare Goes. Sang. B sch. v fer issimos I. B. B. Br. x shmittenda I. B. B. M. A. G. Deinceps Cieero Agrae. II, 35, ubi CampanIae agris opimis opponit Vaticanum e Pupἰnium. In Pupinia Atilium Bogu-ham agrum septem iugerum posse. disse testatur Valerius Maximus IV, 4, 6, qui feci. 4. Pupiniae solum
sterile atque aestuosissimum vocat. Celerum cense I mTlatis uati veram
LIps. libri leetionem esse puto, ex qua ortum habuit primarum Edd. et Sangerm. --e g. Propriam eo di Becte hoe eum optimis librἰs praetulit vulgato Maritim Pontedera, etsi in Virgilio I, 53 , plerique Darium odiderunt. Varium enim ei inconstans quod est, nee disci potest, nee praedici, igitur diseotido nullam habet utilitatem. In Virgilio etiam Sang. leelionem probare videtuisleinsius p. 4 86 C
terum eonsequimis paulo antea ex
Sang. annotavit Cronouius; et in i eo Virgilii evita, idom liber habet. Vitioso Milio Gesneri cratios e. N isque Vulgo addebatur Dae , qu d sensum turbat, etsi vel ,ie lo cum non satis emendatum puto. Praest,i Quid ossiet ex agricultura , quis maximus inde reditus enipossit. Becte line vulgato Praestare praetulit Ponledera.
364쪽
laborem nec sumptuni frustratur essectus. Sed cum ν 6 reseri. qualis standus et quo modo Colatur; tum villa qualiter aedificetur, et quam utiliter disponatur. MDI-tos enim deerrasse, memoria prodidit, Sicut praestantissimos viros L. Lucullum et Q. Scaevolam, quorum alter maiores, alter minus amplas, quam postulavit
modus agri, villas exstruxit, quum utrumque sit 'COn- ira rem sumiliarem. Diffusiora enim Consepta non SO- γ
lum pluris aediscamus, sed etiam impensis maioribus
tuemur: at minora quum Sunt, quam PoStulat fundus, dilabitur fructus. nam et humidae res et siccae, quas terui Progenerat, DCile vitiantur, si aut non sunt, aut propter angustias incommoda sunt tecta, quibus inserantur. Pro portione etiam facultatum , quam s
optime pater in dias debet habitare, ut et libentius
rus veniat, et degat in eo iucundius; utique vero . si etiam matrona Comitabitur,' cuius ut sextas, ita animus est delicatior. quamobrem A amoenitatu aliqua
Br. aien mi quom nae habet. Ex eadem et Ald. xtim 'ltim restitui. Ita satag. I ipa. es. Ante Cestiorum erat Moniam . ipse dedit quum. E. tiara ν, ἔ- - et quiam omili. G. tiam ulti Br. postea eadem prouidit Aere. Me hahel; denique S oliam. a) sie enim P. eas inis nutim e sit Br. fotitiinium Coes. Pro m. time f. a Sang. o eomitiat. I. B. Br B. d) tim res re) Iia sang. Gemerus edidit quum. Praeterea postulat uvis Columellae ut infra eap. 5, secl. 8 γ , ut legamus reseruet. Memoria Ita etiam supra e. 3. 7, memoriae tradit. Ita memoria publiea apud Ciceronem Orat. ll. 32, Leg. Ill, 20, veterem memoriam id habet inal. I, 2, aequalem Bruto e.
moria eastigatio rear mimas ἄν are, quam serrere . .
L nditis. Hi o Vulgalam olim in eo. Itietis itis tiri pie viro Orrigitum erat Ursinus, ei ex libro Polit. et Sang. emendaverat iam Emesii in altera editione; eandem seripturam in Anona mi Grammatio; e iee vetusto se reperisse testatur Ponte loci. In
iam ob rem Omittunt libet opii. mi , qui totum hune locum ita legi
365쪽
36 a CoLvMELLAE LIB. I, CAP. 4
demerenda' erit, quo PatientiuS moretur cum viro. Eleganter igitur aedificet agricola: nee sit tamen a discator; atque areae pedem tantum Complectatur, quod ait Cato, quantum ne villa landum quaerat, neve fundush villam: cuius universum situm qualems oporteat esse, nunc Explicabimus. Quod inchoatuvaedificium, sicut salubri regione, ita saluberrima parto regionis debet constitui. Nam circumfusus aer, corruptus plurimus asseri Corporibus nostris causas OLsqnsarum. Sunt quaedam loca, quae solstitiis minus concalescunt, sed DigGribus hiemis intolerabilitor horrent, sicut Thebas serunt Boeotias.' Sunt viae
delectanda malim legere; ita enim et Brusebiann. Quamquam video nunc Crono tum observ. 4, p. 333, existimasse verbum demereri sumplum
a Columella ex loeo Virgilii Aeneid IV, 349 Si te Carthaginis arces Phoenisso Lia meae e iaspeettis de tiner inlisa tibi Codices alii demeret scriptum habent, a Groncivio proba
Areae pedem Pedem vulgatae idem praeserebat stiam Nn ledera,
interpretatus ex avehitectura , .ub; pedeo ponere est fundamenia instituere. Attulit etiam locum lupi litiis
n e mmodaliam Sene e de Tranquil ι 4 s: exintiae saepe nreae in mi hosium describentis arte paruere, et quam-
Mis an sitim pedem ἀνo,irio fetae hiali Ahilem. xi ide, similiter pedem areae dici pro soli spatio , Decupato uode aut aedificio aliquo. Drubclitarias me indem habet. Varro de L. L. 13 , p. II: a wo diauis in oedis iis in pes maguras. ee Mi fundiam tam in
cius non cepit. Aer eorrnpitis Vulgo irater rium vique recle omiti l Saras . nam omnia nec terrae hominibusque est circumfusus , atmosphaeram hodie dicimus
366쪽
tepent hieme. sed aestate saevissime candent, ut apsemant Euboicam Chalcidem. Potatur igitur aer calore et frigore temperatus, qui ' sere medios obtinet
colles, quod neque depressus hieme pruinis torpet,
aut torretur ' aestate vaporibus, neque elatus in sum
ma montium perexiguis ventorum motibus.aut Plus iis omni tempore anni' saevit. Haec igitur est medii collis optima positio, Ioco tamen ipso paululum' intumescente ; ne quum a Vertice torrens imbribus conceptus adfluxerit , sundamenta convellat. V. Sit autem vel intra villam vel extrinsecus inductus sons perennis ; lignatio, pabulumque vicinum. Si deerit fluens unda, putealis quaeratur in vicino, quae non sit haustus prosundi, non amari saporis aut
meditis collit. I. B. Br. R. qui fere modios optines eiatis. Go s. qtii medicaciatis. Sang. qui fre medios ML entiis. o) Ita pro rorare I. B. B. Vulgalam hahel Br. p) antii om. Lipa. l . uti n P. s. piaritatim Br. Vulgo p uia tim. r) lia pro effluaerie P. GDes. Sang. o luxeris Lips. Cuileia) Hi ne sitimonium B; mestre Euhoeae elica Carystum memora The phr. II. P. VIlI, 4, atque inde Plinius 38 , s. 32. Maius miraculum reseri Seholiastes Euripidis ad Antig
ἐτρυγατα δε πεπαυθεῖσα περὶ τηυ ἐσ- πέραου Id m refert Schol. Fiarip. ad Phoenissas vers. 238, ubi recitat versus Sophoelis de vile Euhoica, positos inter Fraginetita Brunckinna p. 619. Sine dubio miraeulum poeiae auxe runt, quod interpretari licebit e, iis, quae de vite insana narrat Theophrasius C. P. I, cap. et 22, atque indoplitiitis X l, e. 27 t Vites quidem estris e stini, qtim M id insanas -- eam, quoniam in iis alia maturescunt, aliti mrges rit, aha florent. De vite Lubieci insana eadem narrat Aristol. Mirahil. e. 372.
Qui fere medios) Ita reeto libri Vulgatum quem fere meditis enitis ine
pium est. Nam aer citis inea eollem , non eollis aerem. Deiticeps torrem vulgato torret praetuli eum Vrsino et Potitedrra.
torpet aui sImito verbum. Contra Ges- nexus vulgatam interpretabantur: quir erexigui sunt in ptino seniorum mortis, ii Gm in inmmis montius ane unt. Quam equidem interpretationem nullo modo approbare possum; et si ipse Gesuerus saletur, summa montium
aliorum diei vulgo xeniis inam ibit a; verum lite intell; gi putat montes vulgares, nee emit Olympo ciui Athono
367쪽
et salsi. Haec quoque si deficiet,' et spes arctior aquao manantis coegerit, vastae cisternao hominibus, piscinaeque pecoribus' instruantur, Colligendae aqua citandem pluviali, quae salubritati corporis est a Commodatissima. Sed ea sic habetur eximia, si sictili litis tubis in contectam ' cisternam deducatur. huic proxima fluens aqua' e montibus oriunda, si ' per SuXa praeceps devolvitur, ut est in Guarceno Campania . tertia putentis Collina, vel quae non insima inlle 3 reperitur. deterrima palustris, quae pigro lapsu repit. pestilens, quae in Pulude semper consistit. Hic idem
tamen humor, quamvis nocentis naturae, tempori
bus flamen'J hiemis odomitiis imbribus mitescit: ex quo Caelestis aqua maxime salubris intelligitur, quod
MIM itrui Vt lovissimas aquas pluuiales iam olim IIIppoerales commendaverat. In vcieabulo trimum vilium latere arguit etiam lectionis va-
FLena aqua Ursinus legi malebat
M. Bectet Atque ila voluisse scribi suspieor libros, qui omittunt si aule
Sang. Omittit. In G--- malebat cum viro doclo Gesuerus. Cataranos motiles Plinius III, secl. 9. Guareemian nemo nominavit. Gaurancis salitis habet Florus II, 6, 28. Gaurum montem nondum venditum fuisse Cieeronis aetate , cognosces ex Agr. II, 44. Nune video, Ahr Groncivium emendationem Cluverit oου lii, o Ix Italiae antiquae p. 4 342 , commem rare cirrano legentis ; et edo Gia iratio volu Me. Gaurus motis modio itinere inter Plateolos et Loeritium laciam paulum a mari remotus hodie J Irin e Iur re voeatur. auci re Clu-
verio. Locus Plinii XsV, s. 8, quidamitia distingit et, summis eoilibtis Gau- raritim gigni, mediis Fatisti tim; imis Faler atina hue Don pertinet; nam thi ex cod. missi ei. et duobus Hispanicis Catieturam recte eorrigit Pini ianv . Galetius apud Athenaeum I , p. 27 ,
368쪽
otium venenati liquoris eluit perniciem . sed hanc potui probatissimam diximus.' Caeterum ad aestatum temperandos Calores et amoenitatem locorum plurimum Conserunt salientes rivi, quos, si conditio loci Patietur, qualescumque, dummodo' dulces, utique perducendos in villam Censeo. Sin summotus Iongius a collibus erit amnis, et loci salubvitas editiorque situs ripae permittet Superponere villam profluenti ,' cavendum tamen erit, ut a tergo potius, quam Praeso numen habeat. et ut aedificii frons aversa sit ab infestis eius regionis ventis, et amicissimis adversa; quum plerique amnes aestate vaporatis,' hieme Digidis nebulis caligent.' quae nisi vi maiore inspirantium ventorum submoventur, pecudibus hominibusque Conserunt peStem. Optime autem salubribus, ut s
dixi, locis ad orientem vel fudJ meridiem, gravibus
ud septentrionem villa Convertitur. eademque Semper mare recte Conspicit, quum pulsatur, ac fluctu rospergitur; nunquam ex ripa, sed haud ' paulum sub
Quam prae se) Plinius XVIII, s. fire Menie nee itiata piatia a ponendum esse υiliram, neque auserem smne, quiam- qtiam Homertis omnino e flumino sem. por autem Nns auras insti tigres Neris
simo undi. a. Smerare in ars nosA Meis sei'tentricinoni dolui, miridiem in frigidia . in una' rrilis exortum es quino-xi. n. Varro I, a . 2, cavet, ne adceesus sumen villa ponatur.
Au orientem Cum Sangem. aupost Hl spurium censeo. Palladius I, 8, 3r positio insitis tigri. qui eligendus est, ea sit; in frigidis pro Meiis
Orictili vini meridi ., viret tiger d. Meesse η mittis , - in entidis Dero pro- Minciis pars mblius septentrionis optasula
Aestietu) Liber Sang. a sitiem. Celorum hune loeum ita legi volebat
Vesinus: Nonnunquiam ex ripa pariatimati via - mulo politis inter I . Aedrecte sensum esplicavit Ges et iis,
369쪽
COLUMELLAE LIB. I, CAP. bo mota a littore. nam fraestat a mari longo' potius intervallo, quam brevi refugisse': quia media sunt spatia gravioris halitus. Noc paludem quidem vicinam esse oportet aedificiis, nec iunctam militarem viam: quod illa caloribus noxium Virus eructat, et infestis aculeis armata gignit animalia, quae in nos densissimis examinibus involant; tum etiam nantium serpentiumque pestes hiberna destituta ν uligine,
Oeno et sei mentata Colluvie vere nutas ' emittit, ex quibus saepe contrahuntur caeci morbi, quorum Causas ne medici quidem perspicere queunt; sed et anni
toto tempore situs atque humor instrumentum rusticum supellectilemque et inconditos conditosque seu - ctus Corrumpit: haec autem praetereuntiam viatorum
populationibus, et assiduis devertentium hospitiis in-
a P. s. Deinceps pariliam vulgatum ex Br. correxi. t longo aia politis Sang. v) Ita pro noti ictim P. L. Sang. niatriciis l. B. B.. Br. xa pestis I. B. R. Br. v) Iia pro destim in I. B. R. I tr. E Vulgo Meneninas I. B. B. quὲ sImul pro sed legi volebat avi, sed praestabat inserere harui eum libris seripiis.
occasione invitali tabernas dicersor;as villae caupones pie servos adiungehant, ut ad Varronem demonstravi. Ceterum Mineram pro iura Irim Bimaeli. Vere nisuri minus vulgatum δε- alit ruris ne Iaa ita corrigi iussit. Egregie l Sed praeterea herbum miserimm mutandum erat in nranritim , quod fecimus. Vulgatum destiliaris ferri non poterat, quia Pestes nairi. cum seu nantium serpentiumque liora destituuntur in ulline hiberna sed semina earum deposita in uligἰne hi- herna; et postea de,litula seu sibi re lieta uligἱ ne eaelusa in eoono ei sol servienicita colluvie nascuntur. Ila infra Il, ι, 3, seu spomo seu casti de a triau humtis, Mum est re etitia ciam,mnquo feriore respondet; tibi Goes liliae habes a relictis Posias tamen etiam 3 earia destitinas defendere, sed tune addendum est in. Den que inepte adiungitur Denerarum; satis enim in peste intelligitur xenenum. Veris metitionem desiderat non solum hiberna uligo, sed et sequentia verba
sed et anni lodo tempore. Nair cum p stes non possunt separaiἱm memorari: sentiuntur enim serpentes, quorum Ocabulo Dalrires comprehenduntur. Contra animalia Naulia ei serpetilia
tu paludibus plura gignuntur, quae
ad serpentum genus non pertinerat, sed comprehenduntur numero inse- cicrum reptili iamque. D ertistitim) Ita recte Sangemn.pria dιDirtinitam habet.
370쪽
sestat rem familiarem . propter' quae censeo eiusmodi iavitare incommoda , villamque Deo in via neo' pestilenti loco, sed procul et editiore situ condere, sic 'ut frons eius ad Orientem aequinoctialem directu sit. Nam eiusmodi positio medium temperatumque libra-8mentum ventorum hiemalium et aestivorum tenet:
quantoque fuerit aedificii A solum pronius orienti, tanto et aestate liberius capere perflutus, et hiemis ΡPocellis minus in stari, et matutino regelari ortu poterit, ut concreti rores liquescant: quoniam sere pestilens habetur, quod est remotum aE sinistri in soli et apricis flatibus; quibus si caret, nulla alia vis potest nocturnas pruinas, et quodcumque rubiginis aut spurcitiae resedit, siccare atque detergere. HKec autem quuin hominibus asserant perniciem, tum et armentis et virentibus eorumque fructibus.' Sed quisquis aedificia svolet in declivibus arcis exstruere, se in per ab inferiore Parte auspicetur: quia quum ex depressiore loco suerint Orsa fundamenta, non solum superficiem suam su-
legi volebat aedifieium soli, reele in inprobante Hel tisio ad Ovidii Fustos I, 409. Deineeps regeti, i -li Paconit quom fore Bruscii. habet.
A stiperiori parte palin et aueioritas libroeum ita scribero itissii prci.tii MPmiorem pia una. Ita sacere iussis etiam Pontedera.