Scriptores rei rusticae ex recensione Io. Gottlob Schneider cum notis tomus primus °quintus

571쪽

genorare possit. Vorum eiusmodi partum comperimus i 6 non ta in ipsius resecis quam materni esse muneris.

Nam quia inhaeret stirpi suae, quae est natura ferax, misius adhuc paren's alimentis et foecundi partus seminibus ac veIut altricis uberibus eductus, paulluti in fructum serre condiscit. At ' quae citra naturae quandam pubertatem immatura atque intempestiva planta direpta trunco vel te prae vel etiam stirpi recisae Τ inseritur, quasi puerilis aetas ne ad coitum quidem nedum ad conceptum habilis vim generandi vel in totum perdit, vel certe minuit. Quare magnopere Ucenseo in eligendis 'seminibus adhibere curam, ut e fructuosa parte vitis palmites legamus cos, qui laturam Aecunditatem iam dato Ductu promittunt. Nec tamen contenti simus singulis uvis, maximeque probemus 'eos, qui numerosissimis laetibus conspiciuntur. An non ' opilionem laudabimus ex ea matre sobolem Propagantem, quae geminos enixa siL; et caprarium subintuentem laetus earum pecudum, quae trigemino

hie restris hahet, teste Gr nn i , et paulo antea eum Polit in reti m ---mitii. quae scrἱplura multis e iam aliis in t eis oecurril. Haud seio an ea tibiqne praeserenda sit vulgatae.

manitir amem de Mile foemidia ne epi Iermas Machia esse fertilia, quiae

muri ferax talis feraetores in se ha- re materitis. tibi verba et ἐinas

omittit Codex Lugd.

572쪽

partu Commendantu P7 videlicet quia sperat ' parentum 8 foecunditati prolem responsuram. Et nos sequemur' in vitibus hanc ipsam rationem, tanto quidem mugis, quod compertum habemus,' nut. vali quadam mubgnitate desciscere' interdum quamvis diligenter probata semina : idque nobis poeta velut surdis veritatis inculcet' dicendo : Vidi lecta diu, et nititio Uectata Iabors desinenare tamen, ni pis humana quotannis maximia quaeque manu legeret. sic omnia fatis in peius mere, ac Dctro sublusa ν ferTi. Quod non tantum do seminibus leguminum, sed sinJ tota ' agricolatio- nis ratione dictum esse intelligendum est: si modo longi temporis observatione comperimus, quod Certe comperimus, eum 'malleolum, qui quatuor uvas tulerit, deputatum et in terram depositum, a foecunditato materna sic. degenerare, ut interdum singulis, non-20 nunquam etiam binis uvis minus asserat. In quantum nutem censemus desecturos' eos, qui binos aut sero singulos laetus in matre tulerint, quum etiam Ieracissimi translationem saepe Deformident 'Itaque huius

Videliari quia sperat) limorum librorum ieelionem dedi. Ita ἱnsea

Manitis mutavi in hale s. In to itiosa haee esse. mani flum est unietiique. GOes. liber habet e tota agri titione spinio.. Db; si lium amplitudinem artis sign;Reare putabat Pontedera : stilionem malebat Broi1khus, sed vel ita viiii maxima pars remanet. Igitur suspicor legendum a seia in totam de omia M.tione. Translinionem - reformi vino Lego:

573쪽

rationis demonstratorem magis esso me quam inveniorem, libenter profiteor: ne quis existimet, fraudari maiores nostros laude merita. nam id ipsum sensisse eos non dubium est, quamvis nullo alio sit scripto Ρroditum, exceptis quos' retulimus numeros Virgilii, sic tamen ut de seminibus leguminum praecipiatur. Cur enim aut C duro natam virgam, aut etiam ex foe- at cundo malleolo, quem ipsi probassent, decisam sagittam repudiabant, si nihil Interesse lucebant,' ex quo loco semina legerentur7' Num γ quia vim soccvnditatis certis quasi membris inesse non dubitabant, idcirco ' pampinarium et sagittam velut inutiles ad deponendum prudentissime damnaverunt 3 Quod si ita est, nihil dubium est, multo magis ab his improbatum esse 'etiam illum palmitem, qui frugi sero loco natus

Ductum non attulisset. Nam si sagittam, id est supe- ariovem partem malleoli, vituperandam Censebant, quum eSset eadem pars surculi frugiferi, quanto ma

gis vel ex optima vitis parte natum flagellum, si est sterile, improbatum 4b his ratio ipsa declarat 7 Nisi

tamen, quod est absurdum, crediderunt id ' translatum et abscissum a sua stirpe, destitutumque materno

574쪽

57 2 Coi V MELL E Lis. III, CAP. lo alimento, frugiferum,' quod in ipsa matre nequam fuisset. Atque haec se forsitan pluribus dicta Sunt, .

quain exigebat ratio veritatis : minus tamen inultis, qua in postulabat prave detorta ct inveterata opinio

XI. Nunc ad reliquum ordinem propositae disputationis redeo. Sequitur hanc eligendi malleoli curam pastinationis ossicium: si tamen ante de qualitate soli . Constiterit. nam pam quoque phiri inuin et bonitati otlargitati frugum conserre, nihil dubium cst. ac prius, quam ipsum solum perspiciamus, illud antiquissimum cenSemus, rudem potius eligendum agrum, si sit sa-

cultas, quam ubi fuerit seges aut urbustum. nam de vinetis, quae longo situ exoleverunt, inter Omn s au-Ctores Constitit, pessima esse Si reserere velimus. quod

et in serius solum pluribus radicibus sit impeditum a Qvelut irretitum, et adhuc non amiserit virus et cariem illam vetustatis, quibus hebetata quasi aliquibus Ve- a uenis humus torpeat.' Quam ob causam silvestris ager

. B. Be. R. e)Jrugifero: quin ipsam ma-em nequam Dissa I. B. B. Br. S.CAp. XI. iaῖ etim Vieior. et reliqq. aule Gestierram. h ne plus quam L. deinceps post ipsum addidi ex Sang. aestim. eo piarimis Be. S. d Frugifor- - nequam ) Deest ver. hum aliquod seri, seu fore. liaque suspieor verbum feri, quod Edd. I.

B. R. post verba inruperan irim emae Basis, alieno plane loco inserunt. ν litia ad hune loeum pertinere. Ceto Tum respexit Columella ad illam sermonis romani consuetudinem, quae hominem frugi opponebat homini nequam. Beele igitur Gesner obnitebatur Poniederae omendanti in ipsia matre nunquam fissit. Catonis ne- am h sitim non pertinere ad latine Ioeum. reele monuit Pontedera Iu ris Aee. p. 468. Quid si vocabulum

frugiferum e liut ex fetigi fieri a Quod postquam in frugiferum fuerat

mulaliam , librarius Codici in marg ne varietatem fieri alieno loeo appos ii quam Edd. primae post e se Ne in is

aeruerunt.

schinna.

SLeviris ager Palladius II, 33: Ad pastinavidum mira agros Pinius eti-

575쪽

praecipuo est cligendus, qui etiam si seu totis aut ar- ω horibus obsessus' est, facile extricatur, quod suapte Natura quaeCunque gignuntur, non penitus nec in prosundum radices agunt, sed per Summum ' terrae dispergunt atque deducunt, quibus serro recisis atque exstirpatis, purum ''quod superest inferioris soli , rastris

. licet est odere, et in sermentum cougerere atque Componere : Si tamen rudis terra non Sit. Proximum est vacuum arboribus arvum . si nec hoc est, rurissimum arbustum vel olivetum. melius' tamen vetus olivetum

quod non fuerit maritum, vineis destinatur. Vltima est, ut dixi, conditio restibilis vineae. nam si necessitas sacere cogit, prius quidquid est residuae vitis exstirpari debet i deinde totum solum sicco fimo, aut si id non sit, ulterius generis quam recentissimo Stercorari atque ita converti,' et diligentissime refossae

si noeessilvis coegeris, Prius multis arationatis eaere Iur , is a titia r iei-btis prioris innaeae et omni eartim coria et Nitiuore deriam noDelia trilis traitis possit in ei. ubi reelius Crese. eum

Polii. libro habet eius earis. Deindes olorem disit Palladius, quod Columella supra se l. 2, uirus. Murittim Pliuius s. 32, no. 22 rnon spernusu plerique fraxin f -- e etiam oderim , si non sit timbrosia rumia, in nuti luistis intutis. Ficus maestas memorat eliam Theophrasius

C. Ρ. II, 35. Sem smo Cinere, et simili. Ita et inses V, 9. 34, tibi vide notam Nihil igitur deest . quod suspicabatur Morgagni. lo libro lamen Sang. est trottim imo aestim simo. priore fimo

sublus punctis appositis deleto. Reos ae Vulgatum refossias notaverat etiam Cestier. Ceterum h. l. respex t Palladius II, 0 i radi sonines et purgamentia maxime riai ea sitieis, in stinimum regeris iuet. Quias in omMi Positionis genere est titiis

que screandia rae.

576쪽

5 4 COLvMELLAE LIR. III, CAP. I I

omnes radices in summum regeri atque comburi; tunc rursus vel stercore vetusto, quia non gignit herbas, . vel de vepribus egesta humo pastinatum large con- , tegi.' At ubi pura novalia et ab arboribus sunt libera, Considerandum est ante, quam pastinemus, surcularis necne sit terra: idque facillime exploratur per stirpes, quae sua Sponte Proveniunt. Nequo enim est ullum tum viduum solum virgultis, ut non aliquos surculos Progeneret, tanquam Piros silvestres et prunos, vel rubos certe. Nam haec quamvis genera spinarum si ut, ε solent tamen sortia et laeta et gravida Ductu consur-c gere. Igitur si non retorrida nee ' scabra, sed Ievia et

egentia. ut ἱ Crescent. eum Edd. I. B. B. habet aetortia. Sed noster infra c. 3 2,2 r se ras et ri torridis res unde vulgata huius loci lectio ea sera us

bes supra IlI, 3 , 4. III, 5, 3 , et ni, 7, 4. Sed ad Palladii locum reveris

577쪽

nitida, ct prolixa foecundaque viderimus, eam intel- 'ligemus esse terram surcularem. Sed hoc in totum:

at illud, quod vineis praecipue est idoneum. Proprie

Considorandum , ut prius retuli, si facilis est humus et modice resoluta , quum diximus Τ pullam vocitari: nec quia sola ea, sed quia sit habilis maxime vinetis. Quis enim vel mediocris agricola nesciat, etiam duris- simum tophum vel carbunculum, simul litque sunt confracti, et in summo regesti, tempestatibus et gelu '

Torum i vi in lla Pontedera eor- mortiatiline et mollitia. Ea aestu enim resti vulgarum torum ad illud, ex ve- et holitu maris frienti e et Neria tinteriuus C Mibtis, ut ait. Distinet;o- imgri s. In Isidoro alii legunt mor-nem mittam voluerat Cesnee, sed dae vile, in Plinio vetus editici mor perae aberrarunt. Plinius 47, a. 3 i tali mollitia. quam lectionem praesero. Nee pulla, vilem taber Cia iamia . Deinceps exeritiae enim hiatim maris extitique Optimia vitaias, sia Miae is ea vestigiis leeliotiis Isidori emetidari halis ne tis. Ita notat Virgilium iussit A. CovarrubIas. reeie i Posteau, 232. moniam et leviori cesse pro tiliae Pin-

Tophtim Palladius Π, 43r tofus sani Codex habet, unde Pintianus

ia alia diariora, Mi geti relaxautus es eorrigebati tectorii eata erodatiae. Vin aestius, Ptilcherrimas υin via friam, eetilius 8, 2, in Isidoro legit mobi- refrigerasis aeringe radieatis et iamore I inera mollitia. Exaeriti enim. GH-

deetento. Virgilius II, a 4 , et to vis etitam ea ros farinam easianea quaerea 3'. ubi damnat; contra Pliniux GP dieitur Plinio ι , s. 34. Idem s. 3 r nam romus Maiar nam, fiatilia 3 , s. 28 , in ton aquam frigidiorem evellimr mo e M aiae oribtis. Areno- servari, levesque inde et dulees fierisum tofum noster habet infra IV, 22, et quasi e latas purgari a sordibus et inde Palladius I, 5, . Puleos strui ait; idem 4 , s. 4, margam inisceam iubet Palladius Aug. 9 lapido trifiario hahat. In iuvenearum ventriculo nἱ--l sitiee. tibi Vincentius his roseo gri titem iosum nullo pondere repe-haiai, Codex Lugd. et Eris roserio. xiii ait Idem , s. 29, quem 28, a. 7, Plinius 36, s. 48 Utis aediseiis in. . pumieem dieit. Vide ad Varron. I, 9,

tilis est mortalitrue mollitiae - e eree- ei ad Pallad. I. u. tophum rubrumtur hiatim minis, frictietur inruo et Misis et nigrum Campania , allium in vin-ιcra ψ imgee. Sed eti- ωλαγ ιμ-n- bria , Piceno ei vinetia , qui serra ut

578쪽

COLvMELLAE L n. Ill, CAP. li,' nec minus aestivis putrescere caloribus ac resolvi; eosque ' pulcherrime radices vitium per aestatem refrigerare , Succumque retinere7 quae res utendo surculo sunt accommodatissimae. Simili quoque de causa probari solutam glaream calculosumque agrum et

mobilem lapidem: si tamen haec pingui glebae permista sunt. nam eadem ieiuna maxime culpantur.

ἡ Est uiatem, ut mea quoque' sert opinio, vineis amicus etiam silex, cui ' superpositum eSt modicum terrenum. quia frigidus et tenax humoris Per Ortum caniculae non patitur ' sitire radices. Hyginus quidem secutus e mellium praecipue montium ima, quae a verticibus defluentem humum receperint, vel etiam valles,

Br. h. patia r I. B. Br. n. Deinde registis Eaedem. aliae ante Cesti. IIginitia . Guel. Sang. Q ginus. Br. ZTenieltiun l quod I. Bonou. Bitiaeli. lignum Meatur, nominat Vitruvius I, p, et ex eo Plinius 36, s. 48. Denique in Plinii loeo de toso Viraeerat. 8, a, legii ijtiuilis aeui latis morosiliare Λα- . Pilas ex topho exstruetas in aquaeductuum substructione habet Frontinus de Aquaed. Alberius de

gro tu ide Deiae murae te immixtuso time Pro enit; propter quod nigros

Iopiues moltis, qui remiae υo ritu , muri et miseerit rerrae. Viari etiam

Aeris , sed non aleis niger nasti iralem Melinam. Videtur rosem dieere; et sorte ruiae tolus dieitis suit earbunculus. Germanicus Colum. inlex-pres Ortiuin veriit. Nun ling de herba Britannica operose doeere conatus est, terram tofaceam intelligi eam, quam Belgae nune metiera voeant, eiusque cespites Comburunt. Quam opinionem omnἰum naInime probare

possum.

Solisam glaream Palladius II, 33

Sed et Miata glarea et erat Latia verire motitia inpides , si liam haec Omniuo is se pinstitatis miscuere, ει silex, i Drra stipem ita est, quia figi s

sitire non pari tir. Mi Polit Iber eum Crese. habeti e retim terram sumsi rus, quia. Plinius 34, s. 8, et 37, s. 3: Pucina vina in saxeo colle maritimo amatu coqui ali in paucas amphoras.

Vide ad Palladium I, 6, 47. Destientem) Palladius II, 33 It m

inearum, de quibus Athenaeus I, p. 33 adduni Geoponica v, .

579쪽

xint, aptas esse vineis usseverat ' me non dissentiente.

Cretosa humus utilis. habetur viti: nam per se ipsa 9 Creta, qua utuntur figuli, quamque nonnulli argillam vocant, inimicissima eSt: nee minus ieiunus sabulo, et quicquid . ut ait Iulius Atticus, retorridum surculum facit, id autem solum vel uliginosum est,' vel salsum; en inarum etiam, vel 'siticulosum, et Peraridum. nigrum tamen et Putilum sabulonem, qui sit vividae terrae permistus, probaverunt antiqui. nam carbunculosum agrum, nisi ' stercore adiuves , macras vincas

cstice De dixerunt. Gravis est rubrica, ut idem Atticus is

ei Ηhitis. ad Ouid. Fasi. 3. α38. Qtiis sit timidiat L. , nisi ii I. B. B. Irtiole Male eluseia praeferebat h. l. l. Fr. Gron v. ad Livium T. I, p. 34 ed. Drahetib. oeta Palladius II, 33: argitiosis

villis Og, aeu mi fortis terra Permis est. Unde apparet, Palladium ita C luti, ita legia,s υDidae terrae, quod peties rutii etiam libri Optimi, non Iramidis . Pliniti 7, a. a r Cretum in fontium Pompei rum ragro ei a gilum etinetis nul inuem genes istis . DPonunt, qua ratim Prae rigues, quia exta tur in eo genere. Milicet sunt et viles, quae Pinguem ierram melius

tolerant aut postulatii; de quibus videa/ Palludirim I, 6, 9 , unde petes et tilia, ad iudi aridam vitium naturam

perlitientia. Plinius 4 , s. 3 Inrirem L. tam au- in IIcinensi mia is ein loris nigrum iremque riartim etiam pingui terrae permixtum in Metin. meis . vides, Plivium pinguem terram . ut Palladium fortem dieere, quam Idumella Di drim. GH eulo tim) Plinius seel. 3

ris moreria. pro eis iar. Varro I, 9, 2 rear nevitis, tu est, quae aliae Perfer, te si , tir Ouices fruortim Peruriat Palladius II, 31 ear noti ostis nisi

si ea a mari tir; acu hoc gentis aere inimictim est 'teristis, quia paris in i more seri sole nimis modocia aru --

580쪽

COLUMELLAE LIB. tri, C P. Ianit, et ad comprehendendum ' radicibus iniqua. Sed alit eadem vitem, quum tenuit: verum est in opere

dissicilior: quod neque humentem sodere possis, quod

sit glutinosissima, nec nimium siccam,' quia ultra modum praedura. XII. Sed ne nunc per infinitas terreni species evagemur, non intempestive Commemorabimus' Iulii Graecini conseriptam velut formulam, ad quam positu est limitatio' terrae vincatis. Idem enim Graecinus sic ait: Esse aliquam terram calidam vel Digidam , humidam vel siccam, raram vel densam, levem aut gravem, pinguem aut macram : Sed neque nimium calidum solum posse tolerare Vitem, quia inurui; neque praegelidum, quoniam velut ' stupentes et Congelatas radices nimio Disore moveri non sinat; quaeqtum demum se promunt, quum modico tepore evocantur. Humorem terrae iusto maiorem ' putrefacerea deposita semina : rursus nimiam siccitatem destitue Poplantas naturali alimento, aut ' in totum necare, aut

matio referre terrae etc. P. L. estim alio etiam Sang. e) quom Metid aliarentis Be. Del smpentia Dei congelatis nimis frigora Lips. oel etiam Pol. d) Iia I. B. Be. R. L. S. pro utilpatiar ne a humidiam . quoniam eum se promtivi in ea modi te ore seo ne humorem . nisi qnod tempora I. B. Br. B. Sang. -oeal l. B. R. e eant Br. emerinetir Sang. qui demum omittit.

ceps timent m.

Narag. aestimatio. Praeterea sie ast in Polii. et Lips. estimatio rescris terrae.

tibi referre ortum putabat Gestier ex aerrae. Nihi eontra videtur vera ibi latere lectἰo, hape se liceti via Dam

iis. Antiquum imitolio Pontedera interpretabatur: ex Graecini Drmula exemplum capiendum est et similitudo. Superues Graecum vNUM E pressit.