장음표시 사용
711쪽
posita celeriter emicat, et post quinquennium caesa more Salicti recreatur, D que 'in palum formata sero HSque in alteram caesionem perennat. Ea' pullam terrum et resolutam desiderat; sabulonem humidum vel refractum tofum non respuit; opaco et Septentrionali clivo laetatur; spissum solum et rubricosum rosormidat. Seritur ab Novembri mense per totam a hiemem sicca terra et repastinata in altitudinem dupondii 'ci semissis. nuces in ordinem semipedalibus;
I. B. Br. R. deineeps ordina Sang. nὶ lotitia P. Geius L. l. I. S. Vulgo Pe sitim. et antra ex Columella distingue i misique u irruem Mennio sere; postea prosilit. Reliqua verba deinceps interpretabor. Post Minquennium ) Plinius: e-ditio infra septimuim amn . Sesticeihima transplantatur ; deinde post quinquennIum eaed Ilur. Nisi Plinius aberravit exseribens Alsicum. γε in pestim) Ser pinram Pol. ei Sang. ne e ira piatam probat Pon ledera, nullo alio argumentra rominprobans nisi loeci Columellae, ut i est: genus fissilis iaminiciali manet dititius quam reres pestis. Sed ecce Plinius . Stisseti a pedam In iugeri etiam ea bis lego eae &
alteram silone stiria eaestiriam. Igitur Pontederae assensus vulgatum tivis in pratam correxi.
Irim in vulgatum eius enim in ah Aldo proditum suadente etiam
Potitedera correxi, ut rationes rectius ederet Cottimella plures, ola quas Castaneam probaret. Causa enim prior slaudis non continetur iis quas subiunxit Columella, itaque .utilgatum eius enim est etiam ineptum. Fiatim terram Palladius Novam-hri e. 7 1 amara solum molle et solu
ptatim non re si, si humor assen. seri . delevia r eliseis es opacia regimnibus ae miaxima in semetiationem
In ordinem semipedalistis) Pliniis, Interentia sint maialia. Palladius: pastinori ergo iactis deiciae, qui uio
desti stiriar sto, altitudine pedis tinitis et smis μι duo m. Dei rotis ara stiliaris in ordinem destis iis, aut serie
ararris remisti hine inde findentiati, qui fimo finiritis ae redactas in PM-
Merena caseumearum semen aeripiat nora
712쪽
ID COLUMELLAE LIB. Iv, CAP. 33 ordines autem quinum pedum spatiis dirimuntnri in
altitudinem dodrantis castanea depressis sulcis committitur. qui ubi nucibus sunt consiti, priusquam Complanentur, breves arundines ab latere castanearum
Panguntur, ut per hos sationis indices tutius ' sedi et 3 runcari possint.' simulatque semina stilaverint, etiam bima transferri queunt, intervelluntur, ac bini pedes arbusculis 'vacui relinquuntur, ne densitas plantas
emaciet. spiSSius' autem semen propter varios casus deponitur. nam interdum prius quam enascatur, aut
siccitatibus nux inarescit, aut aquarum abundantia putrescit, interdum subterraneis animalibus sicuti muribus et talpis infestatur. Propter quae Saepe novella Castaneta calvescunt; atque ubi frequentanda sunt, melius ex vicino, Si ' competit, mergi more
amplum pedis dodrome demeratim beia e semini propter noram sumiaminia e nisui. ipsa semina singulis i eis sim d terna Dei vina potia tuae, et inter se vitior Pediam spatis semontrari tibi Creseotitius habet deρωα-- terra rarama - altior Dei Dium pedum spinio separiata. Vides , spatia variare Palladium, qui sua aliunde transtulit quam Ox Columella. Ex Aliteo irati tulii Plinius, ot quaedam sorte errore suo variavit. Sed Columella nune ea. araneum in usum vinearum , Palla-d;tis ob stuclum Dueum serit. Semina Mila rim) Becte ila Ge-snertis emendae; voluit vulgatum stil-DMerint, surculum tenuem interpre.
aliis. lia Columella XI, 4 , 791 -- setius feorum in seminariis muri et in singulos stilos i. e. caules redigi iubet. Iterum V, 30, 27 t scimina amori rem sessum redi. min. Ita etiam de Aebritibus e. u. 5, 2. semina ergo h. I. germina,
planiae s l. Supra aulem Uisaeus se.
men de nuce est. De radice simplice illum diali Columella V, 40, 33, qualem nucum genus omne gerit. An ἱgitur de radiee inihlligendum 8 μ- drantalem stilum in cupressi translatione diaeti Plinius 4 , s. 44.
iae seminiario reanis ruis in aliud hipedisti inter atio ptas biennio. Palladius : Qui a transferre pia eriι. hi a Nasilas transferre deletiant. ἔπι- eus omen de rictoria timoris aeeipiar na umor insidotis timo germo ex
713쪽
pertica declinata propagatur, quam exempta reseritur. 4haec enim velut immota sua sedo vehementer germinat. at quae radicibus exempta et deposita est, biennio resormidat. propter quod compertum est commodius nucibus quam viviradicibus eiusmodi silvas institui. Spatia ' huiusco Sationis, quae Supra scriptusunt, capita Castanearum recipiunt MMDCCCLXXx Cu
ius summae, sicut ait Atticus, ex facili iugora singula praebebunt statuminum' duodena millia. Etenim ta
leae A propius stirpem recisae ' quadrisidas plerumque , ac deinde secundae taleae M eiusdem arboris bifidas ridicas subministrant :' quod genus sissilis adminiculi mutiet diutius quam teres palus. Cultus idem s
est flassionis' positionisque J qui vineae. supputari
dieittis. Pontedera putabat, nihil reserre , utram lectionem praeseras, probabat tamen ipse radietatis ut antiquiorem. Palladius : Cia pia ι, ρ
erat eas vineae in propuginem Meere ima Argiaria, qtide in radice nias meis. Idem paulo antea i Castanea M--αν vi piaritis, quiae sponte nas auret semine; sed q a Ninuis aeritis ita aegra est, vi hi Nio de eius Milia Urim istilitemtis. Serenda est igitur ipsis M. eis, hoo vir, seminiMs suis mense N emtii et Me 3ri, item rio. Fert a h. l. igitur eodem modo dieitur, ut supra cap. 30, 4, pertica intim. Plinius i Sunt et propagines, nulli viatilem fuditiores a
diae. quae quidem verba aut inepti sIme autii ex Attico translata, aut errore librarii vitiata. Nihil enim sani inest illis dura rudire totia in stati prosternit . Contra Datnogeron COOPOnic. X, 63i ci αὐτιροι δε ε λάμω φ-ων metα γαρ δυο ιν νυ φορἡσat. addunt gaudere terra areno. sa et i is si Igidis; nuee et viviradice ευριγου, παραπιτάλιυ αυτοριζων , praeterea clavis σκυταλῶ,) ei ramis, velut oleam , ab aequinoctio seri; nuiseem poni parie acuminata sursum spe
Cuitis stinimae N iam Numerἰ, quam libri Giis s. Et Sangerm. habent, etiam viet Ii Codd. e, hibuisse , mintiui ad Varionem I, 40, 2 . et miror, eam a victorio et Gestieris vulgari fuisse posthabitam.
714쪽
debet bima, quin otiam trima : nam bis ' serro repo tenda est veris' principio, ut incitetur eius proceritas. Potest otium quercus simili ratione seri; verum hiennio tardius quam castanea deciditur. propter quod ratio postulat tempus potius lucrari , nisi si
dumosi' glareosique montes, atque Ca genera terrae, quae supra diximus, glandem magis, quam Ca Staneamo postulabunt. IIaee de vineis Italicis vinearumque in-Strumontis , quantum reor, non inutiliter et abundo disserui: mox agricolarum provincialium vineaticos nec minus nostratis et Gallici arbusti cultus lxaditurus.
sed de iii ps. positionis e om. L. P. positionis I. B. Be. R. S. sed fossionis politionisque deesse in Sang. annotauit Geon ovius; igitur titrumque voea
Positionis e) Beete omli itini litie; seripit; igitur inclusi. Gestierus malebat p. tritioriisqtie legi, ineple ; depulatione enim statim deineeps subisi oli. Posli; cinis ratIo longe tilia invite quam in castanea. Palladius e
tioni s aditametur. Ita en; in ineus illoe resistitio distinguendus est. Pli
die is fodiendis stipptitarulisque Pre
putrescit, eaestimque maxime fugient. vhi Iegendum puto fodistir Ieriter, quater anno. nam vulga iam ineptissime interpretatur Hardu nus. Ad glandiferas arbores pertinet eseulus, Io Idi in . hine quereum dixit Columella. Palladius Nocembr. c. I: aescia a aedi iis ea risiicis apta materies.
co supra allato suspicor, olim h. l. suisse ere risi aut a gitiosi glareosis . Nam Qtimosi xἰx locum habet, etsi aliquatenus naturam terrae indieauldum I; sat; us tamen erat ipsam terrae naturam Priaprio vocabulo designare Quod in Edd. I. B. R est His i vix sanum est. - Qualitat in terrae ali. quam signis eari, eonfirmat locus X , 50, usi positi diimosis eoitibus hortii erram siliculosam arguere videntur. Nemo enim sanus in colle dumis obseptri hortum instituit. Ibidem versu II, ubi oratio de eodem horti si iuc ras iniicitor, prii tiroia liber Mosqueti sis Hiareia bal et ser pliam, istae iccii si vera esse l. naturam soli dumosincturalius stadicat ei.
715쪽
uno olim , Varronem Gesnerianum perlegenti, da eius Ornithone in mentem venerunt, quaeque deinde ad ea accesserunt, maxime, postquam hortatu Ernestii, viri multis modis venerabilis , ad eas cogitationes reductus sum : me optime expositurum existimo, si declarationi ipsius constructionis, descriptionem praemisero horologii, atque tuensae versatilis, qui hos instructum fuit. subiungam deinde adnotationes aliquas, quibus perpensis, an attigerim sensum seriptoris, prudens lector iudieare possit. Horologiorum autem, quibus Romani eae lo nubilo ae noetu utebantur, ornatiora, inter quae ea suere, quae Vitruvius Ana- portea voeata esse dicit, motu indicis aequabili nitebantur, quem admodum et nostra; nisi quod eo motu non duodecim, vertim viginti quatuor horis, circulus complebatur. ID aequales nutem quum essent Romanorum horae, aequiihili hoc indicis motu indicandae: peripheriam eirculi, quovis auui die ab eius apice describendi, in partes inaequales dividebant, quarum ratio p tenda fuit a motu solis , atque a latitudine loei, cui horologium prodesso debebat. Erat enim haec divisio pro partibus terrae, quarum diuersa esset latitudo, noti minus diversimode instituenda, quam solaria illa, quae in superficiebus describi solent solo adfixis, pro diversa altitudine poli diversa sunt; neque horologia, in quibus ita movebatur index, e loco trans terri magis poterant, quam potest maxima pars eorum, in quibus horae per umbra in
ιγ Dieitiras. descriptioni ad itin- date . Reperient eas lectores positas ei. A , omisi , De Laee nova Editio in altera borum Seripiorum Edilioueni initi picturarum oti inero et prelo Lipatae i* 3 prodita. Scin .emiorum studia oner.i rei vel retar-
716쪽
solis indieantur. Vtriusque rei modum ex Vitruvio ita exponam, ut si in ut ad Varrouem respiciam. Pro motu ergo iudicis aequabili parandum fuit castellum Λ Tab. l. Fig. I. atque euratidum , ut id ab aqua ad fluctite semper ad eundem terminum repleretur , quod obtineri poterat apud eum terminum lumine B laeto, per quod supersuum elaheretur. Poterat id lumen tubum terminare idonea longitudinis BC, cuius extremum alterum C per parietem eastelli ita transiret, ut converti posset, lumine it in ambitu circuli incedento; quo lumen istud IJ, tiltitudini aquae limitem ponens, utique volelevatur vel deprimitur. Describit eius generis verticellum et Vitruvius, sed quantum video, aliis quoque usibus destinatum, de quibus agendi hie loeus non est. Nostrum in id sol tim comparatum est, ut per motum indicis celeriorem vel tardiorem , tempus, quo hic plane revolvitur, contrahi vel exlendi possit. Quo melius cognoscatur, schemato seeundo Tati. I. aliter feetus exhibetur versatilis iste, parieti castelli adhaerens tubus, iisdem ad eius partes litteris adseriplis.
Sperabat Ctesibius, vel quisquis fuit huius generis horologi
rum inventor, fore ut aqua ex castello ita comparato per fora-
minutum D Fig. I. aequabiliter os flueret, dummodo nihil ita
huius D amplitudine mutaretur, quod quo, tempore labente , minus contingeret , sora minutum illud in auro factum est, veIlapillo aliquo duriore. utile spei si responderet eventus , posset
Sane per aquam, ex eastello em uentem, tempus accurate dividi, et in partes quantumvis paruos. Etit autem experientia compertum , licet summo studio altitudo conservetur, maiorem tamen aquae calidae eopiam eodem tempore per idem minutum sora
minutum eis uere , quam frigidae r euius rei ratio non dissiculter redditur. Eo solo elusa sunt alioquin sapienter cogitata e neque enim veteribus, quos tuaequalitas haec fluxus non latuit, eam penitus tollere eoncessum fuit. At nobis, qui in deseribendis Romanorum horologiis versamur, non in perficiendis, Omnis hic error praetermittetidus est , atque, suh conditionibus dictis, fluxus aquae, qualis primo eredebatur, plane aequabilis suppo
Aquam, a se raminuto D defluentem, vas E excepit, tres , quatuor aut plures pedes altum , cui optime eo venit figura cylindri recti, ad perpendiculum statuti. Debuit enim eiusdem
tibique amplituditiis esse , quo aquae exceptae superficies aequalibus temporibus aequaliter elevaretur. Diametrum autem bas. r
717쪽
maἰorm praestitisse minori, deinde uidebimus anmcoro tamen potuit pedis dodrans. Idem epistomitim habere debuiκse apud
fundum, quo evaeuari posset suo tempore, res ipsa loquitur. Debuit aulem et aliud epistomium esso apud suminum marginem
asis, per quod idonea aquae copia, quando opus erat, in id celeriter posset immitti. In uas istud E pondus F dependo bal a eatenula, quae si non eaderet in eius axem, parum tamen ab hoc recederet. Et ponderi F sigura tympatii conuenit, diametri, quam est amplitudo vasis E, paulo minoris. Materiem praebere potuit res quaelibet,
nullam ab aqua mutationem passura , et inter has ipsum marmor, etsi veteres id eavum secisse videantur. Alieri autem eatenulae extremo appendendum sacoma C eius ponderis debuit esse, quod, si catenula directe sursum producta ambiret iroebi eam I. non oleretur tympanum F in aquam plane immergi verum ossiceret, ut, aliqua sui parte prominens , in hac quasi nataret. Id quod futurum esse, tibi pondus eius aquae, quae succedere potest in loetim partis submersiae tympani F . nequale est excessui ponderis F supra pondus G, docet hydro, laiiea raliter eontingere nequit. Elevata ergo supersici e Bquae vcisis Eper aflluxum novae, quem aequabiis rii esse ponimus, tympanum
quoque F elevabitur . sacoma noti,iu C descendet, idque, nisi quod eo in otia pars catenulae ab una parto troehleae I transit in alteram , et ipsum set aequabiliter. Facito fuit hunc eatenulae motum atIam in eylindrum Κtransferre, ei rea axem suum volubilem , et in itidieem ui adhaeruntem; potestque eius rei ratio ex delineatione intelligi. Attamen non inutiliter addetur lamella tenuis, ad modum helicis vlindrum ter ambiens, quae partem eatenae ad erit udrum accedentem, ab ea. quae recedit, quantum ad impediendum
harum partium conlaetum satis est, removeat.
Indices in horologio Varronis duo suere, diurnus alter, alter nocturnus, puncta scilicet L, II, quae extrema sunt regulae utrique cuspidatae Lu, atque per rectam connectuntur, longituditiis suo loco desinietidue. Maec regula horologio ita nectenda erit, ut recta ea LM transeat per punctum M axis, circa quem convertitur c3linder Κ, in latino partem producti. Dehet autem
Connexio esse ea, quasi permittot regulae motum secundum
suum longitudinem, quo alterutra partium ML MII tau tutidulti augetur, quati tum altera sit brevior. Quae quidem partes ML, Mil, ubi regula eouvertitur, semidiametri fiunt e reuiorum, ab
718쪽
in dieilios L Η descriptorum, perseeio horologio. a quo Iam
inutius suum peragento, promota in hanc vel illam partem regula, nisi quotidie velis, quolibet triduo mutandae, vel certe novendio. Eius mutationis legem notae die ni numerorum, par tibus regulae, apud quas sinitur retinae lum dio, ita inscriptae, ut discerni possint ab oculo , iuxta ulindrum K posito. Regula II L ita seeundum longitudinem suam in hane uel illam partem promota, locum centri gravitatis eorum, quae sir miter cum axo eri indri K connexa sunt, mutari necesse est ἔquod nisi iti hunc axem cadat , ipsum quoque ab aequalitate motus aliquid dotrahit. Est autem eum huius inaequalitatis, tum eius, quarti vidimus pendere a translatione eatenulae, facile remedium , quod adferrem, si esse putarem aliquem , qui huius generis horologia, vilissimis nostrorum in seriora, velit construere. Multum etiam ad imminutionem eum harum a motu aequa hili
aberrationum. lum reliquarum omnium , quorum Causa est
inaequalis resistentia, collaturtim esse, si pondus F, euius figuram secimus tympanum, latum polius, quam altum sumatur, qui ad hydrostatica in redire voluerit, poterit perspicere. Hoc ad priora addito, omnes a motu aequabili aberrationes, Prae ter eam, quae ab influxu pondet, adeo imminui posse videntur, Di in sensum eadere vix possint: eorte prae illa, cuius caussa est inaequalis ille influxus eontemnendae parvitatis evadant.
Aequahili autem hoc indicis motu, quo madmodum horae fit manae inaequales monstrari potuerint, figura tertia Tab. I. Meelarat, labulam horologii, qualem fuisse puto Varronis, legitime delinea tam exhibens pro gradibus XLil , quibus Romae polus elevatus apparet. Relinqui eirea centrum dehuil senestella rotunda , per quam ab ea parte, qua situ in est horologium, tun nus admoveri posset regulae LM , eui adfixi sunt indices et per quam adeo et cylinde eernitur Κ, quem voluit catenula, et RO, retinaeulum indicis. Terra inis regulae ess gies stellarum L et Ii assxae sunt, speeio vel colore diversae, quarum centra eadunt in regulae apiees; ut iam sietae hae stellae, e longinquo conspicuae, sani iudices, L quidem, quam Vario appellat Iu- ei serum, diurnus. Η autem, quam hesperum vocat, nocturnus, Tabulam planam suin si , quamvis et paca esse possit supersi-eiei sphaerae, et talis suisse videatur in horologio Varronis. ipse scilieet tholus, qua parie intus videbatur. Est enim ita Curvntae tabulae eadem plane ratio, quae planae . Deque disti-cilius illa, quam haec, intelligitur. Tabulae ergo lamina metal-
719쪽
lica opponatur vel asser , ubi opus est, apud marginem attenuatus, quae eius partem , litteris PQ R S notatam , oeulo diro-ete inspicietiti contegat, ut praeter notas numerorum, atquct curvas ab his versus interiora sexas , nihil videatur. Sit autem Iamina Labulae ubi quo parallela, atque ab hac eo interutilio seiuneta, quod regulae LII indices gerenti librum ei re timeotidis patium eoncedat. Ita fiet, ut angulari hoc regulae motu una stellarum L oriatur quasi apud marginis partem PQ, dum altera II apud RS Oeeidite reliquis autem circuitus partibus alterutra tantum appareat, quae si L fuerit, ad diurnas, si vero fuerit l, ad horas nocturnas per easdem lineas indicandas, possit adhiberi. Sequitur id ex natura linearum curvarum ach, quas horaria ruin extremae sunt, atque ad horas duodecimas peri; nent, quarum fine, quod idem initium est horarum primarum sol Romae vel oritur, vel occidit. Cum his enim lineis ne hmarginea lami Dao suo loco positae inter puncta PQ ei BS Rrovidebuntur eongruere. Est autem curvarum ach delineatio ea, quae sequitur.
Recta AB, dest Inala horae sextae, in sex partes aequales divisa est, ne per quodlibet huius divisionis punctum, centro M, quod ea dit in Ali productam , descripta peripheria ei reuli. Sumto deinde initio apud A , ab exliuia harum peripheriarui uresecta est pars Aa , graduum ira , minutorum 3, quot scilieet in latitudine nomao continet nreus semiui urnus diei solstitialis aestivi , quem sol ab horironte ascendens ad meridianum, vel ab hoc cireulo ad horizontem deseendens , urbis habitatori litis describere videtur. Ah intima aulem peripheria, initio opud Ilio eadem AB qumlo, utrinque pars Bb demia est graduum 66, minutorum 57, quos eontinet arcus semidiurnus solstitii tiro malis: qui qhidem numerus, priori additos, gradus i8 eonsi-
eit, qui insunt in dimidia quavis peripheria et quo sit, ut quodlibet punctum v, cum b ad .ersae pariis, in rectam cadat, per centrum M transeunte vi. Erit quoque Bb similis areni semino. e turno diei solstitialis aestivi, quem scilicet sol nomae videtur deseribere ab occasu ad noctis medium, vel ab hoc medio ad ortum; atque An similis arcui semin turno solstitii hyemalis. Eodem modo in peripheria , quae proxima est extremae, uti eadem AB gradus sumti su ut ios, cum minutis ar, atque in ea, quae proxime adiacet intimae, horum supplementum , gradus se ilieet 7o, minuta 39, eoque pars illius inter rectam AB oteurvam aco intercepta similis reddita arcui semidiurno eorum
720쪽
dierum, quibus inter Ioeum solis, a quo punctum solstitii am6.Lunum signum interiacet; pars autem huius iisdem lineis interposita, similis a reui semidiurno eorum dierum, quibus sol tantundem distat a puncto solstitit hiberni. Neque aliter partes peripheriarum reliquarum repertae sunt, quae proxime adiacent mediae, quarum maior gradus habet Ioo, eum minutis 33 altera autem horum supplementum , gradus scilicet 79, minuta 7; suntque Ordine suo similes arcubns semidiurnis eorum die ruin, quibus inter locum solis ae punctum solstitii proximum duo eclipticae signa intercipiuntur. Deniques a peripheria inter omnes media quadrans Ce resecari dehuit, utpote similis a reui diurno eorum anni dierum, quibus sol in eeli pliea tribus signis ab utroque solstitio distat. Ili enim dies amni noctiales sunt,
quibus sol motu diurno aequatoreui describere videtur, euius dimidium supra omnem horimulem cadit, idemque arcui nocturno aequale est. Reperta hoc modo Puncta a, b, c eum reliquis, per lineas curvas ac b Connecti potuere, quarum ea natura est, ut reliquorum etiam anni dierum . qui inter assumtos intercedunt, arcus diurnos atque nocturniri, si non plane accurate, altamen proxime terminent, centro Μ, intervallo qti
eunque, quod maius sit quam N B, minus autem quam ΜA , disseribendos. Datur id intervallum pro quolibet anni die per distantiam solis, in celiptica versantis, ah alterutro punctorum solstitialium vel aequinoctialium; vel per gradum signi, quem sol eo dist occupat, eo modo , qui ex dictis Deilo Olligitur. Intervallum inter indices, vel centra stellarum L, H aequale reddi debet diametro ce cireuli aequinoctialis, idque perpetuo
conservari: quo siet utique , ut alterutro iudieuiti in hane vel illam e larvarum ac b locato, index alter cadat in alteram, oriaturque adeo lucifer eo temporis articulo, quo Oecidit hespertis, et vice versa. Begula autem, cui adhaerent indices, aequabili lee ei rea M conversa, postquam L descripsit arcum similem diurno alicuius anni di ruua, II areum nocturno eiusdem dioisimilem percurreta Nam hoc etia ui ex CODstruelion o Curvdirumach sequitur, per quam, quod de extremis arcubus Aa, mohservatum est, si Dempe alteruter sit Minidiurnus, nilorom mi nocturno eiusdem nyei hemeri similem fore, verum sit et doduohus quibuslibet aliis, qui eodem intervallo ab aequinoctiali
Ce seiuncti sunt; quod erit, si eorum radii eandem summam consecerint, diametro re, utque intervallo Lil aequalem. Restat ut liueae. horarum reliquaruvi adduntur, quod facito