장음표시 사용
611쪽
DECLAM. XIX. INFAMIS IN MATREM II. 5 77tiam matris, quae sufficit interrogaret maior me impatientia, maior urit affectus: cur filium occiderim, indicare non possum, nec poenitet, quod occidi: infelix senectus, misera patientia, Sic quoque quam multa dicenda sunt. Fuimus quondam, iudices, suimus selicissimi parentes, quum adhuc rudis unici nobis blandiretur infantia; duravitque domus tota prosperitas, quam iii Ipariter fruebamur, pariter dileximus, quamdiu civitas de nobis hoc solum poterat loqui, filium nos habere sormosum : ut vero in eam adolevit aetatem , in qua corporalibus bonis iuventus insolenter exlultat, superhus atque arrogans, in nullum vitae genus, non in privatos, non in publicos actus florentem duxit cietatem. III. Dii immortalest quanius qualisque circa iuvenem rumor ingemuiti omnium maledictis succlamatus, omnium denotatione damnatus est, donec et ipse consensum circa se publici doloris agnosceret : inde rarus in publico, et lanquam patris Occursus, tanquam civitatis ora vitaret. Non est leve concipere verbis, in quantam civitatis exsecrationem, in quantam culpam iuve
nis inciderit: dictus est occidere posse patrem ; dictus est dignus, quem posset etiam pater occidere. Quid sa
Forte, ut Felix animi, felix rum. Suspicor tamen: Finem ignorantia conscientiam matris , quae suffiat interrogare. To sqfest, ut infra: Viseera unisi Meerare su rei. Gnos. Felicem ignoratione eonscientiam , Leul. see. Voxs. sec. quod plaeet Sellul- tingio et mihi. Felieem ignorantiam eonscientiae . U. S lait interrogare maiorem et Patientiam, vo s. see.
Ruris Pueri. Ohr. Quod ipsi ex
vitiosa librariorum Leidensium abertatione in menter a Venis e Pillo, e-
diderunt enim ruris; quum in NM. et editis omnibus sit rudis; recte: ita decl. t 8 Prima rudisq)ιe coniugii mens. et redes anm, libr. I Inst., ubi vide. Exsultat Exinsultat, Vos . fiee. Superbus atque S peratque. Voss.
Ita et Franeius eoniecerati eclamatus celamatur, W.
Publiei doloris in Flor. IV, 7: Pu
blici doloris o las Irere. ScRVIT. Et tanquam Et deest 6. Cisitatis exsecrationem , in quan
612쪽
cerem, iudices, infelicissimus senex' iam iam non evilabat fama nec pati em; iam meis auribus nemo parcebat: interrogare noli audebam; dissimulare non poteram. Fallitur quisquis me putat quidquam secisse consilio : impetus ac temporis ipsius nescio quis ardor explicuit : praeparari filio tormenta non p'ssunt. . Est in miseris penatibus pars remota , seposita , profunda tenebris, tristis accessu , omnibus apta flagitiis, et in qua audeat sacere facitius et pater: illo , fateor , dum me variae cogitatio nos per totius domus spatia circumagunt, quantum intelligere licuit , improvisus adveni. Et illa quidem ad conspectum meum , tanquam deprehensus, obstupuit, refugitque trepidus , pulo , ne quaererem causam e irrumpo festinanter , avide, Sine liberto , sine servulo, sicut me deprehenderat temporis illius satum, manibus, icti hus, et quisecumque ex obviis dolor in le-lorum transtulerat usus, ultra vires senectulis aggre sus ; igues ex proximo raptos, verbera, quae casus O tulerat, non diviso dolore, non per partes, non per intervalla suspenso, sed semel, sed pariter invado: pars εecreti fuit, ut ipse torquerem. IV. Dii immortalest quae contumaeia, quae suit illa patientia , quum domi torqueretur a patre , non invOcare matrem' non repugnavit iuvenis; non opposuit ma-
613쪽
DECL M. XIX. lNFAMIS IN M TREM II. 5 9nus; nullum imploravit auxilium: mersis tantum deiectisque luminibus, tanquam unquam sagella sustinuisset , tanquam meis torqueretur Oculis, omnes ictus excepit in faciem : verberibus , ignibus, laudatos vultus , velut illis irasceretur, opposuit: reddo testimonium ri vissimum pudori; quum iam mori vellet, Occisus est. Laudo, iudices, patientiam matris, quum et ipsa semper plurimum esset domi, et ab illo secreto sortasse non longe, intervenire noluit, interpellare non ausa est.
Sed et manibus meis gratulor, quod non propinquus aliquis , non amicus irrupit: occidissem, quisquis me tunc ausus fuisset interrogare pro silio. Sepelivi lamen lacera membra; sunus indulsi; ossa collegi: non iniecit uxor lectulo manum; non inter exsequias planctibus elisisque uberibus mihi secit invidiam: unde in hanc impatientiam prorupit, exsiluit' domi me nihil interrogavit. Possum iam , mater infelix , coram liberis ac parentibus, possum audientibus diis hominibusque clamare: et ego amavi silium meum, non osculis, non infidimitate , non lacrymis , sed viribus, dolore , pallentia :unicum , quem si acie clausisset hostis, vicaria morte servassem; si subitum cinxisset incendium , extulissem relicta meorum parte membrorum; eripui malignitati,
Mersis l. Ηine actitruitur elegantissima lectio eodieis Florentini apud
re, et similia, de quibus Barth. ad Siat. VI Theb., 8oo, et Helns. et Drahenti. ad Sil. Ital. X, 78. sprid quos
ex Stat. V. Soa. Mergere Deialos et ra producitur, accommodate ad hune Ioeum. BURM. Tanquam unquam Tanquam nun quam, Oxon. Tanquam ut eius, M.
latet aliquid. Tanquam meis) Tanquam stia X s.
Novissimum pudori Missimi μου doris, Leid. Pr. Iam mori Tam mori, Leid. pr.
614쪽
abstuli famae. Habeo quod imputem tibi, naturae pietas: rem dissicillimam seci, quod non me potius occidi. V. Malae tractationis accusat: adeone, uxor, tibi parum videor dedisse poenarum post periculum et lab res , ne lucrifaciat pater, quod occidit filium suum y non pudet ergo, si irasceris parricidae 8 quid tibi cum lege,
quam vos propter minores accepistis affectus' querelas habet ista, non gemitus, et matre seposita solam complorat uxorem. Rursus ad populum vocas miserum pu
dorem ' materiam novi rumoris accendist perdidi ergo rationem secreti mei : sic omnia seceram , ne quid aut quaeri posset, aut dici r iam vero quid impudentius, quid indignius, quam quum sibi de liberis credunt licere tantumdem , et aequum ius patris ac matris esse contendunt 8 quasi nesciant nobis arbitrium vitae necisque commissum y Non est privilegium, filium occidere, quum fieri potest; nec quisquam tantum ideo secit, quia liceret. Viscera unici lacerare suffeci: ignosce, si non potes mihi credere: nemo filium suum occidit odio; non erit tanti iuvenis invisus. Illud est in patribus u
Habeo quod Habes quod, Gron. Naturae Natura , v s. se . Et labores Forte, ut labores; et pro steriolta , lego Post Parricidium .ioqnitur ex sententia mulieris. Salis magna mihi poena quod filium Meldi, satis id poenae videtur . ni labores, ne tueri iaciat id pater, id est impunitum auferat quod oeeidit. Set v LT. Quid tal cum lege) Quoe agis ut
Complorat mPserat, W. Mi timoria Materiam no ri, -- ωOs rumores ac, Leid. pr. Nesciant nobis in Neseiam varibus n. a. M. n. fliorum commissum , W. pro nesciant nobis Patribus. Non est mirilegium Non est ergo Pr. f. Occidere , nee cum I. potuit, nec quisquam lamen tileos. U.
Mihi credere Mihi crede , Voss.
Non erit tanti Non erit tantum . Voss. Pr. In patribua Lego, matribus; et
615쪽
DCCLAM. XlX. INFAMIS IN MATREM Il. 58 lque ad parricidium terribile , quod amant, quod succurrunt , quod sibi videntur aliter non posse misereri. Non est quod vos ab aestimatione malorum meorum mollior sexus abducat: maioris assectus est filium occindere , quam vindicare : desine igitur me, mulier, saligare interrogationibus tuis : ita tibi non videtur omnia respondere pro filio, qui dicit, occidit et licet comprimantur exclamationes , ora claudantur , nihil negat, qui hoc latetur. Atqui summorum lacinorum ipsa immanitas innocentia est: filium pater non demens, non insanus occidi: hominem extra sensus assectusque positum quisquis nunc miseratur , occidit. VI. Vides senem, sanguine sup fluentem, laceratis exustisque illis sanctioribus carioribusque visceribus, super exanimis unici corpus cruentis manibus iacentem' horreo cadavir,et velut corpora, quae caelestis exanimavit ignis, adire propius timeo. Ad quaedam facinora sussicit claudere oculos, vultus avertere, tacere, mirari, et incredibiles calamitates relinquere suis causis. Miserere, ne quid amplius quaeras, ne quid interroges: dicturum me putas, parce seculo, parce marito, parce patri y tu vero parce illi, qui occisus est. Novum, iudices, uxoris in marito
Sibi ridentu Sibi videtur, VOM.
Quisquis nune Quisquis non . W.. Miseratur Miseretur, Voss. sec.
Fluentem Fltiente. U. Exustisque 3 Exutisque,V M. Me. Sanetioribus) Saneioribus. Leid. pr. Carioribus ὶ Canoribus , W. Horreo Videtur periodus trans-Posita, et subiungenda sequenti. Quia
et commode loearetur, post vocem Oeeidi, ante Midea senem; sunt autem omnia accipienda tanquam eo dicta, ut ostendatur ita recens saetum esse,
ut adhue fieri videatur, et quam ipsi patri sit illivs eogitatio dira et molesta. SCHYLT. Caelestis ea anim te ignis His eorporibus, et locis, ubi erant exstincta, quaedam trihuta religio; vid. Gron. ia Plutit. Triti. II, 4, x38. ScuvLT. Caelesti exinanisil , Vosa. pr. Caele sua Manimal. W. Ne quid a Mius quaeras) Desunt
616쪽
erimen audite et silentium est, de quo queritur. Solebat
indignatio vestra convicia nostra ferre non possie, et matronalis dignatio dicere videbatur et non parcis erga me, marite, verbis; nullam habet nostri tuus sermo reverentiam ; facile prorumpis in opprobria ; sacile quodlibet obiicis ; exclamas, et dum nimium libertati vocis
indulges, potest populus aliquem de me facere rum rem. Tu, mulier, obiicis mihi rem, quae nulli unquam crimini suit; solani in nostris moribus innocentiam voce reprehensam tuetur taciturnitas : vide cur manus, cur verba peccare videantur: illis infamamus; his torquemus, occidimus. Vis scire quam non possis queri de silentio meo ῖ selicissima fueras , si idem fecissemus omnes. Finge me paulisper sepositis silentii causis hoc lantum respondere; non Prodo secretum.
VII. Ex omnibus , iudices , quibus humana pectora seriis gravibusque conplectuntur affectibus, nullam di D
ei Voss. omnes, et hoe mutarunt scioli; vis . ad deel. i5, ε. Crimen vero hieest eliminatio, aecusatio; recte autem Badius notat, ironiam esse ad imitationem Cieeronis. de qua Fabius lib. IV Inst. , cap. I. BYRM. Matronalia indignatio An dignatio. ScavLT. Et ita Obrechius: recte. u puto; vox haee Suetonio reddita saetis a viris doctis, et optimis auet tibus usitatissima; sorte tamen legendum, matronalis mihi dignasio dicere Midebatur, nam mihi passim in his co-
m paulisper meo P. . v M. em Ouibus humana pectora seriis gra-ribusque eo Detuntur resetibus Forte : eonviciuntur, id est, conspeeta fiunt, hominum oculos in se e vertunt. Gnoxov. Humana deest . Gmoibus. V s. see. Pro aerias Fran eius mniebat. seMeris . pro eo D- aluntur Sehultitigius com lentur; ut et
617쪽
DRCI. M. XIX. lNFAMIA IN MAI Rr M li. 58 , siciliorem, quam silentii credo virtutem; adeoque Prom- ptissimo sermone facile delinquimus, ut constantiam tacendi neque in aliis serre possimus. Crimen hoc in me mulier vocat, quod in priscis illis morum mentiumque rectoribus suit prima sapientia , quod quosdam totius vitae pertulisse patientiam magis illa misera miratur antiquitas, quam quod temporum vices , siderum cursus , et profunda naturae velut Conscia ratione sanx
runt. Quae per fidem impulentia est e stringere rigens saera dissimulatione pectus' evolvere animum , quem super Sua secreta compositum , non laetitia, non dolor. non necessitas, non fortuna laxaverint' Quisquis de imcente queritur , multo minus serre poterit loquentem rnec adeo coniugali societate cuncta miscentur, ut nihil sibi adversus hanc concordiam proprium relinquat animus : est aliquis etiam a sanguine suo secretus affectus, genusque reverentiae, ut tacenda minime velis scire carissimos : quaedam non possis verberibus , equuleis eruerer et plerosque videas sortiter super sua secreta morientes. Agedum , si videtur, utrumque sexum, Om-
Badius eouiecerat. Sertia non movenisdum. Saepe enim aeris et graMis in
pr. Forte , crimen no m. ut inodo eap. 6. Patientiam magis illa misera ὶ Lege: quod quosdam ωιιus Mavia percia Iisse patientia magis illa seMera mira inliar antiquitas. GRONOV. Lege, quorum vel qu- quosdam lola Misae Pertulisse Patientia . magis illa seria vel seMera miratur antiquitas. Totia, ut repra, si Mil e tota domu m νε-ritas; et decI. x Mors quae stasim tota est; vid. dees. 8. pr. dixit tamen. totius orbitatis patientiam , ut hic, totius Ditae; et deel. 2: MDrtium emtulere vatientiam. MuvLT. Patientia magis illa mira miratur . W. Sera,
Obreelit. qtii et patientiam recepit. Quam quod te orum Per quam
618쪽
M. FAB. QVI. TlL AMnem conditionem, omnem Scrutemur aetatem r nullum
sine conscientia pectus , nulla vita sine causis tacendi. Si te interrogaret omnia maritus, haberes aliquid et tu quod non latereris i et quanto silentium gravius est in Sene, verecundius in marito, sanctius in patret VIII. Pudeat nos, mulier, infirmitatis: vicit nos modo iuvenis ille constantia ; mori voluit, ut taceremus. Vides, mulier, quibus interpretationibus praestes tuum dolorem y diceris ideo me interrogare, quia scis omnia me potius pati malle, quam loqui: quis enim in hac civitate non novit taciturnitatis meae rigorem y quis ignorat , qua cuncta soleam ferre patientia Z ne occisurus quidem suspiria gemitusque praemisi: nihil seci, unde erupturum quandoque per orbitatem patris animum, aut tu praescio timore sentires, aut ipse periturus. Hanc nunc me iactare conscientiam putas, quod nihil in publico , nihil in ullo mihi permisi proclamare conventu : ego vero non sum questus de iuveiae nec tibi, nec capia- vi , ut illum mecum et mater odisset. Frustra te putas extorquere accusatione posse, quod mihi non ipsae cata euncta, inde ille saeit, quam inulta cuneia, nescio quo Mn n. Ne Oecisurus Nee oce. W. In orbitatem Per orbitatem. 6.Leid. et V s. omnes, Gron. Q od rectum puto: nam erum m e in orbita
lem , pro in caedem filii. ut Badiu exponit, hue nitrii saetit sed per, id
est, propter orbitatem, se nullum ver-bnm Deturum, serit ire potuisse uxo
rem aut filium dieit. BuM . ConMe alia 3 ConMentua, W. Non sum questus Stim deest W. Nee tibi Fraueius legebat, ne tibi quidem, et mox , mater odis M. Meetim et in Desunt W. qui dicit Hispanos tormentis Pro ai-
Vides mtitier Lege . Vide, vel desue, ita cohaerent melius. Sinu . Qui a inae pretationibus Quibusi et Iionibus, Leid. et Voss. Omne Quibus in metoribus , Gron. Quibus impree Iionibus, Mam. Gryph. Quia seis in Quia scias, W. Leid.
Qua eraneis e leam ferre patientis Ex eodice Ioannensi Q. Wassa ad Sallusti Iugur. 33 prosert. quam inul-
619쪽
DECI,AM. XIX. INFAMis IN MATREM ii. 585lamitates, non dolor, non meditatio orbitatis expressit ruras licet, durabo, perseram: passus sum iam quod erat di mellius; occidi. Torsit, inquit, filium meum: breviter, iudices, ratio reddatur: infamem quid refert, an inii centem , si illud omnibus liquet y Iuvenem cunctis pignoribus inubum , omnibus affectibus gravem maligni secere sermones: quid agimus, animet quemadmodum offugimus, evadimus' in tanta infamia nihil facere,
credentis est: vis me circuire singulos , re clamare Iκι- Pulo, cum rumore rixari' Tuae sortassis infirmitati coim veniat negare ; me tantum sortior assertio unici decet: eripiendus est non contentione verborum , sed ut civitas stupeat, ut erubescat.
IX. Torquere me filium putast invidiam facio populo: videor mihi illis verberibus lacerare samam , illis igiti bus increpare rumorem : quaestio de infami filio unam rationem habet, ut probes innocentem. Dii mala prohibeant , ut noveris illum dolorem , quo potest lorquerestium pater: nihil est infelicius homine , cui de unico
suo mors sola non Susticit. Iuvenem, in cuius animo perdiderant nomina nostra respectum , quem quotidie necesse habeamus excusare rumori , qui inter rura sormosum malebat agere , quam stium , verberibus ignibusque consumpsi: vis, vis scire quanta lormentorum
V. V. N. innocentem, si tu..d vel istud o. liquet, 'nem , Ginctis etc.
620쪽
ratio fueritῖ debuit etiam tortus Occidi. Si tamen utique, mater, vis scire Causas, leviter audi: prospiciebam miser in grande quandoque lacinus prorupturum , quod otio vitam, quod desidem domi perdebat aetatem: non
Peregrinationibus excolere mentem, non experiri militiam , non tentare maria , non rura colerq, non administrare rempublicam , non ducere volebat uxorem tpraeterea traxerat ex frequentibus castigationibus taedium patris, et in exsecrationem mei, Conscientia, qua non emendabatur , exarserat; timebat occursus , non
audebat adire; colloquia, oscula, convictusque fugiebat. Breviter perditissimae mentis definienda mensura est ;oderat me filius . et timebat: filium igitur totius civitatis existimatione damnatum, quem adhuc vivere mirabantur homines, torsisse me putatist ego vero occidi, tarde, diu. Quaestionρm illud vocas ' poena , supplicium , et malorum meorum exitus suit: nulla ratio est in terr gandi hominem, cui non est las nisi negare. X. Quanta tamen mihi fuit et in quaestione moderatio 7 non enim praecipiti raptus impulsu exsilui repente, subito , nec captus dolore caeco impatientiae meae v lox vulnus indixi. Non potest non ratione occidi filius ,
Leniter aiuli GMiter , Leid. et Uosa. Omne . Quois verum est. et vinis ditabimus ad Ovid. III, Epist. M.
Non iura colere ὶ Non rura. W.
Leid. V s. omn. Luc. Grypti. Colin. Vidov. et alii ; nee dubito quin mete; nam maribus opponuatur melius rura. iam in administratione rapuia eontineutur. BURM. Non audebar adire: coli vilis In Colb. erat, adire colloquia . sine di-sliactioue: Non audebat ira eclloria. Vo . sec. Forte, intra colloquia. Exsecrationem meiὶ Mei deest W. Qua non Malim. quia non emen
Velox Dulntia induxi Alii indix. . sed seri hendum. Gnoso . G- dixi . V. Leid. et Voss. omn. Gr n. Quod eue mutemus nulla causa eat. Ipse Groiiovius supr. ad decl. I S. S. elegautiam huius verbi egregie illis- straverat , ut enim ibi , damnum et sumem indisera, ita hie. Mianua indi-eere. Est enim viatoris, damnum qu cliti molle filii Dcishat, ortii A. iii mrete ex Iustin. lib. I. 8, et 'Pncit. Agris. 6, notavit Cl. Schali. Bu M.