장음표시 사용
61쪽
A superiori definitione nihil ne A stant Exhaecisisti vestatis no ipsa differt ea, quam proxima quae
laus quae agenda sunt recte tu die re nemo potest, nisi circa ea probe affect iis sit, ut alibi hoc opere monuimus: constat, prudentiae dictaminare uere probam voluntatis age.ctionem. Id coqtie cum prudentia dic tur recta ratio, non iniel laetus solam: sed voluntatu etiam rectitudo Moralis si, nificatur. Quam tamen rectitudia Philoso. nem voluntatis non exigit moralisphia eur philosophia. Vndee',quod habenteno sit pei. non simpliciter bonum facit, proinfecta vir- dcque nec perfectam virtutis ratione iis, ut nullus habitus specula μα ι sit absolute verius nisi circa Obiectu . . O . onecellarium δε quod aliter se habere non possit, versetur et cum eius verisitas a condit imaestiecti dependeati Practieusser, quamuis tendat in obieci um eontingens 9 possit nihilominus esse veritati coci sentaneus, si recto appetivit adaequetur, qui quid sit de conformitate ad obi G in seclinia uiae.α-- natura spectatum Hice nostdiscite iam erit perspi- Veritas eiecere, cur prudentia circa verum per- ca qua verpetuo inlistat, nequeunquam erret. satur pr
Iure tamen quaesierit aliquis, qud.
nam modo Prudentia dicatur ab Acisti, tela habitus agendi vera cuml ratione si versatur circa continge tia, quae, ut suapte natura in utram-ique partem cadunt, ita iudicium in.
Nam cum supponat volun ratis re- dentia. ctitudinem, oportet eius actum esse Verum practice, prout habet ordinem ad voluntatem rectam, cui coninformatur; et si in obiecitam continis Veias tendat, atque adeo speculatiue C talis deprehendi possit. v. g. quod mediocritas, quem temperantia re quirit .st in hac aut illa cibi quantitate, ex accidente est; cum in maiori aut minori. pro ratione circumstantiarum, seruari queat: si tamen haec definita quantitas sit recto appeti. tui consormis, utique certum cst indicium , quo intellectus eam quanistitatem esse mediocrem, atque adeo eligendam praescribit, esto contintellectus fallere possunt. Deo expli- D gat, speculative falsum esse, ob ali- . catione hvulsae dissicultatis aduertendum est quemadmodum intellectus diuiditur in speculatiuu & practicum. v rex Aristoteles . de Anima eaP.LO. text. 49. docuit S. Thomas a. Duplex part.qtiaestio.arti c. I l. ita duplicem Veritas. .li e veritatem, alteram speculatiui, alteram practicam . Prior spectatur enes eonformitatem cognitionis, siue inici lectus cognoscentis ad rem cognitam:de eaque intelligitur illud EA iistotelis in lib. I. Periherm. cap. 8.
' ia inaus falsa. Posterior autem,ut ad praesciitem locum spectat, consio ait in adaquatione rationis ad adipet Ium metum et ut constat ex iis , quae tradit etiam Artiloteles lib. 6. Exti.cap. 1. Quam appetitus rectit eunena vi miles in eo. resideates prae-
Vtrum actus prudentia eiusque partes rectὰ tra
primo eii ι prudentiam non massiuaere finem vinutibus morais libus: Diuili et i by COOol
62쪽
Iibus: id enim pertinet ad naturalem Arationem & synderesin, quae se ha- lint ad prudentiam , ut intellectus principiorum ad scientiam. Itaque prudentiae munus est per se dem
dijs tantum , seu de ijsqus adfinetris uni,disponere; dirigendovi imirum alias virtutes morales citra media', ad earum fines obtinendos accommodata : ut docet Aristoteles lib. 6. Eth .cap. II.& D. Τ m. in 1.2.q. 47. ar. 6. via lege Caietanum, Scotomo a D. Thoma respondentem. Tres actio Sum autem tres amas ad prudeni aes prudia tiam spei tantes: ut docet Aristotel. Uae. 6. Et hic. cap. 9. & Io. Quorum pri-' mus est,consultare de inquirere nie-dia: constituto enim fine, ad ciuem quis obtinendum animum applicat, mouet voluntas intellectum. ut in-itelliget media ad illum asseque dum idonea. Secundus est, iudicare qua nam e mediis inuentis adfinem Cadipiscendum magis conducant. Tertius, m espere siue imperare, ut ea quae iudicata sunt perficiantur: cui eli actus rationis siue intellectus, di rigentis mouentisque voluntatem ad executionem.
Quod ut planius intelligas, asuerte, facta mediorum inquisitioneae iudicio,& consentieme volunta- e, e scaci terque eligente medium illud,quod ad finem consequendum D magis conducere visum est, intellectum interna quadam locutione d nunciare, atque intimare quid agen Imperium dum fit ' Itaque imperium consistit quid sita in hac de nunciatione 3ζ intimati ne.qua i ntellectus vo Iuntatem eius, cui imperat, ad agendum permoveri Vbi cernis. ad inimi tum praerequiri voluntatis consensum de e scacem electionem: rursusque ab intellectu excitari voluntatem , vi huiusce Eeonsensus & electionis : nisi enim voluntas medium eligeret, nequGquam intellectus ad agendum im pelleret.
prudentiam eculiariter conueniens,
ut progressu patebit, in quo ratio logis consillit:quicquid in contrariam partem nonnulli asseruerint, exilim
mantes legem non ad intellcctilin, sed ad voluntatem perci:ὶere. Quorum opinio ex eo breuiter consutatur: quia quantumlibet princeps Ii quida lubditis fieri velit, etiamsi
de eius voluntate constet, non habet ea voIuntas vim legis , nec a 4mplendam ciues astitia guntur; de de accedat preceptio illa, quae per intellectum fit. Item, quia lex est formaliter directio&redula: diu rigere vero pertinet ad intellectum, et co tistit e x doctrina Arist. io Ethi.
Quod si quis ob elat, legem di
minam naturalem esse verE testem,&tamen antecedere omnem a titui voIuntatis diuinae; quemadmodum Scscientia naturalis Dei,considerati ne noli ra, est prior omni actu diuinae voluntatis : quare aut legem non consistere in imperio, aut imperi uinon supponere actum volatrinis. Occurrendum erit, cum in illo imperio legem constituitatis, n6n r qui nos de lege naturali, qua taIis est; sed de lege post tua. Re enim vera quamuis Deus non praeciperet ne quis mentiretur, suisq; nostrum teneretur mendacium Nere, Maid suapte natura & intrinaeca rati ne malum est i non tela cretur tamen Iethalia peccata confessione ripi re, nisi id Deus praeciperet. Itaques legis nomen accipiatur, prout talaium significat regulam seu mensu ram actionis alicuius. ad quam operans tenetur sese conformare, tune
etiam dictamina iuris naturalis; et si nullum actum voluntaris aut mi mationem supponant lege, diacentur: non tamen si lex ludia me minus late a sic enim consistit in is io unperio, quod diximus. Ve rum utrolibet modo lex
63쪽
Tria partiumra in ivise uitibus Partes in
Quod ad Prudentiae pax es ait, - net, sci diun, ominarie is
qualibet virtute. triapartium genera inueniri: nempe integranus,lii biecta violentiales. δαμ1rmia gestartes dicuntur, non quo virm stem ipsanγ integrent &c appnania
sed quod ad perfectum illius actum
mures eas concurrere oporteat. eam
P esstbiem virtutis appellatuM , qu*Duo ea contineamur: quo cι iam P cto homo dicitur pars subiecta an, mali. PMemiales parus diciantur vi tutes adiunctae: quae ideo potenti les nuncupantur, quia non totamorincipalis virtutis potestatem in iecohibents quemadmodum siligu- CIa partes animi pq tentiales, uti teli ectus & voluntas , non includunt en se totam animi vim di facuu
Igitur partes integrantes prudentiae iaton Utuerantur a D. Thoma in I. 2.quae it . . . vid licet nacivoria, mrelligentia, docili ea ,ssilertia, ratio, providentia.ςircumspectio cauetio. Quaru quioq; priores spectant ad priaentiam , ut est habitus co-gmMςendi; ucs amem posteriores ad eandem pertinent. quatenus praecupit applicando cognitioncm ad opus. Cuius diuersitatis ratio est. ia circa si nitiqnem tria constamranda iuriunt. Primo ip icosegnitio: quae si praeteritorum sit, di citur si praesentiam, siue ea snt contingentia siue necessaria .vo-
accipitur vero tune intes lectus pro Eipsa potentia intelligendi praecise sed prout importat rectam aestimasionem ali cuius principi; moralis,aqvo progressus rectae rationis agi sitrum, id est , prudentiae derivetur. Secun Q occurrit spla cognitionis, acquisitis suae vel fit per distipitianam; & adii spectat κoeiliras, qua
quia redditur imb Frus A facills ad audiendas aliorum sententias inportet enim prudentem virum, ut recte iudicet. expertorum & antiquorum
audire sententias vel fit per inue tionem ad quod Irertine olertis,c ius est repentina mediorum excogi ratio. Tertio expendi potest vius cognitionis , quo mens ex Mibuodani antea cognitis ad alia cognoscenda iudicandave progreditur , quod est officium rationis; quam ad 4uudenter agendum apte disposita
expedita nave esse oportet. Et vero haec, ut recte praecipiat, tribus indiget . nimirum prouidentia, circumis spectione, & cautione. Prouιdentia, v t res suturas ad finem accommoda re disponat& ordine: eircumspectione. It negotiorum circumstantias caute diligenterque attendat: eau-aione , ut impedimenta , quae accidere possum , declinet ac rem
Da partibus subiectis'potantialibus
o mune late patet. Sui varias duuibuitur species ζ i P cudentia, quae circa illud versatur. Hinc prudentia in commune varias partes subiectas cohibet,quaruna potiores sunt quinque: nimirum prudentia solitaria,Oeconomica,milita-hS ., galis , Politica . Nam vel quis sese prudenter gerit ergati ip-rum tantum s & haec prudentia diciis Ursobraria. Vel circa multitudinem gubernaod a. Quς quidem muli, uado aut ab eo dirigitur ad aliquod speciale negotium pro certo tempo Ic, ut multitudo mali tum ad bellum: jn hac gubernanda vertatur pruden-M. militaris. . Aut ca multitudo sub ,ed regimine toto vitae tempore duratura est: qua si sit sat nilia, pruden- via quae ad hanc rogendam constitu Ltur, dicitur Oeconom ta : si autem QReipublica; in IViticipe vocatur reis i. tis adlubditos tabernandos: tu i
si, velo subditia uic r Graea, qua
64쪽
perando , communis boni gratia Eed, ut subditis erga Principem , ita di in alijs erga eos a quibus regun-Mar, sua etiam Uudentia neceuarta Paries autem potentiales prudentiae sunt Eubulia, i nesis ,& Gn me. Nam quemadmodum tres sunt actiis prudentiis, ut superio dixismus, videlicet inquisitio mediorii, iudicium de mediis inuenire, Prae .eptio siue imperium ut ea quae ii
dicata sunt incianturi in quorum ultimo prudentiquis maxime elucet rita ad hax tria tacite exacteque prs tanta tres sunt habitus: nimirum ad media a omodata facile lmen lenis da, Eubulia rad bene iudicandum de
's, Rus lNe aliqua definita sunt,a-ssi ad Gendum vero iudicium
cle iss, quae non unt 'ege aliqua de- aera inara, Sc tamen in praxinueis Miun in quibus maior occurrit disis ficultas, Gn-νω
les principem locum obtinet Iustitia, tum ratione subiecti, tum intime obieeti. acatione su tecti,quia cum resimi morales vi tutes appetitui sensituo inhaereant, et eius ritubationes moderecturdi cohibeamsipsa in appetitu rati nati nocest,in voluntateinsidet: vi gradu Aristoteles s. Eth. cap. 4R, Deione adiecti. quia alia vi ves m .rales versantur per se dumirat & x proprio instituto circa bonum ius inqubsunt et at secundum iusti. tiam habet is quisque bene etiam arga alios, ualitat i eis prestanss. nde de ius a bonum alterius diacitur ab AristoteIeroco citatoa vi O Ethicitures autem, quae a Ilis honestissimae sunt, praestantissimae habentur, ut idem asserit in lib. Rhet. cap 9. Definitur vero iustitia hunc in
ete Aristotele s. lib. Et hic.cap. 1. nihil
est aliud, quam iuitum S testum: pi ruod qui a in duo membra duri.
itur; nempe in natiirale,&positi- . . . uum seu l Taimii m. Ius naturale, ut definit Aristoce Ies . Eth. cap. γε quod ubi ue ea dem vim obtine e re
non quia videtur vel non videtur, seu quod ubique natura sua nec is sarium est ι & non quia alicuius a bitrio iii dicio ve statui tui: quale est ut innocens non occidatur - ωρ si iuum stu legitimum est . quod qua
tale .nm exisse natura, sed ex aliqua infritu ibus pende e. ut quod fremerbi. tum tanto precio vendatur . . De a
lia iuris dilfributione , in ius ciuila & gentium/herile , familiare, paternum , & dominatiuum, a liaque eiusmodi, consule Aristotel. Iitas. Et hic.cap.6. & 7. D. Tho m. in ..1. quaest. Dicitur Ogo iustitia
65쪽
mum euique ius redi lare, quia iusti- A artinet. distribuitur prim im iustitistiae munus est, ius 8e aequum seruare. in generalem&Darii cularem:exd Vlpianus st de Iustitia&iure, v - ctrina Iuriscon ultorum , &Αrist..rioribus verbis iustitiae naturam ex- lib. .E .cap. L.&li bH. Polit. inpiupiscam: Iunistis,inquat Π -s-s s. & D. Chrysostonii homili a 3. in 'e tua voluntμα ius -- vnιcui e Matth. I ttis rema tis,quae etiam ex vitta ms uendi. In qua definitione tres coni galis diciturio. - βε tum condi ditiones. omni virtutii communes. ιερ eireabanum commune Prinopi . vel ioms.. positae ab Aristotele lib. Et cap. ' Rehisb.Quod Aristotelescit loco vo. traduntur: nimirum ut latens quis ratiustum leguimum & legale , vi- agat,ut exelectrone,ut Perpetuodeu pote quod lege&praecipue intendula. 'constanter in actione itudiosa vers Iz cum boni communis. gratia sanciantur .. Cum ergo Iurisconsultus ait,. tur. Miti parites riseia ,' is aucti ia ect et olunras. .hoc est,habi- luctὲθ habeo ciuis bonum parracutam: rus, quo quis perpetua & constanti Himius .. voluntate itis. sumia cuique tribuit:: Rursum diuiditue iustitia in dia indicat in priinis, iustitiam inhaerere. stributi uani Se commutari uam. Dialii voluntate: deinde eius aictu sciem stributivaeest, qua an recthiuctrisue ter adininistrari quia quod quis t- δε- Iamr. Hare aut ε in duo membrai
nempe facere bonum,& declinare a Triam casu eamn latina. niata. ubi tamen bonum &malum non ire ea amplitudine sumi debent, actibus distributiuae tu ,- qua omnibus competui virtutibus τ itiae;propterea quod nulla foeninrvmutes uniuersae iocommin. te in eis. dignose dis fit dissicul- ne habent,ut numrectumque am- to.. Conmutatiuae duodecim P pletantur,& malumesiugiant via, tissimum actus numeriumar. Primus eo pacto sunt acopienda,ut bonum E est muris.Secundus omadi Terin idem sit atquealter, debitum , mala/ et, iri in imo uuidem dicitaucius vero idem quod alterii nomianauc lubete his utenas ac fruenda rebus, incommodum est. Itaqueficere bo- alterius , siaua eam substantia Prinum se ut est pars iustitiae , est in habetur m de usus . de Institi. d qualitatear seruare in iis, quaeia al- tit. vr qui habet usiunctuctum agri rerum spectant z declinare autem 1 vel horti, pemst non aetata fructus Raais, cum litarem a corrum- edere, stamiam venclare, Sc agrum Pa 'ev M. min. vel horium alteri locare. Quaruis
66쪽
viendi rebus alienis salua earii su
stantia non tamen festendi Itaque,ut habetur Instit. de Via de habit. munus iuris eli in usu, quam in usu fructu. Namq; ille uti dicitur,tui latum illis vesci licet, vel sua alere armeniata; non tamen illa aliter distrahere poteIt, ut vedere mictus, au t Urum locare. Quintus eit Ioraiis pastiuam intellige)-accotro rerum mobilium: quas non solum reddere tenetur is , cui locatio fit; sed etiam pro usu earum satisfacere. Sextus est τοπ. ιo,quae est acceptio rerum immobilium sub certo pretio : quas etiam restituere tenetur is , qui eas precio utendas accepit. timus δερ. m. seu potius actio Aponendi , sua res ali euriraditur, non ad usum, sed ad conseruationem. Octauus est
pi noris accutis,cum res traditur non
ad usum, sed cum obligatione restituedi, soluto eo,cuius gratia pignus accipitur. Nonus esis ieiu so,cum fit promissio soluendi reddendique aliquid pro alio, si modo ille non sol uat. Decimus est promissis simplo, quam videlicet non antecedit petitio promi ssionis. Vndecimus e Ii I ,-pulatio , quae est pio misso alicuius praecedente prona: ssionis petitione. Duodecimus cit iransactio, quae eliconcordia circa rem litigiosam, seu in qua lis praecessit. Denique pacta
omnia & conuelitiones pertinent ad iustitiam commutati tram,omne Lque contractus Minoinmari: quales sunt, Do vides, Facio ut facias, Do ut facias, Facio ut deS.
De partibus potenti ridis tumiis .
I m ut id potentiales paries Iuli,
tiae hae potissimum numerantur: l ς o, pietas,obseruantia,obedien-γa, emta .gratitudo, liberalitas, affa,lit is, amicitia.
din. Eius duo sunt actus interni; Devotio, & Oratio : externi sex ἔAdoratio. Sacri fici una, Votum, Iura- A mentum, Adiuratio, Laus. Devotio,
voluntatis parasa ad praΠ-da ea . qua ad Dra coltu O gloriam stactans. Ormo Ηρυι tio decortium a Deo . Adoratio , qua non solum m Me, sed exi a etiam corporissigni- Maume Deo νε-rentiam Ghibemus.
Sacrificium late sumptum. quod varias species continet. ea oblatio, qua Deo aliquid exienas Og rmr. ad eum placand mi siue ut ritu nos imperιομι- B dito se prostieamur . Uotum, est deliaberata promissis de aliquo bono facta
Deo. Iuramen tum, eii quo Deum M t mm Uumimus in alicuius rei eonfirmationem. Adiuratio, sinuocatio di- Nini nominis, qua quempiam deprecando aus eo effando ad aliquid facientam non faciendumve i Iucimns .
Laus, ea assumptio diuini nominis iu
Pietas , ea perquam sanguine em C iunctis, patrias benemotis ossicia es, cuia
ium exhibemus. Obseruanti es, qua dignitate praesanribus honorem cultum ροι deferimus. Obedientia,eu qua voluntas prompta is facilis re Qtur ad superioris pracepta implenda. Veritas, ere qua quιι verιis . factis taIem se demonstra clualis in se ess. Gratitudo, ess qua jr, po da nobis benemo iti sunti gratiam no solum habemus is agimus, sed etiam eum possumus referimus. LDD beralitas, ea, qua quis dis e incunias io lsius bonos, sibi susque es' aliis. Intellige autem nomine pecuniaruomnia.quae similia uina alatur, ut d clarat Arist. lib. 4. Eth. cap. i. Affabilitas , est qua quis ιu comuni kommum
nem hanc pertractat Arist lilius E h. cap. 2. Vnde licet colligere discrimen inter affabilitatem & amiciti. in . Namq; ast bilitas est tam erga n ros,quὸm ignotos: amicitia erga n tos duntax M. Itenias, bilitas insermone & vi tae consiletud1 ne versaturi
amicitia potissimuna inali ectu. Ait
67쪽
vero ArIstotelas metuam non esse RPropter solam iucunditatem 1 tilit remue,sed 'opter bonum vulcitis: 'uia amicitia, quae alia conit Rodadcemolume i3ta conlectatur, vera tali-oaque amiciua non est.
lib. M.quiinscribitur Laches. Arist.lib.3. Eth. a capit. 6. D. C que formidololae, videlicet mortis. rem verseturaimo irrepimiit,di L. ficu Itatem sustinendo a Miam vero aggrediendo moderariis. Ex hi, autem duobus praestantior est iustinentiari in Vmmoret docet Arisuoteles lib.3. Ech. p. m Eleuim m gis arduum est timorem reprimere
quod se sustinendo λ quis auda
ciam rei mare, quod agGediendo fit. Nam ipsum periculuini,quod est obiectum audaciae & timoris, cum ex se conserat aliquid ad reprime dam audaciam; ni nil tame iuuat ad cohibendum .sed ad augendum p
Inter particulares verδ actus QD, titudinis principesar locum obtine martyrium: Nam fortitudinis est. fi
mare animum in bono contra tun rem: martW autem firmatur in bono fidei ac religionis, contra timorem tei omnium acerbissimae maxime- Ambrosius lib. i. de Ollic. ita I S. D. Augui . lib. debeata vita. Philo I daeus lib. i. Allegor. D. Thom. L. q. 03. Aduerte in primis,sortitii dinem dupliciter sumi. Uno modo, uti portat quandam anim L firmitatem diconliatiliana ad honestas actiones -beundas: qua ratione est communis conditio cuiuslibet virtutis et quia, ut docet Aristoteles i. Elli. m. vim
Quod si quis obijciat , martyrium videri potius actum charitatis,quari fortitudinis : iuxta illud Ioannis
Maiorem hae Huctonem nemo habetius animam suam ponat qui pro a cιss ιis. Tum sit a quia est aetas omni uim virtutum pei sectissimus ; caeteris autem virtutibus excellenitoteli ch si las. Occurrendum, nIartyrium csse actum sortitudinis . tanquain eius
ut is est, firmiter immobiliterque D a qua immediate &vt a suo proprio
Us autem tanquam illius, a qua via moliuo principali, ac per modunuvirtutis imperantis progreditur. Ac secundum hane pollutiorem consioderationem attribui charitati, esse l. praestatissimum actiim omnium virtutum, εἴ in quo perfectio charitatis maxime en ιteicit : propterea quod tunc quilque maiorem sui ais inoris significationem det,cum erus quem amat causarem sibi chariorem contemnit; quali sest vita, quam homines inter omnia alia praelelitis vinae bona plus amant. Lege D. Cyprianum in Epistol. ad mari yies &coir iasiores, D.Λugust.in lι b. de lai cta virgini attaagere. Secundum hanc usurpata meni agit D Gregor.de Fortitud. lib. P.Moral. cap 9. Alio modo accipitur Fortitudo , prout designat fit init tem animi in suscipiendis periculis Iaboribusque perferendis. Quo tu do est specialis virtus, vendicans pro obiecto timorem&audaciam, quae in praedictis rebus exiliun I. Proli Iorti maci deque definitiir ab Atili. lib. 2. Eth.
avid. Map. 7 S lib. I. cap. 6. me dic uas Mica merum udaciam hoc est, virtus , quae in nictu de audacia mod ranu sposita est. Unde iii telliges ortitudi-Ncmrcsidete in appetitu irascendi: uandoquidcm in eius & audacia adultu linodi appetitum pertinent.
Duo actus Sunt aut m duo actus latii iudi forii tudia mSinllinere S aggredi. Nam cum alia lartitudo circa audaciam δέ vitiora
68쪽
HAbei sortitudo partes intUrais
tes potissim una quattuor: iidi clam thia magnanim tatem,magnificentiam, patientiam sad quam spectat longanimitas & perseuerat iam ad quam pertinet constantia γ HGrum numerus ita colligitur . Acius sertitudinis , ut supra diximus, duci sunt,aggredi &sustinere. Ad Ugrendieii dii in vero duo sunt necessaria unum ad an inu praeparationem: ob quam ponitur fiducia seu magum iamrtar, qua quis parato promptoque animo est . ad res arduas&disiiciles aggredi edas. Unde fiducia siue fidei tia, ut Cicero tu 2. de Inuent.definit,
eri, per quam magnis es honectra m r irara multam ine animui in se Muria certa quoque alterum in aggredienςo , idque
ad operis adminis irationem: nimiruvi animus in re, quam semel in az- gressus, non succumbat. Ob idq. asuitur . Dini centra: quae, ut idem autor explicat , ιδεμ lsa tim,eum anima amplis quadam.
splendida propositione gιtatio et a inin seratio. Porro si haeduae virtutes ad materiam sortitudini peculiarem, vi ad mortis pericula, rcferantur, γruiit partes integiates Fortitudinis: quia sic ipsam Fortitudinem quasi integrant & componunt. Quod si lias i pecte materias,in quibus minor est dissicultas, ut magnos sunt Pii. S re ho0Ores; erunt tunc partes Fι, ita iudinis potentiales v pr pterea quod nolosse includunt totam FG Iitudinis vim Sc potestat etia; de tamen ad peric iam illius habitum G xigui itur : sicque magnanimitatem circa mag io, Jionores assii
iaci vel b a ait tum sortitudinis
nc aaim O Fcutus ait Ecdicialium malorum dissicu Ita rem tristitia stangatur: S ob in constituitu P. tre προ ζquae, ut Cicero loco ante citato desi-nijt, eu hone Taris aut uriti aris eau Irarum arduarum ac di ilium toluntaria o tium 'πa pertrissio. Hinc amem ningitur Longanimit.rae qua quis res magnas, qua procul surat, sperat. Unde
fit, ut Longanimitas cum Magnanimitate, secundum quam quis res magnas , quibus dignus sit, deberi sibi
citra omnem tamen iactantiam) iudicat,magnam habeat cognationem: Conuenit tamen cum patietitia uia diuturna rei magme exspcetatio tri stitiam parere consueuit: ad quam aequo animo ferendam patientia indigemus. Alterum; quod ad praedictum actum requiritur,est, ne ex diuturna rerum dissicilium perpessone ab incepto animus desistat: ideoqueparseuerantia additur, quae definitur in ra-i time bene considerata Habilis'perpor permansb. Perseuerantiae denique iungitur emetia tuti re quae inter se partim conueniunt, partim disterunt. Conueniunt , quatenus beneficio utriusque in bono aliquo permanemus : diisetunt, quia perseuerantia resistit dissicultati , quae exdni turnitate rem potis Oritur , constantia vero dissicultati, qtrae ex ali- quouis externo 1 inpedimetit proficiscitur. Hae quoque duae virtutes si ad specialem sol titudinis materia si reserantur, erunt Partes quali integrantes sortitudinis : si ad res alias dissiciles, in quibus tamen minus elinegoti 1,erunt Partes potui tales eius de, videlicet a sortitudine dili inciae:& tamen e coniunctae, sicuti secundariς principali: ut explicat D. h. ita
Partes autem sortitudini subicctae nullae traduntur, quia versatur circa materiam valde specialem, qliae plures v rti iris sycoe distinctas constituercnequit ζ Vt c dem lo-
69쪽
DS xemperantia disseruit plato
in Charmide. Aristoteles lib. 3. E i h a cap. I o. & lib. I .n M. Norat. cap. 11. D. Ambrosius lib. r. Ossic.a c. 3 Clemens Alexandr. lita, Strom. D. Isidor. lib. Et m. Senem tib de quattuor virtvt. D.Thomas in R. I. qua it. 4I Porro quemaclinossim fortitudo circa timorem &auda a, praec pue vero circa moras pericula Tempera- versatur: ita&temperantia in voluistiae obie- ptatibus sensuum& doloribus -- erunt. derandis posita est; sed praecipue iatem perandis tactiis & gustus delectationibus , quae maiores sunt. Ita que temperantia ex doctrina Aristotelis lib. 3. Ethic. capita io. sic definitur: Temperanna est mediocritas camea tactus gustusque votiviaira, ct circa 4 dolores.
Sunt autem partes temperantiae quasi integrantes duae: verecundia &honestas. Verecundia. de qua Aristo t. lib. 4. Et hic. capit 9. licet proprie virtus non sit , quia passioni magis quam habitui similis est , virtust tire appellatur ea significatione, qua quidquid in humanis actibus, vela rectibus laudabile est. virtutum diciis mus : quae hunc in modum definitur ah At illo tele loco citato: Veretundiaeti me res quid νοι dedecoσιι'rar ama: quo nimirum ad id, quod turpe& em et antiae contrarii in est, fugiendum inducimur . Honemra et o essexte. Ienua quadam honora digna ob spiramalem 'lemi udine- , qua quis ad , quod turpe ct in coriam ei I , ro
D Artra temperatiae subie quatis
l. tuornumerantur: abstinentia , sobrietasNas litas, Se pudicitia. tum duae priores in iis voluptatibus. quae cibo & potu capiuntur, medi B critatem constituunt r posterio vero duae in iis , quae ad generati nem per inent. sis quibus D. Thois mas in L.a quaest. 34I.&seq. Igitia
Absti nentia My vinus, qua in cibo deIoctatio is medioeresarem eon miris Sobrietas es virtus , qua delectationes potus moderat-Castitas es vir uaria a Veneris eoa eupsentiam rationis modeis
mine eo bibra. Ea vero triplex est: virginalis,vidualis. & matrimoni C lis. Pudichia est virius eohibens voti
prates eas, qua reperiutin in Venereinuam
signis, qualia sunt impudici aspectus
&oscuIa. Potentiales autem parto tempecrantiς,decem potissimum sunt: Continentia, mansuetudo, clementia , modestia, humilitas, studiositas,m deratio,eutrapelia, ornatus, simplicitas. Continentia, de qua Aristota lib. 7. Et hic. ectyre quam prauis nev D Armentibus eviditatib. ad pactnmst Lumibus aliquis νε Πν . Sic autem sumpta continentia non eli perfecta virtus, ut alibi monuimus. Mansu tudo,de qua Aristoteles lib.4. Et hic.
cap. . eviarent, qua aram moderatur. Clementia efp tiirtus, qua exremis μnitIonisus moduna adhiber. Cum hae
iungitur Mi sericordia, qua ess virtus, qua aliena miseria, quunmmpus mus. subuenimus . Itaque dissident cle- E mentia & misericordia: quod ad iulam spectet, poenarum substractione; ad hanc, beneficiorum collatione alicuius miseriae subuenire. M destia es eirtus,qua circa medioeres honores maderandos t. Humilitas est virius, que heminis cupivitarem e Iubet, ne in res magnas se exeelsas in pnoderm rredar,sed porιὰs ad infimas'. Diat. Studioseas est scien
70쪽
seisias evἰdinuem temerae. Modo Aratio, quae modestia etiam dicitur, ea virtus.-eorporis morum aestum componit. Eutrapelia Pia in uiata toris moderat γ a1ε-- decemse haber. Ornatus est , qu soris habitum seminan- moderatur. Huic adiungitur Simplicitas, qvnimiς in histe νabus in iram dia 6 eaneis nais sectioiiud ni moradumponit. Ex quibus etiam iam patet, qui sint actus Temperantiae .
Hxecursim breuiterque hoc loco dicta sint,quae si enucleate,& prout rerum dignitas postulat, explicanda ibrent, haud dubie multo lo giores essemus. quam n cessaria,& ob eas causas quas alibi expositi