Aurelii Prudentii Clementis Carmina recensuit et explicavit Theodorus Obbarius

171쪽

Aur. Prudentii clem. Luxuria, ex tinctae iamdudum prodiga sumae, Delibuta coimas, oculis vaga, languida Voce, . Perdita deliciis, vitae cui causa voluptas Elumbem mollire animum, petulanter amoenas ais Haurire inlecebras et fractos solvere Sen Sus. Λc tunc pervigilem ructabat marcida caenam: Sub lucem quia sorte iacens ad sercula rauetis

Audierat lituos atque inde tepentia linquens Pocula, lapsanti per vitia et balsama gressu 320 Ebria calcatis ad bellum floribus ibat.

Non tamen illa pedes, sed curru invecta venusto Saucia mirantum capiebat corda virorum. O nova pugnandi speciest non ales arundo Nervo pulsa sugit, nec stridula lancea torto 325 Emicat amento, frameam nec dextra minatur:

Sed violas lasciva iacit soliisque rosarum Dimicat et calathos inimica per agmina landit. Inde eblanditis virtutibus halitus ilex

Inspirat tenerum labefacta per ossa venenum, 330 Et male dulcis odor domat ora et pectora et arma Ferratosque toros obliso robore mulcet.

Deiciunt animos, ceu victi et spicula ponunt Turpiter, hen, dextris languentibus obstupefacti,

Dum currum varia gemmarum luce micantem

335 Mirantur, dum bracteolis crepitantia lora, Et solido ex auro pretiosi ponderis a Xeni Defixis inhiant obtutibus et radiorum

Argento albentem seriem, quam Summa rotarum

Flexura electri pallentis continet orbe. 340 Et iam cuncta acies in deditionis amorem Sponte sua versis transibat perlida signis, Luxuriae servire volens dominaeque liuentis Iura pati et laxa ganeorum lege teneri. Ingemuit tam triste nefas sortissima virtus 345 Sobrietas, dextro socio decedere cornu Invictamque manum quondam sine caede perire. Vexillum sublime crucis, quod in agmine primo

313. cura Boli. I. - 316. At Ρπ Gis., Et Λld. - 323. aliis Ε - 324. Norvum Eh Put., Nervo impulsa coni. Ηeins., Celi. t Virg. Aen. XII, 856.4 - 325. mmea Ald. Fabr. Celi., frameam cet. - 33 l. ehor. noti. II., oblito ΛId. Ceil. 332. Inserunt clwβ Dav. Pulmani edd. : Luxuria sive violas curru dolatia venusto Per poptilos iacit, ut male credula seredita aliiJ corda leposcant. - 338. quem P - 34 l. perdita Gis. - 313. ganeor. Ald. de aetate mundi ad occasum vergente, et alii aliter intellegunt. Sed nomam caput imperii oeeidentalis, ubi luxus Sedes erat, poetam indicare. hene iam Arev. vidit, es. Sathse: Geschichteu nescii reth. d. Stadt Rom t Hannov. 18 8 I. p. 489. - 347. Cme.I De emee, quae et in signis et in eristis militum expressa erat, Ud. S. I. 464. 487. Eus h. vit. Const. I, 25. Lips. de eruce III. 15. lsi. Gret-ser. de cr. II, 18. Gori. l. l. p. 160.

172쪽

Psychomaehia.

Dux bona praetulerat, defixa cuspide sistit,

instauratque levem dictis mordacibus alam, Extimulans animos nunc probris, nune prece mixtas 350isquis furor insanas agitat caligine mentes, , ,quo ruitis, cui colla datis, quae vincula tandem - Proh pudor - armigeris amor est perferre lacertis, se Lilia luteolis interlucentia sertis Et serrugineo vernantes liore coronas 3 355,, His placet adsuetas bello iam tradere palmas, ,Νexibus, his rigidas nodis innectier ulnas, Ut mitra caesariem cohibens aurata virilem Conbibat insusum croceo religamine nardum, Post inscripta oleo frontis signacula, per quae 360

Unguentum regale' datum est et chrisma perenue Τ Ut tener incessus vestigia syrmate Verrat,

, , Sericaque infractis fluitent ut pallia membris Post inmortalem tunicam, quam pollice docto,,Τexuit alma Fides, dans inpenetrabile tegmen 365, , Pectoribus lotis, dederat quibus ipsa renasci. ,, Inde ad nocturnas epulas, ubi cantharus ingens,, Despuit effusi spumantia dampna Falerni, , , In mensam cyathis stillantibus, uda ubi multo, , Fulcra mero veterique toreumata rore rigantur. 370, , Excidit ergo animis eremi sitis, excidit ille , , ns patribus de rupe datus, quem mystica virga, , Elicuit scissi salientem vertice saxi 3,,Λngelicusne cibus prima in tentoria vestris, , Fluxit avis, quem nunc sero selicior aevo 375, , Vespertinus edit populus de corpore Christi Τ, , His vos inbutos dapibus iam crapula turpis, , LuXuriae ad madidum rapit inportuna lupanar: ι,,uu0Sque viros non ira fremens, non idola bello,, Cedere conpulerant, saltatrix ebria flexit. 380, , State, precor, veStri memores, memores quoque Christi. ,,quae sit vestra tribus, quae gloria, quis Deus et rex,

, , Quis Dominus, meminisse decet. Vos nobile Iudae, , Germen ad usquet Dei genitricem, qua Deus ipse, , ESset homo, procerum venistis sanguine longo. 385,, Excitet egregias mentes celeberrima David

173쪽

Aur. Prudentit Clem. ,, Gloria continuis bellorum exercita curis., , Excitet et Samuel, spolium qui divite ab hoste. D Attrectare vetat, nec victum vivere Regem 390 , , in circumcisum patitur, ne praeda superstes, , Victorem placidum recidiva tu praelia poscat. ,, Parcere iam capto crimen putat ille tyranno: ,, At vobis contra vinci et succumbere Votum est. ,, Paeniteat, per si qua movet reverentia summi 305 Numinis, hoc iam dulce malum voluisse ne sanda, , Proditione sequi: si paenitet, haud nocet error. Paenituit Ionatham ieiunia sobria dulci , , Conviolasse lavo sceptri mellisque sapore Heui male gustato, regni dum blanda voluptas 400 , , Oblectat iuvenem iurataque sacra resolvit., , Sed quia paenituit, nec lacrimabilis illa est, , , c tinguit patrias sententia saeva secures. ,,Εn ego Sobrietas, si conspirare paratis, , , Pando Viam cunctis virtutibus, ut malesuada 405 ,, Luxuries multo stipata satellite paenas, , Cum legione sua Christo sub iudice pendat. Sic effata, crucem Domini serventibus offert

Obvia quadriiugis, lignum venerabile in ipsos

Intemptans frenos, quod ut eXpavere seroceS,410 Cornibus oppansis et summa fronte coruScum, Vertunt praecipitem caeca formidine susi Per praerupta fugam: sertur resupina reductis Nequidquam loris auriga comamque madentem Pulvere laedatur: tunc et vertigo rotarum 4 i5 Inplicat excussam Dominam, nam prona Sub aAem Labitur et lacero lardat sust lamine currum. Addit Sobrietas vulnus letale iacenti, Coniciens silicem rupis de parte molarem. Hunc vexilliserae, quoniam sors obtulit, ictum 420 Spicula nulla manu, sed belli insigne gerenti Casus agit saxum, medii spiramen ut oris Frangeret et recavo misceret labra palato. Dentibus introrsum resolutis, lingua resectam Dilaniata gulam frustis cum sanguinis inplet.

174쪽

Psychomachia.

Insolitis dapibus crudescit guttur et ossa 405 Conliquefacta vorans revomit, quas hauserat, ossa S., , Ebibe iam proprium post pocula mulla cruorem Virgo ait increpitans , , sint haec tibi sercula tandem, ,Τristia praeterili nimiis pro dulcibus aevi., , Lascivas vitae inlecebras gustatus amarae 430,, Mortis et horrifico Sapor ultimus asperat haustu. , , Cede ducis dispersa fugit trepidante pavore,, Nugatrix acies Iocus et Petulantia primi Cymbala proiciunt: bellum nam talibus armis Ludebant, resono meditantes Vulnera sistro. 435 Dat tergum έugitivus Amor: lita tela veneno, Et lapsum ex humeris arcum pharetramque cadentem Pallidus ipse metu sua post vestigia linquit. Pompa ostentatrix vani splendoris inani EAuitur nudata peplo: . discissa trahuntur 410 Serta venustalis collique ac verticis aurum Solvitur et gemmas discordia dissona turbat. Non piget attritis pedibus per acuta fruteta Ire voluptatem: quoniam vis maior acerbam Conpellit tolerare lagam: formido pericli 4 3Ρraedurat teneras iter ad cruciabile plantas. Qua se cumque sugax trepidis fert cursibus agmen, Dampna iacent, crinalis acus, redimicula, vittae, Fibula, flammeolum, strophium, diadema, monile. His se Sobrietas et totus Sobrietatis 450Λbstinet exuviis miles, dampnataque castis Scandala proculcat pedibus, nec fronte severos Connivente oculos praedarum ad gaudia flectit. FERTun Avaritia gremio praecincta capaci, quidquid edax Luxus pretiosum liquerat, unca sa5 Conripuisse manu, pulcra in ludibria vasto Ore inhians aurique legens fragmenta caduci Inter arenarum cumulos: nec sufficit amplos Inplevisse sinus, iuvat in sarcire cruminis Turpe lucrum et gravidos surtis distendere fiscos, 460 quos laeva caelante tegit laterisque sinistri

175쪽

Aur. Prudentit Clem. Velat opermento: velox nam dextra rapinas Abradit spoliisque ungues exercet aenos. Cura, sames, metus, anNietas, periuria, pallor, 465 Conruptela, dolus, conmenta, inSompnia, sordeS, Eumenides variae monstri comitatus aguntur. Nec minus interea rabidorum more luporum Crimina persultant toto grassantia campo, Matris Avaritiae nigro de lacte creata. 70 Si fratris galeam fulvis radiare ceraunis Germanus vidit conmilito, non timet ensem Exerere atque eaput Socio mucrone serire,

De consanguineo rapturus vertice gemma S.

Filius extinctum belli sub sorte cadaver 475 Adspexit si sorte patris, fulgentia bullis

Cingula et exuvias gaudet rapuisse cruentas: Cognatum civilis agit discordia praedam, Nec parcit propriis amor insatiatus habendi Pigneribus spoliatque suos famis inpia natos. 480 Talia per populos edebat funera victrix Orbis Avaritia sternens centena Virorum Milia vulneribus variis: hunc lumine adempto Effossisque oculis velut in caligine noctis Caecum errare sinit, perque offensacula multa 485 Ire, nec oppositum baculo temptare periclum. Porro alium capit intuitu sallitque videntem, insigne ostentans aliquid, quod dum petit ille, Excipitur telo incautus cordisque sub ipso Saucius occulto serrum suspirat adactum. 490 Multos praecipitans in aperta ineendia cogit, Nec patitur vitare socos, quibus aestuat aurum, Quod petit arsurus pariter speculator avarus. Omne hominum rapit illa genus, mortalia cuncta Occupat interitu: neque est violentius ullum 405 Terrarum vitium, quod tantis cladibus aevum Mundani involvat populi damnetque gehennae. Quin ipsos temptare manu, si credere dignum eSt, Ausa sacerdotes Domini, qui praelia sorte Ductores primain ante aciem pro laude gerebant 500 Virtutum magnoque inplebant classica flatu.

tra, ceraunos . . . occulabant.

176쪽

Psvehomaehi a. 125 Et sors innocuo tinxisset sanguine ferrum,

Ni Ratio armipotens, gentis Levitidis una

Semper fida comes, clypeum obiectasset et atrae Hostis ab incursu claros texisset alumpnoS. Stant luti Rationis ope, stant turbine ab omni 505 Inmunes sortesque animi: vix in cute summa Praestringens paucos tenui de vulnere laedit

Cuspis Maritiae, Stupuit luis inproba castis Heroum iugulis longe sua tela repelli, Ingemit et dietis ardens furialibus inlit: 510, , Vincimur heu Segues, nec nostra potentia persert, , Vim solitam, languet violentia saeva nocendi, , , Sueverat invictis quae viribus omnia ubique i , , Rumpere corda hominum: nec enim tam ferrea quemquam, , Formavit natura virum, cuius rigor aera sta, , Sperneret, aut nostro foret inpenetrabilis auro. ,, Ingenium omne neci dedimus, tenera, aspera, dura, , , Docta, indocta simul, bruta et sapientia, nec non ,, Casta, incesta meae patuerunt pectora dextrae.

, , Sola igitur rapui quidquid Styx abdit avaris 320

,, Gurgitibus: nobis ditissima tartara debent, , , duos retinent, populos: quod volvunt Saecula, nostrum est,

, , quod miscet mundus vesana negotia, nOStrum.

, , qui sit, praevalidas quod pollens gloria vires

,, Deserit et cassos ludit fortuna lacertos 7 5eta, , Sordet Christicolis rutilantis fulva monetae, , Essigies, sordent argenti emblemata et omnis

Τhesaurus nigrante oculis vilescit honore., quid sibi docta volunt fastidia Τ nonne triumphum, , Egimus ex Scariothr magnus qui discipulorum 530, , Et conviva Dei, dum sallit laedere mensae, , Haudquaquam ignarum dextramque parabside iungit,

, , Incidit in nostrum flaminante cupidine telum, Infamem mercatus agrum de sanguine amici

Lobeck. . qui ea voce et pro obsonio, et pro vase usurpant, quam signiueationem apud Latinos utrumque verbum exhihet. Quare zdd. optimos sequamur Deeesse

177쪽

Aur. Prudentit Clem. 535 ,,Numinis, obliso luituriis iugera eollo. si Viderat et te rictio propria inter funera, quantum DPOSSet nostra manus, cum victor concidit Λ cliar. , Caedibus insignis murali et strage superbus Succubuit capto victis ex hostibus auro,

540 Dum vetitis insigne legens anathema favillis. Maesta ruinarum spolia insatiabilis haurit. Non illum generosa tribus, non plebis avitae. Iuvit Iuda parens, Christo quandoque propinquo ANobilis et tali selix patriarcha nepote: 545 quis placet exemplum generis, placeat quoque forma Exitii: sit poena eadem, quibus et genus unum est. Quid moror aut Iudae populares, aut populares

Sacricolae summi - Summus nam sertur Aaron

,, Fallere fraude aliqua, Martis congressibus inpar 3550 Nil refert, armis contingat palma dolisvel

Dixerat, et torvam laciem furialiaque arma Exuit, inque habitum sese transformat honestum. Fit virtus specie vultuque et voce severa: Quam memorant laus, pareo cui vivere cordi est 553 Et servare suum, tamquam nil raptet avare, Artis adumbra lae meruit, ceu sedula, laudem. Huius se specie mendax Bellona coaptat: Non ut avara lues, sed virtus parca putetur, Nec non et tenero pietatis tegmine crines 560 obtegit anguinos, ut candida palla latentem Dissimul et rabiem diroque obtenta furori, quod rapere et clepere est avideque abscondere parta, Natorum curam dulci sub nomine iactet. Talibus inludens, male credula corda virorum 555 Fallit imaginibus: monstrum serale sequuntur, Dum credunt virtutis opus, caput inpia Erinnys Consensu faciles manicisque tenacibus arta l.

Attonitis ducibus perturbatisque maniplis diutabat virtutum acies, errore biformis 570 Porienti, ignorans, quid amicum credat in illo, quidve hostile nolet: letum versatile et anceps Lubri eat incertos dubia sub imagine Visus. Cum subito in medium frendens Operatio campum Prosilit auxilio sociis pugnamque capessit 575 Militiae postrema gradu, sed sola duello

178쪽

Psveho machia.

Inpositura manum, ne quid iam triste supersit. Omne onus ex humeris reiecerat, omnibus ibat Nudata induviis, multo et se fasce levarat, Olim divitiis gravibusque oppreSSa talentiS, Libera nunc miserando inopum, quos larga benigne 580Foverat, effundens patrium bene prodiga censum: Iam loculos ditata fide spectabat inanes

Aeternam numerans redituro senore summam.

Horruit invictae Virtutis sulmen, et inpos Mentis Avaritia stupefactis sensibus haesit , 585 Certa mori: nam quae fraudis via restet, ut ipsa Caleatrix mundi mundanis victa satiscat Inlecebris spretoque iterum sese inplicet auro 3 Invadit trepidam Virtus sortissima duris, Uinarum nodis, obliso et gutture frangit 590EXanguem Siccamque gulam: conpressa ligantur Vincla lacertorum sub mentum et saucibus artis Extorquent animam, nullo quae vulnere rapta

Palpitat atque aditu spiraminis intercepto

Inclusam patitur venarum carcere mortem. 595

Illa reluctanti genibusque et calcibus instans 'Perfodit et costas atque ilia rumpit anhela: Mox spolia extincto de corporeu diripit, auri

Sordida frustra rudis, nec adhuc fornace recoctam Materiem, tineis etiam marsupia crebris 600 Exesa et virides obducta aerugine nummos Dispergit servata diu victrix, et egenis

Dissipat ac tenues captivo munere donat. Τunc circumfusam vultu exultante coronam

Respiciens, alacris media inter milia clamat: 605, , Solvite procinctum iusti et discedite ab armis: , , Causa mali tanti iacet interfecta: lucrandi , , Ingluvie pereunte licet requiescere sanctis., , Summa quies, nil velle Super, quam postulet usus, , Debitus, ut simplex alimonia, vestis et una 610, , Infirmos tegat ac recreet mediocriter artus, Expletumque modum naturae non trahat extra.

610. Ar. es. I Timoth. VI, 8 sqq. Dissi tred by Corale

179쪽

Aur. Prudentit Clem. , , ingressurus iter peram ne tollito, neve, , De tunicae alterius gestamine providus ito, oia ,,Nec te s0llicitet res crastina, ne cibus alvo, , Defuerit, redeunt escae cum sole diurnae. ,,Nonne vides ut nulla avium cras cogitet, ac se, , Ρa Scendam praeStante Deo non anxia credat 3,, Confidunt Volucres victum non defore viles, 620 ,, Passeribusque subest modico venalibus asse,

, , In dubitata fides, Dominum curare potentem Ne pereant. Tu cura Dei, facies quoque Christi,

, , Ad dubitas, ne te tuus unquam deserat auctor r, , Ne trepidate homin2s: vitae dator et dator escae est.

623 , , Quaerite luci serum caeleSti dogmate pastum, , , qui spem multiplicans alat invitiabilis aevi, , , Corpori S inmemores: memor est, qui condidit illud , , Suppeditare cibos atque indiga membra fovere. II is dictis curae emotae, metus et labor et vis sati Et scelus et placitae fidei fraus inscia trix Depulsae vertere solum. Pax inde fugatis Hostibus alma abigit bellum, discingitur omnis' Terror et avulsis exfibulat ilia Zonis. Vestis adusque pedes descendens defluit imos, 635 Temperat et rapidum privata modestia gressum. Cornicinum curva aera silent, placabilis inplet Vaginam gladius, sedato et pulvere campi Suda redit facies, liquidae sine nube diei

Purpuream videas caeli clarescere lucem. 610 Agmina casta simul vultum sensere tonantis, Ad ridere hilares pulso certamine turmae,

Et Christum gaudere suis victoribus, arcem Aetheris ac patrium famulis aperire profundum. Dat signum felix Concordia reddere castrisci a Victrices aquilas atque in tentoria cogi. Numquam tanta fuit species, nec par decus ulli

Militiae, cum dispositis bifida agmina longe

Duceret ordinibus peditum psallente caterva; Ast alia de parte equitum resonantibus hymnis. 650 Non aliter cecinit respectans victor hiantem Israel rabiem ponti post terga minacis,

180쪽

Psyelio inachia.

Cum iam progrediens calcaret littora si tuo Ulteriora pede stridensque per extima calcis Mons rueret pendentis aquae nigrosque relapso

Gurgite Nilicolas fundo deprenderet imo, 655Λc rest uente sinu iam redderet unda natatum Piscibus et nudas praeceps operiret arenaS. Pulsavit resono modulantia tympana plectro Turba Dei celebrans mirum ac memorabile seclis

Omnipotentis opus, liquidas inter stela ripas s60 Fluctibus incisis et subsistente procella

CreScere Suspensosque globos potuisse teneri. Sic expugnata vitiorum gente resultant Mystica dulcimodis virtutum carmina psalmis. Ventum erat ad fauces portae castrensis, ubi artum 665

Liminis introitum bisori dant cardine claustra. Naseitur hic inopina mali lacrimabilis astu Tempestas, placidae turbatrix invida Pacis:

Quae tantum subita vexaret clade triumphum. Inter consertos cuneos concordia sorte si0

Dum stipata pedem iam tutis moenibus inseri, Excipit occultum vitii latitantis ab ictu

Mucronem laevo in latere, squalentia quamvis Texta catenato ferri subtemine corpus Ambirent sutis et aeumen vulneris hamis 675 Respuerent, rigidis nec sila tenacia nodis In pactum sinerent penetrare in viscera telum. Rara tamen chalybem tenui transmittere puncto Conmissura dedit, qua sese extrema politae Squama ligat tunicae sinus et sibi conserit oras. 680 lutulit hoc vulnus pugnatrix subdola victae Partis et incautis victoribus insidiata est: Nam pulsa culparum acie Discordia nostros Intrarat cuneos, sociam mentita figuram. Scissa procul palla structum et serpente flagellum 685Multiplici, media camporum in strage iacebant, Ipsa redimitos olea frondente capillos ostentans sestis respondet laeta choreis. Sed sicam sub veste tegit, te maxima virlus, Te solam tanto e numero, Concordia, tristi . 690Fraude petens: sed non vitalia rumpere sacri

651. relaxo Put . , r pulso W Ers. Keilr. - 655. niliaeas R - 664. muli odR Pic. - 667. . . 892. om. h - 669. vexavit Ald. - 67ε. sub tegmine Gis 683. Dis . Iastos Fabr-685. strici. Weitu. , et struet. Gis. l. l. - 686. iacebate Ald. - 687. Ipsa coronatos coni. Λr. - 688. respondit W Ald. - 690. in Ald. 665. eastrens J Portam praetoriam male reserunt inlpp., Salis ostendunt. adversus hostem positam tLiv. XL, CL de saucibus Caes. b. g. VIlI, 9. 27.4 poeta in indieare uv. 667 ete. , quos 670. . . bl 5. Coueordiae ei Discordiae ad sequentem Psyehomachiae partem pu8na. Prudent us ecl. Obbarius.