장음표시 사용
691쪽
A testimonium pauid inserius declarabipyi sensum esse talem: LPropte reaJ ,
nempe excoecatio, Sc obduratio populi uiuia enim sexcsta tἱ.ω obditati er Kpropterea non crediderunt. Particul igitur il uadio sed non ipsam praedictionem Prophetae,qi ia ipse dixit,sed id quod praedixi Nin hunc selisum interpretauda sunt verba, INonpo ant credere,iquia Isti ,
dixit, Excoecauit 'culos. 'rum, induraulicor id est,ima excoxati,&0 durati erant,sicuti Isaias praeaixit. Certum autem est;dum excincati,&ota durati erant,eos credure non potuisse.Qui ad praedictam particulanis Quia I retulerunt,non causalitur,sed consecuti ueinterpretati sunt. Sed non cit haec lagitima expositio, caulam enim incredulitatis Ioannes,lacet: nam priua , ni credulitatem, posterius causam ostendit &virum ire testimonio, Pros hethae comprobat. Haec tamen in sequenti commentario magi explanabuntuta '- qua autum ratione, non potuisse credere dictissint: in sequenti annotatione.
non posse, ut est 4llud Matthsi s. M M. sint filii sponsi ieiunare, quandiu prPse est sponsi Linatrirem inest se Radum voluntatis auersionemr quod enim
abhorremus fuere 6 polla diei Moest illud Ioanis.Non tetrix sidus odiΩde vos. α Mais Ir Goinodo potestis. loqui bona,custis malaribb hoc quare modo eomprehenditur. quod dicteire
arduum est, Me enim dicimus aliquido . . . impossibile. nam quod abhorret volumtas,dissicile & arduum est facere. Qui -tiis modusest secundum naturam: quod ienim secundum naturae potentiam fieri in6 potest,id impossibile dicimus 'est illud IoanH. Quomodo potest hbmonasci,cum sis exhS Mana Non potest; eameluς transite per foramen acus: haec enimserimon possunt secundum natura. Sextusmodus ell, quando nulla ratione
fieri potest,sie dieimus non posse Deum esse malum,n6 posse seri, ut sex & quo tuor non conficiant decem. tale est illad Io. s. Non potest sacere silius, nisi quod viderit Patrenus cietem clim enim vita fit utriusqueessentia dc potetia,nihil iacit Pater quod non & filius faciat. 'Psex modos δ-E, & verE, ex scriptura&eon uni l . i modocolligit, et comprobat Gregorius, ad que aurem: horum reserend- sit, quod nunc diciatur e6siderare oporteti Quod ut Deilius
assequantur,inquiramus,qua ratione e
- - - . π ΥT multa scripturae loca,inter quae
titur.'pos est iste noster, sicile intellitio pos gantur annotanda est domina Gregor. se sex mo- ωZianZ.orat. de Theologia. ubi sex dis dicta re, modos tradi,quibus aliquid posse & vi ἔμμη posse fieri; diei eontingit, tam in communibo locutionibus , quam i n script
ra saera a Primus est secundum dete m certi temporis,ae persenae habita rati . ne, ut quod puer luctari non possit, aut catuluscernere, aut aduersiis aliquem decertare: luctabitiir enim aliquando, dceerneis decertabitetiam aduersus ait rum,etiamsi aduersum hunc nequeati ad c hunc modum missi videtur illud reduci. I.Ioan. 3. Non potest peccare,qubniam ex Deo natus est;& i Ilud Matth. q. non 3 potest arbor mala fructus bonos sacere: nempla dum talis est 1sed potest, qui natus ex Deo est gratiam,per quam natus est, amittere, & arbor mala malitiam. deponere, at dumtales sunrnon possunt . facere, habita ratione ad illud tempus di circumstantiam. Secundus modux leeo,quod saepenumero conting id, ut illud Mares. 1. Non potest ciuitas a scondi sit pra montem posita . ferien in ii
potest, ut quaedam ciuitas abscondatur, maiore aliquo monte luminibus obie- .cto. Tertius modus est, secundum aequum i quod enim minime est aequum ,
nec rationi constata v , dici Merseti
692쪽
os miti en inaeatliministriti. yeon in annotationem Gregorii. Rus stans sis ver rum Ioan hic estiNon. : itini sententia non mihi miluimpia poterant crederepropter coecationε, batur, quia nititur huie iundamento , di obdurationem ab Isaia praedictam, obduratos,& excoecatos omni auxilio idem igitur densis est, ae si dicas, era diuino destituti, quo conuerti possint. cce ti,&obdurarierant, idcirςo cre- quod non video ratione sufficienti proind e non poter ni. omodo autem ex- bari pota, nemo enim in hoc secutoritaccec'tus, ε obduratus credere non pos- destituitur auxilio Dei, ut conuertinest, ride dem ratione exponunt Docto- queat , quainuis propter peccata aliqui xes . AugustinusTracta ij, os noli - multii auMlijs priuentur,& ijs sine quia dii increderesentit, qui ale era abs, sus difficillimum erit conuerti, at non litia non poterant, non quod Deus non impossibile. de qua re non est hic' loeus possetili illuminare,&e6uertere: sed plura tractandi Modus Chrysbstom. quod non haberent illi a Deo auxilium, mihi magis probatur , nempe mon po- quo se possent tonuertererqui modus ad tuisse credere, quia prae ex datione,&quintum reduci potest. Iudaeiergovo- obduratione: valde abhorrebant crede- aM Iuntate sua hi eamntonieceratntcoeei- re in Christum,auersissimaeq; erante atam,&obdurationem luia volumini: rram ollantates ab eo. id tamen non ii, ip0stqv m. tales extiterunt, iam nona eit,viabsistut 'non potuissent credere;
eis liberum fuit, fee praerunrresipi- potuerut enim eredere;sed ii diximus,scere,& credere, iusso Dei iudicio, pr dissicillimὶ, tum multis destituti auxiarier illorum malitiam & prauitate ex- lijs ; tum nimia obduratione, & volun- coecati. Haec est mens Augustini. Aliter ratis aversiqne. Hare doctrina probabi- chrysostomus Homil.67.MEuthvm.sen . lior,& cHm'munior est, est limilis sentiunt, nempe Si excreeatos,& obduratos sis illiu IGn.s diutinodo potestis ere sebi se isse credere, si oluissent, .dhre, qua gloriam ab inuicem cupitli' et dictos non posse, propter auestim vo Sententix tamen Augiistilis non est im-
Iuntatem eorum, quia abhorrebant ni- probabilis.m hae autem excoecatione,imium a credendo, quod autem maxia & obduratione in commentatio,&a me nolumus, dicimur non posse sacere, noratione sequenula tractabitur. - 1sciit 3cillvit Ioan. Non potes mundus
j cctauit ociatos eorum, A indurauit
H ne sumat Neri,a, quae habentur cap. s. v 'uantita ad verba spe
ctat, tendeIoannem amnetam verba, quam sensuin ipsum,ut saepe fuan gelistae faciunt, allegasse, in Hebraeo enim sic habetur , Excoeca cor populi hi iis,& aures eius aggrava &o nos eius claude. Septuaginta autem alitervemrunt, nempe: Incrassatum est cor populi huius, Nauribus grauiter a serunt,& oculos suos clauserunt.quam versionem Matthaeus cap.i 3 .& Pa lia Act.18. secuti suisti,& ea verba retulerunt,quae res probat sensit Spiritus cincti hoo esse solum eum , quem verba Ioannis prae seserunt.sέd simul quem
Qerba Matthaei. Rursus inum &eundemsensim esse,siue legas,ut in Hebrae Immi siue ut iIoannes allapat, sue:vt Mattharias, & Paulus ref eriunt. Verba
Matin diuetia sunt, tauri tamen idem ella idcirco nulla est repugnantia , nec
693쪽
a. Dei illorrum ante aduentum talia , ut sic pissent Iudaei, potuisse at venientem noscere,nam i ita utra a Deo acceperant ut ea possent dii cernere. Ivinenetio habebat Iudaeus sed amist, execraeatus igitur est. Adde etiam exeoecatum dici non solum, quia luaren imisit, sed quia alumine nimis remotus est : sic enim Blemus alios excaecatum dicere, ut sit nomen etiam augmenti,& euiusdahabinis in luminis priuatio :non enim solum no videriant ed in hae priuati ne luminis nimis inhaeserunt,&nimis averitate recesserant, plurimis erroribus contra veritase conceptis.Ecce qualiter occecati dicantur Iudaei illi. Dicuntur etiam nostri temporis Iudaei excaecat ira qiramuis nunquam ipsi viderint,quia tamen parentes , a quibus descendunt, viderunt. Blet autem totum corpus,& multitudo pro uno reputari. sic Mattheti 13.
dicitur Hierusalem, quet occidis Prophetas, & lapida eos, qui ad te missi sunt: quamuis non id sacerent illi ijdem, quibus Christus trunc loquebatur. haec de
Obdurati autem ad vόluntatem δι;agetium pertinet, dieitur autem volu tas obdurata, ratio ne habita ad aliud, quando non solum non inclinatur, ut il-rud velit, sed aliquo contrario assectumultum impeditur,& detinetur,ia illud velit.Sit exemplum, est aliquis,qui pacem cum inimico inire non vela, non ς hoe solo obduratus dicituri, sed quando multa adsint, quae eum detinent, ne id sectar, auertuique voluntatem eius a paee,3c in contrariam Drtentam pellunt, hic obduratus dicitur, metaphora stam-pta a corpore duro, quod non saeile t ctibus cedit. sie affectus obduratus resilit precibus, si rationibus inducentibus, ut aliquid velit, Ecaeoptet. Coraudoriam ante Christi aduentum non erat obduratum, christum reciperet: At quando praedicantem, miracula s eientem , vocantemque ad se omnes amdlarant,& viderunt: tune incredulio durari eceperunt. obdurarunt autem aD sectum eorum, nhin Christum inclinaretur,ambitio auaritia, superbia, tum capitale eontra Christum: haec omnia,
quorum passim diuina scriptura me
tionem facit, in contrariam patrem vo- nluntates eorum auerterunt:& ita obda rarunt, ut miraculis mi pendis, di voci bus apcrtis Cho illi non crederent. Ecri qua ratione obdurati dicuntur. Hue ex-
coecatio igitur, & obduratio est, quam praedixit Isaias,& quam Euangelii a dieit causiim esse,quod non credideriti
nec credere potuerint. obij ciet aliquis unum, nempe incredulitatem potius videri causam excineationis,& obdurationis, quani contra iexcoeeationem, & obdurationem causam, quod non crediderint. Recte obis' eitur,sed ut res haec declaretur, aduerte
Ioannem non adferre excoecatio 1;etu . Robdurationem tanquam causam, quDd non crediderint, sed quod eredi re non potuerint. Verum est enim, dum Ch isto fidem non adhibuerunt, excrecatos, μ& obduratos fuisse: haec tam ii excineatio, Si obduratio effecit poli ea , ut uamvis plura,sc magna miracula Chrius ediderit , quamquam apertε eis locutus 'suerit, adliue non crediderint ;a principio igitur non credaderunt, sc lumen amiserunt , de indurari coeperunt quae ex eo catio, Scobduratio tanta fuit postea,vi nec in suscitantem mortuum quatriduanum crederent. Et hoc est, quod Ioannes nunc dicit. loquitur enim de increduli late eorum post
tot signa: Cum, J inquit,s tanta sina fecisset, non credebant. J Perpene, s Non credebant, J id est, adhuc in rsua infidelitate perseuerabant, & per di erant,& huius perfidiae,& obstinatae.
infidelitatis, cauis erat eorum ex coec tio,&obduratio. Non enim, uti dixismus , excoecati erant; quia lumen fidei
amiserant: sed quia nimis disiuncti erata veri ate multis erroribus,& falsis opimonibus eontra Christum conceptis, . quem daemoniacum S ieductorem, relegis transgretarem reputabant. De o duratione autem hoe est molia te, filis se prius ambitiosos, tk auarcu: tamen haec non obdurarunt eorum cor , sed postquam Christum audite primo noluerunt, coeperunt obdurari cordariim,di effectum est M postea ulla ristione acceptarent, immό ut eum morti
traderent. Harude tua priori dissicul-
694쪽
A late propositar posteriorem autem: ne prolixitas indistincta, confusionem gerneret, ad sequentem annotatio m m. mittimus.
ANNOTATIO .et x. t--- Dostreius illud repositum examina
meus 1 ilum nunc eis, nempe qua ratione auia e 'di . e& o,surasse dictus sit.
Aduertendum maxime est,effectum tribui alicui, se in scripturis,&an communi v si loquendi tripliciter.Uno modo, quando impedimicum potuisset talem
esse istum,noluit, maxime autem cum im pedire aή eum pertineret. Hoc modo illud Act. xo. dictu meli: Mundus sim isanguine omnium,non enim subter sigi,
quominus annuntiarem omne consilium ,
B, Dei vobis, significans si non annuntia Oset, mundum se a sanguine non si fle tantiarum; Et illud EZechiel. 33. Si specularitor venerit, & non insonuerit buccina, . sanguinem de manu speculatoris requiram ; iuxta han significationem dixit Ambrosius; Sr pauperem same pereuntem non pauisti, occidissi Altero modo tribuitur alicui, quan do id fecit,unde occasio nata est,ex qua .effectus ille euenit:quamuis ille non in tenderit talem essectum,inec qi od fecit, ad talem essectum esset ordinatum, hoc modo dictum est illud,3. Reg. I . Ingressus es ad me, ut intersi res strum metu iasciebat mulier illa Eliam non inters G ci se, nec venisse, ut filius interficeretur, tamen aduentuti, Eliae occasionem tanse, quod filius eius mortuu vest, xxistimabancredidit enim se tantum Proplietam in domum si am, non ut debebat,hbnorificErecepisse, eade causi culpam contraxisse, propter quam in filio puniretur,idcirco e rictum tribuit Eli divi interficeres,in qui filium meum. In xta hoc locutionis genus dicimus, quam do aliquis visitat infirmum,& admonet satus,& periculi,ut corrigatur: ἀ in simimus irascatur,& prae ira morbus inprauescat,& moriatur . mortem vi fitant stribuimus, & eum occidi se infimam a Lfirmamus, quia occasionem, qua mulsi remotam , uec ad talem essectWm ordi .
sectus illi, qui veram causam,undectus sequitur,exhibuit: sicut quν gladio occidit, aut id adhibet, unde mors
quisur: ad quem modum, qai.iuuat, conselit, aut mandat,reducitur.
His sippositiri ut proposito applic
mus; sciendum, tripliciter pose unum texcaecari ab altero: Pt imo modo quia impedire potuit, ne virum amittere dc in crecitatem incideret: noluit aurem, .sed permisit. Altero modo, quia secualiquid, quod oec fio fuit illi errandi , .& visum amittendi. Tertio, quia ipsim
visum abstulit, immittendo errorem,& deceptionem . sint horum exempla
loquimur enim de Spirituali excoeca
tione intelle mis) Eii aliquis, qui vidit
u in alteri saliam doctrinam trade rem, quam auditor suseipiens excrec tur,& errat,nec tamen ille impedit cum posset: talis eum excreeasse dicitur iritu est aliquis praedicator,qui veram do
ctrinam praedicaΠ ut doceat veritatem: : tamen aliquis auditor ignarus non resecte percipies silissim concipit sensim: militer odio, vel aliqua alia iniqua anctione dispos lux non recipit, nec vera existimat,quae praedicat: talis excinc tu & praedicans dicitur excreeasiecta e
sis eth Hius, qui salsa praedicat dogmata , & talia audientibus persi adet, iste
excineat ver ,&causa est propria ex- ecationis. i etiam inducit aud lan tes, ut talis .esipiant, euasne creatis. Haec eadent de induratione d cimus: i 'durat niux, qui cum possit emollire a '
nimum alterius, ne asit:. indurat e tiam, qui a i quid facit, unde alius -- caso in obdurationis accipit solemo enim dic ere,quando aliqws D sat auteruiri, bc p ces findit, ut aliquid faciat, si lite nolit,& in silo perseueret pro posito, induratum e re a rogante: non quod rogans verb dianitiem xffecerit, sed quod ille occasiorum pertinacius βsio in hanendi proposito acceperit: in durat etiam quii incidit , α veram caulam adhibet, ut . aliquis in suo in , quo propo fit perseueret. Cum triret
hi tres sint modi, , eo Deus excercare , ct indurare dicatur , quo horum modorum excrecare , α indurare di-
695쪽
ut rimo Catholiciis , nec pius dubitat,
Deum non ex care, nee indurare modo tertio, quasi ii, se fit causa, qui erro. rem immutat, & decipiat homiliem,lchumanos affectus indaret,& obstinatos
ac pertinaces iaciat: longε b e a Deo, de Christo domino absent: Si enim Deum
eccare posse impia est allicinare, quia
inus est, di bonitas infinita run pium Etiam est assi ranaretausam ect vera, repropriam peccati;hoc enim infinitae bor nuatirepugnat : quod Matth. 7. docuit nos Christus dicens: Arbor bona non
potest malos mictus facere, qua igitur ratione sons ipse bonitatis malpsi Cusiaciet, si quod participatione bonum est, non potes sacere λ Iacob. I. 2 monet nos Apostolus: Nemo cum te i xituris dicat, quoniama Deo tentatur, Deus enim intentator malorum est, &neminem tentat. sensus est ι sicut ipse Mntari nequit, a malo, quia malum in
se non valet recipere, ita etiam neminEtentat ad malum. Plena est scriptura huiusmodi testimoni j s. Est de eadem materia docta , dc et gans homilia Basili, , cuius titulus est: God Deus non si auctorinatorum Primo autem modo Deus excreea Scindurat,quia nornprohibet, cum possit, ne homo incidat in errores, & induratione sed dimittit eos incidere, & hae ratione Aug tractrisintelligendus est,& est eommunis doctrina Catholicora, C declaratione tamen indiget: quam adhibe bimus fi ta e prius obectioni euibdam respqnderimus. Dicet enim aliquis,cui potest impedire malum,& non
lint, malum cauere, culpa,aut propria causa mali, Deo tritat non potest, sed . ipsi homini. Alterum est, non semper etiam apud homsnes, qui potest impedire malum, aut esse in aliquem si non impediat, causa dieitur illius propria, nee ei eulpa imputatur, nisi adsit etiam aliud,ut illi incumbat ex ossicio, aut particulari aliqua ratione id impedire: imulta inim sunt in aeivitatibus homi eidia, quae si ciues omnem adhiberent diligentiam , non euenirent, nee perpetrare
tur,sed ea cura non incumbit,nisi publia eis personis, idcirco non ipsis culpa imputatur Cum igitur Deus non tenuatur impedire homines omnino ne peccent, Sc errent,& obdurentur, cum fit summa
haec gratia,qua ipsi essiciuntur indisni, immo iustE posset denegare id auxilium, viqvo possunt nec peccare, si velint: non est cur vlla ratione Deo malum hoe imputetur . Obijcies iterum, quare erg.
excrecare,dc obdurare dicitur Respondeo, ut nos timeamus scientes propter, peceata nostra sepe Deum negare nobis suum auxilium, quo impedirentur mala: & sinere in e citatem mentis, . & voluntatis ob rationem labi:quamuis non neget propter suam misericordiam auxi sitim, ut liberum fit nobis, si velimus, in ea mala non praecipitari. Deus igitur ex coecare, & obdurare, similiter deripere, immittere spiritum erroris;inscripturis hac ratione,& m do dictusex a Praeter hune autem modum etiam si cundo dieitur ex care, di obdulare , quia nimirum ea iacitiquq occasio sunt, impedit,causa mali est, εc peccat, igitur i peccatoribus, & malis caecitatis,& o Deo imputabitur peccatum, quia cum curationis, quamuis non ea intentione a possit non prohibet Responaeo duor Deo sant, quem modum docte ,εc ele-
unum est Deum non dici non prohibe- rateretradita ieronymus Episto. ad Here,aut non impedire, quia nihil iaciat,
quominus malum non nat: non enim se
est inam hominibus semper id praestat, quo ipsi possint, si velint,in malum non labi ; is autem, qui praestat quod ait m satis est, ut malum caueat, si velit, a culpa est imminis; etiamsi ille a liter in itini labatur . vi igitur Deus sinomnipotentia possit omia initum, de
peccatum impedire; tamen cum hominibus ea exhibeat, quibus possint fi ve
di biam quaest. io hoc utes exemplo. Sia lumen suum expandit,quo calefacit , ex diuersa tam e corporum dispositione se, ut una rarefiat iterum obduretur: mollescit enim cera, indurescit lutu; sic u diuino opere bono, mali ob suam mali- etiam peiores sunt, boni vero mel iores. nam vitam bonis. 3c malis Deus impertit temporallia, ita his,& illis commonia iacit,ut bene operentur: at mali vita longiori, sic temporalium copia re V u 4 iores
696쪽
a iores sunt,boni Vero meliores. Haetione Christus sua doctrina, & mirac lis excoecasse, & obdurasse Iudaeos diei-riar; nam illi auari, invidi, M superbi
odium maius contra eum conceperunt,
ει inde magis oecationem errandi rapuerunt, ut dicerent esse seductorem,&daemoniacu Et quod omnibus, ut veram cognoscerent, &salutem complecterentur,i Cluilio factum est, ipῆia suam perniciem conuerterunt . Non
et igitur Christus .eausa fuit, sed ipsi sibi
causa suerunt erroris, &.obdurationis , iusto Dei iudicio id permittente. bonis enim malum ad bonum prodest, at mali etiam bona iis malum conuertunt, . in licentiam, R Occasioncm. Peccat α ----
rum. Ex his facit est eo insterrimam Psit causa vera: α propria excoecati niti obdurationis tertio modo, ipta mei nimirum improbi qui oculos aperire recos ni,& affectum conuertere. cumn uam denegetur auxilium diuia num quo possint resipiscere . icigituri Deus excoecat, do indurat, ut non ipse. eausa sit terti nodo, sed iamo & i sius malitia ; idcirco rem Matthaeus,ae. Paulus, ut in commentario diximus, interpretati sunt, verba haec, Claui runt, aquiunt,uculos,&grauiter audierunt. Sunt multa, quae de hac materta
dici possent, sed ad intelligentiamsi testiae huius haec lassicere videntur.
'non videant oculis, 3c noli intelligant corde,&co-- is
non ponitur causaliter, sed conuecutive:ut sit sensus: Excoecati,dcota rati sunt Iudaei,exq excoecatione,& obdurationeprouenit,ut oculis me tis non viderint,neccorde intellexerint,id est,non agnouerunt, nec crςdide. - runt:mens enim per c citatein non agnouit,& voluntas per obdurationuem intellectum necrederet, auertit. Intelligere enim corde, quod credereia effectum simul,&cogoitionem resertur: videre aute oculis, ad agniti m nempertinet:ac si diceret: non agnouerunt Christum,nec in ipsum credides G runimon agnoscentes autem,nec credentes noti sunt conuersi a viis suis pi L uis ad verum medicum,nec a peccatis liberati,& sanausunt.Vide quanta in i . sirit obexcc attonem;&obdurationem consecuta. Illo Negationes etiam duo verba posteriora complectuntur. ac si diceret: non intellexerunt,ia noetat intelligentes non sunt conuersi Mon conuersi aurem, priri sint sanari
ubstini uertantur,& sanem eos,J amrma- non proba, rive legit,in hunc seniam. Exciscati,&-- obdurati sunt, ut non videntes, dee i
relligentes tanquam a Deo planiti,&castigati,hac ratione conuertantur, Sc s nentur. Sed ita est expositio sentat Promtai 60rmis: ouiaua emm νιλ
etiam expositιonem Ausuilinus probat . Retulit autem Ioannes naee etiam Ver ba, via redulos in Christum terrore percutiah ad ipsum corruerint, docens cinara nou posse, nisi deposita excoca
697쪽
' -----Haec dixit Isaias,quando vidit gloriam eius,
ae locut est de eo. COMMENTARIVL
Vpriis sunt hae Euangelistae. Relativa autem illa sElmas: sgo I ad Cli
stum referuntur, in quem Iudaei non credebam, cum in. ita signa sec.lsetivi fit sensus: haec dixit Isaias quando vidis gloriam Christi, reli cuius est de Christo. Hoc factum fuit in illa magnifica, di illustri visone cap ε. quando vidit Dominum sedentem in solio maiestatic suae, se alia, qua ibi referuntur Gloriam appestat illan splendoris,&maiestatis speciem, diuinitatis quota
dam exterius signum, qua etiam ratione Moyses dictus est gloriam Dei vidi c. se, quibus verbis diuinitas Christi confirmatur Interrogab. taliquis, quid Ilia ias tunc locutus est de christopite spondet Euthymius hoc esse, quod modo se refert Ioannes nempe excoecati ,nem, scobdurationem Iudaeorum futuram christi adueotustempore. iterum interrogabis, quare Euangelista haec adiun ixit umba, nonne satis erat testimonium Ilaiae adduxisse δ' spondeo hocs Gim,ut ciuinitatem Christi testimonio eodem comprobaret,id eb infidelita tem Iudaeorum magis conuinceret,& damnaret: simul etiam fidinum corda. adlegenda, quae de eius morte , S passione iam lain narrare incipit , di ne ret: Scandalum enim mortis eius tollitur, quando oculus mentia tu eius Δ' innitate Mitur.
Ddsciti est controuersia imer antiquos Patres, an invisionibus illis veteris testamenti, quae sub specie talbo mei sensibilibus fiebant, Pater apparast-ri, testi-- Hilar s enim tib s.de in tenet gene-:- raliter Filium semper apparuisse patri- -- bur,nunquam autem Patrem .Consentit cit Amana. de filio, qui vitii, dicitiar, lahcsententiae Tertul lib. aduersus ει quia uniu eii,ssentiae eu in P tre, libe Uxeam. Similiter Amb. e. r.ca'de Anserit autem lib. a. in Ioan. e. p. ac lita
Iaahes MLeam1. & Amb. lib. 3.de Spi-inu sancto e.13.tenent strum apramisem hae visione 4ia i ,δε Ambiaret 1ndet Patrem,& is risum canctum dici Wisum ration olim essentiae. Q enim diageli apparitione. Et ante .eos Clemens lib. s.constitui.cap. 16.Contrariam partem tuetur Irenae. lib. 4. cap. 3 7. docens etiam Patreni apparuisse, & visim esse
Idem etiam sentiunt Athan librale communi et lentia Patras si ij & Spiritus sa cit. de Basil. lib. s. eon. Eunomiali duo doctores etiam de hoc loco Isa aerea.ctantes, Patrem visim dicunt sedentem insolio: at quia Ioannes tribuithocs. Iio, & Paulus Act. vlti Spiritui Sancto, spondet Athan. lib. de incama. Chri- fit,id dictum est quia unam utriusqueetantia, quod una per na suit, facit
Ambrosis, respondet de Patre,qui visus dinitur ratione uni essentis cum Fili tamen speciem itum filii sutile missimat non Patris,ut Athariasius sentit.
Negandum i eis probabillas etle Pa. 'o se
trum tantorum i ritentias: m hi tamen probabilius videtur Patrem esse etiam visum in veteri testamento, ne. esse se neraliter verum,filium semper apparuisse,non Patrem. Et, ut omittam alia mutata, illud unum mihi multum p suadet Deueti 8xela rum a Mi yin quando enim
Deus dedit legem,&sub ignis ,& toni-tiui specie apparuit,populo timente a cedere, Deumque per se audive detrectante, petente audire per υ Φ pc'
698쪽
Benh sent locuti ; ProPhetam sit scitabo . Dominum s dentem. Secundo,quia nisi eis de medio fiatrem, fundi, ponari' filisset iam toties retini utis, non e verba mea ivore eius,& qui non udi Di rerum sanctumrelata ari ego ultor exista. Haec verba de Chri uti diximus: non enim responsio Ath so sunt,tunc incarnando, perquemo nasj & Ambrodatisiacidinempe ratione , bis locutus est Deus verbus alutis. ini- unius essentiet Trinitatis maginem igitur loquebatur Ilaterest, si haec pro- do vni,modosteri tribui persenaemam: mist, & qui suscitat ut eum mittendo, quMnuis unica sit essentia Trinirati uni ipse etiani est, quiluinicae incredulos, hil prohibet imaginem unius perib testante ipsis Domino Ioan.8 Eg'nore noemal terius essest num columbaenia . quaero gloriam meri est, qui quaerat, illa in baptisino ciuisti Spiritum sam. ι.εc iudicet. m. sverbis nificavit Ρω'ctum selum repraesentaba nec dicimus trem, quo missus erat Superius etiati, Patrem destendisse in specieeolumba, Ioan. v. iterum loquensde Patre dixit x vel Filium,sed silum spiritum factum: iVocem eius non audistin&speciem eius . ita in hae visione Isaiae, nisi imago non vidit is, quae de Patre esse intelli- tiam Spiritum sanctum, &repraesen senda, cuiu&vocem audire innuerunt, set nunquam filio 1 Ioanne, Spiritui T in eorum ex sitione ostendimus . Ne . cincto a Paulo adscripta esset:at quis
riri igit x vix potest, Patrem visum tius Trinitatis imam erit, hinc est, iste patribus sub thecie altiva stabitu quod Ioanne ad Filium,Paulus ad spissi te de hac vitane Italaesoqu- ratum sanctum referunt ; ibi enim visus myr, xistimolpeciem illam,quae in I est Filius, vis iis est spiritus sanctus sub
lio sedeb x, non unam stilam pers am: illa iecie; ita aurem, visum dicit Ioa sed tres reprisentassi ut non ui ago P nes Filium, ut non excludat' Spiritum tris, ut Filii tannim sed potius Trinit. sanctum. Similitet 3 Paulus filium nomtis fiterinsicut & Abrahamos vidit,& excpudit , necetiam Paterest excluden- unum adorauit, mihiq;.hocpersi adeo, duri non tantum propter unitatem eGPrimo quia Seraphim, qui adstabant, sentiar,ve Athan.& Ambro. sentiunt eactibus acclamationibus utebanrur San etiam propter speciem ipsam, quae tu ebis, Sanctus,san x Dominuς Disu personas rem sentabat modo diuino, quod profectd indicat speciem illamis, Et inessabili.Haec satis suit pro huius taxius nitalix fuisse:atquiae unus Deum ei explicatione
Verumtamen x ex principibus multi cressiderunt in eum, sectpropter pharisaeos non confitebantur,ne u
credebant,narratam, bitestimonio Prophetae conuictam: Aliorum fidem
reprehendit, & est sensiis,Non solum Iudaei,cumtanta signa feci isset non cra debant, d multi etiani ex moribus,& primoribus eorun credebat quid ei
tamen non confitebantur Aetu Phariseorumne e Synagoga ei jcerentur: illim fide; hiinconsessione defecerunt, qua necessariae stadialutem. R 'm P . Corde credituod iustitia ore consessio fidad salute Notanda est rabies Plia Astrorum contra Christum,quam etiani prinii Iudaeorum larnudabant:erant enim in rebus ad religionem pertinetibus.maximae auctoritatis apud Iudae
699쪽
disse in Christunt,quia ipsum verum Messiam existimabant,ut verε erat: tame reprehendi ab Euangelista: quia cum fide Dei charitatem non habebant , si gentes plus gloriam hominum,ut inferius dicetur,quod haereticos nostri te aporis conuincit, negantes fidem esse posse sine Charitate: at hos Ioannes credidisse affirmat,iuilexisse autem negat,Particula, fuerumtamen,J aduersaliua est,& facit sensum hunctatuamuis mior pars Iudaeorum non crediderit in eu, tamen inqui crediderunt exprimis, sed hi adhuc linperfeω nimis, quia non confitebantur. Illa etiam particula, Et,J indicat etiam alios praeter Principes credidit se, sed hi, &illi metu Pharisaeorum non confitebantur, & propterea dicebant Pharisaei superius Ioan.τ .Nemo ex principibus credidit in eum: cre. debant quidem,sed occulta erat eorum fides,deficiente exteriori confessione Nae metu,&ideo Pharisaei ignorantes talem fidem, illoscredidisse negarunt.
Dilexerunt enim gloriam hominum m squam gloriam Dei.
C A US A V, cur non confiterentur, exprimis Euis lissa, nempe
praetulerunt magni fieri ab homnii bus potius,quam 1 Deo, hoc est alliutere magis gloriam hominum, quam gloriam Dei. Idem est sensus cum verbis illi superioribus cap s. Accipitis gloriam abinuicem, & gloriam,quae hselo Deo est,non quaeritis. Glariam hominum appellat claram notitiam, de honorificam opinionem quam de aliquo homines habent,gloriam autem Des existimationem etiam bonam,& nrignam, quam habet Deus de homine,iu is illud ad Rom. . Habet oriat sed non apud Deum, Isti autem principes plurisfecerunt apud homines magni fieri, quam apud Deum, cum enim se εSynagoga eiici, S: cotemni a filis timerent, si Christiam confiterentur, noluerunt confiteri .lia hunc locum exponit Aug.lib. s. ciui .cap. Ibi .ubi ostendit Apostoloscontrarium fecisse,qui pro nomine Iesu contumelias esurias, fi Dila,& moriempati,de nihili ashominibustari elavrunt is
Iesus autem clamauit,& dixit,quicredit in me,non credit mi '
REM Euangessia haec verba coniiunxit superioribuq ostendensoccasio
ne incrediuortim, & trepidantium ea Dominum protulisse: nihil enim. eum latebat o Manni te tem fidem,quae in ipsiun habenda erat, ut ex hoc incredulos terreat,grauitate infidelitata seorum consderam, trepido&r boret, ad consesilanem proposita excellentia fidei, idcirco clamat liberε, de palamsoquens vel ipse clamore illorum metum, se occultam trepidationem
arguens, de dicit, t Qui credit se me, non credit in me, sed in eum qui misit me, J ideli, qui mihi credit,iae existimet se homini soli fidem dare , sed si
momon estLimana fides,& diuina illorum,qui in me credunt,credere enim mihi Aredere etiam o est. Perpende ergo eius,qui non edis,a sensu co tratio,infidelitatem non esse contra uti insolus sed etiam contra Deu
700쪽
i& dem,non enim fidem humanam sed diuinam celat, & occultat, reusque Meri orue essicitur contra Deum, tam qui non credit , quam qui credit, Sciron au- et confiteri. Huiusinodi verba non sint negationis absolute, sed viisspὰ iam diximus, exaggerationis cuiusdam in hunc sensum.Qui creati in me,non Di tum credit in me, sed etiam in eum, qui misit me. Simile illud est Mar. Qui me suscipit, non suscipit me,sed eum qui mi fit me, ut non hominis solius sed etiam Dei hominem considerent,qui suscipiunt,&credunt. Quibus verbis, senon hominem tantum , is simul Dei filium, a Patre missium istatur, idcirco
qui in eum credit,credit in Patrem, qui misit eum. Ita exponit Ambro. lib. s. de fide. cap . repellens vanam quorundam obiectionem dicentium in Christum non esse credendum quia dixit ipse Qui credit in me, cdit in me,J nec attendebant hoc dictum csse,ut non in solam humanitatem, quae exterius apparebat,sed simul in diuinitatem eius oculos mentis conuerterent.
Et qui videt me,videt eum,qui misit me.
NE quis existimaret superiorem sententiam,sQui eredit in me, eredit i
eum qui misit me,J in eo sensu pronuntiata esse,sicut dici solet, ut crescit Irophetae mi ita a Deo,credit in Deum,non tamen quod ipse Prometa sit Deus,addit,sQui videt me videt eum,qui misit me.J id est, non sum ego sicut Prophetae a Deo missi: est enim in me ipsemet diuinitas Patris huic unita humanitati, quia ego sum filius eius, eandem cum eo habens deitatem, te su stantiam. Prophetae quidem a Deo fueranimissi,sed in eis non erat diuinita sicut est in me.Qui ergo videt me,etiam Patrem videre dicitur,quia in me est erus substantia.Sensus est de visione corporali, non quod De oculo coli
reo videatur immediate, te per se, sed mediante humanitate, cui ciuitiaui, stantia Patris,de Fitu est unix ut in annotataoneexplicatiu-
su Christo V videt Patrem, J possunt era ce
seri de visione eorporali, qui enim videbat oculis corporeis Christum,Deum videbat, non quidem per se,& imm diath, quia Deus inuin bilis est, oculo corporeo, sed mediaser Sicut dicimus nos videre substantias, medijs tamenaecidentibus , & dere persbnas homi-
m,cum non nisissurae eorum mitris se oeulis obi jeiant, ita videbatur Deus,
sed per humanitatem unitam diuinit ei, & sicut Deus dicebatur pati,& eraicia Hi,quia humanitas crucisgebatur pro-Iter unionem, ita etiam eadem de ea a, & ratione videbarur Deus, scut etiam videbat,& loquebatur,& audiebat
Deus,omnes enim nae enuntiationes ve-
sum, eumque eadem est et diuinito
Patris, qui vides,at Christum , videbat.
Patrem ratione unius diuinitatis,& i, commune siti eredentibus, es non cre- dentibus, quamuis qui crede nr, -- Frant se, dum xidebant cair istum, simul
videre Patrem dc Deum,at qui ncredebant,id 'agnoscebant. Huie expositioni repugnare vide illita verbum Graecum, quod gniscat potius mentu visionem,S co templationε:&sc interpretantur Chry sest. m. 68 dc thymi &Ambrocissi s. deside. cap s. dc August. tract. quamuis de visione,& contemplatione, quae per fidem est, ponant, nempe qui creditan Filio creau in Patrem simul Idem etiam sentit Oris lib. .con Celsum, di hom. 3. incanti. ubi ablardum putat assirmare, qui videbat Christum oculo corporeo, poste dici videreP