장음표시 사용
671쪽
dici n6n potin munio in eoelis, ab Angeli, asei an turri quam honfiisseῆ a Deo ipso tractesitur,quos vorum sibi inaritanoruni homine: Nεάreditate cumulavit: νt erivi illud sit Psai. is s. nimis honori iti sitis
Nunc anim mea turbata Horum,dc fui vel byrum ramexi in se iis traxim issent eoa sideranda,in cuius gratiam syndunt, impio Gentilium aduentum duo
significasse.& reprs sentave CFristb: unum gentium vocationem & conue sonem ad fidem eiusa alterum mortenta us. immine em , postquam erant vocandς,& venturae gentes . occasione tritur aduentus,& repraesentationishglutinodi, Dominus duo etiam ei secit: unum est de fructu violata roperi. rioitem suari tristare S hoc verbis praecedentibusnestialterus Est ad se iis suae, re passionis iam iam imminentis consideratici ricti iti c. ecter h re nune Ioaime destribir , prae desiderio',utem suseundi mortem per 'im , ae tantiferrendi elint fructus , modis quodam tali ditauenit excitans in se timorem, & horroresti ip sius, ut vel siς iam pati incipiat . turbatergo se ci-n re mortis ,St passionis, S turbatus verba haeerat oua sequuntur, pronuntariat, sNuncturbata est anima mea, J ac si dixere Ini Gentiles mihi suo aue alentu mortem mearit proximam praenuntiant, de seniscesse se idcirco nuia turbata es' animantea, occasone ergo gentilium eum videre c. lentium' tot is, & passionis imminentis considerationem assumit,siq; timore, di hoc rore turbat,& hoc prae nimio amore, & desiderio nostrae salutis stetit via voratiohis . velut pari,&mores gestiens. Haec est coamexio , Ssensus verbiarum. Damascentis lib.3.de fides cap.13. illud adverbium, sNune,a significare assirmat voluntarias,dc spontaneas Christi propassiones,ac si dicere ἱNuaca
quando vola, sAnima mea turbata est.2 . .
Et quid dicamὰ Pater sauifica mera hac hora, sed pr et Propterea veni in horam hanc, pater clarim F
V Et sunt ista Christi imininis timore, si unasibile, sam Ἱlde Vesu
tari ε, εἰ spontε assiimpsit,commotie indigent autem declaratione. Sciendam istitur Christum praeter diuinam etiam humanam stabuisse voluntatem, si multa loca striptura; Srratio ipsa demonstrante humana autem voluntas, i quisi xt homo habebat,in naturalem, deindeli ratam diuiditur: non quodsi,s .ihae duae sint voluntates cuni vita sit potentia, seu facultas, sicut vhus est intel volsedectus: sed ratione diuersorum obi instrum, nodo naturalem nolo delibera zi: A ram appellamus.Naturalis quidem voluntas dicitur, quae fertur in rc maliqua quom secundu se ipsun cons derata,deliberata vero,quae fertur in re non solam,sed habu Mum circumantijssuis per intellectum propositam: quod exemplis declaro. Morsipis,de passio contaerari dupliciter potest.Uno modo ut mors, & parucio est,& he habet rationem maliis enim quoddam pix lum,nec seeua
dumis appetibilain:xolii sigitur; laetariane vi sicconsiderata semir
672쪽
Muralliditati dei iviain hae sonsideratione mors quoddam ess ilum inlinitI rtatur Neirh&henuit eam. Potest iterum cosiderari apposta cim cum staritia insepe esse hanc seriem secundum diuinam vi, Iuntate ira eamq; a mundi' redemption iii,& hac ratione habeo latione Nisi , & volunta, ei Meenititilla dicitus oliuntas naturaEs, his deliberata, saepe ; ci,ntinfit, ut quae nolumus voluntate naturali, velimus voluntate deliberata: Christus it tur,vi in ac diu suo ii oti tantum sensitivo, sed etiam rationali pateretur,& tumorem,pauorem tristitiam propter 'os in se extiraret rebatur hac voluntae te natur u dest, sibi proponebat res eas,quae timoris, & trillitis causa, dc o laetae rapi, S hac ratione contristabatur,pauebat.Ntirnebat: ut aute Patriis cod mare Adeliberata utebatur : Sicq; volebat,&prosequebatur,qugoat oli volantate aversabat utiliancaute luctam , &agoniam in seipse exercebat' propter nos, verba igitur praesentia sunt ipsus hominis positi in hac agonia Prut bat se timore 3c dicit, I Quid dicam verbueli hominis positi inter duasi
voluntates in contrarias partes tendentes: naturali enim voluntate mortem'iuersabatur:at deliberata acceptabat, alid dicam Iidest , haeret anima meae hincinde agitata ,s Pater salvifica me ex hac libra, Iub x est ex naturali voluntav procedens qua mortem, re passionem horribilem in se consideratam aue x labat si si& timebat. idcireo petit a Patre liberari a morte . saluum inquit meticine in hanc horam veniam, at voluntas deliberata in aliam trahit partem; ζ Droponit enim ratio ortem hanc assumptam esse pro hia. nana salute, &mis Q sum est a Patre,ut morte cra saluti mundum, 'doptereatlioquit, taeni in horam hau Jidest moratas' redemptio est hominum ad hoc veni, di missus sum. Patre. sequitur voluntas delibutata, Pater clarifica Mynieituum, dest,mqt inaccepto,m si volo;pati placet, s Clarifica nomem Mida morte di pinsione mea quam libens subeo: ostend. ineelse filium tuum scut ante morterii inminieris,&mirandis tuae potentiae operibus clarificasti. Hanc clarificatio nem petit non propter se,sed propter nos: quorum salus est ipsius chirificatio,, tinnotescat nobis nomen eius: hic est sensus legitimus..
iniud, in re Hroph lactus aliter exponere supeemolitio. t I. riora verba videriir,quae expositio aliquibus placet hoc tempore, net sipe ut chritius iii timore politus proserat Xerba, sitq; sensus: qui aca in dicam ne . Pater salvifica me extra hora minime: iram proptetea veni in horam hanc lSed huic expositioni uiuitiosi talit, PriC Monam ipsi legimr per intrerog tione suntate habere sermonem: ra rurbins,& timens haee priora verba ironuntiati Tertio, quia verba in hoc tensis iam coaxectuntur aptu: non enuri da cedum era .
.ssed propterea veni, J. sed quia propi rea veni in horam hane. 3. Quarto, quia haec expositio non exprimit, quod vecterat in Christo, quando huiusmodi sibi pro passionem excitabat , nempe acto 3πάumatis naturalis, ac acto v Muntatis detiuerari s uentes diras intellectusco F
verba, SHqi a me ex haciliorDJ quam siderationes, nempe obiecti hodi &o
a ἀ Orcianstantiis conruini , uti ix conmentario explicuimus: idcirco eam
esse puto legitimam expositionem, qua Chrysostomux Homilia 66. dc Euthymiur, secuti sunt quamuis non ira eam illusteaverunt, uti no se inius . EM. metiaest expofitio Augustini Tracta: ti sa quamui c-e io , vim tamen omnes textus Graeci,& Latini si ne senterrogatione habent .. Secundo Mquia saliam initiunt sensim: nempe ni ni medicam salui sua me ex hac hora, immo di xit , Transeat a me calix iii λει
ea vobilitate cui timorem incutiebat, non aeceptabat mortem, nec mori volo
673쪽
sit eadmcum ea, qtiam in commenta- Tio proposuimus, naec tamen diuersitasmon tollit sensus identitatem .. xionem autem nostram luitimam esse putamii
Bules v rues hie dupliem depreotionem, ebristi d. . nam de vitanda morte verbis 1lt lite, ream, L Salvifica me ex hac ho radalteram de expetenda verbis sequentibus significatam, i Clarifica nomentuum,4 utraque repetita est in horto. Lu-' eae a L. Transfer calicem hunc a me, v runtamen non mea, sed tua voluntas sati Vtraque etiam est voluntatis hun anae,
sed prior ratione affectus naturalis, posterior ratione voluntatis deliberatae,il- laconditionalis,si vis, incinit;hxe ab - luta,non, inquis, meas diua volinatassat.Velle enim voluntate Patris fieri, humanae isti volu tatis,sed deliberatae, ideireo rationici ibin est exauditus, n6 ratione it Ituri quia amsi petierivcalicem transse eri a se, sub conditione tamen petiit, di Patris voluntatem abse-Exfidionis neri voluit,&rogauit: proptereare iocus Pauli sponsum est a Patre, i Elelarificavi: &mmodo iterum elarificabod quae responsio facta di xu est d precationi procedentia volunt te deliberata. Iline sicilh est locum Pa ii ad Hebrae. s. intelligere, lociuens nim de Cliti ita ait, Qui in die dux ca ris suae preees, supplicationesque ad ea, qui posset eum saluum sacere a morte,
cum clamore,& lacrymis o fierems, exauditus est pro sua emerentia. Preces , A supplicationes hae sunt, quas 5 ratione in naturalis assectus,&humam seu delibe' vatae voluntatis effidit. non est autem exauditus ea parte,qua mortem essest . bat, quod voluntate naturali petebat e sed qua parte expetebamortem, fierique Patris voluntatem volebat, quod ex deliberata voluntate procedebat: hoc est, quod dicitur exauditus est prosia reuerenti idest,pro voluntate, qua Patrem reueritus est , eiusque voluntatem fieri rogauit, di voluit. Fuitenim maxima erga Patrer euerentia. tem, quam naturalis volumoLmino v. pere detestabatur,aeceptare pro volvi
tate Patris. Hic est lenias huius loci Pauli, quem ante nos protulit Photio apud Oecumenium in eatena huiusElii flolae, scio alios aliter oponere. Ex iis
sicia est respondere ad id quod sepracv. II. proposuimus, di in hunc locum remisimus, nimirum,qua ratione Chri- aer Messius ibi dicat, scio, quia semper me -- μ ν
dis,3 cum non sierit exauditus in oratione translationis calicis. Respondeo Chi istum exauditum fuisse in omnibus, qvie abistute petit, non autem est exa ditus in translatione calicis ,quia non absolute'etiit, immo petiit non exaudi ri,sed Patris voluntatem fieri, vel Eerta in omnibus exauditus est , etiam in illa translatione calicis, quia petiit eam sub conditione voluntatis paternae , quae voluntas non suit, rursus peti jt non exaudiri ratione affectus naturilis, sed pro avoluntate deliberata, quae erat eonio 'mis paternae volunta 3. Quomodo a te petierit cum conditio , qui nihil ignorabat,alterius est Ioel dilorere. Et rarunt enim haeretici an ut ansam, di occasionem ax hoc aeeipientes imp nandi veritatem, contra quos Ambro. aut lixura lib. a.de fide, ea. 3 silaib. contra Em ci mini nom. Auguli. Epiuol. ixi .c-p. i do responderunt. Hoc unum adiunetam iri quae dixi, nempὶ Pal. x i. pridictum es is, Christin non exaudiendum rati ne humani & naturat is affectus, Clam bo, inquit,& non exaudies, &non adisseientiam mihi. vias dicere . clamo& pero , quae exaudiri nolo, quia clamonaturali assectu, deliberata autem luntate volo Patris voluntatem feri ideo non estad insipientiam mihi. Sic se pruaginta hoc verterunt, licet indis Fbrio aliter nunc legatur: hune tota Psalmi Iustinus in Dialogo cum T D de
hae Christi oratione, di petitione imterpretatur.
Non est auia silentio praetereundum, ouincii iuuare Dominus assectu& voluntate hae naturali ortem vitare petieriti com tali ociunis quidem doctrina,& vera est, quia tiara umorrem ipsam tanquam malum quosdam, & acerbissimam poenam et ut vect
eri Q cosidera talec enim mali consi
674쪽
A Dratio timorem,&tristitiam naturali
affectui incutiebat,sicque voluntas es glebat, ε aversabatur. Vltra hanc communem doctrinam , in alia interpretatio , quam adfert Origen. lib. 2. contra Celsum, exponens enim illudi uc. 22
Transier a me calicem, quod simile est huic, ssalvifica me ex hora hae, J sic inquit: Non me fugit alia quoque inte pretatio huiusmodi, quda videns Salvator , alia populus, Et Hierusalem p tientur in vindictam a Iudaeis perpetrati contra se lacinoris,non ob aliud, quapropter beneuolentiam, qua populum ndum prosequebatur, voluit vitare futur
passionem dicens, Transfer a me eat cem: quasi diceret,quandoquidem pro-- rura me epotum sipplied calicem,t aagens a te deseretur, precor Pater , si seri potest,ut transeat a me ealix hie, ne populus meus propter audax in me facixus, a te deseratur. Hqe Origenes.Non est hoe improbabile: Dominus enim poauit ultra mortis acerbitatem,hoc quo- ue considerare, quo se a siligeret, quodque naturalis anctus aversaretur 3 idq; confirmare possumus,eo quod paulba te hanc populi vindictam etiam obo tis lachrymis deplorauerat, quado Luci Dic. 19. videns civitatem fleuis super eam: & quando crucem baiulans. Lucias. filias Hierusalem huius tantae suturi calamitatis admonuit: quippe qui nimium de ea dolebat, in huius confirmationem facit, quod Gregbariana apolog. I.& Hieron. Ionae l. de Iona adnotarunt. Hic enim a praedicatione Nini uitarum gentilium fugiebat, quia reuelante domino populi reprobatiora, gentiumque eonuertionem significari scie bat: dolebat autem, ut dicit Hieronymnon quidem gentium saluti in ides, sed populum suum perire nolens, fugieba que tantum malum in ipso significari, haec de Iona pretd icti doctores tradum quod proposito praesenti non est dissimile. Ionas enim figuram mortis Christi gerebat, qui etiam in se praesignauit
dolorem hune 3 affectus Eaturalis auersionem,qua Christus mortem,ne populus ita periret, auersabatur, & relagi
bat , qua de causa dixit, Sc peiij x, Transser a me calicem, & ISalui hca me ex hora hac, J vltracansam a principi. expositam, nempe passionis sita acerbi
Venit ergo vox de coelo, dicens. C O M M E N T A I v s.
sE audientes verba hominis turbati,&timetitis, quamuis saetim volui . 4 tatem diuino beneplacito consormantis errorem conciperent,meruq; hominem esteris sinii lena existimarent , vox opportune de coelo venit P tris dicentis, & confirmantis, quod petebat, nempe clarificationem. Et attende diligenter, si solum consideres, quod petebat christus,&quod respia sum ei est, diuinitas Christi probari non videtur: nam homo merus peterepotuit a Deo clarificationem, ec vocem audire exaudientis: at dum Christus in sua petitione Patrem appellat, & a Patre exaudiri petit, responsio non sola indicat exauditum esse, sed esse Patrem,qui respondebat, & ipsum esse film,
qui Deum patrem vocabat: nemo enim re ondet alteri, nomine alieno vo catus: at Deus tanquam pater vocatus, respondet: Pater igitur erat, & est
Semper ergo Christus humilibus admiscet diuina,ne verbis hominis occaetetur Deus. Est autem particula sErgoJ notanda, indicat enim consecutionem 'uandem, nepe quia filius peti jt a Patre clarificari, idcirco vox de cinio v
nit significans clarificationem , Di textu Graeco non legitur illud,
675쪽
Et clarificaui & iterum clarificabo.
SI C V T'ante mortem , & passionem clarificaui, nempe dum operibus p tentiae, & virtutis diuinae inquit Pareo ostendite esse filium, ita etia in morte clarificabo. Quod factum est, tum in ipsa morte, in qua signa miranda secta sunt in sole, de terrae tremore, lapidum concussione, veli scissione, & lus, quibus multi commoti reuertebantur, & filium Dei confitch ntur: turn etiam post mortemuram suscitauit eum Pater post triduum aloriosum, Sciri mortalem: innumeraque psis: ea sunt labi filium esse Dei tunificantia : idcirGco disit Pater, EEt clarificaui, & clarificabo iteruta ANNOTATIO I
'Latisicatio est mani sectatio qua,. - dam honorifica. Pater autem ita Erili4. Curiit nome tuum clarifica' dicitur , quia te esse Patrem, illumque filuim situ, operabux diuinitatis suae declaruuiti sit perius autem diximus Chrissum, . quae diuinitatissa ae sunt, saeph tribuere Patri, aperuimus De causas , propter qua id sit saetiim. Clariscatio autem quam his verbia exprimit Pater, de quam praecedentibus petit filius, eae sie via detur, quae in m0rte essicia est, qua udo signis multis,& miris eum , qui in cruce moriebatur, filium Dei esse ostendit, Scsic interpretatur Euthymini Chrysost
homil. 66. exponit de his fignis,& vittatibus, quae iactae sint post resurrecti
nem, per quas mundo manifestatum est nomen Patris,& Piiij.Verius tamene ponemus, si de utram claritate intelli, Egamus letit enim, ut in morte clari sic
tur,& post mortem per resiirrectionem,& alia multa, qua bus gentibus, S populis nomen Dei innotuit in Christo, &per Christum:& res sum accepit: Clarificabo iterum, sicut & prius clarifico ui. Expositionem hanc id persiladet, quia illa verba gentit in occasione diructa sitnt,quabus nomen Patris etiam clarificari petit, quod post mortem sactum es. Cum igitur&de morte, di dege tibus sit hie sermo,utriusq; clarificati . nis mentio videtur facta.
Turba ergo , quae stabat, Raudierat, dicebat, tonitruum esse Ἀ- malit autem dicebant, Angelus ei locutus est
COMMENTA R IV S TVRB A non omnis voeem distincte percepit, quidam enim sonitum
inagilum, tantum audierunt, idcisco tonitruum esse existimarunt: alii distinctius percipientes voces humanas agnouerunt, & significationem non intelligentas Angelum ei locutum e sic putarunt: in striptura namque legerant Angelos Prophetis locutos esse. Particula ζ Ergp,consecutionem inducat: quia vox de coelo venit, idcircd quidam de turba tonitruum esse,alij vero Aiapelum locutum arbitrati sunt. Ex hoc contextu dcducimus, quando Christo re um est a duobus discipulis adesse gentiles, ut viderent eum,noa um fuisse in loco nianifesto, ut videri ab omnibus posset, tamen egressu messe foras, vocemque de coelo, tunc emissam, argumento id est , quod sola r 2 Turbis caum dixit, non ProPter me tavc vox venit
676쪽
Respondit Iesus , δἰ dixit , non propter uae hoc vox enit, sed propter vos.
BREvIssIMI s. verbis utrumque turbae errorem remoue : dum enῖm 'vocem assirmat, tonitruum suisse negat: dum non propter se venisse do 'cet, sed propter eos, Angelum esse, qui ei locutus sit, inficiantur: non enim inquit, Angelo ego indigeo, qui mihi aliqua nuntiet, qui omnia noui, non venit propter me, sicut veniebat propter Prophetas, ad annuptiandutu eis. quae Deus volebat: at L Hpc vox non propter me venit, sed propter vos, ut me esse Dei filium, & de coelo descendisti: credatis. Ita Chrysoliatomi l. 66. exponit, Screet , nec Christus pluribus errorem remouet illornm, qui A gelum esse arbitrati sunt, latis esse iudicans, si modo credant se esse de coelo&quae facit, ex voluntate Dei facere', testimoniumque de coelo accipere 'b turba enim rudis, capax non erat tunc altioris doctritiae: verba tamen, quae sibi ungit illum esse supra hominem indicant, multa autem facta sunt, quae etiamsi, quando esset ebantur parum utilitatis afferre videbantur: tamen postea ad fidem declarandam,& confirmandam maximum apportarunt emol
EXPONIT Dominus hanc clarificationem suam futuram per moriem, di passionem, quae in tribus claris, & illustribus operibus consistit,quo rum unum his verbis exprimitur, ΓNμnGJ inquit, ΓIudicium est mundi, J id est , adest iam tempus, quando morte, & passio ne niea serenda est sententia pro mundoaeontradmonem, & iusto iudicio eripiendus homo qui traditus prius fuerat daemonis potestati, ab ip sius dominio, & subiectione, id impe
rio, qua liberatione ego a Patre clarificandus sum, dum mundus me suum agnoscet liberatorem, de saluatorem. Exactiorem leges in annotationibus duabus sequentibus, declarationem, .
..esia1 'T Mem,quod sit hoc iudiei hexa si, is V m mani sestemus, sunt aliqua an-
cotvi M. notanda. Primo ex August. lib. 3.de lib. arbit. p. Io ubi docet, quia homo idaemone vinci se permisit: iustha Deo ipsius Daemonis potestati traditum, εο erus snbditum esse imperio, ae dominio. Est aure potestas hete dimonis per pe
earum in homines tanta,ut nemo hominiam proprijs viribus se a peccato, in
- quod dat moneos detrusit,valeat libera. re , nec eius tentationibus in pereatum nouum impellentibus in uniuersian eriupere, nee mortem, in quam per peccata coniecit, si perare. Hac ratione propter
peccatu regnabat demonia homini iusto Dei iudieio. Non autem haee ver ba Augustitii dicentis, iusth traditum es se hominem daemoni,sie sint intellige da, ut iustitia, aut his habuisse daemonε in hominem ex se ipBexilii emusrnon enim habuit ex se, sed quia Deus tuliὸ
homine ei tradidit,& potestatem in hominE permisiti Quemadmodum eum iudex propter erime hominis tradit eum tortori, tortor ex se ius non habet in reo, sed iudex ius E illum tradit,&ex hadi eis potestate tortor habet potestatareum puniendi. Qua ratione etiam in relligendus est Greg. lib. 38 Mor. e. 3. dicens potestatem daemollis in homini tui iam esse, voluntatem tamε iniustam , nimirum, quia mala intentione punit hominees,,quem Deuxi istὸ ei tradidit Τt a P
677쪽
A. puniendum. Secundo amistandum est ex eodem Ausustino eodem loco, & lib. tatis e. II. & I 3. Leone serm. s.de passi ne Domini, e Greg. lib. I Or.cap. i potuisse sevin liberare homine ab daemonis potestate, & im perio sua virtute & potesatia,intellige sine ulla iniu- sitia in daemonem eommi ilia, .ficut EcPrinceps post traditum resi tortoripit istendum, nulla tortori facta iniuria, . aut iniustitia liberare potesti&absbluere reum, tamen, noluisse hae virtute &potentia uti, sed voluit potius agere revia, & ratione iustitiae, perinde ac si darmon propriam iustitiam in hominem habuisset,& iuste hominem suo sit idis S set imperio ,.vtautem hoc seret hom sectus est,u Christus homo sinus via. α ratione iustitiae mundum liberare de
manibus,& potestate darenonis contendit Tertio est annotandum eisde D ctoribus citatis hane iii ilicam causam in hor esse positam, propter pecca tum enim us daemonis potestati ho i minem tradidit, donec autem'in pecca- . - ii litores saeuitdaemon, diluinae huius iustitiae limites non transgreditur , at venit filius Dei homo factus , liberabomn peccato, plenus innocentia,daemoni n6Ωbditus, Minon ve in Gae concesse pote. Ris terminum iniquEuania iit. Saruiπenim in Christum tentardo, occidere ΦΗΛ -- procurando,ouasi virus esset de iis, qui maxime sibi sediti erat, propterea da mon damnatione iactus est dignus. Causa igitur coram silpremo agitur Deo: Christus homino parte una, innocens, immunis ab omni peccato, daemonis po ' i testati non subditii x altera arte da
. mon nullam ineum potestatem habens,ia tamen iniussE. opprimens,lentans, occi- .ens, & ut murre, im quum Neae stet ratum puniens, propterea sententia servir , Deo contra daemonem, ea aure.est,
ut qui manum immisit iniquEine qui ipsus domini j non erat,dominio priue 3ur eorri quos prius sub se ha bebaiusto iudicio homo eripitur a daemonis
state per Σhrisbunaerente sente tiam Deo contra daemone .
enim mundum vocati, iudicium undivoeat sententiam iustam quae serenda erat a riuo, qQ mundus liberaretur, de eriperetor i daemonis potestate, pr pter iustitiam, & innocentiam mundi, quia reus erat, sed propter Christi iustitiam & innocentiam, qui sibi mundu ded monis dominio ereptum applicuit,flciori suo restituit, & ta quam ad tem iam sisam petetinentem illuminare, conuertere,& attrihere disposiit. Mors igitur Christi est per quam iudicium hoe est:
factum,S omne ereptum est daemoni in hominem dominium, qui enim. ipsi adhaerent, non necessitate,sed voluntate si
bijci utitur, cum in Christo liberatione habeant ;& hic est legitim sensus E
rationem redemptorsi ad monis potestate Perpretatur,quos enim Christus ita morte redemit adpnonis capti Dauitate, quae per peccatum captiui te tantur,eripuit. Chrysost.au em homil Euth, in. iudicium hoc, puniti
nem daemonis, .& ultione muniti esse assirmant , quia enim daemon mortem
Christo,cui non debebatur intialit, punirtus est, punitioque eius fuit vitio mudi , vitiisenim est Christusmundum cotti daemonem,qui eum in peccatum detriamst,& per peccarent in mortem. Haec om nia verasent, tamen noci primunt qtentiae proprietatem:nam liberatio fi ri 'oteratex potestate Dei non sic
dum ordinem iustitiae,sed si, lius misericordi at haec liberatio , de qua hie loquitur Chris restiniustitia facta: et sterea, punitio e&ctus est rustiti prius. enim est iudicate secundum iustitiam, nam ideb punitus es daemon, quia iudicatus eli secundum iustitiam. Idcirco vera, i & legitima expostio mihi vis, est, ut iudidium mundi dicatur seniat quam tulit Deus secundum Sam iustitia contradaemonem, liberando mundum, seu priuando daemonem dominio, quia exercebat inmundo,propter iniustitia quam contra Christo commist,i ut iacommentario expissitumam ac
678쪽
COMMENTARI Us. QVID ex supradicto iudicio prouenire debebat explicat, Schoeestes
terum opus, quo Christus eii clarificandus a Patre. Sensus est, Ex hoc mundi iudicio, Γ Nunc, I id est, mea iam imminente morte, futuro, fiet, sue se risii in princeps mundi huius, I diabolus, qui sub suo dominio, & principatu mun- μυdum detinebat, eo priuetur, & mundus eripiatur, & in pristinam libertate , .a ea 'quam ante peccatum habuit, restituatur,ut valeat iam Deo, non autem Prin- stas.cipi mundi inseruire a hoc est Principem et jei soras. Quis sit hic principatus diaboli, Se quo modo sit eo priuatus, in annotatione proxima explicu . mus. Nomine mundi omnem hominem intellige: quantum enim est ex parte peccati Adae, omnes diaboli potet late, Se principatu fuerunt, nemoque po-B tuit, nec a peccato se liberare, nec dialislo tentanti resisterer nec mortem,inquam diaboli inuidia inciderat: superare,Christus morte sua hoc iugum con-' fregit, hunc principatum destruxit, a tam misera seruitute mundum eripuit. caetera in annotatione sequeuti inuenies.
o Er principem huius mundi diab ---z I lum signi dicari omnes in res aia firmant: hoe quippe nomine 'ph appellatus est. Ioann. I . venit princeps huius mundi. Io. 16. Princeps huius mun-
di iam iudieatus est, & in praesenti loco, irinceps huius mutui ei j cietur foras. Quare autem dictus sit Princeps, Si hu-C ius mundi,& quomodo sit soras eiectus, in histribus exponendis G omnes sunt qaare M. concordes. Quantum ad primum Cy--us dico fili. lib. 1 o. in Ioann. cap. 4o. duobus in modis hunc explicat principarum.Vnus est, eum dici Princi pem, quia homines errantes, & decepti illum tanqua Prii cipem collierant,& venerati sunt,iuxta illud Psal. H. Dij gentium daemonia . Cum enim diabolus per superbia principatum appeteret, nec in eoelo haberemosset, eum in terra quaesiuit, ut dieit Gregor Na Zianti in orati de calamita tibus animaeisae, quem enim principatum & excellentiam verE non habebat, fictam taltem, & in opinione hominum prae superbia inequi studuit, te ideδ t tum orbem idolatria, & salsis euitibus, ae superstitionibus repleuit, & hic esse his principatus. Alter modus,quo Pri Ops dictuς est , prouenit ratione peccati, dc hunc amplectitur Aug. lib. de Ac, ne Christiano. e. 3. & Bassi hom. Quoi aDeus non sit auctor mal rum. Et hie est verus modus expone fidi hune prinei p. tum, atque his sententijs Euanaelicis ae
commodatus. Pro euius explicatione,
licet iam superius multa dicta sim, id adnotandum superest, in principatu duo considerari. Unum est finis, quem Prio' mo Irri ceps intendit, alterum potenas perdu- cipatu ianvcendi ad finem eo , quota Princeps est. Pux M , κFinis diaboli est, homines a Deo auer- μ' tere per peccatum: Potestas autem est, aqua eos tentat, inducit, de pertrahit aa peccandum. Ante redemptionis quiden gratiam, propter primi Parentis mea tum, homines erant sub dimonis pote: state, ita ut eos in peccata pertraheret sioque fini eonsentire saceret, Ornem r qeorum resistere, nec se a peccato eripere valuit: hoe enim Virtutis est Christi.'per qua principatus diaboli destructus est, quantum autem est ex parte peccati rimi hominis, nemo est nec suit, qui Quare in .anc diaboli potestatem vincere potue' bolus tutrit.Ηie est igitur principatus diaboli, Edpropter hoc dictus est Princeps. , Quantum ad secuti du, nempe cur huius mundi Princeps dictus sit, respondit Basiliui homil. Quod Deus non fieauctor maloruni : per mundum totam
hane machinam sensibilem significari Ohis diabolum dictum Prineipem,
679쪽
trahendi hominet ad peeratum August.. in Ioa u. per mundum hominea
malos significari asserit, in quos habet praedicti potestat quos, b Paul. Ephec
.. tenebras appellat, Aduersus mundi ,
in ciuit,rectores tenebrarum haraim.Mihi Iegitima ratio, dilanificatio e videtur, nempe nundum homine omnes significare in peccato natos,& in peccatis viventes,quantum enim ex parte primi hominis, uti diximus cremota, ita non c&iderata gratia redemptoris)omnes sunt peccatoresa nasci in peccato,&vluere in peccato nece ite eratu emoque
diaboli laqueos, & impertu effugere p.
- terat, nec te de manibus illius Iabetare et
eius enim pote stati propter illud peccatum , iusto sto iudieio Deus oes iamianes illi tradi lit:& hoc est,quod scriptura dicit, & pronunciat sine limita
tione omnes esse peccatore&. Roman. 3
Causati sumus Iudaeos, &Graecos Umnes esse seb peccato, sicut scriptum est , non est iusiux quisquam, non est intelli- rem, non est requirens De ouanod stinauerusisimiliter inutiles iacti liint, non est, qui faciat bonur non est usque ad unu. 8citem: Omnes peccaverunt,&egent gloriae Dei. Galat. 3. Conclusit scrip citra omnia sub peccato, ut promis. fio ex fide Iesu Chri ui daretur creden-ς tibus. Rom. ii Conclusit Deus omnia in incredui itate, ut omnium misereatur principatus ergo diaboli est in omnes homines , qualitu est ex parte hominu ia,tunc principatum Christus destruxit, b hoc. noxeripuit,&ad se transtuliti Iu
praesenti igitur loco consideratur, quod est ex pure hominum,& ex parte peccati. & sic dicitur munditat princeps stolii Caueda est auum haeresis a - tiqua asserentium , diabolum dici principem huius mundi , quia verε est Lmminus & sactor harum rerum sensibilium,.quae haeresis fuit Carpocratis, vires eri Irenqus lib.3. e. 24. idem4i assirmarunt utilichaei, v t scribit Aug. lib. de haere fi . cap. 6. vanillima est, &blasphema ho, tum doctriua, quam satis aperi E consu- eat illud Ioann. i. Omnia per ipsum si
Quantum ad tertium,nempe quom qu mudo soras sit hie Princeps eiectus Aug.
χα sic exponunt: nempe diabolum ei,ci ἐφ'
dum de cordibus fidelium, ne animas per peccatum possideat,sed tantiun e terius tentet . Haec expositio nec sati αaperta,nec persecta videtur idebinti
iri rei declarationem aduerteaei jcidi bolum seu Principem huius munii sorax non aliud euir, quam principatu suo,
quem in homines propter peccatum e xercebat priuari, & spoliari. Duo a
tem in principatu considerari possunt, nempe,potesta' & possessio Suiit enim hare valde di stis contingit enim aliquem possideret Regnum suum,tuncque a
hic possessionem non autem potestate habet di ille autem, qui Dominus est,p restatem habet, non possessionem. Priauari ergo principatu euenat, quando Herumque, aut unum illorum aufertur.
Per Christi ergo aduentum diabolis filii toto suo principatu, priuatus quam 'tum ad poteuatem, quam in homine ratione peccati obtinebar, non solum
respectu fidelium & iustorrum, qui etiam peccatorum, & infidelium. Nam per Christum facta est libertas, & potestas cuilibet peccatori S infideli a peceati
statu emergendi, & diaboli tentationi resistendi, ipsumve vineendi. non ut ante, nempe seclusa gratia redemptim V .
Dis,quando nece eatro lub peccato ten batur, & in peccatum trahebaturia viae
per Christum , iugum di seruitus, &monis potestas fracta, ct ablata sunt: ecquantum est ex parte Christi,omnes lia rati sunt, & erepti a daemonijs pri ripa tu. Sicuν si quis supremus Princeps abiblueret subditos, di vas illos alterius inserioris Principis a iuramento & bligatione subiectionis, diceretur vera potestatem Principis inferioris destr ere , Si priuare eum principatu, soras que eijcere, quantum ad dominium, de
potestatem quamuis multi illorum monere vellent sib eo , quia iam non ex necessitate, nee ex subiectionis obligatione, sed spontanee illa manerent: sie
cbritas di diruti principatum destr
680쪽
testatis rationem: non ergo iam homines sub iugo peccati sunt, nisi qui volu eum a Curisio virtus & gratia liberationis volentibus sit oblata. At quai eum ad possessionem non est nitus soras emissat 3c eiectus, quia mul ti adhue inanent, & manebunt sub peccato,& in-s delitat quia volunt, noluit enim De inuitos liberare. Hinc est , qudd Regnudiaboli non est destructum quantum ad . possessionem omnino. Est tamen magna ex parte, etiam quantum ad possessionem, suo principata diabolus priuatus dieiectus, per Cnrasti aduentum: nam ferὶ orbem totum possidebat, idolol tria & cultu diabola per totum orbem y crassante. At per Christi aduentiam,
si a plurima de prouinciae,eiecta idolo. atria & impio cultu, Christi religionem complexae sunt: in quibus & quantum ad potestatem, & quantum ad possessionem eiectus est seras diabolus,"idie elicitur,lceij cietur. Quod si in his diabolus aliquam exercet potestatem tentandi & indueendi ad peccatu, iustos enim etiam tentat, hie prosecto non est principatus, sed seruitus Diab li: ipse enim insertiit iustis, & exercet
eos, dum tentat: dumque occasionem Quare in
subministrat maioris meriti, & eoronae, de qua relegeuius eii Ambros lib. a.de plenitenti eap. I 3 . quod si aliquos riaere tacit, nec is eth pote istaris, S principa tuQ sed rotuntatis hominis illi cedEtis et
per redemptionis eii im gratiam ita ia- structav erat, ut non luccumberet.
Vnum h et posset ab quis ob ijcere rquod erit ad maiorem huius rei declara
hae e Daenionis potestas destructa suit, eum Lerint multi tui li&sancti homines, rdictam eii igitur, IN une Pria- . Diis ceps ei teretur, J quasi non ante eiectus fit Respondeo quotquot iustinerunt ante aduentum, propter Chri lii redem μptionem iuturam tales facti senti & Daemonis potestas etiam a mundi principio fuit destructa, propter Cnrillum
venturum:dieitur tamen eiectus diab
ius nune in aduentu & morte Christi, ut significetur ipsum Chi istum esse eausam veram, propter qua illius potestas destrui incepit. Rursus quia quantum ad possessionem multo latius Lemeacius erat ei jciendus diabolus per praedic tionem Euar gelii propagandam per totum mundum, & per uberiorem gratia omnibus offerendam, S impartiendam post Chrilli aduentum.
Et ego, si exaltatus suero a terra, omnia traham
ad meipsum. COMMENTARIVLHOC est tertium opus, quod clarificandus est Christus. Beest sensus, Terilam diabolo per iudicium eiecto, & a suo principatu expulso, ego traham a
id me omnes, de mundum ipsum in meam testatam,&principatum con Chiula uertam, ut iam non ille, sed ego sm huius mundi princeps. Matth. ii. Quomodo potest quis intrare in domum sortis, di vati eius diripere , nisi prius alligauerit sortem, & tunc domum eius diripieta hoc autem n et, si exaltatus fuero, id est quando in cruce moriam morte enim mea hic principatus accedet mihi, Isa. s. Factus est principatus eius super humerum eius. Christi e
go morte. de iudicium mundi , &eiectio diaboli, &tractio mundi ad ipsum Christum simul facta sunt. Ordo inter hsc est, non temporis, sed causae de effectus: Ex morte enim processis iudicium, ex iudicio daemonis expulsio,ex hac vero mundi ad Christum attra Eo .