장음표시 사용
681쪽
D Articida Ii, JGraece, ον, non come,alia iv, . L ditionem, sed tempus significare loc , fCuir, J seu, sinando, J notat Ausetraei. I 2. immo Cyprian. in expositione Symboli ibi restirrexit a mortuis γ& Ambros serm. 11. in Psi I I I Llegut, Cum exalliatus fuero. J Eadem particula LSi,J et a Miud significax, nempe causiim: mors enim quaedam fuit cauta, per
quam,& propter quam ad se traxit --nia. Quantum autem ad rem pertinet,
non est parus dissicultatis verum & legitimum sensim attingere huius senteti et, a somnia traham ad me ipsem:J dubium
enim est, quaesit ista tractio,& quomodo sit generalis omnium.Seu serunt antios i Patres hanc dissicultatem, & xarthsqluerunt. Primo loco Iustinus inexplicat. quaest sentil. respon. 29. Si omnes, inquit, ad se tracturum Dominus Chrinus, postea quam exaltatus e siet, pr misit,cur non omnes ad fidem eius con- suge runt Z Rei pondet sic: ex fine suo omnis sermo iudicatur, finis autem huius verbi , qmnes ad se esse tracturum, tunc Verit, cum omnem principatum, potesatem, & virtute suitulerit. I. Corinth. s. haec Iustinus, qui hanc sententiam in fine seculi implendam censet, quando iudicaturus veniet omnes. cciri oloco Augustinus tract. sa. in Ioann. tres
responsiones adhibet huius dissiculta. eis. Prima est, fi legamus, s OmniMJ. ita ut generalis haec particula non ad personas, sed ad integritatem parti vin re haratur, nimirum non quod omnes traxerit homines, istd omnes partes hominis, nempe carnem, animam, & spiritum, mi mente, omnia lige tra&rum se promittit. Altera responsio est, si legamus I Omnes, δα ad personas reseratur,tuc dx praedestinatis censet intelligendi , F omnes. id se trahet Chrimis, citie sitioni consentit Gregor. lib. 6ia Euist. ι s.&homil. a. in Evang. Tertia
sonarum genera reseratur, nimiru quia ex omni natione, sexu, conditione persis naru multi tracti sunt, quomodo illud '
runt.sic Auguli inus huic dissiculiati sa- , iis lacere vittis est. Tertio loco Ambroci Epist. ad Rom.c. I .aliter exponit dices: .
Omnia traham ad me,J id est omnium
cognoscar Dominus, allegat illud Ioan 3. in simili sensu: cu exaltaueritis filia hominis, tuc cognoscetis, quia ego sum. iQuarto loco idem Ambros serm. 1 2. inimi m. ii 8. aliter ex ponit. Aduerte, i . luit, quemadmodum trahat ad se, Pater volo, ut ubi ego sum,& ista sint mecum Ioann. I & ad latronem Luc. 39. Hodie, mecum eris in Paradiso,aduerte quom ido omnia trahat,exaltatus est in cruce, & totus credidit mundus. Hse Ambros Ut autem ex sequetibus eius verbis coii. Estat, mundum totum appellat Iudaeos,& gentiles, quibus est Euangelium annum. ciatum, quamuisron finguli horum cretdiderint Quinto loco Leo serm. LI. dei passione hanc uniuersitatem multo ali- . ter interpretatur. Resert enim ad ii ras,& prophetias sic dicens: dicente Din. mino, fCu exaltatus fuero,omnia trahit
ad me, J nihil legalium instructionum nihil propheticarum recedit figurarum, iquos non totum in sacramenta Christi
traulierit:nobiscum est signaculum Circuncisionis, sanctificatio chrismatum . conse eratio Sacerdotum, nobiscum puritas sacrifici j, Baptismi veritas, hono templi, ut merito cessarint non tu, pos quam nuciata venerunt, Haec Leo. Et in
Serm. 8 de passione amplius dilatat hae ξ 1 sententiam, nem se ad omnia etiam et menta , quae in Domini passione signa dederunt, Terra enim tremuit,sol obscoemtus est, velum templi scisium est. Extendit etiam ad totum mundum, qui fidε Christi recepit. Existimo hunc insigne Doctorem maximum landamentum sus 'expositionis secisse, quia dictum est, Emnia, J A non omnes.J sexto loco Cyprianus in expositione symboli mileto articulo: Resurrexit a mortuis, quamuis de generali voce huius sententiae nia hil dicat: tamen tractionem extendit ad mortuos, sic dicens: Redijt victor a. mortuis, inferni secum spolia trahens Meduxit eos,qui tenebantur a morte, sicuti& ipse praedixerat, ubi ait: sclam exaltasta sic;o i terra omnia ad me traba, I
682쪽
onem de fide interpretantiir. Similiter Athana laeseri de passione Domi rii: de Basil. Homi l. in Pial. s. in illud Exaltabor in pentibus, & exaltabor tu terra de generali rotabulo nihil dicat. H esant que antiqui Patres in expleeandis C lux duobus,nempe tractione, & vnium-sitate d terram. mos ex at lega tis constat varios inter se solis . Adiungam quae mihi visa sunt prob biliora iuxta ea, ouae in commentario exposita sunt. Illud primo adnotandum
nes J ut ad per senas reseratur,& quamuis te er etur somnia,J personas nihil γ' minus, & homines signi se ei: hanc nim phrasim scripui'ra bile costat. Ioan. 6. Omile, cibos dat mila pater, ad me Veniet. Ioab a Z. Omue,quod 'dedisti ei,
det eis vitani aeternam. Rom. I l.C6clu-2 7t Deus omnia in infidelitate. Galats. Conclusit scriptura omnia sub peccato. Oibus in locis cerieni est ad nomines reserri, ac si d; num esset: omnἡs homi- mrs conelusit sub peccat aut in infidelia
tale. Ita hoc loco. Traham omnia, J sd et omnes sonitides a me. Hoc supposito ex stimo hanc tractῖotiem connexamene cum eiectione, seu expulsione Primcipis huius mundi oenim eiecto,& priuato suo principatu, mundus totus,nem- . , se omnes homines, qui bis diabolus d 'Minabatur, transierunt in principatum,ci Regnum christiciam credentes; ciboni, qui Chy ictumst ti sun &dia- . boluna deserue Aut, quam mali, A ins
deles, qui diabolla volentes adhaeser sit. Omnium enim est Dominus ; &prii ceps Christus, quamuis qui diabolum sequuntur,sint velut subditi res,elles,. Minobedientes, non tamen propterea desinunt esse serui Christi, & ad ipsius iurisdictionem pertinere: quia omisium est redemptor, & omnium peccata in se punienda suscepit: omnibus libertatem, ruantum est ex se obtinuit,& omnes t
em a morte revocabuntur I. Corin. I s. sicut in Adam omnes moriuntur, ita 8 in Christo omnes viviscabuntur : pr pterea omnium erit iudex,& omnis e ro ad eum veniet. Nam omnis carnis
inceps est , di mariam: iniae a
traxit morte sta,' qui muta homine de suo secitprincipatu, & seruos fibi c6stituit, Gluto pro Us pretio. b. diabolo
iudicato,damnato,& spoliato. De hac generali omnium comprehensione est illud Ioan. i . Sicut dedisti ei potestatε
omnis carnis: potestatem habet omnis carnis, id est , omnium hominum tau-- quam redemptor, princeps, Dominus,& iudex eorum. Non enim malos puniare, & bonos reminerari posset, diu principatus eius generalis esset, & omnes ad se traxisset, & suos secisset: transferens ad se, quos diabolus' sub principatu ha- 'bebat. Sic est ista tractio, & generalitas exponenda. Mulios quidem, immo in si . numeros ex his traxit etiam ad se comuertendo, oc illuminando,& perficiendo, qui partes eius sequuntur, & amici ipsius sunt: Alios non sic traxit, tamen traxit etiam eos, quia seruos sibi fecit, lpotestatem veniendi ad se eis obtinuit, & denique ad sium tribunal omnes a morte ad vitam reuocatos iudicandoctrahet . De qua generali tractione illud est Ioan. . Omnes, qui in monumentis sint, audient vocem hiij Dei, & procedent, qui bona fecerunt, in rearrecti
nem vitae, qui vero mala egerunt, in resurrectionem iudicij. Omnes tamen a dient vocem eius, quia omnes vocandi, omnes trahendi,de iudicandi: siret omnes redempti, omnes serui illius iacti .. sunt. Haec de huius sententiae explica- tione. Superest unum dubium; quod Iustinus, Sc Chrysostomus locis citatis proponulli. Cum enim hanc sententiam e ponet ni de tractione id fidem , opposierunt, quod dictum est Ioan 6. Nemo potest venire ad me, nisi Pater meus traxerit eum, di emes: si Pater trahit, quomodo nunc dicit se tracturum 3 R spondent esse viram, ec eandem tractionem utriusque, cum vnas tessentia, Se virtus, quos enim trahit Pater, trahis etiam Filius,unde non sunt conir ria haec loca. Vera est lo
683쪽
ime a m dicebat significant, qua morte esset motiturus.
COMMENTARIV s. Ex P LIC AT Euangelista verbum illud Christi, ssi exaltatus suema ita
citii re eo verbo significare Dominum voluisse mortem crucis, quam subiturus ciat: quod fecit Euangelista,ut ostenderet Christum praesciuisse on nia, nihilque ei praeter opinionem,&scientiam euenisse sciebat euim se mortem, ac mortem crucis passurum, ne quis Paganus diceret. si sciuisset talem mortem sibi inferendam, non se exporuisset,nec tradidisset illorum nucibuat non sic facti im est. sciebat enim is in cruce exaltandumno' vitare, laudabile,honestum,& prvadentiae opus est. Cum igitur mori Chri assi in Dei gloriam , mundi salutem, i
fius Christi nominis exaltationcm, deret : etiam praescium non vitasse,cum
posset, summae sapientiae fuit. Fortis etiam vir propter honestum, subit periscula grauia, etiam praescius futurorum, etiamsi vitare possit, sed cum dedecore,& vitio timiditatis: mauult enim seri ter agere etiam morte sit undo, quam vitam eonseruare inhonestri & inaee
se, & hoe laudabile est. Origenes exta' piis Philosephorum contra Celsum lix, men quae dicta sunt, satis ad resimnsionem ineptae, &impiae huius biectionis sinciunt.
Respondit ei turba, nos audiuimus ex lege, quia Christus manet in aeternum, & quomodo tu dicis, opo
tet exaltari filium hominis p 3e quis est iste filius hominis p
COMMENTARI vs. INTELLEXIT turba de morte sua loqui Christum, idcirco obiicit ea
contraria,& pugnantia loqui. Et est sensus:Tu dicis,le praedicas Christum te csse, Zc ex alia parte exaltandum,& mortem subituram assimas: haec simul stare non possunt: nam ex lege habemus Christum in aeternum mansurum: lex autem vera est: quod si rei pondes, quando dicis oportere exaltari filium hominis te non esse nunc filium hominis,qitis igitur ille sit,aperi nobis: m do enim dicis te exaltandum: modo exaltandum filium hominis. Legem isti appellant dii linam scripturam complectentem legem ,& Prophetas, ut dixtimus cap. t o multis autem in locis haec christi aeternitas praedicta est.Psal.ri.
terra σε L Vs, ut audi est oris. lib.
--. A. conti eundem: Christum imprudentiae, aut impotentiae arguebat, quia praescius talia non vitaverit. Si enim
praesciuir, inquit, aut vitare potuit, aut non, si potuit re non vitavit, imprudens fuit, quod si nee impotens, nec imprudens fuit, consequitur non praesciuisse, quae pinitrus erati At iste impius Iudius errauit. Pr scire enim mala poenae,&non vitare , etiam cum facultas adest, non semper est imprudentiae,sed aliqua do sapientiae, & prudentiae: mala enim menae, quae propter honestum conservandum, & promouendum sistinentur,
684쪽
Tu es sacerdos in.aeternurn Dalr. 7.Potestas eius potestas aeterna,quae non au J'retur,®i eius,quod non co 'opetur Sunt multa huiusmodi testimonia serim em non conlidurarim etiam in lage eius exaltationem maedicta. Psi x . Foderunt manus meas, & pedes meos. Isa. 3 - Si posterit pro peccato anima suam. Dans occidetur Christus.Nec intellexerunt hanc mortem no repugnare eius aeternitati, nec regni perpetuitati: na cito resurrexit, risin sempiternum vim, nec nouerunt hync filium hominis esse simul filiu Dei, exaltarique secundum hominis, non autem secundum Dei naturam,nec morte ipsam persenam eius perire, quae semper erat. Una igitur veritate intellecta, caeteris ignoratis, menteSeorum contusae erant.
A va. tractatis α.turbam mortem erucis ner verbum exaltationis ichristo taue uniscatam, intellexisse, malitia eis ministrante intellectum aD firmatanoraemem: me is ei machinabantur , ideirco Aetlε intellexerrantis Aliqui recentiorum consentilant turba mortem erileis inrellexisse , causam tamen eam esse putant, quia verbo tali mors crucis appellari selebat: quae ratio
mihi non probatur, Tuneenium Christi verba apoth crucis moria indicassent: at Euangelista non aperia significatam,c sed instruatam docet, hoc enim inte dis Ioannes docere, cum dieit, IHoedia xit significans, a morte mori 'riri esset,J si enim expresse id dixisset, non erat cur Ioannes hoe adhingeret, di interpretaretur . Euthymius asserit, &chrysostom. ho ε . sensisse videtur,
turbam mortem concepisse ex hoc ver se, non tamen mortis genus, merum
dioeret exaltationem a terra, vi esse eetam existimarunt, idcirco resimi Mnsi quomodo si Christus est exaltabitur, quia Christus non moritur, sed manet in aeternum p Nec hoc mihi probatur : nam quo verbo mors,eodem ge-- mortis intelligendum erat: nam si ex verbo exaltanda, mortem turbare
cepit, si 'genus mortis intelligere mportebat. Probabilius igitur est, quod Augustin. dicit, hoc tamen adie luseham intellexisse mortis genus non ex malitia propria, sed quia sciebant ex una parte Pharisaeos, & principesi tiri vitae insidiati , ex altera verbum
hoc exaltandi audiebant, ex utroque
morte laquI. MAt grauius dubium est, qua rat ne turba retulerit, quae Christus: non dixit, non enim legimus Christum dixisse, oportere exaltari filium hominis. RRespondent aliqui, Christum selitum esse uti hoe voeabulo, Filius hominiis propterea isti nune repetunt. Sed haec responsio videtur improbabilis di nisi enim nune Christus protulisset ombum, soportet exaltari filium homianis,J non id tam asseueranter opposuis sent, dicentes, sinomodo dicis, oportet exaltari filium hominis & quis est iste filius hominis I Idcirco res
deo Ioannem seruaue morem scripturae frequentem, quando enim bis aliquod verbum pronuntiatur, nempEa dicente, di reserente, non isto nilis mel describere, aliquando inperi dicentis, aliquando in persena reserem . in per unum insinuans alterum. Exemplum habemus exiris Ioanne cap. II. Dixit M inha, Magiger dest, & vocat te, tamen non legimus vocasse, sed dum
describit veris' Martii inivrat inisum dixisse prius, voca si rem tuam: ita nune verbis hisce indi at Chrsessum dixisse, Et so si exaltatus
med di foeortet exaltari Α- . tium hominis,l quod ver
bum ,quia repetendum . erat, Io nes p ae termisit, donec
685쪽
Diaut ergo eis Iesus, adhuc modicum lumen in vobis est, iambulate dum lucem habetis, ut non vos lienebrae comprehendant; tCOMMENTARIVS NO L VIT Dominus eorum soluere obiectionem, sed ad simplicem scfine contradictionibus fidem sibi;verbisque suis praestandam exhortatur, terrorem eis incutiens, citb ipsis defuturum magisterium, de doctrinam v ritatis, periculoque expositos esse incidendi in tenebras spirituales ignorat tiae, Ze erroris. Et est sensus, Adhuc modicum tempus superest, in quo lumen est in vobis,nempE,qui vos veritatem doceat, Sc viam vitae vobis tradat.An bulate igitur, dum hanc lucem vobiscum habetis,ne si hoc modico tempore, quo vobiscum lux est, veritatem recipere neglexeritis, incidatis in tenebras,' , a quibus vos non liber hitis unquam, comprehendent enim vos ; hic est sensus. Se Christus lumen appellat,quia veritatem, & viarei salutis docet, modi . tempore i illis suturum lumen dicit, qu a pes morte iam proximam ama' plias eum visuri non erant, nec vocem ςius audituri. it quamuis magiste rium non defuit,quandoquidem Apostoli prςdicarunt,& multos docuerunt, te conuerterunt: tamen id non impedit, quominus ipsi se exposuerint perti culo incidendi in tenebras, & errores: & multi etiam ex his, quia lumen ii Fneglexerunt,in coecitatem ,& errorem mentis abire permissi sunt, seducti mustis Pontificibus in sua coecitate perierunt. Quamuis enim Deus pe t
ribus multis parcat,tamen recte eis dici soler, ne legem Dei contemnatis, ne . aeterna mors vos comprehendat. Certa utein res est multos eorum,qui Christo praedicanti, id miracula facienti credere noliter int, post mortem ipsi iusto Dei iudicio in reprobum dato, esse sensum, & obstinatiorest factos ine sua coecitate,& malitia, a tenebris Omprehensos periisse . Et hoc est, quod Dominus e: s nunc praedicit,dcxter castrant, monet,
ANNOTATI, o reselenduin est, qui lux est veniens in
M. . 1 . . t mundum, εἰ illuminans omnem homi
. Α Veii R. tractari s r. supeliorem sen nem. Annotat autem Chrysos .hom. 6 chriau tentiam aliter exponit, ut modia lumen dici hoe in loco, ut mortem si m euhi sit adiectivum luminis, sitque sen- transtationem quandam esse significet,su . fAdhue modicum lumen est in v ut enim Sol non perit, quando ab Oribis;J nam Christum in aetermim man- roate recedit, ita & Christus post mo
surum scitis. Ambulate dum lumen ha- tem mane nam persona aeteriis est.Hqcbetis rint haec expositio Graecis ver- doctrina vera est, quantuin tamenaabis accommodari hon potest, ibi enim attinet, lucem se Christus legimu Adh.cyaeiodicum tempus, & lat propter doctrinam, dc praedicati sic Chrysost. Theopsy. Sc Euthymi. le- nem, qua homines ad aeternam vitam sunt, & exponunt. & quamuis non lege instra ebat. Q md autem sit hoc modiremus tempuη, sed solum modicum, ad tempus, Chri ibii. hom.67. explica tempus reserendum estitia nee coniungi totum tempus vitae huius, etiam γ' lumini deberet enim est cum articulo Chrinil mortem. Multi enim, an ueraeco, qui adiectivum illud ei cohaere- conuerit suurpost Christi mortem, sti
686쪽
A remm lamen in opis est, I id est dum
hane vita agitis, hoe tepore ambulaterat rectius Euthymius de tempore modico exponit . Quod supererat usq; ad passionem eius,ut fit seni re, Adhuc modico tempore ego vobis salutis viam demonctro, ει vos instruo; ambulate dum me habetis praeceptorem, & doctorem , nenis discedente visibiliter a vobis, ab , his seducamini,& tenebrae vos e pro Mndant. Nec argumentum Chrysost. Ascax est. Fateor enim esse multos con uerlbs post Christi recessi ad Patre, mustos tamen excoeeatos, R in sta infi-- delitate obstinatos per ijsse, negare non
B possimus, qui verb Dei gratia,& misericordia reli puerunt, quantum ex eoia
parie filii, Periculo incidendi in similes tenebras' se ex possierunt. Dominus P igitur periculi eos admone quod re vera magnum erar, dum si ut sentic liri isto
credere noluerunt. Connexionem a
tem huius lententiae cum sit periori fici explicat Chrysost. vi Christus velit si
gnificare mortem suam non obstare, quominus maneat in arternum, sed dura multi videtur,non enim opus erat tunc tamia exhortatione , quanta 'sus est Christus in his verbis, propterea connexio , quae in commentario posita est, legitia ma videtur: monet enim eos, ut deposiatis obiectionibus, & contradictionibus, credant verbis eius,caueanque valde,ne fi lioe negligant sacere, cito in tenebras
labantur spiritus, a quibus nunquam a
Et qui ambisat in tenebris, nescis,quo vadat.
COMMENTARI Us. No N parum damni,& detrimenti est a tenebris eomprehendi, ut enim
qui in tenebris exteri ' ribus ambulat corporaliter, nescit,quo vadat,n5 enim videt viam,in qua ambulat,dc dum existimat se tendere domu,incidit in praecipitium, qui enim viam non potest discernere, nee terminum cognoscita. sic qui ambulat in mentis errore, & ignorantia, neicit, quo vadar: exillimae enim se viam,& iter facere salutis,& tamen iter est mortis. Timendum est igiC tur in tenebras labi mentis, imminet enim mortis aeterna periculium. Atten- de,qui in errore,& infidelitate est, ipse quidem ignorat,quo vadat, nam putat F. se peruenturum in salutis portum:& tamen mortem inueniet:at fidelis, ita luce ambulat, recte scit quo ille vadat, nos enim scimus, qui infideles omnes finis ex perur,pereunt enim in Es, iiii veram fidem non harint.
Dum lucem habetis,credite in Iucem, ut Fili, lucis sitis.
ECC E alterum argumentum, quo ut sibi credant, suadet Dominus, primum erat,ne in tenebras incidant, nesciantq; , quo vadant, quod ad timorem pertinet: hoc fecundum amoris,lc spei est ex fructu lucis. I Dum, inquit, alacem. I id est,me inter vos tHabetis, iii lucem credite,J eritisq; iiiij lucis, id est,filii videntes,quis,& qua ambulatis. Filium lucis appellat videntem, qui culos Lbet lucidos, vi videat,de tenebras expellat: non enim satis est habere oculos,nisi lunaen adsit, filius ergo lucis est, qui videt: habet enim oculos si nos, & in luce versatur. Isinuat etiam hoc verbo Domnus, credepres filios Dei fieri, iuxta illud Ioan . I. Quotquot autem receperitin eum,dedit eis potestarem filios Dei fieri. Si igitur Chritiari Deus, de lux est, qui in eum qr
aluit filiu Dei Id lucis sunt:eamq; lucem participabunt,quam . Mistus habet.
687쪽
ΑΗaec locutus est Iesus, A abiit, 3e abscondit se ab eis.
QV O abierit Matthaeus at . explicuit: Relictis,inquit,illis abiit foras extra ciuitatem in Bethaniam, ibiq; mansit, mane autem reuertens inciauitatem esuriit. His enim paucissimis diebus Dominus extra ciuitatem nocte recedebat, ante tempus a Iudaeis caperetur, mane autem reuert atur.Iu daei enim metu turbae propter miraculum Larari, non audebant in die eum comprehendere: similiter, quia conati erant alias eum capere in die, de non potuerunt: idcirco noctem, Sc tenebras, tpotE tenebrarum filii quaerebant. Qui enim male agit, odit lucem.
a Cum autem tanta signa fecisset coram eis , non a
credebant in eum. FI N E M impositurus Euangelista miraculis narrandis Christi, quae e
ram popuIo iudaeorum4n uae doctrinae confirmationem se cit,optimo titur epilogo, illoνum exaggerans incredulitatem nE quis eam imperfectioni miraculorum adscriberet. Cum tot inquit,ac tanta miracula Christus secerit, quae omnia digna fide erant, adhuc tamen Iudaei in eum non credebant, in sua infidelitate pertinaces. Verbum sNon credebant,J non simplicem fidei negationem significat, quod non crederent: sed continuam, de perseuera 'tem infidelitatem, quae perfidia est.Vox Graeca numerum,oc magnis indinem indicat, nempe tot, & tam magnatas. Et re vera virumque miracia vi Christi habebant, & numero copiosissima, & magnitudine maxima, O omni digna admiratione, & fide erant: tantoque erat damnabilior, & im sexcusabilior incredulorum perfidia. . Aliquos credidisse certum est, naul ς to tamen plures increduli erant, ut more communi loquendi dicat, Iudaeos . tunc non credidisse.
Vt sermo Isaiae impleretur, quem dixit.
TEstimonio Prophetae horum perfidiam comprobat: & sensis est, Non
crediderunt in eum, eum tot ac tanta secissedsigna, ex quo fit, ut verissuma suerit sententia, quam de eis pronuntiauit multo ante Isaias. Particulalvi, J non indicat caulam finalem , quasi eos non credidisse dicat, ea causa, ut impleretur propheti sed denotat euentum, nempe inde factum est,ut veri iasma sint,quae Isaias praedi xit: nec hoc adducit Euangelista tantum, ut verita tem prophetiae doceat: sed etiam, ut Iudaeorum purfidiam damnet, & acc set: quae tanta erat, ut Isaias tot saeculis superior eam praedixerit, & a munatus suerit; sitque sensus 3 Isti Iudaei, tot, ac tantis signis non crediderunt: iure ergo Ilaias tantam perfidiam detestatus est,omniaque,quae ipse prsnuntiauit,, vera fuerunt. Alia etiam de causa hoc testimonium citatur, ne scilicet Iudaei suam perfidiam occultarent, aut defenderent se, negantes perfidos es.se, testimonio prophetae utitur, qui eos perfidos, ac infideli, praedixit, & a Git, plura in annotatione sequuntur. u
688쪽
Druit a prae Ai Thanasius serui α de passione, &- ' ,- eruce Domini, hunc locum Ioan-.4'dii tau ni docte distarit,&declarat. Refert priis infidelia mo loco quorundam haeresim, quam extatis Iuta. verbis hisce eone mint,asserentes Im- daeos idcirco non cre id ille, quia praedictum erat per Prophe Nun, eos non ecte redituros : dicebant vlterius Iudaeos causam non fuisse incredulitatis sitae, sed eum, qui praedixit: nec etiam peccasse,
culpamuh contraxisse in iis, quae sece-.runt, sed potius laude dignos, eo quod non videlinquentes,sed ut obsequentest scripturis ista secerunt, Verba enim ' lite Ioannis in hunc sensum interpretari tantur, ut idcirco non credidisse dicanΡ tur, quia Isaias talia praedixit, quae, si non fuissent praedicta, utique credidissent. Athanasius tanquam impiam, Ssiliam hane damnat doctrinam, & merito: Nam Iudaeos peccasse grauiter non credentes, ipsemet docuit Christustare. Ioan. is. Nune,inquit, excusati nem usi habent de peccato suo. Ioan. I 6. Arguet mundum de peccato, quia non crediderunt in me.Esse etiam eorum malitiam, εἰ propriam voluntatem causam, docuit Christus. Ioarus. Quomodo potestis credere, qui gloriam ah inuiscem accipitis ρ Scrutamini scripturas,in quibus vatam aeternam habere putatis,c & non vultis venire ad me. Et multis alij, in locis similia habentur. Reeth a tem dicit Athana fius non suis te eos in-eredulos, quia Propheta praedixit, sed quia Prophetae, quae sutura erant nou insit,& ipsi tales sua malitia situri erat, propterea eorum incredulitatem praedixerunt. Si enim ipsi aliter se habituri suissent,&creditur tessent, utique -- uisent Piophetae, nec eorum infidelitatem praedixissent. Praescientia enim lige non facit res tales, ed quia rex tales su inrae erant, ipsi,qui nouerunt sutura, praedaxerunt, quando igitur Ioannes dicit non credidisse, ut sermo Isaiae impler
tur , non cauiam , cur non crediderint,
indicat, sed eorum infidelitatem, ut omnibus dota sit, nec occultari , aut negari
stit, testimonio prophetico compro-: . M Athanasius reseondet. Et est.
vera,& docta responsio. Particulae nun D. LVt,l in scriptura saepe,non causam, sed euentum, & consecutionem sigηificat. Psal so.Tibi soli peccaui,& malum c ram te seci,ut iustificeris io sermonibus tuis Certa,& indubitata res est,n6 pe casse Dauid , & malum sectile, hae de causa, ut iustificaretur Deus in sermoniabus sitis: sed ex illius peccato consequebatur, Deum iustificari in suis promitasionibus. & r. Reg. I . Ingressus es ad me, ut interficeres filium meum. Certa res est non fuisse Eliam ingressum in domum mulieris illius,ut filium interfice reta Et Ioahoc dixit Christus in iudici veni, ut qui vident coeci fiant. Doctrianam hanc, & respontio in tram Chrysostom. hom. 7.& Euthymius, Se inter a Latinos August. tracta. s3. seqimmur. Aliqui tamen nostro tempore nouam responsionem excogitant,ut particula ista etiam causam finalem,non quidem principalem, sed accetariam significet, ut sit sensiis: Deum permisisse hos Iudeis in infidelitatem labi, ut vera esset Itale prophetia, & hanc probant sententiam similibus locis .scripturae, in quibus t lis particula caulam accestariam indiscat, Matth. I. Hoc totum factum est , ut adimpleretur, quod dictum est per prophetam dicentem.Ecce virgo in utero bebit. Et Ioan. I 6. Vt consummaretur scriptura, dixit, Sitio. Huiusmodi sunt smulta loca in quibus facta haec dicuntur, quia in scriptura praedicta erant: mula haee sola eausa ne, sed accestaria dinon enim incarnatuvest, ut scriptura impleretur, sed propter redemptionem nostram, simul etiam, ut promisia impleret Iradicendum in hoc loco existimat At hi non attendunt Ioan em non diaxisse, hos permisisse Desinon credere, ut impleretur sermo , sed hos no crediadisse, ut impleretur sermo. Infidelitatis aure huius prophetia, nec principali necaccessbria causa fuit: lon E enim disserunt ea quae recte fiunt,ab ijs,quq --u: illorum enim causa Deus est, horiam autem arbitrium humanum: Ideo qua
do Christus aliqua iaciebat, dici potessi fecisse,ut scriptura impleretur, quasi ea sit c usa accesibria et at de peccatis ,
m au iactis , qualis erat hor- infideli
689쪽
δε res, nequaquam id diei votest. Quod si sermo Isaiae impleretur. vera in Ddicas Deum iustὸ permitisse sateor Ioan responsio , & doctrina est, quam olim nes tamen non dixit Deum permisisse, ruri Doctores secuti sunt. Quae ina sed eos non eredidi isti ει de infidelitate notatione sequenti exactius dilo- non de perinissione adiuuctum est , ut Ventur.
Domine, quis credidit auditui nostro 3
COMMENTARIV s. Hae C sunt Isaiae verba,quae recitat Euangelista, & habentur apud P
phetam cap. s 3 .quorum exactior declaratio ad illius libri commentaria spectiit:tamen quia a Ioanne referuntur , fine declaratione non sunt omnino praetermittenda. His verbis Isaias paucitatem eorum Iudaeorum , qui erant ari Christo credituri, non solum ante mortem, sed etiam post Apostolorum prae' dicationem praedicit, de in hoc sensu allegantur a Paulo ad Rom. Io.quamuis a Ioanne in praesenti reserantur propter eos qui Christo ipsi praedicanti non crediderunt. Perpauci enim fuerunt credentes considerata pene infinita non credentium multitudine. Verbum illud sDomine, I in Hebraeo nunc non legitur, tamen Septuaginta habent,&credendum est,e's legisse,&in vero Hebraeo textu ita legi deberemam & Paulus, & Euangelista cum Septuaginta laiunt, non ergo probandi sunt, qui secundum Hebraicam veritatem non esse egendum sentiunt. Verba autem hec Prophetae,non ipsius nomine,aut Aps' stolorum: ut aliqui existimant, sed nomine Christi cum Patre loquentis diaeta sunt. Chrillus enim Patri loquens, sQtiis, inquit, Credidit auditui nostro J id est,uerbis nostris, quae ipsorum auditibus suggeremus. Erant enim verba Christi verba Dei, & Pater in ipso, & cum ipso loquebatur: sermones
ergo suos cum Patre facit communes,& raritatem, ac paucitatem cr entrusermonibus, & verbis Dei miratur,ac si dicat:rari sunt credituri verbis, qubuis sint verba Dei.Sermonem autem auditum appellavit,quia auditu percipia C tur,ut significaret se tofuturum carne assumpta ad aures exteriores Iudeoru, FN sensibiliterinon igitur sermonem suum vocat auditum suum ,quia ipse audiat,sed quia ipse alios audire faciat,ita i .Thessal. i. dicit Paulus. Cum accepissetis a nobis verba auditus Dei, id est, quae Deus audire vos facit. Vtitiuautem verbo praeteriti, sQuis credidit,J loco futuri: tum, quia commune est Prophetis,ad certitudinem exprimendam futurorum, uti praeterito et tum, ut dicit August.lib. 3 .con. Maximi. p.i 4. Quia prophetae vident futura in Dei praescientia,in qua iam praesentia, de saeta sunt: quibus etiam verbis Christus Deum se unum cum Patre significat: dum communem utriusq; dicit esse se monem: quis auditui, de verbis nostris credetρ
ὶ Et Brachium Domini, cui reuelatum est/
SVNT haec etiam verba apud Prophetam raritatem credentium indica 'tia. Christus autem se brachium Domini appellat, loquiturque de se in
tertia persona, praenuntians raros futuros, qui brachium Domini, nempe se
in carae λgnostent. Et per ad quam appositς si brachium Domini dii:
690쪽
a per chium enim potentia significii tur, Christus autem non solum est m. virentia &vir u Patris, pῆr quem omnia iacta sunt': sed etiam venit ad nox in vii ture,scpo ia operibus mssitis' inagnis diuinitam: idcirco Maestiusti Domini se appellat. luest sensus: Rariadmodum sunt,qui meam diuini taleiii agnoscenti se confitebuntur ex Iudaeis, quamuis ego opera diuinae potentiae ulta se magna sim effetauus apud eos,& hoc verbum respondet illi: fCum etanta signa secisset,non credebant. Cui, I enim Γbrachium Domini reuelatum
est Est igitur Christus brachium dictus,quia a Patre procedit, quia virtus' est ipsius,quia in carne a Pud nos virtutis,&Potentiae opera exercuit.
ANNOTATIO 1 Brachium hoe esse Dei filium docet
Hieronymus in expositione Isaiυα . Eusebitis lib. 3. de demonstratione Euangellica eo.& Augustinus tract. 33 -- te eos Athanasius in lilade communi es.
- sentia Patris, & Filii & Spiritus sancti equo mitis in aliis loeis timipturae etiaopellatus est Isaiae set. In brachio meo lentes sperabuntie.s x.Parauit Dominus rachitan sanctum suum in oculis o alium gentium: non quod corporeus sit Deus, ed metaphoris spiritualia explicantur: Ut enim filium Dei, carne sumpta diuinae potentiae opera iacturum significaret 'opheta,brachium appella
uitioperamur enim brachijs. Attende taanen rabellius,ut refert Ausus in Trin. 63aex hoe nomine collegisse unicum esse
Iuppositum,& personam Pavis N Filii, sicut unum sent septositum brachium αcorpus- Neecon rauit haereticus in metaphoricis locutionibus id sebima Ccipiendum,in quo,&propter quod m etaphora,& similitudo consistiti similitu.do aute non in unitate suppositi est,nee eriptura ea ratione filium brachium apsella d propter hoc,quia sicut homo
drachio o atur,ita Deus verbo . & Glio euncta secit. Omnia enim per ipsiun a sunt: qua metaphori rationem i dicat Hieremias c3α. nsuit,seeita
coelum,ic terram in sortiuidine tua ma- a' in brachio tuo excelsis. Alteram etiam dat eausam Athanasius loco cit to,nempe ut coniabstantialitas filii eum Patre significetur: ut enim brachiu procedit a corpore, sed unica est ubstantia um eo,ita filius a Patre procedit, unica tamen utriusque est substantia. Est tame et adhuc verbum perpendendum: s Cui, a inquit, reusatum est brachium Domiani tergo velabatur brachium hoc,& ita est: nam diuinitas filii carne vesara erat: quo verbo Propheta, seu Christus pers ophetam sium praedicit incarnationem,ut enim Leo epistola a 2 ad elerum
Constantinodilitanum dicit, humaniatas xelamen ivit diuinitatis. Dieitur autem Cui reuesatum est,J quia Deus est. et reuelat, c illuminat,homo enim silia viribus M potest fidei mysteria assequi: tamen quia ipsius hominis est,Deo ill
minanti oculos elaudere, propterea r
titatem, & paucitatem credentium scriptii ramiratur,culpaetacise in audituros reiecta. In eici emverbis annotat Tertullianus lib.eon.Praxeam: bis diei Domi- lni,& Domine: non enim dicitur,& br chium tuum, sed, s Brachium Domiani, J vidistinctio perisnamim Patris ει Filii signiscetur. His i itur verbis
prophetae raritas eredentium Iudae rum , dc increduloriam multitudo etiam
st miracula multa praedicta est. Etae sussiciant pro huius loci explica'
Propterea non poterant credere,quia iterum dixit Isaias.
COMME NTARIUS.ncredulitatem Iudaeorum testimonio Prophetae probxula Euagelista: nunc ciui incredulitatis alteroetui lam Prophetae testimonio cog mata quod