장음표시 사용
151쪽
gitantes, quq in omni actione sunt homini maxime perpendenda; cui idcirco natura rationem dedit, non solum, ut praesentia cernat, & prsterita, sed multo magis, ut prie uideat consequentia,& finem pr*cipue,PI, Vt Vulgo dicitur,acta proba ostenta φ p dit, quς, quantaq. sit uniuscuiusque rei utilitas. Hunc autem finem, cum politici prorsus negligant, Operam perdunt, & oleum, ut aiunt, nam veram,quam tam sedulo perquirunt, utilitatem nusquam inueniunt. Et interim illarum,quas tanti estimanr,
rerum fructum amittunt, quem tamen ex illis uberrimum percipere possent, si illis vellent potius ad vim tutem uti, quam ad voluptates, & 'vitia abuti; ut autem hoc magis li- . queat,de recto bonorum fortune usu pauca addere lubet.
152쪽
norum fortune in bono eorum usu consistere ostendi.
Comicus poeta her inde funt,ut illius a
nimus , qui illa pol det;qui Uti seu ili b,
na ,' illi, qui non uti tur recte, mala et haec ille, & verissii me ,' nam , ut ait Seneca in rebus non '' es milium ,sed in animo ipso. Itaque cum omnis bonorum fortunς utilitas, non in eorum pos tessione, sed in bono usu consistat; id est, non in hoc ut illa habeas, sed ut illis bene utaris , cumque bonus eorum usus, ex
153쪽
virtute pendeat, prosecto eorum uti. litas etiam ex virtute pendebit; sed ut hoc manifestum fiat, inspiciamus ea, quae inter c tera habentur pricipua , gloriam, opes, imperia. a Quis nescit gloriam. quae inter fortune bona plimas tenet 2 non modo non utilem esse sine virtute , sed ne esse quidem posse Θ cum gloria nihil aliud sit, quam consentiens
laus bonorum, atque incorrupta vox
bene iudicantium de excellenti virtute, ut eam recte definit Cicero, qui etiam tria ad eam adipiscedam pr cipue requiri docer, nempe, ut dilia gat multitudo, ut fidem habeat,is victim admiratione quadam honore aliquem dignum putet: hqc autem Omnia virtus maxime suppeditat; Quod autem ad primu attinet, non isne manifestum est, eam esse virtutis
vim, ut ipsa per se placeat, animos'. Omnium ad sui amorem alliciat adeo di commoueat,ut in quibus illam e
154쪽
se existimemus, eos a natura ipsa diligere cogamur ξ quo fit, Vt cum aliae sint leuiores diligendi causae , grauissima, & maxima sit, vel virtus, vel virtutis saltem opinio. 3 Praeterea, quid est, quod ad fidem faciendam magis conducat, quam prudentia,cum iustitia coniuncta λ prudentibus enim fidis & iustis hominibus, tum fortunas, tum liberos , tum ipsam salutem nostram libenter committimus , cum nemo sit tam imprudens, ut perfidis, iniustis,
improbisue ullam habegi fidem Denique,an aliquid est,quod
admirationem hominum magis ex citet, quam virtus ξ quae quo maiori.& excellentior est , eo maiore afficie admiratione. Ita fit, ut eos homines maxime,suspiciamus, atque admiremur,in quibus excellentes quasdam, & siqgulares virtutes perspiciamus Reos autem in quibus nihil videamus virtutis, aspernemur; improbos ve-
155쪽
ro,&sceleratos prosequamur odio,&detestemur. s Itaque, sola Virtus Veram pa- S.Auri. rit gloriam,Verumq; honorem, quod u. Romani praeclare significarunt,cum Vatico, uirtutis & honoris templa coniun- roctissima esse voluerint; nec iniuriae , , nam, tanquam umbra corpud, ita glo t. ia virtutem sequitum, & nullam potest societatem inire cum scelere , quo Vt primum aspersa est, obscuratur, sordescit, evanescit. Testis Ale- νυ isse. nxander magnus, qui ab ipso gloriae mira Aleculmine, quo Virtute prouectus est, i ad tantam infamiam & hominuma D.
odium per vitiorum praecipitia deincidit,ut ex suorum insidijs,interierit. gloria igitur sine virtute nulla est, ergo nec utilis esse,vel dici potest.
bus assequendis, conservandis, a gendis'. maxime requiritur prudemtia,temperatia, iustitia,sortitudo; nisi enim in illis adipiscendis ad sit i H stitia,
156쪽
stitia, in dispensandis moderatio, temperantia; in conservandis & au gendis prudentia, in tuendis d cni q.
fortitudo , vel non comparantur vel statim amittuntur, vel saltem non
plus possesseribus prosunt, quam corpori cibus, qui a stomacho male a Dfecto,vel mox reij citur, Vel non concoquitur retentus,sed ibi putrescens, non alit corpus, sed inquinat, imo &quadoq. perimit. Hoc vero in dies v-su venit illis, qui vel diuitias iniuste
accumulat,vel bene acquisitas male administrant , nam qui rapiunt, vel surripiunt aliena, aliorumq; ditescut bonis, ij tum legum paenis,tum iusto hominum odio, tum vindicta diuina& humana, tum sceleris sui con cletia obstricti, nescio, quam inde capiant,vel voluptatem,vel utilitatem, nisi quae sit maxima acerbitate permixta, & exitum habeat plerumq. infelicissimum;nam male parta,Vt est in prouerbio, male dilabuntur, & qui
157쪽
.C A P. VIII. 1 Is Diuou aceruat teste Ecclesiastuo) -- .aljs congregat , ct in bonis eius aliis luxuriabitur.
- 7 Praeterea prodigus & insipies, quamuis sint ditissimi , quem quaeso ex limmensis opibus fructum percipient, nisi ut ipsi in egestate, & mi. seria consenescantiQuidΘan ingentes Thesauri prosunt auaro qui, ut rectὸ ait Valerius , non possidens diuitio , Valoris ab in possessus, nec habendi fruis maxi .p. Iu felix, ct quaerendi cupiditate mi- ' 'ferrimus, pecuniae es miserabile man cipium; cui maius malum optari non potest,qua ut vivat diu; nam ut prodigo desut plurima,ita auaro Omnia.
: 8 Quid vero de ignavo & timido dicam e qui diuitias, & fortunas suas, quas prae timiditate & ignauia tueri nequit ad praedam omnibus proponit; Quid deniq. de infinitis alijs loquar,quibus diuitiae non is modo non utiles , sed etiam exitiosae sunt qui luxus occasionem, & mate-Ha riam
158쪽
riam inde sumentes , in omne vitio rum genus se profundunt, & cum in diuitiarum inopia salui esse possent , earum copia,saturitate, &, ut ita dicam,crapula pereunt; de qua re L as Aesiastes; EN O alia in micis pessima,quam vidi sub sole, diuitiae conseruatae in malum domini. Patet igitur omnem,quae in diuit ijs haberi poterit, vel firmitatem, vel veram utilitatem eX virtute promanare.
9 Idem etiam de Imperijs, regnis, &rebus p. sentiendum est ; quae virtute,vel maxime nituntur; si enim ab illis tollas prudentiam, statim dissipantur si fortitudinem, ab hostibus prosternuntur; si iustitiam, intestinis dissi dijs, iniurijsq. distrahuntur,& lacerantur; cuitas iustitiae, ea vis est , ut ab ique illa nullus hominum coetus G . u. a. ne latronum quidem,ut ait Ciceroὰ conseruari, nulla respublica nec stare,nec esse quidem possit, cuius rei rationem luculenter explicat S. Augu
159쪽
mnus Ciceronis auctoritate nixus.1 o Rempub. inquit,definit Cice- ro,rem populi, populum autem, es e ca- rimi. Dej: tu multitudinis iuris consensi, di m
litatis communione sociatum. βuid autem dicat iuris consensum, di putando lexplicat, Mendes geri sine iusitia non posse rempub. ubi enim iusitia non es, nec ius potes essemquocirca, ubi non es 4 vera iustitia, iuris consensu sociatus caetus homini- esse non potest, ct ideo nec populus, ct si non populus, nec res populi, sed qualiscumg. multitudinis , quae populi nomine digna non est, per hoc respub. res populi est, ct populus non est, qui consensu non sociatus es iuris,non est autem ius,ubi nulla iusti,tis,procul dubio colligitur, ubi iustitia
non est , non e e re M. Hactenus S. Augustinus. 11 Hoc in Romana repub. sce-Ciccr. δε
lare deformata istetur , & deplorat a zz.
Cicero. Nostris, inqui vitis, non casu δε οε ελ' aliquo, remp. verbo retinemus, re au-
160쪽
rem amis mus . Quare non immerito a Pist. de veteres solebat dicere,testea Priaripu. cho,ne Iouem quidem ipsum posie sine iustitia recte gerere principatum. Itaque si Imperia sine virtute, nec stare, nec esse quidem possunt, certe sine illa nec prodesse poterunt. I et Sed dicent Dolitici, ni fallor, o sistra id quod b supra etia tetigi tantiim
. - abesse,ut hoc negent, ut censeant potius reiΓpub. quo meliorem, eo magis Tyranno profuturam. Quidi in- Cie.dana inquiet; non ne Diorasso illi, Tyranni ιυ σφε nomine celebratissimo, profuit floren' μ' i tissimum, & opulentissimum Siciliae regnum,quod scelere non sol iam comparauit , sed etiam duodequadraginta annos,summa cum dignitate conseruauit,& filio tandem reliquit minime vero; quod hic luce Marius
eis clam,ut nunc tandem absoluam supra e. ea, quae de hac re supra inchoata r 6. u. 37- liqui.